Search results

1

Od socrealizmu do postmodernizmu w godzinę. Tyskie próby obłaskawienia eklektycznej przestrzeni miejskiej

100%

Gawron G.

Problemy Rozwoju Miast

|

2012

|

issue 2

27-39

PL

Tychy to miasto wyjątkowe. Decyduje o tym historia jego powstawania, rozwoju i rozbudowy. Jako miasto rodzące się w duchu socjalistycznym stanowić miało unaocznienie obowiązującej ideologii – przestrzennego zastosowania z góry opracowanego planu. Założenia te nie przetrwały jednak próby czasu. W okresie kilkudziesięciu lat budowy zachodziły ciągłe zmiany programowe, lokalizacyjne, terytorialne oraz systemowe. Miało to decydujący wpływ na kształt przestrzenny miasta, determinując jego zróżnicowany charakter, ale i zróżnicowany odbiór. Przez jednych Tychy postrzegane są jako przykład eklektycznej i niespójnej realizacji różnych wizji, dla drugich stanowią niepowtarzalną prezentację historii architektury i urbanistyki ostatnich sześćdziesięciu lat. Niniejszy artykuł poświęcony jest próbie obłaskawienia i praktycznego wykorzystania zróżnicowanej przestrzeni miejskiej przez stworzenie Szlaku miejskiego – inicjatywy podjętej przez Urząd Miasta Tychy i Muzeum Miejskiej, polegającej na opracowaniu systemu oznakowania obszarów i obiektów atrakcyjnych kulturowo.

EN

Tychy is a unique city. It is because of how it was created and developed. As a city built in socialist realism, it was supposed to constitute the ideology – applying the earlier prepared plan. However, its assumptions did not stand the test of time. When the city was being built, many changes connected with the programme, location and system were made. It has had agreat impact on what the town looks like, determining its diverse character but also its diverse reception. Some people perceive Tychy as an example of eclectic and inconsistent realization of different visions. For the other ones, it a unique presentation of the history of architecture and urbanism in the last sixty years. This article attempts to tame and to use the diverse urban space by creating the urban trail – the initiative of Municipal Council in Tychy and Museum in Tychy. Its major assumption was to create a system of marking places, which are culturally interesting.

2

Od „miasta socjalistycznego” do nowoczesnego miasta XXI w. (krótka retrospekcja z perspektywy początku 2017 r.)

100%

Parysek J. J.

Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna

|

2017

|

issue 38

21-49

PL

Okres ponad 70, lat jaki upłynął od zakończenia II wojny światowej i mające w tym czasie miejsce przemiany: polityczne, społeczne i gospodarcze tworzą dobrą perspektywę czasową do syntezy zmian, jakie się dokonały. Zmiany te w sposób szczególny dotyczą miast, których rola ciągle silnie się zaznacza, nie tylko w gospodarce, ale także w życiu społecznym i kulturalnym współczesnego świata i kraju. W niniejszym artykule zarysowano, z perspektywy początków 2017 roku (wyznaczonego cezurą lat 1945–2016), „drogę przejścia” od tzw. „miasta socjalistycznego” do „nowoczesnego miasta XXI wieku”, przy pełnej świadomości tego, że zarówno termin „miasto socjalistyczne” jak i „miasto nowoczesne” (czy „postsocjalistyczne”) są pewnego rodzaju uproszczeniem dawnej i obecnej rzeczywistości. Skoncentrowano się przede wszystkim na ogólnej charakterystyce miast, ustrojowych podstawach rozwoju i zmian, kierunkach rozwoju gospodarczego i społecznego, zabudowie i strukturze przestrzennej miast oraz warunkach życia ludności, starając się uzyskać pewien uśredniony, ale zarazem ogólny obraz tego co było i tego co jest. Takie ujęcie było możliwe do realizacji bez wykonania specjalnych a przy wykorzystaniu wiedzy zawartej w dostępnej literaturze oraz własnego doświadczenia badawczego. Opracowanie ma wiec charakter przeglądowy odzwierciedlający, co jest oczywiste, punkt widzenia autora.

