Search results

1

Przestrzenno-materialny krajobraz obozu koncentracyjnego

100%

Posłuszny Ł.

Przegląd Socjologii Jakościowej

|

2020

|

vol. 16

|

issue 1

120-142

EN

This article focuses on the problem of construction of a total institution by means of analyzing its spatial and material aspects. The subject of the analysis is the concentration camp at Majdanek (KL Lublin), while the biographical approach serves as a theoretical toolbox. The article consists of three main components. It begins with the reconstruction of the research methodology, where I explain the theoretical basis of the work as well as two variants of the way of examining biographies, namely space and items. Here I also define the framework of the research data and the way of interpreting it. Then, I proceed to addressing the problem of the space and the material structure of the concentration camp in Majdanek, which I do by considering the history and spatial organization of concentration camps, their symbolic dimension, and the ecological pattern.

PL

W prezentowanym artykule podejmuję problem konstrukcji instytucji totalnej, analizując jej aspekt przestrzenno-materialny. Przedmiotem analizy jest obóz koncentracyjny na Majdanku (KL Lublin), natomiast teoretyczną skrzynkę narzędziową stanowi podejście biograficzne użyte do analizy przestrzeni oraz materialności. Artykuł składa się z trzech głównych komponentów. Rozpoczyna go rekonstrukcja metodologii badań, w której wyjaśniam teoretyczne podłoże pracy i dwa warianty sposobu badania biografii – przestrzeni i rzeczy – oraz określam ramy materiału badawczego i sposób jego interpretacji. Następnie przechodzę do problemu przestrzenno-materialnej historii obozów i konstrukcji Majdanka, rozpoczynając od analizy historii i wzorów organizacji przestrzennej obozów koncentracyjnych, poprzez refleksję nad ich symbolicznym aspektem, po ostatnią część, ujmującą obóz w kategoriach ekologicznych.

2

Od emocjonalnej do relacyjnej historii wiedzy: pojęcia, zwroty, kierunki

89%

Sobolewska A.

Autobiografia. Literatura. Kultura. Media

|

2022

|

vol. 18

19-29

EN

The article is an introduction to the emotional history of knowledge that in recent years has been developed within French anthropology, sociology, and the history of science. The author reflects on Françoise Waquet’s work entitled Une histoire émotionnelle du savoir. XVIIe-XXIe siècle (The emotional history of knowledge. XVII–XXI century) published in 2019, and analyzes it in a broad context of the interdisciplinary reflection on the history of knowledge and science. The aim of this article is to reflect on Waquet’s most important arguments and to contrast them with other propositions emerging in the field of the history of science.

PL

Artykuł stanowi wprowadzenie do emocjonalnej historii wiedzy, która w ostatnich latach rozwinęła się we Francji w antropologii, socjologii i historii nauki. Autorka podejmuje refleksję nad opublikowaną w 2019 roku pracą Françoise Waquet Une histoire émotionnelle du savoir. XVIIe-XXIe siècle (Emocjonalna historia wiedzy. XVII–XXI wiek) i analizuje ją w szerokim kontekście interdyscyplinarnej refleksji nad historią wiedzy oraz nauki. Celem artykułu jest wskazanie na najważniejsze rozpoznania Waquet i zestawienie ich z innymi propozycjami pojawiającymi się w obszarze historii nauki.

3

Religijne i duchowe ambicje literatury polskiej. Wybrane przykłady

89%

Jocz A.

Przegląd Religioznawczy

|

2018

|

issue 1/267

EN

Spiritual, metaphysical and religious quests seem to be one of the most important aims of writing and literature. At the same time, literature created by outstanding individuals is naturally predestined to arouse quest and desires. The fundamental aim of this article is to explain, on the basis of the works of Jerzy Hulewicz, the ways in which literary creativity is able/not able to face the metaphysical emptiness mentioned by Jürgen Habermas.

PL

Omawiając fenomen twórczości Tadeusza Micińskiego (1873-1918), Jan Stur (1895-1923) napisał: „Zrozumieli wieszcze rzecz najważniejszą: należy powiedzieć ludowi, by czynił w ten a ten sposób dla dobra ojczyzny. Spyta lud: czemu mamy dla ojczyzny cierpieć i ofiarować dobytek nasz i wygodę naszą? A wonczas – materjalizm nie wystarczy.

