Search results

1

Swedish military cartography of the Thirty Years’ War. The example of Pomerania and the New March (Neumark).

100%

Skrycki R.

Przegląd Zachodniopomorski

|

2019

|

issue 4

173-188

EN

Swedish military cartography during the Thirty Years’ War is a model example of the development of ways and methods of mapping in a period of dynamic development of mapping new areas of the world. This development was made by military engineers and was primarily aimed at meeting the needs of the military. During the war and in the period, just after it, almost all types and types of maps were created, which soon began to function in cartography as independent directions of its development. They are characterized on the example of works created for the lands of the former Pomeranian Principality and the Brandenburg New March. They are mostly kept in the collection of the Swedish War Archive (Krigsarkivet) in Stockholm and remain in the manuscripts. These works also included elusive prints, which, although not of Swedish provenance, were related to the presence of the Swedish army in the territory of the Reich, and which are an interesting and little-known contribution to the use of the maps and the towns plans as a propaganda tool.

PL

Wojskowa kartografia szwedzka w okresie wojny trzydziestoletniej stanowi wzorcowy przykład rozwoju sposobów i metod wykonywania map w okresie dynamicznego rozwoju mapowania coraz to nowych obszarów świata. Rozwój ten dokonywał się za sprawą inżynierów wojskowych i był skierowany przede wszystkim do zaspokojenia potrzeb wojska. Podczas wojny i w okresie tuż po niej powstały niemal wszystkie rodzaje i typy map, które wkrótce zaczęły funkcjonować w kartografii jako samodzielne kierunki jej rozwoju. Scharakteryzowano je na przykładzie dzieł powstałych dla ziem dawnego Księstwa Pomorskiego oraz brandenburskiej Nowej Marchii. W większości przechowywane są w zbiorach szwedzkiego Archiwum Wojennego (Krigsarkivet) w Sztokholmie i pozostały w rękopisie. Do dzieł tych zaliczono także druki ulotne, które co prawda nie były szwedzkiej proweniencji, ale związane były z obecnością szwedzkiej armii na terenach Rzeszy, a które stanowią ciekawy i mało znany przyczynek do wykorzystania mapy i planu miasta jako narzędzia propagandy.

2

Wyprawa zbrojna Krzysztofa Radziwiłła „Pioruna” w Inflantach zimą 1579 roku

67%

Łopatecki K.

Zapiski Historyczne

|

2018

|

vol. 83

|

issue 1

39-67

EN

The article presents the Lithuanian expedition carried out in Livonia in the winter of 1579. On the basis of the itinerary [itinerarium] and iconographic and written sources it has been established that three regiments were to act in a coordinated manner to conduct the military action against the Russian Empire. All the three regiments were to set off from Kieś [Wenden] and through different ways reach Dorpat [Tartu] occupied by the Russians. The whole expedition included about 200 cavalry soldiers and about 400 common infantry soldiers [Polish: drab] along with several light artillery and a numerous lager. Owing to the activities undertaken by the three regiments, destructions were much more extensive, more loot was acquired and military successes were more significant – the castle of Kierepeć was conquered. The activity of three separate regiments confused the enemy and prevented them from undertaking the effective defence. The expedition was carried out from 16 February to 6 March, which also affected its outcome. The late winter provided the best conditions for the land communication, while the upcoming thaw made it impossible for the enemy to launch the counter-defence. It resulted in the safe return to Kieś and a lack of Moscovite units sent from Dorpat. To my way of thinking, the winter expedition of 1579 to Livonia was the best example of the manoeuvre art of the Polish-Lithuanian army in the 16th century. The routes of two regiments (the left one and the central one) ran close to each other, while the third one (the right one) had a totally different route entering the Russian lands from the back. The right regiment was commanded by the Oberst [Colonel] of Courland Jürgen Buttler, who conquered the castle of Kierepeć [Kirempe]. The main unit was commanded by Krzysztof Radziwiłł nicknamed “Perkūnas”, who plundered the vicinities of Dorpat. The analysis of the itinerary of 1579 prepared by Krzysztof Radziwiłł indicates that the mile recorded there corresponded to 8 kilometres. The average daily velocity of the expedition Kieś–Dorpat–Kieć amounted to 21.55 km, which corresponded to 2.7 miles. During the expedition the regiments covered from 250 to 310 km, which along with the return journey amounted to 500 km.

