Search results - CEJSH

1

Europejskie mniejszości spotkały się we Wrocławiu

100%

Abkowicz M.

Awazymyz. Pismo historyczno-społeczno-kulturalne Karaimów

|

2016

|

vol. 27

|

issue 2 (51)

22-25

EN

W stolicy Dolnego Śląska w dniach od 18 do 22 maja br. odbył się kongres Federalnej Unii Europejskich Grup Narodowościowych (FUEN), który został włączony w program Europejskiej Stolicy Kultury Wrocław 2016. FUEN jest federacją zrzeszającą organizacje mniejszości narodowych z całej Europy. Liczy blisko 90 członków z 33 krajów. W jej skład wchodzą przedstawiciele takich mniejszości jak niemiecka i łemkowska z Pol-ski, Węgrzy z Rumunii czy Tatarzy z Krymu. Członkiem FUEN jest także Związek Polaków w Niemczech. Ponad 100 delegatów FUEN i zaproszonych gości zjechało się do Wrocławia na doroczny kongres, który stanowi forum dyskusji oraz wymiany doświadczeń na temat bieżącej sytuacji mniejszości narodowych w Europie oraz ich wyzwań na przyszłość. Tegorocznymi gośćmi spotkania byli Astrid Thors, wysoka komisarz ds. mniejszości narodowych OBWE, Hartmut Koschyk, pełnomocnik rządu Republiki Fede-ralnej Niemiec ds. mniejszości, przedstawiciele polskiego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji. Jednym z gości był również prezydent Wrocławia, Rafał Dutkiewicz. Nieoficjalnie Kongres rozpoczął się wieczorem 18 czerwca „Jarmarkiem Narodów”, na którym mogły zaprezentować się wybrane mniejszości będące członkami FUEN. – Jarmark to miejsce spotkań, rozmów i wymiany doświadczeń, co jest szczególnie ważne dla mniejszości narodowych – podkreślała podczas otwarcia Astrid Thors. Razem z panią komisarz otwarcia jarmarku dokonali także przewodniczący FUEN Hans Heinrich Hansen oraz Bernard Gaida, przewodniczący Związku Niemieckich Stowa-rzyszeń Społeczno-Kulturalnych w Polsce. Obaj podkreślali znaczenie Wrocławia jako Europejskiej Stolicy Kultury i miejsca spotkań mniejszości narodowych w Europie. Na specjalnie przygotowanych stoiskach można było nie tylko zapoznać się z działalnością społeczną, kulturalną i edukacyjną europejskich mniejszości, ale także skosztować tradycyjnych produktów. Jürgen Gretschel, przewodniczący mniejszości niemieckiej z Legnicy, przygotował np. tradycyjne śląskie specjały. Rękodzieło łemkowskie zaprezentowała Maria Kieleczawa. Oprócz tego goście mogli degustować także tradycyjne produkty z Tracji, Rosji, Danii czy Francji. Do uświetnienia tego nieformalnego rozpoczęcia kongresu organizatorzy zaprosili zespoły mniejszości narodowych i etnicznych z Polski. Obok artystów niemieckich wystąpili m.in. muzycy z Wrocławia: przedstawiciele mniejszości ormiańskiej – bracia Aram i Georg Sayegh, ukraińskiej – uczniowie Szkoły Ukraińskiej z Legnicy, romskiej – Siostry Matkowskie. Mniejszość karaimską reprezentował Michał Kuliczenko. Pojawił się też na jarmarku intrygujący karaimski wątek. Rozeszła się bowiem wieść, że w delegacji, która przybyła z Rosji, a złożona była z przedstawicieli wielu różnych mniejszości – Niemców, Kałmuków i innych, znajduje się też… Karaim. Przy bliższym poznaniu okazał się on jednak Tatarem krymskim, ale zaprzyjaźnionym z krymskimi Karaimami i pełniącym rolę ich honorowego reprezentanta. *** Nazajutrz, 19 kwietnia miało miejsce oficjalne otwarcie Kongresu, którego dokonał gospodarz miasta Wrocławia, Rafał Dutkiewicz. Przewod-niczący ZNSSK Bernard Gaida odczytał list, który do uczestników Kongresu skierował Prezydent RP Andrzej Duda. „Razem z jubileuszem Traktatu, ten rok przynosi także jubileusz 25-lecia ZNSSK, współorganizatora Kon-gresu. Składam podziękowanie Państwa organizacji za pomnażanie bogactwa kulturowego naszego kraju i dokonań społeczeństwa obywatelskiego” – napisał Prezydent. Obrady rozpoczął wykład wysokiej komisarz Astrid Thors. Przedstawiła w nim analizę sytuacji mniejszości narodowych w Europie. Zdaniem komisarz muszą one odnaleźć się w trudnej sytuacji w Europie, a także w dzisiejszym nowoczesnym świecie, np. w świecie nowych mediów. Przedstawiciel MSWiA odczytał list, który do uczestników spotkania wystosował, także w imieniu Ministra Spraw Wewnętrznych i Ad-ministracji, wiceminister Sebastian Chwałek, stwierdzając w nim: „Współcześnie Rzecz-pospolita Polska dokłada wszelkich starań, by mniejszości narodowe mogły rozwijać się w jej krajobrazie kulturowym”. Współprzewodniczący Komisji Wspólnej Mniejszości i Rządu oraz Przewodniczący Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego Niem-ców na Śląsku Opolskim Rafał Bartek skupił się na polskiej polityce wobec mniejszości narodowych. Mówił głównie o zmianach, jakie Komisja Wspólna