Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 11

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  monarchia habsburska
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Publication available in full text mode
Content available

Imperial Asiatic Company in Trieste and Antwerp – The Last Attempt of the Habsburg Monarchy to Penetrate East Indian Trade 1781-1785

100%
Wanner M.
Miscellanea Historico-Archivistica
|
2012
|
issue 19
177-202
PL
Artykuł opisuje historię Imperialnej Azjatyckiej Kompanii w Trieście i Antwerpii w kontekście polityki kolonialnej prowadzonej przez środkowoeuropejską monarchię Habsburgów. Mimo dominującej w niej orientacji kontynentalnej istnieją dowody świadczące o podejmowaniu przez Habsburgów wysiłków mających na celu stworzenie kolonialnego handlu i prowadzenia w tej sprawie uzgodnień z państwami zachodnioeuropejskimi. Pojawił się wówczas pomysł zharmonizowania współpracy między austriackimi i adriatyckimi portami monarchii. Wymuszone powodami politycznymi rozwiązanie w 1731 r. Kompanii Wschodnioindyjskiej (Ostenda) zostało dotkliwie odczute w Austrii. Pojawili się naśladowcy, którzy chcieli kontynuować jej osiągnięcia. Na tym bazowała inicjatywa czeskiej szlachty i flamandzkich bankierów, która doprowadziła do stworzenia w 1750 r. na Pobrzeżu Austriackim Societé de Commerce et Compagnie Urbain Arnoldt. Rolę dostarczyciela dóbr orientalnych Kompania ta spełniała jednak tylko częściowo. Z tego powodu część szlachty była gotowa wesprzeć plany austriackiej ekspansji dostarczone przez angielskich awanturników, Jamesa Milla i Williama Boltsa. Temu drugiemu udało się zdobyć poparcie flamandzkiego bankiera oraz wiedeńskiego dworu. Dzięki temu w latach 1776-1781 zorganizował on ekspedycję, w czasie której utworzone zostały kolonie austriackie w Mozambiku, na Wybrzeżu Malabarskim oraz na Nikobarach. Chociaż ekspedycja ta nie była dochodowa Imperialna Azjatycka Kompania w Trieście i Antwerpii została powołana do życia w związku z oczekiwanymi zyskami związanymi z handlem z Indiami, a szczególnie z Chinami. Jednakże brak kapitału i spory między głównymi aktorami doprowadziły Kompanię do bankructwa. Współzawodnictwo kolonialne w Europie było już wtedy bardzo silne, a finansowe podstawy oraz poparcie przedsiębiorców słabe, za wyjątkiem Niderlandów austriackich. Kompania byłaby w stanie się obronić tylko wtedy, gdyby brytyjskie wpływy na Oceanie Indyjskim relatywnie osłabły w czasie wojny o niepodległość Stanów Zjednoczonych. Dzięki temu mogłaby czerpać korzyści ze swej neutralności. Imperialna Azjatycka Kompania w Trieście i Antwerpii została powołana do życia w momencie, kiedy era kompanii handlowych zbliżała się do końca. Handel między austriackimi Niderlandami i portami na Oceanie Indyjskim rozwijał się poza ramami organizacyjnymi monopolistycznej spółki i pomimo krótkiego funkcjonowania większości kolonii austriackich w Azji. Zmiany polityczne związane z Rewolucją Francuską nie stały się też impulsem dla rozwoju handlu.
EN
The study describes the story of the Imperial Asiatic Company in Trieste and Antwerp in the larger context of overseas policy of the Central European Habsburg monarchy. Despite the predominantly continental orientation of the state there is overwhelming evidence of the efforts to establish overseas trade and settlements in the manner of the Western European countries. There was also intention to harmonize economic cooperation between Austrian and the Adriatic seaports of the Monarchy. Cancellation of the Ostend Company in 1731, forced by political reasons, was felt very painfully in Austria and followers always existed who tried to continue in the good results of this company. The initiative of the Czech nobility and Flemish bankers for establishing the Societé de Commerce et Compagnie Urbain Arnoldt in 1750 in the Austrian Littoral was on this basis. The role of a supplier of oriental goods the company fulfilled only partially. For this reason, part of the nobility was willing to support plans on Austrian overseas expansion submitted by the English adventurers, James Mill and William Bolts. The second one succeeded in winning the support of the Flemish bankers as well as Vienna court and undertook the expedition in 1776-1781, during which the Austrian colonies were based in Mozambique, as well as Malabar Coast of India and Nicobar Islands. Although the expedition was not profitable the Imperial Asiatic Company in Trieste and Antwerp was founded under the positive impression, which followed up trade in India and especially in China. Lack of capital and contradictions between the main actors, however, brought the company into bankruptcy. Competitors in Europe were already strong and financial grounds and entrepreneurs´ support weak, except for the Austrian Netherlands. The Company could have asserted itself only when British influence in the Indian Ocean was relatively weakened during the American War and could have benefited from the neutral position; in general it was founded in the time when the age of trade companies was nearing its end. The trade between the Austrian Netherlands and the seaports in the Indian Ocean developed beyond an organizing framework of the monopoly joint-stock company and in spite of short termination of the most of Austrian colonies in Asia, however the political development connected with the French Revolution did not furnish the trade with chances for progress.
2
Publication available in full text mode
Content available