4

Kufer pełen wspomnień: (auto)biograficzne podejście do dziedzictwa

89%

Kobiałka D.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Archaeologica

|

2017

|

issue 32

191-213

EN

This paper analyses the so-called biography of a thing as a way of thinking about the value and meaning of heritage. A certain, almost 100 years old, trunk is used as a case study to present how heritage is constituted trough relations between people, things, and places. Indeed, heritage is a kind of relation between humans and non-humans. To back up this thesis, this article offers a five-step approach. First, the starting point is Michael Shanks’ thesis that “we are all archaeologists now”. The British archaeologist – it can be said – argues for broadening the archaeological discourse and to look archaeologically at the world we all live in. From this point of view, a Neolithic pot sherd and a contemporary thing such as a trunk, for example, represent the same category of an archaeological artefact. Through their materiality, they both might be objects of an archaeological scrutiny. Second, I shortly discuss the archaeological research on the recent past. Archaeology is a practice anchored here and now. One of the archaeological perspectives that analyses the relics of the recent past is the approach where archaeologists study their own heritage i.e. the histories of their own families. This is the perspective developed further in this paper. Third, it is argued that the theoretical concept known as biography of a thing, can be useful in the context of the archaeology of the recent past. It is the concept that takes into account the past and present of each artefact, landscape or practice. This approach allows for studying both the social and the material memories which are crucial apropos of the archaeological research on the recent past. Here, archaeologists take into account things as well as people’s memories about them. Fourth, an analysis of a trunk which the author found in the grandmother’s basement is used as a case study to present the potential of the archaeological research on the recent past. Some episodes of the biography of a trunk are highlighted to claim that heritage is constituted through different kinds of relations between many agents, both humans and non-humans. And the last point, the trunk is a good example that shows the limitations of archaeological thinking about heritage through the lens of its preservation and management. Indeed, the crucial conclusion of this article is that, sometimes, the less preservation and management of (archaeological) heritage the better for heritage itself. In other words, destruction and decay of heritage are the very part of its biography.

PL

-

5

Tracing linguistic changes on shop signs in Malaysia: a diachronic examination of George Town, Penang

89%

Ben Said S., Wai See Ong T.

Socjolingwistyka

|

2019

|

issue 33

209-230

PL

Według Pavlenki (2010) badania krajobrazu językowego (KJ ) nie mogą być w pełni zrozumiałe bez znajomości przeszłości. Rozwinięciem tej idei jest traktowanie badań KJ jako procesu diachronicznego. W artykule analizujemy KJ George Town (obiekt z Listy Światowego Dziedzictwa UNESCO ) w stanie Penang w Malezji, gdzie istnieje wiele świadectw dokumentujących zmiany zachodzące w czasie. Za wyjątkową cechę George Town należy uznać mieszankę języków pojawiającą się na szyldach sklepów, wśród nich znajdują się egzemplarze pochodzące jeszcze z końca XVIII wieku. W celu zrozumienia zmian społecznych i historycznych, jakie zachodziły w George Town, zebrano dane z wielu źródeł, były to m.in. opowieści właścicieli sklepów, informacje z obiektów historycznych (np. kartek pocztowych i książek) i broszury dostępne w centrum historycznym. Do analizy, kategoryzowania i interpretowania szyldów zastosowano podejście geosemiotyczne. Z badań szyldów i ich treści wynika, że stare szyldy z okresu brytyjskiej kolonizacji były wykonane z drewna a napisy były w większości pisane po chińsku i angielsku. Po uzyskaniu niepodległości przez Malezję zaczęto używać metalu i niestandardowej odmiany języka malajskiego. W roku 1975 zmieniono kilka malajskich zwrotów i właściciele sklepów zaczęli używać standardowego malajskiego. Współczesne szyldy są kolorowe, multimodalne i w większości z tworzyw sztucznych. Najnowocześniejsze z nich także świecą w nocy. Diachroniczne badanie KJ skłania autorów do refleksji, w jaki sposób globalizacja i postęp technologiczny wpływają na treść i wygląd szyldów sklepowych w George Town.

EN

According to Pavlenko (2010), linguistic landscape (LL ) studies cannot be fully understood without considering the past. Consistent with this idea is conceptualising LL research as a diachronic process. In this study, we explore the LL of George Town (UNESCO World Heritage Site), Penang in Malaysia, which is filled with evidence of historical changes from the past until its current state. A unique characteristic of George Town is its blend of different languages, which are displayed on shop signs and can be traced back to the late 18th century. To understand the social and historical changes that have taken place in George Town, data was gathered from several resources, including personal narratives by shop owners and historical artefacts such as postcards, books, and brochures obtained from the heritage centre. A geosemiotic approach is adopted to categorise, analyse, and interpret the subsequent collection of shop signs. In terms of the materiality of signs and their linguistic content, the findings reveal that old shop signs from the British colonial period were engraved on wooden boards and mostly written in Chinese or English. After Malaysia gained independence, metal signboards and non-standard Malay were used. In 1975, several Malay terms were changed, and shop owners started using Modern Standard Malay on signs. Currently, shop signs are more multi-modal, colourful, and most likely made of polycarbonate. More recent signs also light up at night. Through a diachronic examination of the LL , we reflect on how phenomena such as globalisation and technological innovation are having an impact on the nature of George Town’s shop signs, and the materiality of these signs.