chciałaby wprowadzić do polityki państwa polskiego wobec zamieszkujących je grup etnicznych. Poruszał kwestię szkolnictwa mniejszości na różnych poziomach edukacji. Podkreślił wagę problemów, takich jak edukacja o mniejszościach czy instytucje kultury. Kolejny prelegent, Bernard Gaida przestawił krótko sytuację mniejszości niemieckiej w Pol-sce po 1945 roku. Mimo wielkiej zmiany, jaka nastąpiła w stosunku do lat 1945–1989, gdy poza niewielkimi wyjątkami mniejszość niemiecka była w Polsce nieuznawana, wciąż istnieje konieczność poprawy jej obecnej sytuacji. „Patrząc na przepisy, to tutaj na kongresie są wśród nas przedstawiciele mniejszości, których sytuacja jest lepsza, są też takie, których sytuacja jest gorsza, dlatego staramy się polepszyć naszą sytuację we współpracy z rządem” – stwierdził Gaida. W dalszej kolejności głos zabrali Aleksandra Oszmiańska-Pagett oraz dr Tomasz Wicher-kiewicz. Pierwsza referentka mówiła o Euro-pejskiej Karcie Języków Regionalnych i Mniej-szościowych w kontekście realizacji jej postulatów przez Polskę i zaleceń Komitetu Eksper-tów Rady Europy. Z kolei dr Wicherkiewicz opowiadał o zagrożonych językach mniejszościowych w Europie, a zwłaszcza w Polsce. Z jego prezentacji wynikało, że nawet teoretycznie „bezpieczne” języki, takie jak niemiecki w Polsce, mogą być zagrożone wyginięciem, jeśli nie stworzy się odpowiedniej atmosfery dla kultywowania ich znajomności. Obrady pierwszego dnia kongresu zakończyła dyskusja panelowa, w której uczestni- czyli przedstawiciele mniejszości narodowych w Polsce i Europie. Mariola Abkowicz (mniejszość karaimska), Justyna Matkowska (mniejszość romska), Rafał Bartek (mniejszość niemiecka), Koloman Brenner (mniejszość niemiecka na Węgrzech) oraz Stefan Dudra (mniejszość łemkowska) mieli możność opowiedzieć delegatom FUEN o historii i sytuacji swoich mniejszości narodowych. *** Drugi dzień kongresu poświęcony został sytuacji mniejszości narodowych w różnych krajach Europy. Referentami byli przedstawiciele samych mniejszości, jak też europejskich instytucji, które zajmują się tą kwestią.Przedstawiciel niemieckiego MSZ, Joachim Bleicker podkreślił wyjątkowe znaczenie stosunków niemiecko-duńskich jako modelowych, jeśli chodzi o rozwiązania polityki dla mniejszości. Mówił jednak także o stosunkach polsko-niemieckich: „Mniejszość niemiecka w PRL była dyskryminowana, dziś pełni ważną rolę w promowaniu obrazu Niemiec w Polsce”. W części seminaryjnej przedstawiono m.in. europejski projekt badawczy na temat mniejszości narodowych w Europie, a także stosunek tych mniejszości do problemu uchodźców. Referat na temat sytuacji mniejszości w Pol-sce i Europie przedstawił współtwórca polskiej Ustawy o Mniejszościach, prof. Grzegorz Ja-nusz, zwracając uwagę, że w latach 90 XX w. dużo zrobiono dla europejskich mniejszości narodowych, lecz w pierwszej dekadzie drugiego tysiąclecia zaczęła być wyczuwalna niechęć wobec nich, co ma związek z przejmowaniem władzy przez partie populistyczne i nacjonalistyczne. Jak przyznał profesor, wiele kwestii spornych związanych z mniejszościami narodowymi wynika nierzadko z urzędniczej złośliwości albo chęci pokazania „kto tu rządzi”. W ostatniej części seminaryjnej przedstawiciele europejskich mniejszości narodowych mogli przedstawić własne położenie w zamieszkiwanych przez nich krajach. Ich relacje były niezwykle zróżnicowane, od sytuacji wręcz wzorowych, jak np. sytuacja szkolnictwa mniejszości niemieckiej w Chorwacji, po nieuznawanie mniejszości czy przejawy ekstremalnej agresji np. w stosunku do Romów. *** Podczas trzeciego dnia kongresu zebranie delegatów FUEN przyjęło rezolucję w sprawie zagrożonych języków europejskich, której podstawowym przesłaniem jest pilna potrzeba przeciwdziałania procesowi przyspieszonego wymierania i zaniku języków europejskich mniejszości poprzez wspieranie i podejmowanie działań ukierunkowanych na odnowienie tradycji przekazu języka w środowisku rodzinnym oraz na naukę zagrożonych języków w ramach systemu edukacji. Skuteczne działania na rzecz rewitalizacji lub odrodzenia języków powinny zyskać uwagę, wsparcie i uznanie międzynarodowych, krajowych i regionalnych instytucji i organizacji w celu stworzenia dalekosiężnych modeli zapobiegania asymilacji, zatracaniu lub wymieraniu języków kraju pochodzenia. Zarówno FUEN jak i ich europejscy partnerzy – instytucje i organizacje – opracują i wdrożą specjalny, uniwersalny i holistyczny program mający za zadanie wspomaganie tych społeczności, których rodzimy język i tożsamość językowa stoją w obliczu zagrożenia wymarciem lub asymilacją.