Wystawa „Viribus Unitis? Polscy parlamentarzyści w monarchii habsburskiej 1848–1918” (Wiedeń, 23 XI–21 XII 2011)

80%
Gaul J.
Miscellanea Historico-Archivistica
|
2012
|
issue 19
345-349
3
Publication available in full text mode
Content available

Polacy na uroczystościach ku czci Františka Palackiego i I Zjeździe Dziennikarzy Słowiańskich w Pradze w 1898 roku

70%
Świątek A.
Galicja. Studia i materiały
|
2020
|
issue 6
450-491
PL
Niniejszy artykuł omawia przebieg jubileuszu 100-lecia urodzin Františka Palackiego i towarzyszącego mu I Zjazdu Dziennikarzy Słowiańskich w Pradze w 1898 r. z perspektywy galicyjskich Polaków. Praca bazuje na kwerendzie prasy galicyjskiej, w tym przede wszystkim takich gazet, których członkowie redakcji byli obecni w Pradze. Rezultatem przeprowadzonych badań jest próba rekonstrukcji wydarzeń w stolicy Czech, a także ukazanie, jak Polacy postrzegali głoszone przez Czechów idee. O ile Polacy byli zgodni co do potrzeby współpracy między poszczególnymi narodami słowiańskimi celem zabezpieczenia praw narodowych w monarchii habsburskiej, o tyle różnili się z Czechami w zakresie metod działania oraz szukania sojuszników. Najwięcej kontrowersji wzbudziło zaproszenie przez organizatorów rosyjskiej delegacji. Choć współpraca między dziennikarzami słowiańskimi była kontynuowana na kolejnych zjazdach dziennikarskich aż do 1912 r., to właśnie obecność i zaangażowanie Rosjan zadecydowało o wycofaniu się Polaków z ostatnich spotkań.
EN
The article describes the course of 100 years’ jubilee of František Palacki’s birthday and the accompanying 1st Congress of Slavic Journalists in Prague in 1898 from the perspective of Galician Poles. The study is based on the search query in major Galician newspapers, including those whose editorial staff was present in Prague. The result of the conducted research is the attempt at reconstructing events which occurred in the capital of Czechia and at showing how Poles perceived the ideas promulgated by Czechs. Poles agreed with the need for cooperation between particular Slavic nation in order to secure national rights in the Habsburg Monarchy, but disagreed with Czechs in terms of methods of operation and searching for allies. The biggest controversy was aroused by the Russian delegation invited by the organisers. Although the cooperation between Slavic journalists was continued at the successive journalistic congresses until 1912, it is the Russian presence and involvement that would decide about Poles’ withdrawal from the last meetings.
4
Publication available in full text mode
Content available