6

Inventing local rhetorics: Towards a topographic critical praxis

89%

Pietrucci P.

Res Rhetorica

|

2022

|

vol. 9

|

issue 4

4-28

PL

Niniejszy esej proponuje przyjęcie pluralistycznej koncepcji „lokalnych retoryk”. Tradycyjne ujęcia lokalności zwykle poprzestają na traktowaniu jej jako płaskiej przestrzeni lub tła sytuacyjnego dla retoryki lub dyskursu, a w najlepszym przypadku jako wymiaru kontekstu wpisanego w model sytuacji retorycznej. Historia użycia terminu „lokalny” – z jego konotacją stałości, nieruchomości, dookreślenia przestrzennego – przyczyniła się do zaniedbania rozważań teoretycznych z jego użyciem w badaniach retorycznych. A tymczasem użycie „lokalności” w praktyce retorycznej rozwinęło się zgodnie ze zwrotem ku metodologiom terenowym. Opierając się na pracach terenowych na temat retoryczności miejsc katastrof w celu zapoczątkowania refleksji teoretycznej, niniejsze studium proponuje konceptualizację retoryk lokalnych, która jest konstytuowana przez wiele ontologii i teorii retorycznych. W eseju omawia się podejście retoryczno-topograficzne jako orientację metodologiczną, która może integrować istniejące teoretyczne i metodologiczne ścieżki dociekań na temat wielowymiarowej retoryczności tego, co lokalne.

EN

This essay offers a pluralized conception of local rhetorics. The local has traditionally been conceived as the backdrop or flat surface where rhetoric/discourse is situated, or at best as a contextual dimension of rhetorical situations. The history of usage of this term – evoking a fix and inert connotation that often indicates a bounded locality or site – has contributed to its neglect as a tool for rhetorical theory, while its actual use in rhetorical praxis has proliferated in conjunction to the turn to field and site-based methodologies and practices. By drawing on fieldwork about the rhetoricity of a post-disaster locality to ground my theoretical reflections, here I offer a conceptualization of local rhetorics via multiple ontologies and ecological theories. Finally, throughout the essay, I suggest a rhetorical-topographic approach as a methodological orientation to integrate existing theoretical and methodological pathways for exploring the multiple rhetoricity of the local.

7

Uważność jako społeczna powinność. Humanistyka publiczna Richarda Sennetta i Tima Ingolda

89%

Matysek-Imielińska M.

Kultura Współczesna. Teoria. Interpretacje. Praktyka

|

2020

|

vol. 110

|

issue 3

66-78

EN

This article places the category of mindfulness in the field of public humanities and social sciences, moving beyond its therapeutic-meditative and individualistic discourse. Searching for different conceptualisations of mindfulness, the author explores reflection focused on people’s political nature rather than their subjectivity as individuals. The thus placed mindfulness allows us to, firstly, make a claim for sociological imagination (Mills), and secondly, oppose to humanities being pushed to esoteric peripheries and having their scientific value questioned. To analyse mindfulness as our duty towards the world, the author refers to Richard Sennett’s sociology and Tim Ingold’s anti-hylomorphic project. Both concepts promote focus on the material and processual character of the world to enable us to live in it ethically and ecologically. Mindfulness is understood here as striving for the coordination of mind and body, theory and practice, conceptual (non-material) work and physical labour. It is about focusing on cooperation and respecting inequality. In this sense it may be perceived as an element of sophisticated work and a mechanism that prevents alienation.

8

Critical Variants of Materiality. Polish Literary Criticism from Post-structuralism to New Materialisms

89%

Trzeciak K.

Forum Poetyki

|

2022

|

issue 28-29

EN

The paper reviews the meanings attached to the notion of “materiality” by literary criticism since 1990s. These meanings depend on several essential philosophical tendencies: poststructuralism, critical social theories, and posthumanism, which has a significant influence on critical-literary conceptualizations of “materiality”. The paper analyzes specific examples, mostly from critical-literary texts about contemporary Polish prose in order to show how “materiality” affects different types of critical commentary, including especially the possibilities and limitations of review.