3

Współczesne Tychy. Miasto w opiniach mieszkańców

63%

Rojek-Adamek P., Gawron G.

Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Studia Sociologica

|

2011

|

issue 21

165-183

PL

Wieloaspektowość zjawiska kształtowania się obszarów miejskich sprawia, że nie sposób zawrzeć możliwych uwarunkowań, posiłkując się wyłącznie jednym przykładem. Pokazanie tego procesu staje się jednak możliwe, gdy analiza zostanie ograniczona do określonej perspektywy, którą w tym przypadku będzie przestrzeń miasta socjalistycznego. Wyraźnie zaznaczająca się rola czynnika ideologicznego wpłynęła bowiem na formę, funkcję oraz plany zagospodarowania przestrzennego nowego miasta. Jednym z klasycznych przykładów, zamieszczanych w większości podręczników dla architektów, urbanistów, historyków sztuki czy socjologów, jest miasto Tychy. Celem artykułu było więc pokazanie cech szczególnych tego wyjątkowego rodzaju ładu urbanistycznego, a także prezentacja wyników badań empirycznych przeprowadzonych w roku 2009 wśród zbiorowości tyszan. Informacje zebrane przeszło pół wieku od pierwszych prac nad budową miasta i dwudziestu lat transformacji ustrojowej pokazują, jak współcześnie opisywana jest przestrzeń oraz warunki życia w mieście, w którym ideologia dookreśla architektoniczną myśl.

EN

Being keenly aware of how diversified the process of city space forming is, we are willing to refer to the urban space of a socialist town with its exceptional design. Apparently, the ideological factor was vital both for choosing the form and functions according to which the spatial plans were created in the period. The town of Tychy is a typical example present in most handbooks for architects, town-planners, art critics and sociologists. Our analysis aims at portraying the specific type of urban order as well as presenting how the inhabitants feel about their urban space and conditions of life nowadays, after the twenty-year transformation period in the political system.

4

The socialist tangible heritage of Nowa Huta as the local economic asset

63%

Hołuj D.

Studia Miejskie

|

2017

|

vol. 26

125 - 139

EN

The article analyses the process of interpreting the cultural and economic values of the socialist tangible heritage of Nowa Huta – a former town, today a district of Krakow. The objective of the article is to define the scope of interest of both public and commercial entities in the creation of products and services which are related to the place’s heritage and which make use of this resource. Another goal is to indicate the forms and scope of use of Nowa Huta heritage resources. On the basis of the determined facts, it can be stated that the socialist heritage of Nowa Huta may become one of the elements of its new economic structure, which has emerged as a result of the economic transition after the fall of socialism. However, the process of creating heritage products must be sustainable in the long run and must be conducted while suitably interpreting the qualities of the heritage, respecting it and commemorating events included in it.

PL

W artykule analizowany jest proces interpretacji wartości kulturowych i ekonomicznych materialnego dziedzictwa socjalizmu w Nowej Hucie – dawnym mieście, dzisiejszej dzielnicy Krakowa. Autor zakreśla zakres zainteresowania podmiotów zarówno publicznych, jak i komercyjnych tworzeniem produktów i usług dziedzictwa wykorzystujących ten zasób. Na podstawie ustalonych faktów można uznać, że dziedzictwo socjalistyczne Nowej Huty ma szanse stać się jednym z elementów jej nowej struktury gospodarczej, po transformacji gospodarki. Proces tworzenia produktów dziedzictwa musi odbywać się jednak w sposób długookresowo zrównoważony, z poszanowaniem walorów tego dziedzictwa oraz pamięci o wydarzeniach, które stanowią jego część.

5

Społeczne użytkowanie przestrzeni publicznej miast posocjalistycznych. Przykład trzech miast górnośląskich

63%

Bierwiaczonek K.