2

Wobec „ludu ruskiego…”. „Myśl Narodowa” (1921–1939) wobec mniejszości ukraińskiej i białoruskiej

100%

Jastrzębski P.

Historia i Polityka

|

2010

|

issue 4(11)

70-83

PL

The Ukrainian and Belarusian issue in the period of interwar Poland constituted the fundamental axis of the National Democracy policy on contemporary Slav minorities living in Poland. National elites and opinion-forming circles of the national camp refused the rightto self-determination to Ukrainian and Belarusian minorities. They were judging both groups as unable to create a modern view on its ethnicity, politics and social affairs. Therefore they were emphasizingthatUkrainians and Belarusians constituted the part of "Ruthenian” group and don’t meet any criteria, allowing them to be categorized as a separate nation. Therefore all tensions and conflicts were treated disputes inside one Polish nation. Hence resulted positive assessment of assimilation chances for the Ukrainian and Belarusian people. National Democracy emphasized the lack of national differences between Poles, Ukrainians and Belarusians. The Polonization of "kresy” was regarded as a specificmission of civilization, in which National Democracy saw an excellent opportunity to strengthen the vital forces ofthe Polish nation. Improvingthe economical situation of the Ukrainian and Belarussian minority was regarded necessary to cool radical anti-Polish moods among the minorities. Finally the National Democracy opposed absolutely plans of granting the national autonomy both minorities accepting only creating the territorial autonomy - self-government.

3

Struktura narodowościowo-wyznaniowa Polski

100%

Sobczyński M., Uniwersytet Lódzki W. N. G.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Geographica Socio-Oeconomica

|

2000

|

issue 3

PL

W artykule rozważana jest kwestia zróżnicowania wyznaniowego społeczeństwa polskiego ujęta na tle struktury narodowościowej Polski. Kwestionowane są przy tym, funcjonujące w świadomości społecznej stereotypy, wiążące przynależność do grupy narodowościowej z konkretnym, jakoby immanentnym temu etnosowi wyznaniem. Ukazano także nowe dla naszej tradycji nurty wyznaniowe, powoli znajdujące swe miejsce w naszym społeczeństwie. Badania problematyki mniejszości religijnych i narodowych w naszym kraju, z racji braku wiarygodnych statystyk, od lat już muszą się opierać na szacunkach i analizach badań o charakterze przyczynkowym.

4

Obcy czy swoi? Mniejszości narodowe i etniczne w Polsce po 1989 roku

100%

Jakimowicz-Ostrowska I.

Rocznik Bezpieczeństwa Międzynarodowego

|

2006

|

vol. 1

154-162

PL

Autorka podejmuje problem mniejszości narodowych i etnicznych we współczesnej Polsce. W artykule szczegółowo omawia ewolucję prawodawstwa polskiego, regulującego kwestie mniejszości, w aspekcie przemian ustrojowych, które nastąpiły po roku 1989. Podkreśla ona, że obecnie relacje między grupą dominującą a zamieszkującymi ten sam obszar mniejszościami wpływa pośrednio na poczucie bezpieczeństwa nie tylko mieszkańców danego kraju, ale także całego kontynentu europejskiego. Uporządkowanie przepisów prawnych rozwiązujących kwestie ich wzajemnej koegzystencji w ramach jednego organizmu państwowego jest zatem niezwykle istotne, gdyż służy niwelowaniu ewentualnych sporów.

5

Wybrane problemy mniejszości narodowych a idea społeczeństwa obywatelskiego w Unii Europejskiej

100%

Świętek A., Osuch W.

Przedsiębiorczość - Edukacja

|

2010

|

vol. 6

532-542

EN

This article presents a socioeconomic problems of national minorities in certain aspects of the processes of European integration. In European countries, as well as in Poland, the unemployment rate among ethnic minority groups is very high, compared to the general public. This problem affects particularly the Roma minority, because of cultural difference and the inability to find themselves in the current economic situation, which causes progressive social marginalization. High racist delinquency, as well as an increase in labor market discrimination against minorities, in various countries of the European Union, are not conducive to the processes of social and citizen integration of those groups. The reason, as well as the effect of such situation is the very low level of education of Roma, not only in Poland but also in other European countries.Authors reckon, that one of the conditions of informative society’s growth is necessity to support their enterprising posture. Following this thesis, the authors think, that supporting lower developed groups, which don’t keep up with actual tempo of economic growth is necessary to minimalize the socialeconomic marginalization of these groups and to limit social anxienties and clashes.Authors, on the example of Roma ethic minority group characterized the problems of these groups on work market, ways of fighting with them and showed the perspectives of progress of these groups in future by building enterprising postures. It seems that the measure of a progressive European social integration should be an appropriate relationship to national and ethnic minorities in EU member countries, free from social and occupational, and discrimination on labor market, which does not seem easy in a market economy based on knowledge.

6

Obraz mniejszości narodowych i etnicznych na Wybrzeżu w świetle wybranych dokumentów służb aparatu bezpieczeństwa PRL w drugiej połowie XX wieku

100%

Bieniecki I.

