Search results

1

Farewell to Organised Religion — Contemporary Dutch Prose, a Few Texts, Paratexts, and Contexts

100%

Tak-Ignaczak E.

Prace Kulturoznawcze

|

2017

|

vol. 21

|

issue 1

95-114

PL

Niniejszy artykuł nakreśla zjawisko literackiego sukcesu trzech współczesnych pisarzy holenderskich: Maartena ‘t Hart, Franki Treur i Jana Siebelinka, których prozę, reprezentującą rozmaite gatunki literackie (między innymi esej, powieść i opowiadanie), łączy tematyka zmierzchu religii, w Holandii do niedawna jeszcze zorganizowanej na zasadzie tak zwanych kolumn ideologicznych, znajdujących oparcie głównie w protestantyzmie i katolicyzmie. Pisarze ci, wyrastający z ortodoksyjnej tradycji kalwińskiej, dominującej na północy Holandii, reprezentują zarówno zanikające społeczności i emancypujące się grupy społeczne, jak i jednostki wchodzące w ich skład, typowe dla społeczeństwa holenderskiego, które współcześnie cechuje wysoki stopień sekularyzacji. ‘T Hart wyszydza kalwiński literalizm biblijny, jak też, podobnie jak Franca Treur, kreśli portret zamkniętych ludowych kalwińskich nisz, podczas gdy Jana Siebelinka fascynuje tragiczna mistyka łaski. T.S. Eliot w eseju Religia i literatura zauważa, iż kultura odchodząca od źródeł religijnych rodzi literaturę, w której religia stopniowo zmienia swą pozycję — początkowo wszechobecna, z czasem staje się przedmiotem sporu, by ostatecznie być postrzegana jako anachronizm. Idąc jego śladem, zauważyć można, iż w prozie ‘t Harta kalwinizm (a właściwie cała tradycja chrześcijańska) jest nadal groźnym ideologicznym wrogiem, którego potrzeba obezwładnienia uzasadnia wszelkie chwyty, z nieszczędzącą niczego zjadliwą satyrą włącznie. Prozę Treur i Siebelinka cechuje natomiast nuta nostalgii i dwuznaczność, co lepiej predestynuje ich niż ‘t Harta do pełnienia funkcji strażników dziedzictwa kulturowego swoich środowisk.

2

Pisarze postkolonialni. Próba identyfikacji twórczości Astrid Roemer

100%

Majkowski J.

Ogrody Nauk i Sztuk

|

2018

|

issue 8

doi: 10.15503/onis2018.26.32

PL

Teza. Astrid Roemer, pisarka pochodząca z Surinamu, mieszkająca przez wiele lat w Holandii, należy do tzw. pisarzy postkolonialnych. Badacze literatury wskazują na trudności z określeniem, kim są tacy twórcy. Problematyczna jest także kwestia przypisania Astrid Roemer do konkretnego pokolenia imigrantów. Pisarka adresuje swoje utwory do czarnych kobiet, pisze je jednak w języku niderlandzkim, który w Surinamie jest wyłącznie językiem urzędowym, co sprawia, iż jej powieści czytane są przez niewielki procent tej społeczności. W artykule autor stawia tezę, że twórczość Astrid Roemer należy zaliczyć do literatury wielokulturowej. Omówione koncepcje. Autor odwołuje się do koncepcji socjologicznej pierwszego i drugiego pokolenia imigrantów oraz studium historycznoliterackiego Urszuli Topolskiej (2009), poświęconego pisarzom o podwójnych korzeniach kulturowych, tworzących w języku niderlandzkim. Przywołuje także koncepcję transkulturowości Wolfganga Welscha (1994/1995) oraz tożsamości wielokulturowej Jerzego Nikitorowicza (1995). Wyniki i wnioski. Zarówno w biografii, jak i twórczości literackiej A. Roemer można odnaleźć znaki transkulturowości oraz hybrydyzacji kulturowej. Oryginalność/wartość poznawcza podejścia. A. Roemer jest laureatką P. C. Hooft Award, holenderskiej nagrody państwowej, uważanej za najważniejszą nagrodę literacką w Holandii. Pomimo tego jest autorką niszową. Jej nazwisko znalazło się w zaledwie jednym podręczniku do nauki literatury niderlandzkiej ( Topolska, 2009).