PL

Artykuł jest przeglądem znaczeń, jakie pojęciu „materialności” nadawała (od lat 90.) i nadaje krytyka literacka. Znaczenia te, jak staram się pokazać, uzależnione są od wpływów kilku zasadniczych tendencji filozoficznych: postrukturalizmu, krytycznych teorii społecznych i posthumanizmu, co znacząco wpływa na krytycznoliterackie użycia pojęcia „materialność”. W artykule analizuję konkretne przykłady tych użyć, zaczerpnięte przede wszystkim z krytycznoliterackich wypowiedzi o najnowszej polskiej prozie, by ukazać, jak „materialność” wpływa na typ komentarzy krytycznych, w tym zwłaszcza na możliwości i ograniczenia recenzji.

9

Poza formą i treścią. W stronę materialności

89%

Sikora S.

Kwartalnik Filmowy

|

2021

|

issue 115 Film formy, film treści

21-34

PL

Artykuł przedstawia rozważania na temat Leviathana (2012), filmu zrealizowanego przez Luciena Castaing-Taylora i Vérénę Paravel, antropologów współtworzących Sensory Ethnography Lab (Uniwersytet Harvarda). Autor proponuje, by traktować film jako antropologię nowej generacji, zrywającą z tradycyjnym Geertzowskim „opisem gęstym”, nastawieniem antropocentrycznym i reprezentacją dominującą w myśleniu zachodnim. Kładzie nacisk na materialność/materiały, zmysłowość, procesualność, a także nierozróżnialność aktorów ludzkich i pozaludzkich. Ważnymi dla prowadzonego wywodu autorami stają się Gilles Deleuze i Félix Guattari oraz Tim Ingold. Zdanie tego ostatniego (Zaangażowanie w świat wiąże się z odczuwaniem go, a nie zamieszkiwaniem w świecie sensu) mogłoby być szczególnym wprowadzeniem do analizowanego filmu.

EN

The article offers a reflection on Leviathan (2012), a film made by Lucien Castaing-Taylor and Véréna Paravel, anthropologists associated with the Sensory Ethnography Lab (Harvard University). The author proposes to regard the film as a new type of anthropology, breaking with the traditional Geertzian “thick description” and anthropocentric perspective, but also with the philosophy of representation dominant in the Western world. It emphasizes the importance of materiality/materials, sensuality, processuality, but also the indistinguishability of human and non-human actors. The argument draws on the concepts of Gilles Deleuze and Félix Guattari, as well as Tim Ingold. Perhaps the latter’s sentence (To engage with things is to sense the world, not to inhabit a world of sense) could be a kind of introduction to the film.

10

Czy Bruno Latour testuje Rema Koolhaasa i co z tego dla nowej humanistyki wynika?

89%

Matysek-Imielińska M.

Prace Kulturoznawcze

|

2019

|

vol. 23

|

issue 1

105-114

EN

One of today’s most famous architects, Rem Koolhaas, tackles the problem of architectural objects as networked and transformable processes — not only structural, but also social and political ones. Bruno Latour, in turn, who is a sociologist, is constructing this time a theory — a weapon/ a new tool which will help architects move objects which so far have been static (“Give me a gun and I will make all the buildings move”) and design them in a non-Euclidean space. Theoretically, Latour — by “tapping lightly on Koolhaas’s architecture with a blind person’s cane” — proves once again that we have never been modern and, on the other hand, proposes to look at the design process in such a manner as to see the public character of things, discover the agency of non-human actors. What is the result of Latour’s collaboration with Koolhaas? Will the considerations of a practitioner and a theoretician, an architect and a sociologist prove to be an important contribution to the revision of cultural expressions? In my article, in the spirit of critical reflection on the myth of a lonely genius, I shall follow the demands of treating design as a collective process, networking the work of helpers and collaborators, data collectors and seekers of contexts. Are they really implemented in architectural practice? Is it really possible to talk about experimental methods of production and presentation of knowledge in this case?

11

„Rzeczy także wychowują”. O (tylko) pozornej kontradyktoryczności

89%

Makowska A.

Rocznik Lubuski

|

2021

|

vol. 47

|

issue 1

117-125

EN

The causality in pedagogical processes is usually attributed to people.They educate and they are educated. The article presents apparent contradictoriness expressed in the title: “things also educate”. Its analysis allows for two approaches. Firstly, the recognition of things as causal in the educational process. Secondly, the proposal of contradictoriness asa tool which makes us sensitive to the presence of non-human actor sin educational activities. Looking at contradictions, both in educational theories and practices, can be seen as a moment of epiphany in which complex educational relationships are revealed. The paper draws on selected concepts of the new humanities, in particular performative and relational theories (and the understanding of the pedagogy of things embedded in hem).