Studia – konteksty pogranicza

|

2019

|

issue 3

69-94

PL

W artykule przedstawiono charakterystykę mniejszości narodowych zamieszkujących na Wybrzeżu PRL w drugiej połowie XX w. Scharakteryzowano również działania prowadzone w tym okresie w stosunku do mniejszości narodowych przez Zwiad Wojsk Ochrony Pogranicza (ZWOP), Służbę Bezpieczeństwa (SB) oraz Milicję Obywatelską (MO).

EN

The article presents the characteristics of national minorities living on the Coast of the Polish People's Republic in the second half of the XXth century. The activities carried out in this period in relation to national minorities by the Border Protection Troops, Security Service of the Ministry of Internal Affairs and Citizens' Militia were also characterized.

7

The potential of cultural heritage of national minorities in small towns – the case of Brzeziny

89%

Leśniewska-Napierała K.

Space – Society – Economy

|

2017

|

issue 19

105-120

PL

Małe miasta rozumiane są jako ośrodki posiadające prawa miejskie i liczące do 20 tys. mieszkańców. W województwie łódzkim funkcjonuje 28 takich ośrodków, zamieszkanych przez niespełna 210 tys. osób. Celem podjętych rozważań jest analiza potencjału dziedzictwa mniejszości narodowych w małych miastach regionu łódzkiego. Jako szczegółowy przykład rozważań wybrano Brzeziny, w których w przeszłości mniejszości narodowe odgrywały niezwykle istotną rolę w rozwoju przestrzennym.

EN

Small towns are understood here as settlements with municipal rights having up to 20,000 inhabitants. In Łódź Voivodeship (a unit of Poland’s administrative division) there are 28 such settlements inhabited by almost 210,000 people. The aim of the study is to analyse the potential of the heritage of national minorities in the towns of Łódź Voivodeship. The town of Brzeziny was selected for the study as national minorities played a prominent role in its land development in the past.

8

Weryfikacja kompetencji językowych na egzaminie maturalnym z języka polskiego, języka regionalnego, języków mniejszości narodowych i mniejszości etnicznej - analiza porównawcza

88%

Grudzińska K.

Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia ad Didacticam Litterarum Polonarum et Linguae Polonae Pertinentia

|

2017

|

vol. 8

|

issue 227

118-135

PL

Istotę artykułu stanowi analiza porównawcza formuły kształcenia językowego na egzaminie maturalnym z języka polskiego, języka regionalnego, języków mniejszości narodowych i mniejszości etnicznych. Zestawione w tym celu zostały różne dokumenty oświatowe, w tym: podstawy programowe, informatory maturalne Centralnej Komisji Egzaminacyjnej i arkusze stanowiące fundament matury z języka ojczystego, a także innych, wchodzących w obręb rodziny języków i dialektów słowiańskich: białoruskiego, litewskiego, ukraińskiego oraz łemkowskiego i kaszubskiego. Wyniki analizy pokazały, że nadrzędnym celem szkoły jest dzisiaj doskonalenie językowej i komunikacyjnej kompetencji ucznia, a egzamin maturalny może być prócz tego odpowiedzią na potrzebę poszukiwania tożsamości regionalnej.

9

Podlasie jako region pogranicza

75%

Barwiński M., Katedra Geografii Politycznej i Studiów Regionalnych W. N. G.

Studia z Geografii Politycznej i Historycznej

|

2014

|

vol. 3

EN

Podlasie, a historical and geographical region in eastern Poland, has been for centuries a political and national borderland where Polish, Lithuanian, Belorussian and Ukrainian ethnic elements intermingled. This resulted in a very durable ethnic, religious and cultural borderland in Podlasie. It was formed by a number of ethnic and religious communities that have inhabited this region since a remote past and influenced each other thus making the region a maze of nations, religions, languages and cultures. The ethnic and religious diversity of the region was determined by frequent changes in political linking of Podlasie and several waves of various settlers – a usual phenomenon in the region that was, particularly in the Middle Ages, a kind of frontier of Poland, Lithuania and Russia. Ethnic borderland in Podlasie is the most diversified region in Poland in respect of nationality, culture and religion. It forms both an interstate borderland between Poland and Belarus and an internal ethnic, religious, cultural and linguistic borderland. Predominent nations are Poles and Belorussians but the presence of Ukrainians, Lithuanians, Tatars, Romanies, Russians and Karaites, which makes the region a maze of nations. The religious mosaic is not so striking, nevertheless it is the only province of Poland where the Roman Catholics are outnumbered by followers of another religion, namely the Orthodox. The national and religious borderland in Podlasie is a zone with many transitory areas where different national, religious, linguistic and cultural groups overlap. There are hardly any clear dividing lines separating particular national and religious groups. In Podlasie various communities, in many cases closely related to each other, coexist side by side. Borderland zone are usually extensive areas where ethnic divisions tend to fade away. The whole area of north-eastern Poland, including Podlasie can be considered to be such a borderland zone. Here, several nationalities and religions are separated by more or less vast transitory belts rather than definite dividing lines. Sometimes such transitory areas gave rise to some new derivative communities.