EN

Thesis. Astrid Roemer, a writer from Suriname who has lived in the Netherlands for many years, belongs to the so-called postcolonial writers. Literary scholars point at the difficulty in determining the identity of such writers. The question of assigning Astrid Roemer to a particular generation of immigrants is also problematic. The writer addresses her works to black women although she creates them in Dutch, which in Suriname exclusively is an official language. Thus, her novels are read by a small percentage of the community. In the article the author puts forward the thesis that Astrid Roemer's works should be included in multicultural literature. The concepts discussed. The author refers to the sociological concept of the first and second generation of immigrants as well as the historical and literary study of Urszula Topolska devoted to writers with double cultural roots who create their works in Dutch. He also recalls the concept of transculturalism of Wolfgang Welsch and the multicultural identity of Jerzy Nikitorowicz. Results and conclusions. Both in the biography and in the literary output of Astrid Roemer one can find signs of transculturalism and cultural hybridization. Originality / cognitive value of the approach. Astrid Roemer is a laureate of the P. C. Hooft Award, the Dutch state prize, considered the most important literary prize in the Netherlands. Nevertheless, she is a niche author. Her name was only mentioned once in the textbook for learning Dutch literature.

3

De toepassing van literair hertalen en vertalen in de didactiek van de literatuurwetenschap voor de buitenlandse neerlandistiek

67%

Polkowski M.

Roczniki Humanistyczne

|

2018

|

vol. 66

|

issue 5: Neofilologia. Zeszyt specjalny

295-313

PL

Celem niniejszego artykułu jest zbadanie, w jaki sposób parafrazy literackie tekstów literatury dawnej (zwłaszcza średnioniderlandzkiej) we współczesnym język niderlandzkim oraz przekłady tychże tekstów na inne języki (zwłaszcza język polski) mogą zostać wykorzystane w dydaktyce literaturoznawstwa niderlandzkiego w ramach zajęć skierowanych do studentów uczących się języka niderlandzkiego jako języka obcego w ramach kierunków filologii niderlandzkiej na uczelniach akademickich. Decyzja nauczyciela akademickiego, aby posługiwać się edycjami w formie parafrazy literackiej lub przekładu, została zdefiniowana w kategoriach interakcji trzech zamierzeń dydaktycznych (pobudzenie zainteresowania; ułatwienie akwizycji językowej; zdobywanie wiedzy merytorycznej). Autor następnie omawia wachlarz istniejących wirtualnych podręczników literatury niderlandzkiej oraz edycji drukowanych oferujących czytelnikowi uwspółcześnioną parafrazę dawnych tekstów literackich. W dalszej części artykułu pokazano, w jaki sposób w środowisku dydaktycznym, posługując się wspomnianymi materiałami, parafraza literacka oraz translacja mogą zostać wykorzystane jako metody dydaktyczne dla osiągnięcia trzech wymienionych powyżej celów. Przykładem takiego działania jest zrealizowany przez autora artykułu projekt dydaktyczny, w którego trakcie studenci niderlandystyki na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim Jana Pawła II przełożyli na język polski epos rycerski Karel ende Elegast (Historia króla Karola i rycerza Elegasta).

EN

This article is intended to show how literary paraphrases of older (esp. medieval) literary texts into modern Dutch and their translations (from Dutch into other languages, here: Polish) may be used in the teaching of Dutch literature to students learning Dutch as a foreign language as part of an academic curriculum of Dutch philology. The decision of the teacher to use such texts is defined in terms of the interplay of three didactic goals (stimulating interest; focusing on language acquisition; factual content). The author then explores an array of existing handbook-type websites and printed editions offering historical literary texts paraphrased in Modern Dutch. The article goes on to show how in a classroom context, paraphrase and translation, using these materials, may be used as teaching methods to achieve all three of the abovementioned goals. An example of this is a project designed by the author, in the course of which students of Dutch at the John Paul II Catholic University of Lublin translated into Polish the chivalric epic Karel ende Elegast (Charles and Elegast).

