Search results

1

„Czegoś podobnego dotychczas w Warszawie nie było”. Wystawa Towarzystwa Polska Sztuka Stosowana w Zachęcie w 1908 r.

100%

Wójcik A.

Biuletyn Historii Sztuki

|

2019

|

vol. 81

|

issue 2

253-273

EN

In February and March 1908, the Warszawa Zachęta Society for the Encouragement of Fine Arts presented a summing-up display of the activity of the Kraków Society of Polish Applied Art (TPSS), active from 1901. According to some comments: ‘The goal of the Exhibition was to demonstrate that Polish applied art existed, that there were already a number of artists who for the last several years had been aware of their purpose, thus demonstrating that when it came to decorating dwelling interiors, particularly when cabinetmaking and wall decorating were concerned (…), they were able to take an independent and thoroughly artistic stand in the full meaning of the term’. The display filled in ten rooms, seven of them being dwelling interior arrangements. The presented designs included those by: Karol Tichy (entryway), Edward Trojanowski (Władysław Reymont’s study, Papal bedroom), Stanisław Wyspiański (the Żeleńskis’ dining- and drawing-rooms), Ludwik Wojtyczko (the Dziewulskis’ dining-room), and Józef Czajkowski (hall in the flat of Kraków’s Mayor; the Reymonts’ dining-room). Arranging Zachęta’s spaces as a line of dwelling interiors aroused much interest of the critics, while Eligiusz Niewiadomski wrote: ‘Warsaw has never seen anything like it’. The Exhibition proved that TPSS had reached its goals: it inspired interest in applied art: moreover, it encouraged painters and architects to undertake attempts to design interiors, furniture, and textiles, thus also raising the status of decorative art, and displaying models of coherently designed interiors that had already reached the status of art. In the eyes of reviewers, the shown furniture and arrangements featured a distinguishable style characteristic of TPSS, which no longer was a passive copying of folk-art-derived models (something TPSS had been criticized for earlier). Despite numerous successes, the Society had to face some reviewers’ criticism; it was claimed that the designers did not fully take into account utilitarian aspects; according to those critical views, neither did they bear in mind the potential costs of mass production.

PL

W lutym i marcu roku 1908 warszawskie Towarzystwo Zachęty Sztuk Pięknych prezentowało wystawę podsumowującą działalność, istniejącego od 1901 roku, krakowskiego Towarzystwa Polska Sztuka Stosowana (TPSS). Jak pisano: „celem wystawy było wykazanie, że sztuka stosowana polska jest, że jest już szereg artystów, który kilkoletnią świadomą celu pracą dowiedli, że w zakresie urządzania wnętrz mieszkalnych, a więc przede wszystkiem w meblarstwie i dekoracji ścian, można i u nas własnemi środkami (…) zająć stanowisko samodzielne i artystyczne w całem słowa tego znaczeniu”. Ekspozycja zajęła dziesięć sal, siedem z nich było aranżacjami wnętrz mieszkalnych. Zaprezentowano projekty Karola Tichego, Edwarda Trojanowskiego, Stanisława Wyspiańskiego, Ludwika Wojtyczki i Józefa Czajkowskiego. Zaaranżowanie Zachęty na ciąg wnętrz mieszkalnych wzbudził duży podziw i zainteresowanie krytyki. Wystawa dowiodła, że TPSS osiągnęło stawiane sobie cele: rozbudziło zainteresowanie sztuką stosowaną, skłoniło artystów malarzy i architektów do podjęcia prób z zakresu projektowania wnętrz, mebli i tkanin, podniosło rangę sztuki dekoracyjnej, zaprezentowało modele spójnie zaprojektowanych wnętrz, które osiągnęły rangę dzieł sztuki. Krytycy w meblach i wnętrzach dostrzegali znamiona odrębnego, charakterystycznego dla TPSS stylu, który nie był jedynie biernym powielaniem motywów zaczerpniętych ze sztuki ludowej (co zarzucano wcześniej Towarzystwu). TPSS, mimo licznych sukcesów, musiało stawić również czoła zarzutom, recenzenci wskazywali, że projektanci mebli nie brali pod uwagę aspektów utylitarnych, a także ewentualnych kosztów produkcji masowej.