PL

W artykule przedstawiono wieloaspektowy wymiar pełnienia przez Podlasie funkcji pogranicza politycznego, cywilizacyjnego, narodowościowego, wyznaniowego, języko-wego i kulturowego. Poza omówieniem cech i procesów typowych dla obszarów pograniczy oraz przedstawieniem historycznych, geograficznych i politycznych uwarun-kowań uformowania się na Podlasiu szerokiej strefy zróżnicowanego pogranicza, poddano także analizie współczesne przemiany struktury etniczno-religijnej mieszkań-ców tego regionu oraz konsekwencje zmian sytuacji geopolitycznej (zwłaszcza w kon-tekście rozszerzenia Unii Europejskiej) dla postrzegania Podlasia w kategoriach regionu pogranicza.

10

Mniejszość niemiecka na Ukrainie. Zarys dziejów

75%

Kaźmierczak-Pec D.

Przegląd Narodowościowy – Review of Nationalities

|

2015

|

issue 4

117 – 134

EN

The article German minority in Ukraine. An outline of history is a synthetic work dedicated to the history of German colonization of Ukrainian territories, with special focus on the “Golden Age” of German colonization in southern Ukraine during the reign of Tzarina Catherine II, and the interwar period. The paper presents the population size, distribution, and social structure of German minority, as well as aspects related to the assessment of the assimilation process. The article is based primarily on Ukrainian source compilations and archive materials. It also contains a short description of the current status of German minority in the independent Ukraine.

11

Rada Narodowościowa wobec mniejszości narodowych i narodów wschodnich w czasie II wojny światowej

75%

Miszewski D.

Przegląd Narodowościowy – Review of Nationalities

|

2014

|

issue 3

159 – 178

EN

The article presents the problem of ethnic policy of the Polish government in exile against minorities and nations of Eastern Europe. Presents the content of newspaper articles from the period of the Second World War (“Rzeczpospolita Polska”, “Kraj”, “Głos Polsko-Ukraiński”) and official documents (“Uwagi o naszej polityce międzynarodowej”), in which they discussed the current policies, visions of future ethnic relations in post-war Poland.

12

Struktura narodowościowa Polski w badaniach geograficznych

75%

Barwiński M., Łódzki U.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Geographica Socio-Oeconomica

|

2014

|

issue 17

PL

W artykule dokonano przeglądu badań geograficznych dotyczących struktury narodowościowej w Polsce, począwszy od XIX wieku do początku II dekady XXI wieku, odnosząc się także do zasadniczych nurtów badawczych problematyki narodowościowej wśród historyków i socjologów. Przedstawiono najistotniejsze zdaniem autora problemy badawcze, które należy podjąć w dalszych badaniach dotyczących mniejszości narodowych, etnicznych i etniczno-regionalnych zamieszkujących współczesną Polskę. Omó- wiono różnorodne metody badawcze wraz ze wskazaniem ich zalet oraz licznych ograniczeń. We wnioskach autor przedstawił główne, jego zdaniem, uwarunkowania wpływające na dynamiczne przekształcenia struktury narodowościowej w Polsce oraz zasadnicze cechy relacji państwo polskie – mniejszości narodowe.

EN

The issue of ethnicity is interdisciplinary and tackled by many sciences such as history, statistics, demography, politology, sociology, ethnology or ethnography, as well as geography, which focuses primarily on the spatial element of distribution of ethni-cities, the causes and consequences of its changes and the genesis of concentrations of ethnic minorities. As part of population geography or, more broadly, anthropogeography, and apart from geographies of religion and languages, there is a discipline called geography of ethnicity, which studies the numerousness, as well as assesses and analyses the ethnic structures in various spatial scales. Studies of ethnic structures and their transformations are common especially in political geography, which devotes more place to the issues of ethnic, linguistic and religious minorities than any other geographical science. Owing to its ability to study the spatial and temporal context of various phenomena, it facilitates the recognition and comprehension of interrelations between political, demographic, social and cultural factors. Such studies are particularly justified in the case of clear dependence between ethnic transformations and territorial or political transitions, i.e. the elements within political geography's scope of interest. Studies concerning ethnic minorities in Polish geography have had a long research tradition and great scientific achievements, especially in the interwar period and the last twenty years. These studies, though episodic in Communist times, have seen a contemporary renaissance. When dealing with issues of ethnicity, geography uses the achievements of other disciplines, especially history, statistics, sociology, and political science. The main point of reference in any analyses of the ethnic specifics is space, geographical environment and the socio-economic circumstances, while also considering the influence of historical and political conditions. Close links between political and historical geography caused by both disciplines studying the natural variability over time and space allow for referencing the socio-historical context which is indispensable in this kind of research. The vast majority of national, ethnic and regional minorities living in contemporary Poland are a part of the historical, cultural and political heritage of Poland, a testament to the former complexity and multicultural character of Poland, a part of its history, present day and, hopefully, its future. These minorities, even though thought of as “different” and separate in regards to their national, linguistic or religious identity are “at home”, with all rights and obligations that entails. Therefore, further research into the ethnic structure of Poland in essential, mainly due to the dynamic changes the country is currently undergoing (quantitative, qualitative, territorial, institutional, cultural, social, political), the growing importance of native regional groups and nationalities stemming from the non-European cultures, as well as the geopolitical, economic and civilisation transformations that are changing Europe.

13

Rola mniejszości narodowych w kulturze i oświacie polskiej w latach 1700-1939, pod red. Aleksandry Bilewicz i Stefanii Walasek, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 1998, s. 380

75%

Głowacka E.

