Search results

1

Miasta pruskie przed i po pierwszym pokoju toruńskim z 1 II 1411 r.

100%

Tandecki J.

Miscellanea Historico-Archivistica

|

2012

|

issue 19

109-117

EN

Prussian towns - especially those that were included in the so-called “great cities” - played an important role in the political and military activities taking place before, during and after the great Polish-Lithuanian war with the Teutonic Order (1409-1411). Additionally, these events had a definite impact on their gradually changing attitude towards the Great Master and the whole Order, and vice versa. Before 1411, the great Prussian cities enjoyed relatively large privileges when it comes to economic affairs, internal matters and contacts with other cities, similar to the rights of other centers of the Hanseatic League. Rights of the small towns were in the Teutonic state much more modest from this perspective. The defeat of the Teutonic Order in the war with the Polish-Lithuanian Commonwealth which was ended by the Peace of Toruń, combined with the loss of faith in the restoration of the old power of the Teutonic Knights, had a significant impact on the continuing political emancipation of the big cities, as well as, increase of the aspirations and the importance of small Prussian cities. One of the reasons for this was that in the periods of intensification of mutual conflicts, both the Prussians estates and the Teutonic Order tried to win the cities over. The final consequence of disputes of the Prussian estates with the feudal authorities was outbreak of the Thirteen Years War against the Knights in 1454 which ended in 1466, with the Second Peace of Toruń.

PL

Miasta pruskie – szczególnie te, które były zaliczane do tzw. wielkich – odegrały ważną rolę w działaniach politycznych i militarnych toczących się zarówno przed, w trakcie, jak i po wielkiej wojnie Polski i Litwy z zakonem krzyżackim (1409–1411), a wydarzenia te miały niewątpliwy wpływ na zmieniający się stopniowo ich stosunek do wielkiego mistrza i całego Zakonu i odwrotnie. Przed 1411 r. wielkie miasta pruskie cieszyły się stosunkowo dużymi wolnościami, jeżeli idzie o sprawy gospodarcze, wewnętrzne i kontakty z innymi ośrodkami miejskimi, porównywalnymi z prawami innych ośrodków hanzeatyckich. Znacznie skromniej – na tym tle – wyglądały w państwie zakonnym prawa miast małych. Klęska Zakonu w wojnie z państwem polsko–litewskim zakończona Pierwszym Pokojem Toruńskim, połączona z utratą wiary w odbudowę dawnej siły Krzyżaków, wywarły duży wpływ zarówno na dalszą emancypację polityczną wielkich miast, jak i zwiększenie aspiracji i znaczenia małych pruskich ośrodków miejskich. Jednym z powodów tego stanu był fakt, że w okresach nasilania wzajemnych konfliktów, zarówno stany pruskie jak i Zakon próbowały przeciągnąć te ostatnie na swoją stronę. Finalnym następstwem zatargów stanów pruskich z władzą feudalną było zbrojne wystąpienie tych pierwszych w 1454 r. przeciw Krzyżakom i wybuch wojny trzynastoletniej, zakończonej w 1466 r. drugim Pokojem Toruńskim.

2

Miasta pruskie przed i po pierwszym pokoju toruńskim z 1 II 1411 r.

100%

Tandecki J.

Miscellanea Historico-Archivistica

|

2012

|

issue 19

109-117

PL

Miasta pruskie – szczególnie te, które były zaliczane do tzw. wielkich – odegrały ważną rolę w działaniach politycznych i militarnych toczących się zarówno przed, w trakcie, jak i po wielkiej wojnie Polski i Litwy z zakonem krzyżackim (1409–1411), a wydarzenia te miały niewątpliwy wpływ na zmieniający się stopniowo ich stosunek do wielkiego mistrza i całego Zakonu i odwrotnie. Przed 1411 r. wielkie miasta pruskie cieszyły się stosunkowo dużymi wolnościami, jeżeli idzie o sprawy gospodarcze, wewnętrzne i kontakty z innymi ośrodkami miejskimi, porównywalnymi z prawami innych ośrodków hanzeatyckich. Znacznie skromniej – na tym tle – wyglądały w państwie zakonnym prawa miast małych. Klęska Zakonu w wojnie z państwem polsko–litewskim zakończona Pierwszym Pokojem Toruńskim, połączona z utratą wiary w odbudowę dawnej siły Krzyżaków, wywarły duży wpływ zarówno na dalszą emancypację polityczną wielkich miast, jak i zwiększenie aspiracji i znaczenia małych pruskich ośrodków miejskich. Jednym z powodów tego stanu był fakt, że w okresach nasilania wzajemnych konfliktów, zarówno stany pruskie jak i Zakon próbowały przeciągnąć te ostatnie na swoją stronę. Finalnym następstwem zatargów stanów pruskich z władzą feudalną było zbrojne wystąpienie tych pierwszych w 1454 r. przeciw Krzyżakom i wybuch wojny trzynastoletniej, zakończonej w 1466 r. drugim Pokojem Toruńskim.