Studia Regionalne i Lokalne

|

2014

|

issue 4(58)

105-124

PL

W perspektywie paradygmatu kulturalistycznego socjologii miasta z wykorzystaniem teorii przestrzeni publicznej artykuł prezentuje sposoby użytkowania przestrzeni publicznych w trzech miastach: Jastrzębiu Zdroju, Tychach i Żorach. W miastach tych wyraźnie widoczne są skutki wytwarzania przestrzeni w Polsce Ludowej: dominacja przestrzeni produkcji, budowa monofunkcyjnych przestrzeni mieszkaniowych oraz zaniedbania w tworzeniu przestrzeni publicznych. Wprawdzie w ostatnich latach niektóre ze struktur ułomnych zostały dopełnione, ale nadal wyzwaniem jest wytworzenie integrującej miejskiej przestrzeni publicznej. Dlatego warto poznać sposoby społecznego użytkowania przestrzeni miast socjalistycznych. Rezultaty badań kwestionariuszowych pokazują, że mieszkańcy doceniają i lubią wielofunkcyjne place i rynki w tych miastach, w których one istnieją. Miejsca te stanowią wielofunkcyjną przestrzeń publiczną. Natomiast w ośrodkach, w których brakuje funkcjonalnych miejskich przestrzeni publicznych, zastępują je nowo powstałe centra handlowe, choć nie pełnią funkcji integracyjnej i nie sprzyjają interakcjom społecznym. We wszystkich miastach istotną rolę dla mieszkańców, szczególnie przy realizacji działań opcjonalnych, odgrywają przestrzenie rekreacyjne.

EN

The paper presents the ways public space is socially used in three cities: Jastrzebie Zdroj, Tychy and Zory. The theoretical background is the culturalist perspective of urban sociology and the theory of public space. In the socialist era, the space in the researched cities was dominated by production and monofunctional housing estates. Public space did not exist. In the recent years, some unfinished structures may have been completed, but creating integrative urban public space is still a challenge. As a result, it is interesting to research and describe contemporary ways of using space in the “socialist” cities. The results of qualitative research show that inhabitants appreciate multifunctional market places and public squares wherever they exist. Such places constitute multifunctional public space. However, in cities lacking functional public space, shopping centres replace traditional city space. Unfortunately, they do not have the social integration function and do not promote social interactions. In every city, recreational areas are important for inhabitants.

6

Polepszenie warunków życia w miastach Polski i Europy Środkowej i w ich postsocjalistycznych dzielnicach według koncepcji ReNewTown

51%

Węcławowicz G., Wątorska-Dec M.

Studia Miejskie

|

2013

|

vol. 12

35-43

PL

Artykuł stanowi podsumowanie analiz przeprowadzonych w ramach projektu ReNewTown, kilkudziesięciu modeli działania i tzw. dobrych praktyk zrealizowanych i prowadzonych w przestrzeni miast postsocjalistycznych Europy Środkowej i Wschodniej po 1989 r. W wyniku przeprowadzonych analiz dokonano wyboru 12 najciekawszych rozwiązań, które mogą pełnić funkcje modelowe do lepszego zarządzania miastami w przyszłości. Modele te i dobre praktyki, mające na celu poprawę warunków życia postsocjalistycznych dzielnic i miast, stały się również elementem empirycznej weryfikacji koncepcji miasta postsocjalistycznego.

EN

The paper presents a summation of analyses made during the realisation of the project ReNewTown, tens of models and so called good practices, realised and conducted in the space of post-socialist cities in Poland and Central Europe after 1989. The 12 most interesting solutions were selected which can became a model for better management of cities in the future. These models and good practices aimed at improving of living conditions in post-socialist districts and cities have become an element of empirical verification of the concept of a post-socialist city.

Refine search results

2 Studia Miejskie

1 Problemy Rozwoju Miast

1 Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna

1 Studia Regionalne i Lokalne

1 Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Studia Sociologica

2 Gawron G.

1 Bierwiaczonek K.

1 Hołuj D.

1 Parysek J. J.

1 Rojek-Adamek P.

1 Wątorska-Dec M.

1 Węcławowicz G.

2 2017

1 2014

1 2013