Biuletyn Historii Wychowania

|

1999

|

issue 9/10

59-60

EN

Rola mniejszości narodowych w kulturze i oświacie polskiej w latach 1700-1939, pod red. Aleksandry Bilewicz i Stefanii Walasek, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 1998, s. 380

14

Społeczno-polityczne uwarunkowania organizacji szkolnictwa dla mniejszości narodowych na Dolnym Śląsku w okresie powojennym

75%

Tutaj A.

Społeczności Lokalne. Studia Interdyscyplinarne

|

2018

|

issue 2

rb.ujw.pl/local

PL

Autorka prezentuje okoliczności i warunki osiedlania na Dolnym Śląsku mniejszości narodowych oraz analizuje sytuację szkolnictwa w kontekście społeczno-politycznym. Opisuje także decyzje polskich władz politycznych oraz oświatowych, które umożliwiły utworzenie szkół oraz kompletów nauczania dla tej ludności. Charakteryzuje organizację i funkcjonowanie szkół z niepolskim językiem nauczania. Krótko opisuje okoliczności likwidacji tego typu szkolnictwa.

EN

The author presents the circumstances and conditions of settling national minorities in Lower Silesia and analyses the situation of the education of national minorities in the socio-political context. It also describes the decisions of the Polish political and educational authorities that enabled the creation of schools and courses for this population. It characterizes the organization and activity of schools with non-Polish language of learning. The author briefly describes the circumstances of the liquidation of this type of education.

15

Spisy powszechne w Polsce w latach 1921–2011 – określanie czy kreowanie struktury narodowościowej?

75%

Barwiński M., Katedra Geografii Politycznej i Studiów Regionalnych W. N. G.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Geographica Socio-Oeconomica

|

2015

|

issue 21

PL

W artykule podjęto próbę odpowiedzi na pytania, na ile metody przeprowadzenia spisów powszechnych, sformułowania tzw. pytań etnicznych oraz bieżące uwarunkowania polityczne i społeczne mogą kształtować ich wyniki w odniesieniu do struktury narodowościowej. Omówiono spisy ludności przeprowadzone w Polsce w ciągu ostatnich 90 lat, zwracając szczególną uwagę na czynniki, które mogły spowodować wypaczenie ich rezultatów. Skupiono się nie tyle na kolejnym przedstawieniu – powszechnie znanych – wyników w ujęciu ilościowym i przestrzennym, ale na „mechanizmie” przeprowadzenia spisu w kontekście ówczesnych realiów politycznych i społecznych.

EN

This article attempts to answer question on how much the methods of conducting censuses, the formulation of the so-called ”ethnic question” and current political and social conditions can shape their results. The census carried out in Poland over the last 90 years were discussed, paying particular attention to factors that could cause distortion of their results. Censuses in 1921 and 1946 were carried out immediately after the end of armed conflict – in a very dynamic socio-political situation during the post-war migration, not on the entire territory of the country, before the final demarcation of borders, in conditions of very strong nationalist atmosphere and marked reluctance of Polish majority to at least part of national minorities. From the point of view of the state administration the rapid pace of their conduction had justified reasons of political and demographic character, however it did not worked in the case of a reliable determination of the national structure, due to underestimating of the size of national minorities. The census in 1931 was carried out in the realities of a multinational state, strongly conflicted ethnically. On its results influenced both, the change in the method of determining the national structure, direct manipulation and forgery of authorities seeking to underestimation of the number of non-Polish population, as well as the emerging national identity of some residents, especially of eastern regions of the Poland. In 2002, after several years of recess in the studies on ethnic statistics, in the realities of practically mono-ethnic state, the clearly method of question of nationality and direct method of obtaining statistical data were adopted. However the social conditions, and particularly the negative experience of part of the minority against declaring non-Polish nationality, has contributed to an underestimation of its results, what combined with excessive estimates of the then Polish ethnic structure, caused numerous complaints concerning the accuracy of the census. In turn, in 2011, the census was carried out by a very diverse and completely different from all previous ones method. The introduced changes were mainly influenced by the suggestions and requests of national organizations, under what is known as ”political correctness” in the country in which minorities did not play a significant role in demographic or political aspect. The formulation of a questions about nationality, and especially the computation or rather estimation of the ethnic structure – for the first time – clearly overrated, not underrated its results and reduced their credibility. In terms of questions about nationality, none of these censuses were fully reliable, and for quantifying the Polish ethnic structure, the greater importance had rather different statistical methods applied during censuses, and the current state policy against non-Polish population, rather than the subjective feeling of national identity of individual citizens.

16

Ochrona praw człowieka i mniejszości narodowych w Kosowie – spokojnie, ale niestabilnie

75%

Sokołowska P.

Rocznik Bezpieczeństwa Międzynarodowego

|

2007

|

vol. 2

381-382

17

Warszawa – Kijów – Budapeszt Stosunki polsko-ukraińskie w XX wieku z węgierskiego punktu widzenia

75%

Lagzi G.