PL

Sprawstwo w procesach pedagogicznych przypisywane jest zwykle ludziom. To oni wychowują i oni są podmiotami wychowania. W artykule przedstawiona została pewna pozorna kontradyktoryczność wyrażająca się w tytułowym zdaniu: „rzeczy także wychowują”. Jej analiza pozwala na dwa zabiegi. Po pierwsze docenienie rzeczy jako sprawczych w procesie edukacji. Po drugie zaproponowanie kontradyktoryczności jako narzędzia uwrażliwiającego na obecność nie-ludzkich aktorów w działaniach edukacyjnych. Przyglądanie się sprzecznościom, zarówno w teoriach jak i praktykach edukacyjnych można potraktować jako moment przebłysku, w którym uwidaczniają się skomplikowane relacje edukacyjne. W tekście zostały wykorzystane wybrane koncepcje nowej humanistyki a w szczególności teorii performatywnych i relacyjnych (oraz osadzone w nich rozumienie pedagogiki rzeczy). Wprowadzenie

12

Biografia i materialność. O Śladach nieobecności Anny Marchewki

89%

Romanowski M.

Autobiografia. Literatura. Kultura. Media

|

2015

|

issue 1(4)

193–206

PL

Autor artykułu podejmuje problematykę materialności w książce Ślady nieobecności. Poszukiwanie Ireny Szelburg autorstwa Anny Marchewki. Poprzez analizę doświadczenia materialnego, przestrzennego, roli fotograficznych ekfraz ukazuje oryginalność biograficznej praktyki Marchewki. Ów nowatorski sposób uprawiania biografistyki cechuje się szczególnym zaakcentowaniem fizycznego, cielesnego wymiaru doświadczenia biografa, wskazując na inny rodzaj epistemologii – ucieleśnionej, angażującej nie tylko emocje i umysł, lecz także ciało.

EN

The article concerns problems of materiality in Ślady nieobecności. Poszukiwanie Ireny Szelburg [Traces of Absence. In Search for Irena Szelburg] by Anna Marchewka. The author of the article reveals originality of Marchewka’s biographical practice interpreting records of material experience, spatial experience and photographic ekphrasis. The main feature of this new mode of biographical writing is the stress on physical, somatic aspect of biographer’s experience, which indicates different kind of epistemology – embodied, engaging body as much as mind and emotions.

13

Sound Art: materialność dźwięku

89%

Sitko A.

ER(R)GO: Teoria – Literatura – Kultura

|

2016

|

issue 33

EN

Sound art is a term used to classify works which incorporate sound as the main artistic means of communication with the audience. If we look at the presence of sound in art from a historical viewpoint, our attention can be drawn by Cabaret Voltaire and the performances of Dadaist on its stage. Sound became also an element of performances, and constituted an integral part of many of them. However, it only accompanied the artworks and was not an independent object of art. The text focuses on materiality which is an integral part of Sergei Tcherepin’s sound artworks. In his artworks, a material object and sound constitute a specific unity.

PL

Sound art to pojęcie określające prace, w których dźwięk jest dominującym środkiem artystycznym. Z historycznego punktu widzenia, naszą uwagę może przyciągnąć Cabaret Voltaire i występy dadaistów na jego scenie. Dźwięk stał się też elementem performansów i stanowił integralną część wielu z nich. Jednakże stanowił element „towarzyszący”, a nie był samodzielnym „obiektem” sztuki. Artykuł skupia się na materialnym elemencie towarzyszącym pracom Sergeia Tcherepina, amerykańskiego artysty, którego twórczość zaliczana jest do sound art. W jego pracach materialny obiekt i dźwięk stanowią swoistą jedność.

14

W stronę intensyfikacji doświadczenia obrazu. Analiza monochromatycznych prac Rafała Bujnowskiego z lat 2012- 2016

75%

Obiedzińska E.

Roczniki Humanistyczne

|

2021

|

vol. 69

|

issue 4

347-377

EN

The aim of this study is to analyse the hitherto unresearched monochrome paintings of Rafał Bujnowski from 2012-2016. Focusing on works from the series “Nokturn (Graboszyce)”, “Nokturn”, “Pejzaż w szarości” and “Maj 2066. Tonda”, I interpret them in the context of the perception of paintings, and the painter’s conscious transformation of the viewer’s way of seeing. This article presents Bujnowski’s recent works as rooted in the history of art – covering that space between the romantic nocturne tradition and the idea of the end of painting. The use of painting conventions is not based on repetition, but rather on reinterpretation: asking questions about the materiality of the work of art, its visual limits or the viewer’s relationship with the canvas. I point out different ways of intensifying the experience of paintings and the strengthening of the audience’s contact with a particular work. These aspects allow me to present the monochrome paintings as a complex space of meanings, and as a tool for investigating the present: space, speed and time.

