Search results

1

Rzeczywistość przy pozorach solidności zrobiona jest z łatwopalnej tektury. Reprezentacja literacka jako forma tożsamości pisarzy z rodzin pozagładowych

100%

Leśnik Z.

Facta Ficta. Journal of Theory, Narrative & Media

|

2021

|

vol. 8

|

issue 2

383-395

PL

Recenzja książki: Anna Kuchta, Wobec postpamięci: tożsamość drugiego pokolenia po Holokauście w świetle zjawiska postpamięci na podstawie wybranych przykładów współczesnej polskiej literatury wspomnieniowej, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2020. ISBN 978-83-233-7180-9 (e-book), ISBN 978-83-233-4934-1, ss. 311

2

Rozmówki polsko-hiszpańskie. Problemy językowe i próby ich przezwyciężenia podejmowane przez polskich uczestników hiszpańskiej wojny o niepodległość w świetle materiałów wspomnieniowych

72%

Krzyżostaniak M.

Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Historicolitteraria

|

2021

|

vol. 21

75-86

EN

The article presents selected mechanisms of communication between the Polish participants of the Napoleonic campaign in 1808-1812 and the local population behind the Pyrenees. The sources of information were the memoirs of Polish soldiers fighting on the Iberian Peninsula in the Grande Armée. Even though a significant part of the memoirs focuses on the military aspects of the participation of Poles in the Peninsular War, several do provide a whole spectrum of information about the daily lives of soldiers on foreign ground and many observations regarding the customs of their brothers in arms - mainly the French - as well as the local population. Among the fragments devoted to the non-military aspects of their stay on the Iberian Peninsula, the remarks on the attempts at communication - both verbal and non-verbal - between Poles and Spaniards seem to be particularly interesting. The purpose of this article is to explain why, in many situations, efficient communication could not take place in an intermediary language (French) and how the Polish soldiers dealt with lexical and grammatical structures in the previously unknown Spanish language. It is worth pointing out that language transfer is clearly noticeable - both from the native language of the soldiers (Polish) and from French, which most of Napoleonic soldiers learnt as their first Romance language.

3

O stylu autobiografii żołnierza‑inteligenta (przykład Jana Fudakowskiego)

61%

Tomaszewska W. M.

Perspektywy Kultury

|

2020

|

vol. 29

|

issue 2

113-126

EN

The article is the result of research into non-fiction, memoir writing from the period of the 1920 war. On the basis of Uhlan Memoirs from 1920, an autobiographical book by Jan Fudakowski, the author considers the problem of specificity and individuality of the war autobiography style. The studied example is an autobiography of a soldier and an educated man. Fudakowski consistently assumes a double role of a soldier and an intelligentsia member, both important for his perception and manne of describing the war reality. In the light of his narration, the writer reveals himself as a lover of the prose by Henryk Sienkiewicz, a careful observer and a participant of key battles in the war campaign, and also as a citizen involved in the affairs of the independent Polish Commonwealth. While presenting the autobiographic style of Fudakowski as realized in his memoirs, the author discusses the following thematic orders (systems): (1) the style of intelligentsia identity; (2) the style of presenting battlefields; and (3) the style of thinking about a post-war future. As far as literary theory is concerned, the considerations were based on the works by Philippe Lejeune and Jean Starobinski.

PL

Artykuł jest efektem badań nad prozą niefikcjonalną, wspomnieniową z czasów wojny 1920 roku. Na podstawie książki autobiograficznej Jana Fudakowskiego Ułańskie wspomnienia z roku 1920 autorka rozważa problem swoistości, indywidualności stylu autobiografii wojennej. Jest to autobiografia żołnierza‑inteligenta, gdyż Fudakowski konsekwentnie występuje w podwójnej roli, żołnierza i inteligenta, obydwu ważnych w jego widzeniu i sposobach zapisu rzeczywistości wojennej. W świetle narracji autor ujawnia się jako miłośnik prozy Henryka Sienkiewicza, baczny obserwator i uczestnik bitew kluczowych w kampanii wojennej, a także jako obywatel zaangażowany w sprawy niepodległej Rzeczpospolitej. Odsłaniając zrealizowany we wspomnieniach styl autobiografii, autorka podejmuje następujące zagadnienia: (1) styl inteligenckiej tożsamości; (2) styl przedstawiania pól bitewnych; (3) styl myślenia o powojennej przyszłości. Podstawą teoretycznoliteracką rozważań są prace Philippe’a Lejeune’a i Jeana Starobinskiego.

4

Sich-Erinnern als (Über-)Leben oder Wie sich Biografien in Literatur verwandelten. Zu den ‚Initiationsromanen‘ von Armin Müller, Günter Grass und Wieland Förster

58%

Hammer K.