Historia i Polityka

|

2015

|

issue 13(20)

65-77

EN

The Poles and the Ukrainians in the 20th century history had several political and ethnical conflicts, confrontations (Polish-Ukrainian war in Galicia in 1918–1919, massacres of Poles in Volhynia and Eastern Galicia carried out by the Ukrainian Insurgent Army during WWII, forced displacement of the Ukrainian minority in Poland in 1947), but reconciliation processes determined the events of the last quarter century. After gaining independence, the bloody conflicts of the last century could not be tools in politics in both Poland and Ukraine. Moreover, many common projects have been started since 1991. The Poles in the post-independence period showed appropriate empathy to their eastern neighbours’ problems (development of national identity and state-building) and were proactive during this period in improving Polish-Ukrainian relations. The article intends to show that in the Central European region it is possible to conduct dialogue, achieve reconciliation between two neighbouring countries, show openness to this dialogue (with ourselves and with our neighbours), and manage the potential conflicts during these process. What is more, consistent behaviour of decision-makers (in political and civil sphere) was present in the past quarter century in the Polish-Ukrainian relations and was largely absent from Hungarian-Slovak, Hungarian-Romanian, Hungarian-Serbian, or Hungarian-Ukrainian relations.

18

Piłka nożna w województwie wołyńskim w latach 1921–1939. Zarys dziejów

75%

Małolepszy E., Drozdek-Małolepsza T., Bakota D.

Rozprawy Naukowe Akademii Wychowania Fizycznego we Wrocławiu

|

2017

|

vol. 59

73-81

PL

Cel badań. Celem badań było przedstawienie rozwoju gry w piłkę nożną w województwie wołyńskim w latach 1921–1939, która była jednym z najpopularniejszych sportów na tym terenie. Uprawiano ją w polskich klubach i towarzystwach sportowych, ale popularna była również wśród sportowców mniejszości narodowych, głównie ukraińskiej i żydowskiej. Materiał i metody. Materiał źródłowy stanowiły źródła archiwalne, źródła drukowane, źródła prasowe oraz literatura odnoszącą się do dziejów sportu, ze szczególnym uwzględnieniem okresu międzywojennego. Zastosowano metodę analizy źródeł historycznych drogą indukcji, dedukcji, syntezy oraz metodę porównawczą. Wyniki. W pracy ukazano kształtowanie sportu piłki nożnej na Wołyniu w latach 20. i 30. XX w. Przedstawiono uwarunkowania rozwoju piłki nożnej, wśród których ważną rolę odgrywały struktury organizacyjne tego sportu. Na Wołyniu tworzono kluby i towarzystwa sportowe, prowadzące sekcję piłki nożnej. Istotnym czynnikiem propagowania i popularyzowania piłki nożnej był system współzawodnictwa, obejmujący głównie rozgrywki ligowe. Wnioski. Na Wołyniu rozwój piłki nożnej nastąpił w latach 1921–1939. Piłkarstwo wołyńskie przeszło szereg pozytywnych przeobrażeń, m.in. w zakresie struktur organizacyjnych, współzawodnictwa sportowego, kształcenia kadry instruktorskiej i kadry sędziowskiej. Czynniki te miały pozytywne wpływ na kształtowanie rozwoju tej dyscypliny sportu. Mimo to wyniki uzyskiwane przez sportowców z Wołynia nie osiągnęły poziomu ogólnopolskiego.

EN

Background. The aim of the study was to present the history of football in the Volhynia province in years 1921–1939. Football was one of the most popular sports in Volhynia. It was practised in Polish clubs and sports societies. It was also popular among athletes of national minorities, mainly Ukrainian and Jewish ones. Material and methods. The source material consisted of archival sources, printed sources, press, and literature related to the history of sport, with special emphasis on the interwar period. The following methods were applied: analysis of historical sources, induction, deduction, synthesis, and the comparative method. Results. The study depicts the formation of the football sport in Volhynia in the 1920s and 1930s. The conditions of the discipline development, with a special role of football organizational structures, were presented. In Volhynia, sports societies and clubs running football sections were created. A system of rivalry, comprising mainly league competitions, was an important factor in promoting and popularizing football. Conclusions. In the period of 1921–1939, a development of the discipline of football took place in Volhynia. Volhynian football underwent a series of positive transformations, among others with regard to organizational structures, development of sports competition, training of instructor personnel, and educating the referee staff. These factors influenced the positive evolution of football in the Volhynia province. In spite of this, the level of football in Volhynia remained far away from the one in nation-wide competition.

19

Struktura narodowościowa ludności Polski

75%

Eberhardt P.

Roczniki Nauk Społecznych

|

2008

|

vol. 36

|

issue 1

143-168

EN

The article presents the results of the census conducted in April 2002. It contains statistical information referring to the ethnic composition of Poland’s population and the languages used by Polish citizens. The results of the census have shown that 38,230,100 people live on the territory of Poland. The Polish nationality was declared by 36,983,700 people. Another ethnic option was chosen by 471,500 people, that is by 1.2% of the whole of the population of the country. Silesians proved to be the greatest minority (173,200), Germans (152,900), Belorussians (48,700) and Ukrainians (31,000). Other ethnic groups proved to be less numerous. The author offers an interpretation of the census results. He pays a special attention to the problem of the Silesian minority, that is not considered a national group by specialists. He shows that the group has been undergoing Polish and German influences for many centuries. Silesians have spoken Polish and they have been faithful to Catholicism. This connected them to Poland. However, on the other hand they have accepted German civilization-cultural patterns. In the next part of the article data referring to the language spoken by the citizens of Poland are presented. Also in this domain complete supremacy of the Polish language is found, as 97.8% of Poland’s population recognize Polish as the language they speak at home. The second most popular language turns out to be German (206,600 people – 0.5% of the country’s population). Other languages play a marginal role. The national data compared to the ethnic structure are a basis for a territorial analysis. The author has made an analysis of places particular ethnic group live in and referred them to territorial administration units of the province and common level. He has proven that the German population is concentrated in Opole Silesia, and the Belorussian population in Podlasie, in the area of the Białowieska Forest. The presented statistical information and their introductory interpretation have confirmed the well-known fact that Poland is a mono-ethnic country. The role of ethnic and language minorities is only slight. The ethnic and language conformity is also connected with Poland’s religious specificity. A predominant part of the citizens of Poland has traditional bonds with Catholicism.