2

WPŁYW TRANSFERU TECHNOLOGII W POLSKIM PRZEMYŚLE MEBLI NA ROZWÓJ MIASTA

72%

KOLTERMAN K.

Studia Miejskie

|

2010

|

vol. 1

199-209

EN

Theme ofthis article is constituting discussion about irwestments under the form ofthe transfer ofthe technology into the Polish furniture industry, there are subjects about the different organizational-law form, located in cities ofPoland. Essential aim ofthis article is analysis ofthe influence ofthese investments on the public-economic development ofthe city. This influence consists on: for keeping one’s balance on the local labour market, domestic and international shaping profits on the level higher than the domestic average wages and on the special offer ofthe city on the forum. It is possible to assess, that in the end of these investments the majority ofthe production offurniture in Poland comes from enterprises whom actively new technologies are accustoming through the transfer. In the very big measuring cup exactly thanks to opening the business for the transfer of new technologies, the Polish furniture industry got the strong position onthe European market offurniture.

PL

Tematem niniejszego artykułu, stanowiącego rozważania o inwestycjach pod postacią transferu technologii w polski przemysł meblowy, są podmioty o różnej formie organizacyjno-prawnej, zlokalizowane w miastach Polski. Zasadniczym celem jest analiza wpływu tych inwestycji na rozwój społeczno-gospodarczy miasta. Wpływ ten polega na: utrzymywaniu równowagi na lokalnym rynku pracy, kształtowaniu zarobków na poziomie wyższym od przeciętnego wynagrodzenia krajowego oraz na promocji miasta na forum krajowym i międzynarodowym. Można szacować, że w efekcie tych inwestycji większość produkcji mebli w Polsce pochodzi z przedsiębiorstw, które aktywnie wdrażają poprzez transfer nowe technologie. W dużej mierze właśnie dzięki otwarciu branży na transfer nowych technologii polski przemysł meblarski zdobył mocną pozycję na europejskim rynku mebli.

3

Projekty wnętrz i mebli zaprezentowane na „wystawie Architektury i wnętrz w otoczeniu ogrodowem” w Krakowie w 1912 roku

72%

Wójcik A.

Roczniki Humanistyczne

|

2019

|

vol. 67

|

issue 4: Historia sztuki

109-140

PL

Celem niniejszego opracowania jest analiza architektury wnętrz mieszkalnych i meblarstwa zaprezentowanego na wystawie w roku 1912, wskazanie źródeł inspiracji projektantów i umieszczenie ich w kontekście zagranicznego meblarstwa. Źródłem informacji był katalog wystawy, artykuły prasowe, a także niewykorzystywane dotychczas materiały archiwalne przechowywane w Archiwum Narodowym w Krakowie, jak również fotografie ze zbiorów Gabinetu Rycin Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie i Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego. Wnętrza i meble zaprezentowane przez artystów z TPSS na wystawie krakowskiej w 1912 r. doskonale wpisywały się w tendencje panujące w projektowaniu ok. 1910 r.. Jak najdalsze były od odchodzącej do lamusa krzywoliniowej secesji. Projektanci w sposób świadomy i kreatywny korzystali z rodzimej tradycji, a zwłaszcza z meblarstwa epoki biedermeieru i sztuki ludowej. Polscy artyści z jednej strony czerpali z architektury wnętrz dworkowych, a równocześnie bliscy byli inspiracjom domem angielskim. Ich projekty możemy zestawiać z realizacjami artystów austriackich kręgu Warsztatów Wiedeńskich i niemieckich związanych z Werkbundem. Meble zapowiadały uproszczone, zgeometryzowane, inspirowane sztuką ludową, oddziałujące pięknem materiału meble polskie dwudziestolecia międzywojennego. Sprzęty do domu robotnika i rzemieślnika, będące przykładem tanich mebli, cechowała solidność, skromność, operowanie formami oszczędnymi, ale szlachetnymi, inspirowanymi zdobnictwem ludowym. Stanowiły one początek prób tworzenia przez polskich projektantów minimalistycznych, funkcjonalnych, solidnych i tanich sprzętów, które kontynuowane były w dwudziestoleciu międzywojennym.