PL

Celem artykułu jest analiza, dotychczas niebadanych, monochromatycznych obrazów Rafała Bujnowskiego z lat 2012-2016. Koncentrując się na pracach z serii „Nokturn (Graboszyce)”, „Nokturn”, „Pejzaż w szarości” oraz „Maj 2066. Tonda”, autorka interpretuje je w kontekście doświadczenia obrazu oraz transformacji sposobów widzenia odbiorcy poprzez świadome zabiegi artysty. Artykuł prezentuje najnowszą twórczość Bujnowskiego jako zakorzenioną w historii sztuki – rozpostartą pomiędzy romantyczną poetyką nokturnu a ideą końca obrazu. Korzystanie z konwencji obrazowych nie służy jednak powtórzeniu, lecz ich reinterpretacji: stawianiu pytań o materialność dzieła, granice wizualności czy relację widza wobec płótna. Artykuł wskazuje na różne sposoby intensyfikacji doświadczenia obrazu oraz wzmacniania kontaktu odbiorców z dziełem. Zagadnienia te pozwoliły ukazać monochromatyczne obrazy jako złożony obszar znaczeń jak również środek służący badaniu teraźniejszości: przestrzeni, prędkości, czasu.

15

Archeologie współczesności jako odpowiedź na kryzys dyscypliny

71%

Kajda K., Kobiałka D.

Ochrona Zabytków

|

2017

|

issue 2

27-45

PL

Artykuł jest próbą ukazania powiązań między archeologią a współczesnością. Zaprezentowane zostały w nim trzy zagadnienia. W pierwszej części autorzy, wychodząc od krótkiej refleksji na temat niedawnego kryzysu ekonomicznego, starają się wykazać, że archeologia na jej najbardziej podstawowym poziomie jest rodzajem działalności społeczno- kulturowej. Druga z poruszanych kwestii dotyka związków między czasem i materialnością w ramach praktyki archeologicznej. Na koniec autorzy zwracają uwagę na to, jak archeologie funkcjonują na styku historii i pamięci. Celem artykułu jest ukazanie archeologii współczesności jako obiecującej dziedziny badań archeologicznych o społecznym i kulturowym znaczeniu dla obecnych i przyszłych społeczności.

EN

This paper discusses the links between archaeology and contemporary. Tree issues are presented. In the first part of the paper, due to a short reflection concerning the recent economic crisis, it is argued that archaeology is, at its most elementary level, a kind of social and cultural practice. Second issue touches upon the connections between time and materiality in archaeological practice. Finally, the issue of how archaeologies are at the crossroad between history and memory is pointed out. This paper tries to account for archaeologies of the present as a promising field of conducting archaeological research of social and cultural value for the present and future societies.

16

Ruiny, wszędzie ruiny: Czarnobyl i archeologiczny wymiar dziedzictwa niedawnej przeszłości

71%

Kobiałka D.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Archaeologica

|

2017

|

issue 32

365-384

EN

For many centuries, scientists, philosophers, artists and others have been fascinated with ruins. However, this fascination usually focused upon ancient and medieval relics. Indeed, it can be metaphorically said that archaeology was built upon ruins. Nonetheless, the archaeological analyses of ruins, their functions, meanings, uses and re-uses over the next centuries had been very selective. In short, modern ruins have been out of closer archaeological attention. It seems as if modern ruins were deprived of social, cultural, and archaeological dimensions. However, this changed during the first decade of the 21st century when archaeologists started to pay attention to the modern ruins. The so-called archaeology of (modern) ruins is one of the most interesting, provocative, and subversive fields of the contemporary archaeological discourses. The starting point of this paper is that there is no “ontological difference” between the Greek, the Roman and the Soviet ruins. All of them can and should be part of archaeological thinking. A two-step approach is applied here. First, the archaeological value of ruins in Chernobyl is discussed. A documentary entitled Czarnobyl – Wstęp Wzbroniony (2015) (Eng. Chernobyl – No Entry) is reviewed to highlight the processes of transformation of the unimaginable nuclear catastrophe into valuable heritage of the recent past. It is argued that Chernobyl can be seen as “Pompeii of our times”. Second, the review of Czarnobyl – Wstęp Wzbroniony is used as a pretext to shortly present different categories of modern ruins that one can encounter in contemporary Poland. Many of them are related with the Soviet occupation in Poland between 1945 and 1993. The point that I try to back up in this paper is that these Soviet ruins are also part of the archaeological heritage of the recent past. Accordingly, this paper is a call for a closer archaeological interest in the ruins of the recent past in general.