20

Zasada pozytywnej dyskryminacji mniejszości narodowych w ujęciu teoretycznym i praktyce ustrojowej

71%

Ganowicz E.

Horyzonty Polityki

|

2018

|

vol. 9

|

issue 28

11-27

EN

RESEARCH OBJECTIVE: Analysis of the theoretical aspects of the principle of positive discrimination, constitutional conditions of its application in relation to national minorities in Poland. THE RESEARCH PROBLEMS AND METHODS: Many sciences are interested in the issue. The principle fits into the conception of democracy described as values, procedures, and in the substantial sense. In Poland positive discrimination is a principle established in the Constitution. There are many areas where national minorities are at a disadvantage, which requires preferential measures. The analysis uses linguistic, teleological, systemic and legal-systemic analysis methods THE PROCESS OF ARGUMENTATION: After terminological considerations on the nature and substance of the principle, the analysis of its specificity as a tool for balancing disadvantages of minority groups, and its place in the implementation of democratic principles, the author examines the legal conditions for the implementation of this principle. The subject of interest is the provisions of the 1997 Constitution of the Republic of Poland, of the National and Ethnic Minorities and Regional Language Act, and also those included in the Electoral Code, designed to facilitate participation of members of national minorities in political rivalry. RESEARCH RESULTS: In Poland for 20 years positive discrimination exists as a principle articulated in the Basic Law. Although the percentage of minorities in Poland is hardly perceptible, the situation of members of these groups requires some support. It is particularly important to compensate for disparities in political participation. Implementing of the rule does not seem to be a problem. CONCLUSIONS, INNOVATIONS AND RECOMMENDATIONS: Although in the Constitution the principle of positive discrimination has existed for 20 years, national minorities can enjoy preferential treatment for about a decade. This is an extremely necessary tool for the consolidation of democracy. In Poland, it still functions only in its institutional form, subject to legal regulations. This is related to the level of development of democracy and the building of civil society. Awareness-raising actions are needed, so as to slowly introduce activities that are encouraging not only the minorities themselves to work to improve their position, but also to direct the organizations to ethical standards in the field.

PL

CEL NAUKOWY: Zbadanie teoretycznych aspektów zasady pozytywnej dyskryminacji, ustrojowych uwarunkowań jej zastosowania w odniesieniu do mniejszości narodowych w Polsce. PROBLEM I METODY BADAWCZE: Zagadnienie interesuje przedstawicieli wielu nauk, wpasowuje się w koncepcję demokracji ujmowanej jako wartości, procedury i w sensie substancjalnym. W Polsce pozytywna dyskryminacja ma rangę zasady ustrojowej. Mniejszości narodowe znajdują się w niekorzystnej sytuacji wymagającej zastosowania preferencyjnych środków. W analizie zastosowano metodę analizy językowej, celowościowej, systemowej oraz prawno- ustrojowej PROCES WYWODU: Po ustaleniach terminologicznych, dotyczących charakteru i istoty pozytywnej dyskryminacji, jako narzędzia wyrównywania niekorzystnych sytuacji grup mniejszościowych oraz jej miejsca w realizacji zasad demokracji, autorka bada uwarunkowania prawne realizacji zasady. Przedmiotem zainteresowania są zapisy Konstytucji RP z 1997 r., Ustawy o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz języku regionalnym i zawarte w Kodeksie wyborczym ułatwiające członkom mniejszości narodowych udział w rywalizacji politycznej. WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: W Polsce od 20 lat pozytywna dyskryminacja funkcjonuje jako zasada wyartykułowana w Ustawie zasadniczej. Odsetek mniejszości narodowych w Polsce jest nikły, lecz sytuacja członków tych grup wymaga wsparcia. Szczególnie istotna jest dla wyrównania dysproporcji w udziale w rywalizacji politycznej. Realizacja zasady nie wydaje się nastręczać trudności. WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: W Konstytucji zasada pozytywnej dyskryminacji istnieje od 20 lat, ale w praktyce mniejszości narodowe korzystają z preferencyjnego traktowania od nieco ponad dekady. Jest to narzędzie umacniania demokracji. W Polsce funkcjonuje w instytucjonalnej postaci, obwarowana regulacjami prawnymi. Ma to związek z poziomem rozwoju demokracji i budowy społeczeństwa obywatelskiego. Potrzebne są akcje uświadamiające, by wprowadzać działania o charakterze zachęcającym nie tylko same mniejszości do działań w celu polepszenia swojego położenia, ale i ukierunkowywać organizacje na etyczne standardy w tej dziedzinie.

Refine search results