NL

Dit artikel wil laten zien hoe hertalingen van oudere (in het bijzonder middeleeuwse) literaire teksten in modern Nederlands en hun vertalingen (vanuit het Nederlands in andere talen, hier: Pools) kunnen worden gebruikt in het onderwijs van Nederlandse literatuur aan studenten Nederlands als een Vreemde Taal als onderdeel van een academische studie Nederlands. De beslissing om dergelijke teksten te gebruiken wordt gedefinieerd in termen van het samenspel van drie doelen (stimuleren van interesse, focus op taalverwerving, feitelijke inhoud). De auteur onderzoekt vervolgens een reeks bestaande handboek-type websites en gedrukte edities met historische literaire teksten hertaald in hedendaags Nederlands. Het artikel laat zien hoe in de didactische context parafrase en vertaling kunnen worden gebruikt als lesmethoden om alle drie de bovengenoemde doelen te bereiken. Een voorbeeld hiervan is een door de auteur begeleid project, waarbij studenten Nederlands van de Johannes Paulus II Katholieke Universiteit Lublin de ridderroman Karel ende Elegast in het Pools vertaalden.

4

Een merkwaardig geval van ‘vertaalplagiaat’: De serie 1000 nejkrásnějších novell 1000 světových spisovatelů

59%

Engelbrecht W.

Roczniki Humanistyczne

|

2018

|

vol. 66

|

issue 5: Neofilologia. Zeszyt specjalny

243-257

PL

Między 1911 a 1915 r. wydawca J.R. Vilímek wprowadził do swojej serii dla czeskich czytelników pt. 1000 nejkrásnějších novell 1000 světových spisovatelů [„Tysiąc najlepszych nowel tysiąca autorów świata”] dzieła kilku holenderskich i flamandzkich autorów. Najlepszymi przykładami są Herman Teirlinck czy też Stijn Streuvels. Każdy tom serii zawierał pisarzy z różnych obszarów, a każda nowela była poprzedzona krótką biografią autora. Wśród tłumaczy znajdują się słynne nazwiska, takie jak Arnošt Procházka czy też Gabriele Kafková (siostra Franza Kafki). Większość niderlandzkich nowel została jednak opublikowana już wcześniej, w latach 1910–1913, we francuskiej serii zatytułowanej Les mille nouvelles nouvelles. Okazuje się, że nie tylko koncepcja, ale układ graficzny, a często także teksty wprowadzające zostały dosłownie przejęte z francuskiej serii. W rzeczywistości wydawca dopuścił się pewnego rodzaju plagiatu, zwłaszcza jeśli zauważymy, że w Czechach od drugiej połowy XIX wieku dobrą praktyką było tłumaczenie bezpośrednio z języka źródłowego.

EN

Between 1911 and 1915, publisher J.R. Vilímek introduced in his series 1000 nejkrásnějších novell 1000 světových spisovatelů [The 1000 best novellas of 1000 world authors] to Czech readers the work of several Dutch and Flemish authors – the best examples being Herman Teirlinck and Stijn Streuvels. Each collection of the series contained writers from different areas, each novella being accompanied by a short biography of the author. Among the translators we find famous names like Arnošt Procházka or Gabriele Kafková (sister of Franz Kafka). However, most Dutch short stories had already been published before, between 1910 and 1913, in the French series Les mille nouvelles nouvelles. Not only the concept but also the layout and often also Czech introductory texts are literally translated from French. In fact, the publisher committed a kind of plagiarism, especially if we consider that since the second half of the 19th century it had been good practice to translate directly from the source language.

NL

In de jaren 1911–1915 introduceerde uitgever J. R. Vilímek in de serie 1000 nejkrásnějších novell 1000 světových spisovatelů [De 1000 beste novelles van 1000 wereldauteurs] het werk van verschillende Nederlandse en Vlaamse schrijvers bij het Tsjechische publiek — de beste voorbeelden zijn Herman Teirlinck en Stijn Streuvels. Elk bundeltje van de serie bevatte schrijvers uit verschillende gebieden, elke novelle werd voorafgegaan door een korte biografie van de auteur. Onder de vertalers treffen we bekende namen als Arnošt Procházka of Gabriele Kafková (de zuster van Franz Kafka) aan. De meeste Nederlandstalige werkjes waren echter al eerder gepubliceerd in 1910–1913 in de Franse serie Les mille nouvelles nouvelles. Niet alleen het concept maar ook de layout en vaak ook de introductietekstjes waren letterlijk uit het Frans overgenomen. In feite had de uitgever een soort plagiaat gepleegd, vooral als we bedenken dat het in Tsjechië sinds de tweede helft van de 19e eeuw good practice was om rechtstreeks uit de brontaal te vertalen.