EN

Prussian towns - especially those that were included in the so-called “great cities” - played an important role in the political and military activities taking place before, during and after the great Polish-Lithuanian war with the Teutonic Order (1409-1411). Additionally, these events had a definite impact on their gradually changing attitude towards the Great Master and the whole Order, and vice versa. Before 1411, the great Prussian cities enjoyed relatively large privileges when it comes to economic affairs, internal matters and contacts with other cities, similar to the rights of other centers of the Hanseatic League. Rights of the small towns were in the Teutonic state much more modest from this perspective. The defeat of the Teutonic Order in the war with the Polish-Lithuanian Commonwealth which was ended by the Peace of Toruń, combined with the loss of faith in the restoration of the old power of the Teutonic Knights, had a significant impact on the continuing political emancipation of the big cities, as well as, increase of the aspirations and the importance of small Prussian cities. One of the reasons for this was that in the periods of intensification of mutual conflicts, both the Prussians estates and the Teutonic Order tried to win the cities over. The final consequence of disputes of the Prussian estates with the feudal authorities was outbreak of the Thirteen Years War against the Knights in 1454 which ended in 1466, with the Second Peace of Toruń.

3

Władztwo rady i gmina w reprezentacji dużych miast pruskich w średniowieczu

63%

Czaja R.

Przegląd Zachodniopomorski

|

2016

|

issue 1

27-39

EN

The purpose of the article has been to analyse the way the big Prussian towns presented their own political organisation and especially the form they exercised their power. The author attempts to answer the question to which extent the presented image took into consideration the contribution of the citizens’ community in the control over the town and in the creation of the governing bodies, and to which extent the town was presented as a community under the control of the Council. The basis for the conclusions were written sources. The author has proved that until the beginning of the 16th century the town was represented as a community of its citizens, acting directly in corpore and through its administrative and judicial bodies. The fact that at the turn of the 13th and 14th centuries the regime in big Prussian towns became soviet in its character caused that also in the representation of the town the control of the council over the commune was started to be emphasised. In spite of the monopolising of power by the merchant oligarchy and in spite of the regime reality the town was presented as a community whose citizens participated in making laws and decisions in the interests of the common good. That was the model of communal power that was especially emphasised in times of internal conflict and external threats. Yet, unlike the homogenous community of commune civitatis or dy bürger algemeyne that appeared in the sources from the 13th century and the first half of 14th century the late Middle Ages commune seems to have been a diversified community created by various professional groups (merchants, artisans) and it acted through different bodies: a council, courts of law, guilds.

XX

Celem artykułu jest analiza przedstawiania przez wielkie miasta pruskie własnej organizacjipolitycznej, w szczególności zaś formy sprawowania władzy. Autor podejmujepróbę odpowiedzi na pytanie, w jakim stopniu konstruowany obraz własny uwzględniałudział wspólnoty obywateli w rządzeniu miastem i kreowaniu organów władzy,a w jakim przedstawiano miasto jako wspólnotę podlegającą władztwu rady. Podstawąwniosków są źródła pisane. Autor wykazuje, że do początku XIV wieku miasto reprezentowałosię jako wspólnota obywateli, działająca bezpośrednio in corpore oraz zapośrednictwem swoich organów administracyjnych i sądowych. Wykształcenie się naprzełomie XIII/XIV wieku w dużych miastach pruskich ustroju radzieckiego sprawiło,że także w reprezentacji miasta zaczęto artykułować władztwo rady nad komuną. Mimomonopolizacji władzy w mieście przez oligarchię kupiecką, wbrew realiom ustrojowym,miasto przedstawiało się jako wspólnota, której obywatele uczestniczą w stanowieniuprawa i podejmowaniu decyzji w interesie dobra wspólnego. Taki model władzy komunalnejeksponowano szczególnie w czasach zagrożenia zewnętrznego oraz konfliktówwewnętrznych. W odróżnieniu jednak od jednolitej wspólnoty commune civitatis lubdy bürger algemeyne pojawiającej się w źródłach z XIII i I połowy XIV wieku, komunapóźnośredniowieczna prezentuje się jako społeczność zróżnicowana, tworzona przezróżne grupy zawodowe (kupców, rzemieślników) i działająca za pośrednictwem różnychorganów: rady, ławy sądowej, cechów.

Refine search results

2 Miscellanea Historico-Archivistica

1 Przegląd Zachodniopomorski

2 Tandecki J.

1 Czaja R.

1 2016

2 2012

Miasta pruskie przed i po pierwszym pokoju toruńskim z 1 II 1411 r.

Miasta pruskie przed i po pierwszym pokoju toruńskim z 1 II 1411 r.

Władztwo rady i gmina w reprezentacji dużych miast pruskich w średniowieczu