EN

The aim of this study is to analyze the architecture of residential interiors and furniture making presented at the exhibition in 1912, to indicate the sources of inspiration for designers and to place them in the context of foreign furniture making. The sources of information were the exhibition catalog, press articles, and the archival materials stored in the National Archives in Krakow that had not been used so far, as well as photographs from the collections of the Print Room of the Academy of Fine Arts in Krakow and the Museum of the Jagiellonian University. The interiors and furniture presented by the artists from the society for Polish applied arts (TPSS) at the Krakow exhibition in 1912 perfectly matched the trends prevailing in designing around 1910. How far they were from the curvy-line Art Nouveau. The designers consciously and creatively used their native tradition, especially the furniture making of the Biedermeier period and folk art. On the one hand, Polish artists drew from the architecture of manor interiors, and on the other they were close to the inspiration of an English home. Their projects can be compared with the works of Austrian artists from the circle of the Vienna Workshop and German artists associated with the Deutscher Werkbund. They were a harbinger of simplified, geometrized, folk-inspired, influencing the beauty of the material, Polish furniture of the interwar period. The equipment for the house of a worker and a craftsman being an example of cheap furniture was characterized by solidity, modesty, operating with economical, but noble forms, inspired by folk ornamentation. They were the beginning of attempts by Polish designers to create minimalist, functional, solid and cheap equipment that were continued in the interwar period.

4

Powrót do tradycji w architekturze wnętrz około 1910 roku na przykładzie twórczości Henryka Uziembły

72%

Wójcik A.

TECHNE. Seria Nowa

|

2021

|

issue 8

105-120

EN

This text is a presentation of secular interiors designed by Henryk Uziembła in the first two decades of the 20th century. Projects such as a music salon at the Dłuski sanatorium in Kościelisko, the interior of the Uciecha cinema in Kraków, the Bagatela Theater in Kraków, the Krakowski Hotel in Lviv and others have been included in the trend in interior design, which we can call “looking back”. This trend was especially visible in interior design in France and Austria. It was characterized by a combination of various inspirations, incl. Louis XVI style, classicism, empire, orient, folk art. It allowed for creative freedom, experimenting with colors, forms and styles. The style was characterized by intense and contrasting colors used in the decoration of walls, furniture and upholstery. The trend made it possible to give a place an atmosphere emphasizing its function or referring to the past of this place.

PL

Niniejszy tekst jest prezentacją wnętrz świeckich zaprojektowanych przez Henryka Uziembłę w dwóch pierwszych dekadach XX wieku. Takie projekty, jak salon muzyczny w sanatorium Dłuskich w Kościelisku, wnętrza kinoteatru Uciecha w Krakowie, teatru Bagatela w Krakowie, hotelu Krakowskiego we Lwowie i inne, zostały wpisane w nurt w projektowaniu wnętrz, który możemy nazwać „spojrzeniem wstecz”. Trend ten widoczny był zwłaszcza w projektowaniu wnętrz we Francji i Austrii. Cechował się łączeniem różnych inspiracji, m.in. stylu Ludwika XVI, klasycyzmu, empiru, orientu, sztuki ludowej. Pozwalał na swobodę twórczą, eksperymentowanie z kolorami, formami, stylami. Charakteryzowały go intensywne i kontrastowo użyte kolory zastosowane zarówno w dekoracji ścian, mebli, jak i ich tapicerki. Nurt ten umożliwiał nadawanie miejscu atmosfery podkreślającej jego funkcję lub odwołującej się do przeszłości tego miejsca.

5

Od stylu i daty do rzeczy i gestu. Kierunki i perspektywy badań nad wnętrzami mieszkalnymi

72%

Korduba P.