Colloquia Germanica Stetinensia

|

2019

|

issue 28

101-123

EN

Armin Müller’s “Der Puppenkönig und ich” (1986), Günter Grass’ “Beim Häuten der Zwiebel” (2006) and Wieland Förster’s “Tamaschito” (2017) are more than just initiation stories – or should one restictively speak of autobiographical records? They are a form of settling accounts with an inhuman past, of giving account of life, a report of own faults, a hard self-questioning. Only with these – partly authentic, partly fictitious – confessional books have the authors written down a tormenting chapter of their life story, which is at the same time an unresolved chapter in the history of the Germans, and freed themselves from a nightmare which burdens them – their lives. The article analyzes these three works and characterizes their youthful protagonists. How does the author relate to his 16 or 17 year old alter ego in the respective work? It is pointed out how Müller combines his theme – the loss of the homeland – with this of a painful farewell to the past and his protagonist’s increasing understanding of the real historical present. For Grass, on the other hand, it can be said that the secret engine for his writing was probably always the subjectively perceived guilt – is former involvement in National Socialism. Finally, Wieland Förster’s “novel of a captivity” is described as an continuum events and reflection on inhumanity that can hardly be surpassed in intensity; as one-sidedness, as a monstrous concentration on one thing, on one thought, on one sense – somehow to survive.

DE

Armin Müllers „Der Puppenkönig und ich“ (1986), Günter Grass’ „Beim Häuten der Zwiebel“ (2006) und Wieland Försters „Tamaschito“ (2017) sind mehr als nur Initiationsgeschichten – oder sollte man einschränkenderweise eher von autobiografischen Aufzeichnungen sprechen? Es sind Abrechnungen mit einer inhumanen Vergangenheit, sie atmen das Credo der Bilanz, einer Rechenschaftslegung, einer harten Selbstbefragung. Erst mit diesen – teils authentischen, teils fiktiven – Bekenntnisbüchern haben die Autoren ein sie quälendes Kapitel ihrer Lebensgeschichte, das zugleich ein unbewältigtes Kapitel der Geschichte der Deutschen ist, niedergeschrieben und sich von einem ihr Leben belastenden Alpdruck befreit. Der Beitrag analysiert diese drei Werke und charakterisiert ihre jugendlichen Protagonisten. In welcher Beziehung steht der Autor zu seinem 16- bzw. 17jährigen Alter Ego in dem jeweiligen Werk? Es wird herausgearbeitet, wie Müller sein Thema – den Verlust der Heimat – mit seines Protagonisten schmerzvoller Verabschiedung der Vergangenheit und dessen zunehmendem Begreifen von realer geschichtlicher Gegenwart verbindet. Für Grass ist dagegen zu konstatieren, dass der geheime Motor für sein Schreiben wohl immer die subjektiv empfundene Schuld – seine einstige Verstricktheit im Nationalsozialismus – gewesen war. Schließlich wird Wieland Försters „Roman einer Gefangenschaft“ als ein an Intensität kaum zu überbietendes Geschehens- und Reflexionskontinuum beschrieben: Das Unmenschliche als Einseitigkeit, als ungeheuerliche Konzentration auf eine Sache, auf einen Gedanken, auf einen Sinn – irgendwie zu überleben.

PL

Utwory Armina Müllera „Der Puppenkönig und ich” (1986; pol. „Lalkarz König i ja. Powrót na Dolny Śląsk”, 2004), Güntera Grassa „Beim Häuten der Zwiebel“ (2006; pol. „Przy obieraniu cebul”i, 2007) oraz Wielanda Förstera „Tamaschito” (2017) nie są jedynie powieściami inicjacyjnymi, lecz rozrachunkiem z odhumanizowaną przeszłością, życiowym bilansem, raportem z własnych przewinień, trudnym odpytywaniem własnej przeszłości. Dopiero wraz z tymi wyznaniami literackimi – częściowo autentycznymi, częściowo fikcyjnymi – ich autorzy opisali bolesny rozdział ich własnej historii, ale także pozostający bez rozrachunku ważny rozdział historii Niemców, by móc wreszcie uporać się z dręczącymi ich wspomnieniami. W artykule poddano analizie te trzy utwory i scharakteryzowano ich młodocianych protagonistów, przy czym szczególnie uwypuklono stosunek każdego z autorów do jego 16- lub 17-letniego Alter Ego. Wykazano, że u Müllera dominujący temat – utrata ojczyzny – połączony jest z bolesnym pożegnaniem z przeszłością oraz z uświadomieniem sobie przez jego bohatera realnej historycznej rzeczywistości. U Grassa natomiast można stwierdzić, że tajemnym motorem jego twórczość było zapewne zawsze subiektywne poczucie winy – jego wcześniejsze uwikłanie w narodowy socjalizm. Wreszcie „powieść o niewoli” Wielanda Förstera można ująć jako nadzwyczaj intensywne kontinuum wydarzeń i refleksji o nieludzkiej jednostronności, jako szczególną koncentrację na jedną rzecz, jedną myśl, jeden sens: by jakoś przeżyć.