Cultural and Ideological Aspects of Spatial Adaptation after a Shift of Political Boundaries: The Case of Galicia

70%
Wierzejska J.
Przegląd Humanistyczny
|
2015
|
vol. 59(4 (451))
59-76
EN
Artykuł omawia procesy adaptacji inicjowane w danej przestrzeni po tym, jak w rezultacie przesunięcia granic politycznych weszła ona w skład innego niż dotychczas organizmu państwowego. Przestrzeń tego typu jest przekształcana przez nowe centrum w celu ujednolicenia jej z resztą podległego centrum terytorium, a także – lub przede wszystkim – legitymizacji władzy w nowej prowincji. Przedmiotem analizy w artykule jest kulturowo- ideologiczny aspekt owych przekształceń, czyli adaptowanie wyobrażeń dotyczących nowej prowincji do potrzeb centrum oraz kształtowanie tożsamości jej mieszkańców tak, aby zbliżyć ją do identyfikacji pozostałych członków danej wspólnoty wyobrażonej. Przykładem, na którym rozważane są owe zagadnienia, jest Galicja; kulturowo-ideologiczna adaptacja Galicji do monarchii Habsburgów miała bowiem charakter na tyle skuteczny, że do dziś daje o sobie znać w sferze symbolicznej.
5
Publication available in full text mode
Content available

Znaczenie zasobu Archiwum Głównego Akt Dawnych dla badań nad historią wojskowości monarchii habsburskiej od połowy XVIII do początków XX wieku

70%
Gaul J.
Miscellanea Historico-Archivistica
|
2010
|
vol. 17
|
issue 17
183-207
EN
The holdings of the Central Archives of Historical Records in Warsaw contains numerous fonds of offices and institutions of the Habsburg monarchy from the late 18th century to 1918, that were created after the Polish partitions of 1772 and of 1795. In addition to residues of the acts of authorities of the central civil administration, there are materials of the archival military institutions: territorial commands established after the occupation of Galicia, and later repeatedly transformed: general commands, commands of the corps, and military commands based in Krakow and Lviv, moreover, there are materials of the Austro–Hungarian army operational units and their quartermaster’s services from World War I, fighting in the Eastern front, including Galicia and the Polish Kingdom (staging area commands, quartermaster units and general commands) and the occupation authorities – military governorates in Kielce and Piotrków (1915) and the Military Governor of Lublin (1915–1918). The Austrian State Archives in Vienna (Österreichisches Staatsarchiv in Wien, is an important place to store documents that were produced by institutions and agencies operating in the Habsburg monarchy on the Polish lands. Thus, the need arises to determine which parts of the fonds are located in Warsaw, and which in Vienna. The article discusses 20 fonds of military records stored in AGAD. In cases where parts of the fond are also in the Austrian State Archives in Vienna, a place of storage is given along with a brief description.
6
Publication available in full text mode
Content available

Nad modrym Dunajem. Refleksje o życiu codziennym polskich polityków w Wiedniu w okresie konstytucyjnym 1861-1914