TECHNE. Seria Nowa

|

2021

|

issue 8

11-33

EN

The article concerns the directions and perspectives of research on residential interiors in world and Polish science in recent years. Connected a few decades ago, on the one hand, with the history of architecture, and on the other with the currents of research on material culture, they have gained autonomy for some time, and previously unused written and visual sources were activated in them. The precursors of the history of residential interiors as a separate research direction were Mario Praz and his La filosofia dell’arredamento (1965), and the continuator of Peter Thornton and his studies from the 1970s and 1980s. They dealt with the issue in a stylistic and chronological perspective, basing mainly on visual sources from the period. Since then, the awareness of the issues involved in the phenomenon of a residential interior has grown enormously. The research has made a transition from the perspective presenting the historical interior as an image of the epoch or individual artistic experience framed within the framework of style and chronology, to perceiving it as an area of dynamic tensions between architecture, furnishings and the user, along with its surroundings of cultural contexts. The social dimension of interiors is perceived as the territory of various social practices that are relationally dependent on architecture, serving to build forms of identity, memory and social status. The interiors are also subject to reflection in the area of the history of consumption, the transfer of goods, luxury, and finally fashion and taste.

PL

Tekst dotyczy kierunków i perspektywach badań nad wnętrzami mieszkalnymi w światowej i polskiej nauce ostatnich lat. Związane jeszcze kilka dekad temu z jednej strony z historią architektury, a z drugiej z nurtami badań nad kulturą materialną uzyskały od pewnego czasu autonomiczność, uaktywniono w nich niewykorzystywane dotąd źródła pisane i wizualne. Prekursorami dziejów wnętrz mieszkalnych jako osobnego kierunku badań był Mario Praz i jego La filosofia dell’arredamento (1965), a kontynuatorem Peter Thornton i jego opracowania z lat 70. i 80. XX wieku. Podejmowano w nich zagadnienie w ujęciu stylistyczno-chronologicznym, bazując w zasadniczej mierze na źródłach wizualnych z epoki. Od tego czasu niezwykle wzrosła świadomość problematyki, jaka jest zawarta w fenomenie wnętrza mieszkalnego. W badaniach dokonało się przejście od perspektywy prezentującej historyczne wnętrze jako ujęty w ramy stylu i chronologii obraz epoki lub indywidualne doświadczenie artystyczne do postrzegania go jako obszaru dynamicznych napięć pomiędzy architekturą, wyposażeniem a użytkownikiem wraz z jego otoczeniem kulturowych kontekstów. Dostrzega się wymiar społeczny wnętrz, rozumiejąc je jako terytorium różnych społecznych praktyk pozostających w relacyjnej zależności wobec architektury, służących budowaniu form tożsamości, pamięci, społecznego statusu. Wnętrza poddawane są także refleksji z obszaru historii konsumpcji, transferu dóbr, luksusu, wreszcie mody i gustu.

6

O domu i bibliotece El Greca

44%

Witko A.