5

Hitlerowskie więzienia i obozy przejściowe wświetle literatury wspomnieniowej duchowieństwa polskiego z lat 1939-1945

58%

Dańczura K.

Roczniki Teologiczne

|

2015

|

vol. 62

|

issue 4: Historia Kościoła

197-217

EN

70 years after the end of the World War II, we can say that despite vast research of the matter at hand, there are still many of the aspects of the Nazi occupation of Europe that have evaded investigation so far. One such issue is the Nazi system of terror and extermination affecting Polish clergy, which relied − among other things − on the system of prisons and the so-called transit camps (usually located in specially dedicated monasteries). The testimonies of the clergymen who suffered the ordeal caused by the Nazi persecutions are an important historiographical resource, supplementing the incomplete historical material. Relying on such memoirs, the article approaches a vast panorama of issues related to the internment procedure that the clergy underwent: arrest, strip search, stay, daily agenda, food, living conditions, punishment, persecutions, work and religious life.

XX

Upływ prawie 70 lat od zakończenia II wojny światowej pozwala stwierdzić, iż mimo przeprowadzenia gruntownych badań nad okupacją hitlerowską nadal w historii tego okresu pozostają obszary niezbadane. Wymownym tego przykładem jest system terroru i eksterminacji przeprowadzony na duchownych polskich, którego częścią składową były więzienia i tzw. obozy przejściowe (mieszczące się zazwyczaj w zaadaptowanych do tego celu klasztorach). Bogatym i cennym źródłem uzupełniającym dotychczasowe nieścisłości są wspomnienia kapłanów-ofiar tej przerażającej machiny. Opierając się na literaturze pamiętnikarskiej, artykuł porusza zagadnienia związane z internowaniem kapłanów w aresztach − począwszy od momentu ich osadzenia (rewizja osobista), poprzez pobyt (harmonogram dnia, wyżywienie, warunki bytowe, kary i represje oraz oprawcy, praca), kończąc na życiu religijnym.

6

Spuren eines Vielvölkerstädtchens. Das polnischukrainisch-jüdische Zolkiew der Salcia Landmann ("Erzählte Bilderbogen aus Ostgalizien")

37%

Chylewska-Tölle A., Tölle A.

Convivium. Germanistisches Jahrbuch Polen

|

2011

33-55

PL

Tekst Erzählte Bilderbogen aus Ostgalizien autorstwa SALCII LANDMANN jest przykładem prozy autobiograficznej Żydów galicyjskich, którzy wyemigrowali na Zachód. Znana judaistka, która poprzez swoją twórczość przyczyniła się do popularyzacji wymarłego języka i kultury ludności żydowskiej z dawnej Galicji, w oparciu o wspomnienia i własne poszukiwania konstruuje swoje miasto rodzinne Żółkiew. Analiza tekstu ukazuje typowe dla wschodnio żydowskiej literatury wspomnieniowej elementy i ukazuje wpływ, jaki na późniejszą publicystyczną twórczość autorki miało życie codzienne Żydów w tym wielonarodowym, galicyjskim miasteczku.

EN

Erzählte Bilderbogen aus Ostgalizien by SALCIA LANDMANN is part of the autobiographic literature of the Eastern Jews who immigrated to the West. In this series of pictures the renowned expert in Jewish studies, who dedicated her work to the sunken language and culture of the Eastern Jewry, literarily constructs her birth city on the basis of transmitted memories and her own research. The analysis of this work reveals typical features of the Eastern Jewish memory literature and allows insights into the Jewish everyday life in the Galician multiethnic town, which proved to be formative for the author’s later writings.

DE

Erzählte Bilderbogen aus Ostgalizien der SALCIA LANDMANN gehört zum autobiographischen Schrifttum der in den Westen gegangenen Ostjuden. In ihnen lässt die renommierte Judaistin, die ihr Wirken insbesondere der versunkenen Sprache und Kultur des Ostjudentums gewidmet hat, ihre Geburtsstadt Zolkiew als auf überlieferten Erinnerungen und Recherchen beruhendes literarisches Konstrukt entstehen. Die Analyse des Werkes bringt zum einen typische Merkmale der ostjüdischen Erinnerungsliteratur zum Vorschein und gewährt zum anderen Einblicke in den das spätere publizistische Anliegen der Autorin nachhaltig prägenden Einfluss des jüdischen Alltagslebens in einem galizischen Vielvölkerstädtchen.

Refine search results

1 Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Historicolitteraria

1 Colloquia Germanica Stetinensia

1 Convivium. Germanistisches Jahrbuch Polen

1 Facta Ficta. Journal of Theory, Narrative & Media

1 Perspektywy Kultury

1 Roczniki Teologiczne

1 Chylewska-Tölle A.

1 Dańczura K.

1 Hammer K.

1 Krzyżostaniak M.

1 Leśnik Z.

1 Tomaszewska W. M.

1 Tölle A.

2 2021

1 2020

1 2019