PL

-

17

Dotykanie minionego. Fortepian Jane Campion jako przykład adaptacji auratycznej

71%

Jauksz M.

Forum Poetyki

|

2021

|

issue 23

174-189

EN

In this article, I attempt to define a new phenomenon in world contemporary cinema. Thanks to new visual means of expression, with a focus on their haptic nature, film tries to recreate moods and sensitivities associated with the past. As an informed reading of Emily Dickinson’s poetry and Emily Brontë’s Wuthering Heights, Jane Campion’s The Piano becomes an example of a plot that is, on the one hand, filled with perspectives, motifs and situations from these works and, on the other hand, thanks to the stylistic multisensory nature of cinema, recreates the nineteenth-century dynamics of relations and moods recorded in historical sources in specific characters and objects. Thus, it becomes an auraptation (auraptation: auratic adaptation), an adaptation of the aura found in the literary testimonies of a given epoch. It translates a story that was not created in the nineteenth century into the present and the contemporary media.

PL

Artykuł jest próbą zdefiniowania zjawiska w światowym kinie współczesnym, które wykorzystując nowe sposoby komunikacji w obrębie sztuk wizualnych i ich haptyczności, stara się rekreować nastroje i wrażliwości konotowane z kulturą minionych czasów. Fortepian Jane Campion, jako świadectwo zaangażowanej lektury przede wszystkim poezji Emily Dickinson, ale też Wichrowych Wzgórz Emily Brontë, staje się tu przykładem fabuły z jednej strony nasyconej perspektywami, motywami i sytuacjami zaczerpniętymi z tych utworów, z drugiej wykorzystuje stylistyczną multisensoryczność kina, by w przedstawionych bohaterach i przedmiotach ich otaczających odtwarzać dynamikę relacji i nastroje znane z przekazów o kulturze połowy XIX wieku. Dzięki temu staje się auraptacją (adaptacją auratyczną; ang. auraptation – auratic adaptation), adaptacją aury wyczytanej spomiędzy literackich świadectw epoki, przeniesieniem w dzisiejsze czasy i właściwe im media niepowstałej w wieku XIX opowieści.

18

Abraham Kajzer i jego tekst z obozów koncentracyjnych – studium przypadku

71%

Elmanowska B.

Autobiografia. Literatura. Kultura. Media

|

2015

|

issue 1(4)

149–168

PL

Autorka analizuje jeden z dzienników osobistych z obozów koncentracyjnych autorstwa Abrahama Kajzera, więźnia KL Auschwitz-Birkenau i AL Riese (filia KL Gross-Rosen na Dolnym Śląsku). W artykule została wykorzystana teoria Pawła Rodaka dotycząca szeroko rozumianej materialności dziennika jako praktyki piśmiennej, która należała do wyjątkowo skomplikowanych w czasie II wojny światowej, zwłaszcza w obozach koncentracyjnych (znalezienie materiału i narzędzia pisarskiego, stworzenie przestrzeni oraz wytworzenie rytuałów piśmienniczych; miejsce ukrywania notatek oraz ich losy powojenne). Dziennik nie jest jedynie zapisem tekstualnym, jest ściśle związany z życiem. W obozach był bardzo niebezpieczną praktyką (autor mógł zapłacić życiem za pisanie). Abraham Kajzer pisał w jidysz na workach po cemencie ołówkiem kopiowym w obozowej latrynie, która była również miejscem przechowywania notatek. Po wojnie przekazał materiał Adamowi Ostoi, który go przetłumaczył oraz przygotował do publikacji. Kajzer opisał obozową rzeczywistość i traumatyczne przeżycia, które obok wielu innych są dowodem nazistowskiego ludobójstwa.

EN

The author analyses one of the intimate diaries from concentration camps written by Abraham Kajzer, who was a prisoner of KL Auschwitz-Birkenau and AL Riese (which was a part of KL Gross-Rosen on Lower Silesia). In article is uses Paweł Rodak’s theory of broad understanding of diary’s materiality as a writing practice, which was very complicated and difficult during the World War II, especially at concentrations camps (finding material and tool to write, organizing space and work out a ritual of writing; also place where notes were hiding and their fates in the post-war years). Diary it’s not only on textual level but it’s closely related to regular life. But in the camp writing daries was extremely dangerous practice (author could pay with his own life for it). Abraham Kajzer was an writing in Yiddish on empty cement bags with indelible pencil in camp latrine, where he was also hiding notes. After war he passed on his material to Adam Ostoja, who translated them and edited to publication. Kajzer described his reality in concentration camps and many traumatic experiences, which are one of many evidences of the Nazi genocide.