Liturgia Sacra. Liturgia - Musica - Ars

|

2016

|

vol. 22

|

issue 47

237-256

PL

Domenikos Theotokopoulos, powszechnie znany jako El Greco, od 1589 r. zamieszkiwał w pałacu markiza de Villeny, dokąd powrócił w 1604 r., by pozostać tam już do śmierci (1614). Przedmioty będące własnością malarza wymienione zostały w dwóch inwentarzach, spisanych przez jego syna, Jorge Manuela, w 1614 oraz 1621 r. W świetle tych przekazów archiwalnych zarówno wyposażenie domu greckiego malarza, jak i jego biblioteka prezentują się bardzo skromnie. Jednakowoż artysta wynajmował pałac umeblowany, dlatego też w inwentarzach odnotowano tylko i wyłącznie przedmioty będące własnością Theotokopoulosa. Nie wiemy, na ile szczegółowy był zapis inwentarza sporządzonego po śmierci artysty, biorąc pod uwagę, iż jego długi miały być wyrównane przez różnej klasy dobra pozostawione w jego domu. Z kolei w inwentarzu z 1621 r. pojawiają się nowe przedmioty, które mogły być nabyte już przez Jorge Manuela w czasie, gdy zajmował to samo mieszkanie wraz ze swoją pierwszą żoną. Z pomocą tych dwóch inwentarzy w dużej mierze udało się zrekonstruować pierwotną bibliotekę El Greca, a nawet odnaleźć kilka dzieł na marginesie opatrzonych przez artystę komentarzami dotyczącymi architektury i malarstwa. Intensywny rozwój intelektualny greckiego malarza, zapoczątkowany na Krecie, znalazł swe dopełnienie poprzez kontakt ze znakomitymi dziełami włoskich mistrzów, a także dzięki relacjom z włoską elitą intelektualną i lekturze bardzo zróżnicowanych prac, cieszących się wówczas dużą popularnością, dotyczących głównie teorii artystycznych i architektury. Zainteresowanie się tymi dziedzinami zainspirowało malarza do napisania niezachowanego traktatu o architekturze oraz do projektowania szeregu retabulów przeznaczonych na ekspozycję jego obrazów. Nic przeto dziwnego, iż w swej bibliotece El Greco posiadał kilka egzemplarzy traktatu Witruwiusza oraz prace Sebastiana Serlia, Andrei Palladia czy Jacopa Barozziego da Vignoli. Biblioteka Theotokopoulosa była starannie wyselekcjonowana pod kątem dzieł z humanistyki. Znajdowało się w niej dwadzieścia siedem książek w języku greckim, lecz dominowały tam prace pisane w języku włoskim, podczas gdy niemal nie występowały publikacje w języku łacińskim. Jeśli już zawierała dzieła kultury rzymskiej, pojawiały się one we włoskich tłumaczeniach. Także wydań w języku hiszpańskim było w porównaniu z włoskimi niewiele. Biblioteka El Greca, zawierająca dużą ilość książek humanistycznych, zwłaszcza po grecku i włosku, może świadczyć o jego szczególnych zainteresowaniach, a być może nawet o profilu jego wykształcenia. Niestety, po śmierci malarza i konfiskacie jego dóbr w 1622 r., w związku z niewywiązaniem się z zobowiązań wobec Hospital Tavera w Toledo, biblioteka El Greca przepadła bezpowrotnie.

EN

Domenikos Theotokopoulos known as El Greco up until 1589 lived in the palace of Marquis de Villeny, where he returned in 1604 and stayed there until his death (1614). The items owned by the painter were listed in two inventories composed by his son Jorge Manuel in 1614 and 1621. In the light of those sources both the equipment of the painters’ house and his library appear very modest. The library of Theotokopoulos was carefully selected paying special attention on the humanistic works. There were twenty seven books in Greek; the majority of the library included works written in Italian while the Latin books were few indeed, except some Italian translations of some works of the ancient Roman culture. Also the Spanish editions were not much in comparison with the Italian ones. His library can testify to his special interests in humanism; perhaps it shows also the profile of his education. Unfortunately after his death and after the confiscation of his goods in 1622 the library was irretrievably lost.

Refine search results

2 TECHNE. Seria Nowa

1 Biuletyn Historii Sztuki

1 Liturgia Sacra. Liturgia - Musica - Ars

1 Roczniki Humanistyczne

1 Studia Miejskie

3 Wójcik A.

1 KOLTERMAN K.

1 Korduba P.

1 Witko A.

2 2021

2 2019

1 2016

1 2010

„Czegoś podobnego dotychczas w Warszawie nie było”. Wystawa Towarzystwa Polska Sztuka Stosowana w Zachęcie w 1908 r.

WPŁYW TRANSFERU TECHNOLOGII W POLSKIM PRZEMYŚLE MEBLI NA ROZWÓJ MIASTA

Projekty wnętrz i mebli zaprezentowane na „wystawie Architektury i wnętrz w otoczeniu ogrodowem” w Krakowie w 1912 roku

Powrót do tradycji w architekturze wnętrz około 1910 roku na przykładzie twórczości Henryka Uziembły

Od stylu i daty do rzeczy i gestu. Kierunki i perspektywy badań nad wnętrzami mieszkalnymi

O domu i bibliotece El Greca