DE

Der Artikel handelt vom litauischen Feldzug in Livland im Winter 1579. Auf der Grundlage eines wiederaufgefundenen itinerarium sowie von ikonografischen und schriftlichen Quellen konnte ermittelt werden, dass damals drei Regimenter gebildet wurden, die in koordinierter Weise eine Militäraktion gegen das russische Zarenreich durchführen sollten. Alle sollten aus Wenden aufbrechen und auf verschiedenen Wegen in das von den Russen besetzte Dorpat gelangen. Am gesamten Feldzug nahmen etwa 2000 berittene Soldaten und etwa 400 Schützen teil, dazu kamen einige leichte Geschütze und ein verhältnismäßig umfangreicher Tross. Durch die Operationen von drei Regimentern wurde der Bereich der angerichteten Zerstörungen erweitert, die Beute vergrößerte sich und man errang militärische Erfolge, vor allem durch die Eroberung der Burg Kirempe. Die Operationen von drei getrennten Gruppen verwirrten den Gegner und machten ihm eine wirksame Verteidigung unmöglich. Von Bedeutung war auch die Wahl des Zeitpunkts des Feldzugs (16. Februar – 6. März). Der Spätwinter ermöglichte die vergleichsweise besten Bedingungen für den Landverkehr, und das herannahende Tauwetter machte es dem Gegner unmöglich eine Gegenoffensive zu beginnen. So kam man sicher nach Wenden zurück, und es wurden keine Moskauer Einheiten in Richtung Dorpat entsandt. Der Winterfeldzug von 1579 nach Livland kann in meinen Augen als das beste Beispiel für die Bewegungskunst der polnischlitauischen Armeen im 16. Jahrhundert gelten. Die Marschwege von zwei Regimentern (des linken und des mittleren) verliefen nebeneinander, das dritte (rechte) hatte eine ganz andere Marschroute und drang gleichsam vom Hinterland in russisches Gebiet ein. Das rechte Regiment wurde vom kurländischen Oberst Jürgen Buttler geführt und eroberte die Burg Kirempe. Die Hauptmacht führte Krzysztof Radziwiłł „Piorun“, der die Umgebung von Dorpat plünderte. Eine Analyse des von Krzysztof Radziwiłł zurückgelegten itinerarium von 1579 zeigt, dass man die verzeichneten Meilen auf etwa acht Kilometer umrechnen muss. Die mittlere Tagesgeschwindigkeit auf dem Zug Wenden – Dorpat – Wenden betrug 21,55 Kilometer, was 2,7 Meilen entsprach. Die Regimenter legten im Verlauf des Feldzugs zwischen 250 und 310 Kilometern zurück, zusammen mit dem Rückweg waren es über 500 Kilometer.

3

Pierwszy poetycki traktat wojskowy z mapą – Jana Kunowskiego Odsiecz smoleńska. Wykorzystanie kartografii w działaniach operacyjnych (1616–1617)

59%

Łopatecki K.

Rocznik Lituanistyczny

|

2018

|

vol. 4

EN

Artykuł prezentuje poemat epicki pt. Odsiecz smoleńska przez sławnie wielmożnego Jego Mości Pana Aleksandra Korwina Gosiewskiego autorstwa Jana Kunowskiego (1617). Do niego została dołączona mapa, która posłużyła do zobrazowania wydarzeń opisanych w utworze. Wyjaśniono okoliczności jej powstania i rolę kartografii podczas planowania operacji wojskowych. Przedstawiono nowatorski sposób prowadzenia działań wojennych przez oddziały litewskie pod dowództwem Aleksandra Gosiewskiego. Scharakteryzowano etapy, fazy i czynności podejmowane podczas odsieczy Smoleńska (1616–1617). The article presents an epic poem entitled The Succour of Smolensk by Eminent Sir Aleksander Korwin Gosiewski (Odsiecz smoleńska przez sławnie wielmożnego Jego Mości Pana Aleksandra Korwina Gosiewskiego) by Jan Kunowski (1617). A map was attached to it to illustrate the events described in verse. The article explains the role of the map in the poem and cartography in general for military operations. Then, it presents Aleksander Gosiewski’s novel approach to conducting warfare as well as the stages, phases and actions taken during the Smolensk relief (1616–1617).

Refine search results

1 Przegląd Zachodniopomorski

1 Rocznik Lituanistyczny

1 Zapiski Historyczne

2 Łopatecki K.

1 Skrycki R.

1 2019

2 2018

Swedish military cartography of the Thirty Years’ War. The example of Pomerania and the New March (Neumark).

Wyprawa zbrojna Krzysztofa Radziwiłła „Pioruna” w Inflantach zimą 1579 roku

Pierwszy poetycki traktat wojskowy z mapą – Jana Kunowskiego Odsiecz smoleńska. Wykorzystanie kartografii w działaniach operacyjnych (1616–1617)