5

Zabawy kontrolowane, czyli motyw zabawy we wczesnonowożytnej literaturze niderlandzkiej

51%

Kozikowska J.

Wychowanie w Rodzinie

|

2016

|

vol. XIV

|

issue (2/2016)

29-40

EN

The aim of this article is to analyse the motif of play appearing in early modern Dutch literature, from the perspective of the humanistic pedagogical ideas. These were humanist educators, such as Erasmus of Rotterdam and Juan Luis Vives, who started to recognize the pedagogical and educational benefits of game playing. The author discusses a manner in which the humanistic pedagogical ideals are reflected in the domain of the didactic literature, propagating ideal patterns of behavior. The paper addresses the mentioned problem by analyzing the phenomenon of play present in the one of the most popular Dutch didactic treatises Marriage (Houwelyck, 1625) of 17th-century poet and moralist Jacob Cats (1577–1660). It turns out that the motif of play presented in the treatise affects different contexts: educational, pedagogical and moral. Furthermore, the poet evaluates the concept of play by making a distinction between good and bad games. This division serves him as a metaphor of an ideal and non-ideal upbringing and parenthood. The analysis also shows that by recognizing the educational benefits of this form of entertainment, play, unless purposeful and useful, raises moral doubts, what, according to Jacob Cats and the mentioned humanist educators, has constituted its existence in the child’s world. Keywords: children’s games, motif of play, early modern period, Dutch literature, early modern literature, didactic literature, Humanism, Reformation, humanistic pedagogical ideas, Jacob Cats, Erasmus of Rotterdam, Juan Luis Vives, Christiaan Huygens.

PL

Celem niniejszego artykułu jest analiza motywu zabawy obecnego we wczesnonowożytnej literaturze niderlandzkiej, z perspektywy humanistycznej myśli pedagogicznej. To właśnie humaniści, jak Erazm z Rotterdamu czy Juan Luis Vives, zaczęli dostrzegać wychowawcze i edukacyjne walory zabawy. Rozważaniom poddano sposób, w jaki humanistyczne idee pedagogiczne znajdują swoje odzwierciedlenie na płaszczyźnie wczesnonowożytnej literatury dydaktycznej, propagującej idealne modele postępowania. W tym celu przeanalizowano fenomen zabawy obecny w jednym z najpoczytniej szych niderlandzkich traktatów dydaktycznych Małżeństwo (Houwelyck, 1625) siedemnastowiecznego poety–moralisty Jacoba Catsa (1577–1660). Okazuje się, że zaprezentowany w traktacie motyw zabawy dotyka różnych kontekstów: edukacyjnego, wychowawczego i moralnego. Sama zabawa została natomiast poddana przez poetę wartościowaniu, poprzez wyróżnienie zabaw dobrych i złych. Podział ten posłużył autorowi jako metafora idealnego i nieidealnego wychowania i rodzicielstwa. Przeprowadzona analiza wykazała również, że dzięki wskazaniu walorów edukacyjnych tej formy rozrywki, zabawa, o ile celowa i pożyteczna, przestała budzić wątpliwości moralne, co, według Jacoba Catsa i omawianych humanistów, konstytuowało jej istnienie w świecie dziecka.

Refine search results

2 Roczniki Humanistyczne

1 Ogrody Nauk i Sztuk

1 Prace Kulturoznawcze

1 Wychowanie w Rodzinie

1 Engelbrecht W.

1 Kozikowska J.

1 Majkowski J.

1 Polkowski M.

1 Tak-Ignaczak E.

3 2018

1 2017

1 2016

Farewell to Organised Religion — Contemporary Dutch Prose, a Few Texts, Paratexts, and Contexts

Pisarze postkolonialni. Próba identyfikacji twórczości Astrid Roemer

De toepassing van literair hertalen en vertalen in de didactiek van de literatuurwetenschap voor de buitenlandse neerlandistiek

Een merkwaardig geval van ‘vertaalplagiaat’: De serie 1000 nejkrásnějších novell 1000 světových spisovatelů

Zabawy kontrolowane, czyli motyw zabawy we wczesnonowożytnej literaturze niderlandzkiej