Search results

1

Nazwy terenowe jako czynnik utrwalający gwarę

100%

Jelonek T.

Onomastica

|

2016

|

vol. 60

263-271

EN

The main purpose of this article is to present how geographical names (microtoponyms) acquire slang names. The site of inquiry is the area of Wręczyca Wielka, which contains the names of different physiographic objects, e. g. fields, meadows, forests, paths. The data was collected from 2011 to 2015 during the informal utterances of the oldest and middle generations of the inhabitants of the area. The analysis also contains the justifications for the microtoponyms. The linguistic material was collected in the area near Kłobuck in the north of the Silesian Province. The first part of this article is devoted to the main transformation of the Polish rural areas after 1945. The latter parts of the text present e.g. the fact that microtoponyms sustain phonetic slang features which do not exist in contemporary slang, and the fact that geographical names are one of the elements of folk culture, as well as the link between the former and contemporary folk image.

2

Kapliczki i krzyże przydrożne w nazwach terenowych (na przykładzie mikrotoponimów gminy Wręczyca Wielka w powiecie kłobuckim)

80%

Jelonek T.

Onomastica

|

2020

|

vol. 64

69-82

EN

The main purpose of this article is an attempt at the description of the role of roadside shrines and crosses in geographical names. The study encompasses more than 1,000 microtoponyms collected in the years 2011–2017 in the area around the village of Wręczyca Wielka near Kłobuck (Silesian voivodeship). The analysis also offers a justification for the onyms, as well as stories and legends elicited during informal conversations with the middle and the oldest generation of inhabitants of the explored area. The author uses the research tools of cultural onomastics.The objects of sacral architecture which appear in geographical names frequently have a number of functions. Mostly, roadside shrines and crosses help to locate or mark fields, meadows, forests and paths. Furthermore, the data that shed light on the motivation of microtoponyms document the relationship between the abovementioned examples of sacral architecture with the surrounding physiographic objects, highlighting the role of these forms in folk culture. Both roadside crosses and shrines commemorate past events and preserve the elements of rural customs. The few specimens of sacral architecture functioning as the motivation for microtoponyms also confirm the fact that, for the oldest generation of village inhabitants, religion is still one of the most important values.

PL

Głównym celem artykułu jest próba określenia roli kapliczek i krzyży przydrożnych w nazwach terenowych. Przykładowy materiał badawczy stanowi ponad 1000 mikrotoponimów zgromadzonych w trakcie prowadzenia badań terenowych (2011-2017) na obszarze gminy Wręczyca Wielka w powiecie kłobuckim, w województwie śląskim. Do analizy włączono również uzasadnienia nazwotwórcze poszczególnych onimów oraz podania, historie i legendy, które uzyskano podczas prowadzenia nieoficjalnych rozmów z przedstawicielami średniego i najstarszego pokolenia mieszkańców eksplorowanej gminy. W artykule wykorzystano narzędzia badawcze onomastyki kulturowej. Małe obiekty architektury sakralnej, które pojawiają się w nazwach terenowych, pełnią często po kilka ról. Najczęściej krzyże i kapliczki przydrożne są lokalizatorami, względem których desygnuje się pola, łąki, lasy, dukty itp. Ponadto „dane przyjęzykowe” zawarte w uzasadnieniach nazwotwórczych mikrotoponimów dokumentują związek małych form architektury sakralnej z okolicznymi obiektami fizjograficznymi i uwypuklają rolę tych form w kulturze ludowej. I tak krzyże i kapliczki przydrożne upamiętniają dawne wydarzenia oraz utrwalają elementy wiejskiej obyczajowości. Małe obiekty architektury sakralnej wpisane w mikrotoponimy potwierdzają również to, że dla najstarszego pokolenia mieszkańców współczesnej wsi religia wciąż stanowi jedną z najwyższych wartości.

3

Osiemnastowieczne deskrypcje i nominacje onimiczne miejsc terenowych – proces animizacji na przykładzie akt wizytacji Kościoła katolickiego diecezji przemyskiej

71%

Bukowska I.

Roczniki Humanistyczne

|

2014

|

vol. 62

|

issue 6: Językoznawstwo

074-085

PL

Artykuł przedstawia teoretyczny problem statusu desygnacji miejsc terenowych na przykładzie osiemnastowiecznego materiału z terytorium ziemi przemyskiej. Ujawnia on poza formami ustabilizowanymi, czyli nazwami własnymi, również deskrypty z cechami nieonimicznymi. W świetle zebranego materiału można niekiedy śledzić proces przekształcania się takich deskryptów w onimy w tak zwanym procesie onimizacji.

EN

This paper presents a theoretical issue of the status of the designation of the place names on the basis of explorations of the 18th-century material from the province of Przemyśl. The research has revealed the existence of fixed forms - place names - but also of descriptive forms devoid of onymic features. The data analysis allows tracing the processes responsible for turning descriptive elements into onymic elements in the process called onymization.

Refine search results

2 Onomastica

1 Roczniki Humanistyczne

2 Jelonek T.

1 Bukowska I.

1 2020

1 2016

1 2014

Nazwy terenowe jako czynnik utrwalający gwarę

Kapliczki i krzyże przydrożne w nazwach terenowych (na przykładzie mikrotoponimów gminy Wręczyca Wielka w powiecie kłobuckim)

Osiemnastowieczne deskrypcje i nominacje onimiczne miejsc terenowych – proces animizacji na przykładzie akt wizytacji Kościoła katolickiego diecezji przemyskiej