61%
Szymczak D.
Galicja. Studia i materiały
|
2018
|
issue 4: "Codzienność w Galicji"
23-43
PL
Tekst klasyfikuje się w dziedzinie historii badań nad codziennością. Autor, wskazując na jego przyczynkowy charakter, podjął próbę ukazania życia codziennego polskich polityków w Wiedniu w dobie parlamentarnej, a więc w latach 1861–1914 z wyłączeniem okresu I wojny światowej. Punktem wyjścia jest podniesienie fenomenu znaczącej polskiej obecności politycznej nad Dunajem, która trwała kilka dziesięcioleci i obejmowała w ciągu tego czasu kilkusetosobową grupę ludzi. W tekście autor przybliża okoliczności pobytu w stolicy monarchii, przemiany społeczne i klasowe, jakie dotykały polskich polityków peregrynujących do Wiednia, oraz przedstawia, w jaki sposób wpływały one na ich pobyt, styl życia, codzienne funkcjonowanie. Artykuł odnosi się nie tylko do rutynowo wykonywanych obowiązków parlamentarzysty – na czym one polegały, jak organizowano sobie pracę, ale także odnosi się do sposobów spędzania czasu wolnego. Nie pominięto kwestii bytowych, czyli gdzie polscy politycy mieszkali w Wiedniu. Wreszcie podnosi sprawę ich rodzinnego otoczenia, które często również przybywało do naddunajskiej metropolii, zwłaszcza jeśli polityk zasiadał w radzie ministrów, a więc musiał spędzić tu dłuższy okres. Autor wskazuje na szerokie pole eksploracji badawczej, jakie otwiera historia życia codziennego, także jeśli chodzi o grupę społeczną, którą można określić mianem klasy politycznej. Wieloletni pobyt w Wiedniu nie mógł pozostać bez wpływu na galicyjskich polityków, także przez nabywanie owych codziennych nawyków. Dowodzi tego specyficzny ogląd i opinie, jakie formowano o nich w II Rzeczypospolitej. W podsumowaniu autor formułuje szereg pytań badawczych.
EN
The article can be inscribed in the discipline of history of research on everyday ordinariness. The author’s contribution is the attempt to show the everyday life of Polish politicians in Vienna in the era of parliamentarism, i.e. within 1861–1914, excluding the period of the First World War. The starting point is the phenomenon of the significant Polish political presence over Danube, which lasted several decades and involved a group of several hundred people. The author describes the circumstances of the their stay in the capital of the monarchy the and influence of the social and class changes on the politicians’ lifestyle and daily existence. The article refers not only to the routinely performed tasks of members of parliament (the organisation of a parliamentarian’s work) but also to the manner in which the politicians spent their free time. The question of accommodation was also included in the presented research. Ultimately, the article deals with the politicians’ families who also occasionally came to Vienna, especially if a parliamentarian was a member of the council of ministers, which entailed spending a considerable time in the Danubian metropolis. The author presents a wide area of research, i.e. the everyday life also with reference to the social group which could be called the political class. Many years’ stay in Vienna had also influence on Galician politicians and their everyday habits, which can be corroborated by the specific reputation they had in the Second Polish Republic. Finally, the author formulates a series of research questions.
7
Publication available in full text mode
Content available

Zagrożenia epidemiologiczne na terenie austriackiej części monarchii habsburskiej w XIX w. (do 1914 r.). Aspekty prawne i administracyjne

61%
Tomczyk R.
Galicja. Studia i materiały
|
2015
|
issue 1
99-113
EN
In the internal policy of the Habsburg monarchy in the 19th century security in public health protection was an important issue. Improvement of the health state of society, of medical services, sanitary and veterinary conditions and building an efficient system of eliminating epidemics on the state territory were being aimed at. High death rated in the society required extraordinary measures. Central authorities introduced legal procedures valid during epidemiological threats in the country. After the introduction of the constitutional system in 1867 in the Habsburg monarchy one of the responsibilities of the local administration was the supervision over implementing and obeying regulations concerning epidemiological problems. Local authorities were building sanitary infrastructure diminishing epidemiological dangers. A great problem was veterinary supervision, actions were taken to limit diseases among domestic animals by means of introducing legal norms. Also control on farms increased. During epidemics abroad Austrian authorities controlled imported goods. It should be emphasized that until the outbreak of World War I on the territory of the Habsburg monarchy epidemics of contagious diseases often happened, especially in the rural areas where high death rates among people remained. The outbreak of war in 1914 caused that the epidemiological dangers increased.
PL
W polityce wewnętrznej monarchii habsburskiej w XIX w. ważną sprawą było bezpieczeństwo w zakresie ochrony zdrowia publicznego. Dążono do poprawy stanu zdrowotnego społeczeństwa, podwyższenia poziomu usług medycznych, polepszenia warunków sanitarnych i weterynaryjnych oraz budowy skutecznego systemu likwidacji epidemii na terenie państwa. Wysoka śmiertelność ludności wymagała działań nadzwyczajnych. Władze centralne przygotowały procedury prawne, które obowiązywały podczas zagrożeń epidemiologicznych na terenie państwa. Po wprowadzeniu ustroju konstytucyjnego w 1867 r. w monarchii habsburskiej do ustawowych zadań administracji terenowej należał nadzór nad wdrażaniem i przestrzeganiem przepisów w zakresie problematyki epidemiologicznej. Władze samorządowe budowały infrastrukturę sanitarną, zmniejszając zagrożenia epidemiologiczne. Dużym problemem był nadzór weterynaryjny, dążono do ograniczenia chorób wśród zwierząt hodowlanych poprzez wprowadzanie norm prawnych, zwiększano kontrolę w gospodarstwach rolnych. W czasie epidemii poza granicami władze austriackie poddawały kontroli importowane towary. Należy podkreślić, że do wybuchu I wojny światowej na terenie monarchii habsburskiej często dochodziło do epidemii chorób zakaźnych, szczególnie na terenach wiejskich, gdzie utrzymywała się wysoka śmiertelność ludności. Wybuch wojny w 1914 r. spowodował, że zagrożenia epidemiologiczne wzrosły.
8
Publication available in full text mode
Content available