19

Heidegger and the finitude of the work of art

71%

Morrison A.

Studia Philosophiae Christianae

|

2013

|

vol. 49

|

issue 4

155-179

EN

Heidegger’s The Origin of the Work of Art reevaluates how artworks are meaningful by offering a phenomenological description of the work of art as an historically situated event. This ontological interpretation of art not only rehabilitates our sense of the materiality and singularity of the artwork but it also enables us to think the conditions of the creation and genuine preservation of artworks. In this paper I develop the concept of ruination and argue that ruination is the essence of the artwork. My interpretation emphasizes Heidegger’s insistence on the finitude of the artwork and reveals that Heidegger’s example of the ruin of the ancient temple is exemplary precisely because the ruination of the artwork is an essential characteristic of its happening rather than something that befalls it from outside.

20

Cielesny wymiar badań nad autyzmem. Rzecz o dzienniku terenowym

71%

Rzepkowska A.

Nauki o Wychowaniu. Studia Interdyscyplinarne

|

2022

|

vol. 14

|

issue 1

43-57

EN

Writing field notes is a vital part of participant observation necessary to gain insight into specific social situations and cultural phenomena. The procedure of data recording seems deceptively straightforward, but is indeed a complex process conditioned by various circumstances, which have their own specific materiality and corporeality. Therefore, it is worth perceiving not only what a researcher writes, but also that he/she writes, and above all – how he/she writes. This in turn should be analysed as individual and localised practice, associated with a particular researcher and a particular field. In the paper I pay attention to the practical aspects of note-taking on an example of my own research on autism.

PL

Sporządzanie zapisków terenowych pozostaje integralną częścią obserwacji uczestniczącej, która polega na tym, że badacz uzyskuje wgląd w konkretne sytuacje społeczne i zjawiska kulturowe. Procedura notowania z pozoru wydaje się prosta, jednak w istocie jest to złożony proces, uwarunkowany przez rozmaite okoliczności oraz mający swe korelaty cielesne i materialne. Dlatego warto zdawać sobie sprawę nie tylko z tego, co badacz zapisuje, ale także, że w ogóle zapisuje oraz – nade wszystko – jak to robi. Kwestie te należy zaś analizować w sposób zindywidualizowany i zlokalizowany, zorientowany na działania konkretnego badacza w konkretnym terenie. W artykule podejmuję refleksję nad praktycznymi aspektami tworzenia notatek terenowych na przykładzie własnych badań nad autyzmem.

Refine search results

Przestrzenno-materialny krajobraz obozu koncentracyjnego

Od emocjonalnej do relacyjnej historii wiedzy: pojęcia, zwroty, kierunki

Religijne i duchowe ambicje literatury polskiej. Wybrane przykłady

Kufer pełen wspomnień: (auto)biograficzne podejście do dziedzictwa

Tracing linguistic changes on shop signs in Malaysia: a diachronic examination of George Town, Penang

Inventing local rhetorics: Towards a topographic critical praxis

Uważność jako społeczna powinność. Humanistyka publiczna Richarda Sennetta i Tima Ingolda

Critical Variants of Materiality. Polish Literary Criticism from Post-structuralism to New Materialisms

Poza formą i treścią. W stronę materialności

Czy Bruno Latour testuje Rema Koolhaasa i co z tego dla nowej humanistyki wynika?

„Rzeczy także wychowują”. O (tylko) pozornej kontradyktoryczności

Biografia i materialność. O Śladach nieobecności Anny Marchewki

Sound Art: materialność dźwięku

W stronę intensyfikacji doświadczenia obrazu. Analiza monochromatycznych prac Rafała Bujnowskiego z lat 2012- 2016

Archeologie współczesności jako odpowiedź na kryzys dyscypliny

Ruiny, wszędzie ruiny: Czarnobyl i archeologiczny wymiar dziedzictwa niedawnej przeszłości

Dotykanie minionego. Fortepian Jane Campion jako przykład adaptacji auratycznej

Abraham Kajzer i jego tekst z obozów koncentracyjnych – studium przypadku

Heidegger and the finitude of the work of art

Cielesny wymiar badań nad autyzmem. Rzecz o dzienniku terenowym