Od listopada do listopada. Monarchii habsburskiej i Polaków wzajemne rozstawanie

61%
Szymczak D.
Historia Slavorum Occidentis
|
2024
|
issue 1(40)
164-185
EN
The author of the text analyses the reasons why Poles from Galicia, southern Poland, departed from the so-called Austro-Polish conception and matured towards the ideal of full independence. He draws attention to the significance of the Act of 5 November 1916 for the initiation of emancipation processes among Poles living under the Habsburg rule.
9
Publication available in full text mode
Content available

Image of the Slavs inhabiting the Habsburg Monarchy in Voyage en Autriche by Marcel de Serres

51%
Sajkowski W.
Historia Slavorum Occidentis
|
2021
|
issue 4 (31)
50-67
EN
This paper focuses on the depiction of the Slavs in a work by a French naturalist Marcel de Serres, published in 1814 and entitled Voyage en Autriche. This work is an example of the analysis including a very detailed reflection on Slavdom, made in time of the increasing political engagement of Napoleonic France in Southeastern and Central Europe. The author of the work deliberated on the character of the Slavs and their presumed national unity, simultaneously searching for the ways to explain very apparent differences between various Slavic populations. According to Marcel de Serres the Slavs of the Habsburg Monarchy formed two geographical branches (western and oriental) and were divided into seven principal races, and twenty-seven “secondary branches”. Voyage en Autriche depicted regularities, which were supposed to characterize all of the Slavs, but Marcel de Serres devoted much attention to some details which were considered as exotic and later were described by the writers of the Romantic period fascinated with the Slavic culture.
10
Publication available in full text mode
Content available

Polacy na uroczystościach ku czci Františka Palackiego i I Zjeździe Dziennikarzy Słowiańskich w Pradze

51%
Świątek A.
Galicja. Studia i materiały
|
2020
|
issue 6
450-491
EN
The article describes the course of 100 years’ jubilee of František Palacki’s birthday and the accompanying 1st Congress of Slavic Journalists in Prague in 1898 from the perspective of Galician Poles. The study is based on the search query in major Galician newspapers, including those whose editorial staf was present in Prague. The result of the conducted research is the attempt at reconstructing events which occurred in the capital of Czechia and at showing how Poles perceived the ideas promulgated by Czechs. Poles agreed with the need for cooperation between particular Slavic nation in order to secure national rights in the Habsburg Monarchy, but disagreed with Czechs in terms of methods of operation and searching for allies. The biggest controversy was aroused by the Russian delegation invited by the organisers. Although the cooperation between Slavic journalists was continued at the successive journalistic congresses until 1912, it is the Russian presence and involvement that would decide about Poles’ withdrawal from the last meetings.
PL
Niniejszy artykuł omawia przebieg jubileuszu 100-lecia urodzin Františka Palackiego i towarzyszącego mu I Zjazdu Dziennikarzy Słowiańskich w Pradze w 1898 r. z perspektywy galicyjskich Polaków. Praca bazuje na kwerendzie prasy galicyjskiej, w tym przede wszystkim takich gazet, których członkowie redakcji byli obecni w Pradze. Rezultatem przeprowadzonych badań jest próba rekonstrukcji wydarzeń w stolicy Czech, a także ukazanie, jak Polacy postrzegali głoszone przez Czechów idee. O ile Polacy byli zgodni co do potrzeby współpracy między poszczególnymi narodami słowiańskimi celem zabezpieczenia praw narodowych w monarchii habsburskiej, o tyle różnili się z Czechami w zakresie metod działania oraz szukania sojuszników. Najwięcej kontrowersji wzbudziło zaproszenie przez organizatorów rosyjskiej delegacji. Choć współpraca między dziennikarzami słowiańskimi była kontynuowana na kolejnych zjazdach dziennikarskich aż do 1912 r., to właśnie obecność i zaangażowanie Rosjan zadecydowało o wycofaniu się Polaków z ostatnich spotkań.
11
Publication available in full text mode
Content available

Chronotopoi der Krise. Zur literarischen Vergegenwärtigung von Lebenswelten und Kontingenzerfahrungen in Joseph Roths „Die Flucht ohne Ende“

36%
Jakovljevic A.
Colloquia Germanica Stetinensia
|
2022
|
issue 31
5-22
PL
Opublikowana w 1927 roku powieść Josepha Rotha „Ucieczka bez kresu” kreśli diagnozę doświadczeń kryzysu i kontyngencji towarzyszących okresowi międzywojennemu, ukazaną na tle rozpadu monarchii habsburskiej i wydarzeń rewolucji październikowej. Oba przełomowe momenty dziejowe doprowadziły do erozji tradycyjnych światów życia i do zastąpienia ich nowymi. Opierając się na pojęciach ‘kontyngencji’ i ‘kryzysu’ artykuł pokazuje, jak zderzenie starego i nowego świata podlega literackiemu uformowaniu i zobrazowaniu przy pomocy wybranych konstelacji czasoprzestrzennych, wskutek czego uwidacznia się wysoki stopień kontyngencji nie tylko światów życia, w których porusza się główny bohater Franciszek Tunda, ale także jego życiowej drogi i egzystencjalnych wyborów.
EN
Joseph Roth’s novel “Die Flucht ohne Ende”, published in 1927, provides a diagnosis of the crisis and contingency phenomena of the interwar period against the backdrop of the collapse of the Habsburg monarchy in World War I and the October Revolution. These two events of world-historical significance lead to an erosion of old familiar worlds and to the emergence of new ones. Starting from the concepts of ‘contingency’ and ‘crisis’, the article shows how this contrast between the new and the old world is literarily shaped and visualized on the basis of selected time-space constellations. In doing so, it becomes clear that not only the life worlds in which the protagonist Franz Tunda operates, but also his own life design is highly contingent.
DE
Joseph Roths 1927 publizierter Roman „Die Flucht ohne Ende“ liefert vor dem Hintergrund der im Ersten Weltkrieg zerfallenen Habsburger Monarchie und der Oktoberrevolution eine Diagnose der Krisen- und Kontingenzerscheinungen der Zwischenkriegszeit. Diese beiden weltgeschichtlich bedeutsamen Ereignisse führten zu einer Erosion altvertrauter und zur Entstehung neuer Lebenswelten. Ausgehend von den Begriffen ‚Kontingenz‘ und ‚Krise‘ zeigt der Beitrag, wie dieser Gegensatz von neuer und alter Welt, anhand ausgewählter Zeit-Raum-Konstellationen, literarisch ausgestaltet und vergegenwärtigt wird. Dabei wird deutlich, dass nicht nur die Lebenswelten, in denen der Protagonist Franz Tunda agiert, sondern auch dessen Lebensweg und -entwurf selbst hochgradig kontingent sind.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.