Search results

1

Monocentrism and Multicentrism as Legal Theories in the Global Era

100%

Buksiński T.

Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej

|

2015

|

vol. 1(10)

5-13

EN

The article describes two opposing theories of legislation and jurisprudence in the global age: multicentrism and monocentrism. The first one claims that a new legal system at the supra-state level is emerging, which must take into consideration varied legal traditions. The second one stresses that certain fundamental principles must be shared today by all people. It seems that the ultimate goal of jurisprudence is to create a system of laws that reconciles multitude and diversity with unity.

2

Cecha jednolitości systemu prawa w warunkach multicentryzmu

67%

Liżewski B.

Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio G (Ius)

|

2019

|

vol. 66

|

issue 1

EN

One of the aspects of considerations regarding the legal system are the features of this system. The aim of the article was to attempt theoretical reflection and answer the basic question, namely – can the Polish legal system be considered uniform in the context of multicentrism. Nowadays, the feature of uniformity of the legal system is one of the most problematic. According to the typical understanding, the legal system is uniform if the normative acts come from state authorities. However, integration processes in which the state participates cause the creation of supranational structures with their own legal systems. In the European legal space, they include the Council of Europe and the European Union. The legal systems of these organizations are linked by formal relationships with the legal systems of the member states. As a result, the legal systems of European countries are evolving, they cease to be monocentric and become multicentric. In such a situation, normative acts of supranational structures start to operate on the territory of a state. This raises a theoretical issue regarding the possibilities and, perhaps, the scope of recognition of the uniformity of the legal system.

PL

Jednym z aspektów rozważań dotyczących systemu prawnego są cechy tego systemu. Celem artykułu było podjęcie teoretycznej refleksji i udzielenie odpowiedzi na podstawowe pytanie, mianowicie czy polski system prawny można uznać za jednolity w kontekście wielości centrów decyzyjnych. Obecnie cecha jednorodności systemu prawnego jest jedną z najbardziej problematycznych. Zgodnie z typowym rozumieniem system prawny jest jednolity, jeśli akty normatywne pochodzą od władz państwowych. Jednak procesy integracyjne, w których uczestniczy państwo, powodują powstawanie struktur ponadnarodowych z własnymi systemami prawnymi. W europejskiej przestrzeni prawnej obejmują one Radę Europy i Unię Europejską. Systemy prawne tych organizacji są połączone formalnymi relacjami z systemami prawnymi państw członkowskich. W rezultacie systemy prawne państw europejskich ewoluują, przestają być monocentryczne i stają się multicentryczne. W takiej sytuacji na terytorium państwa zaczynają obowiązywać akty normatywne struktur ponadnarodowych. Rodzi to teoretyczne pytanie o możliwości i być może zakres uznania jednolitości systemu prawnego.

3

Pytania prejudycjalne Naczelnego Sądu Administracyjnego: aspekt proceduralny i gwarancyjny

51%

Kalisz A., Chmielarz-Grochal A.

Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny

|

2023

|

vol. 85

|

issue 4

5-25

EN

The research problem is preliminary protection as a preventive action of the court which can protect the individual from violation of their rights. Preliminary questions can be considered a mechanism for effective legal protection of the individual. The judicial dialogue initiated by preliminary questions has, apart from determining the result of a particular case, a twofold effect: building up the acquis de l’Union and influencing national law and its application. The aim of this article is to examine the preliminary procedure: firstly from a national perspective, secondly from administrative courts perspective, and thirdly from the perspective of the Supreme Administrative Court as a court “against whose decisions there is no judicial remedy under national law”. The paper covers the normative basis for preliminary questions (in the context of the principles of EU law and the paradigm of co-application of European and national law), and then selected examples of the use of this mechanism by the SAC. The text is dominated by the dogmatic-legal method and thus involves an analysis of legal provisions and the relevant case law. It concludes that the experience of the SAC confirms that, in cooperation with the CJEU, it effectively performs its task of ensuring respect for the law while interpreting and applying the EU treaties. It makes legitimate use of the preliminary ruling procedure, which confirms the role of the national court as an EU court. The questions and case law following preliminary rulings contribute to the development of the acquis in the various areas covered by the jurisdiction of the administrative courts. Therefore, the issue in question – together with the practical scheme of the preliminary ruling procedure – is important, and the updated 'review' of the case law of the SAC constitutes an element of novelty.

PL

Artykuł dotyczy zagadnienia ochrony prejudycjalnej, oznaczającej działanie sądu w trybie prewencyjnym, co może uchronić jednostkę przed naruszeniem jej praw. Pytania prejudycjalne można uznać za mechanizm skutecznej ochrony prawnej jednostki. Inicjowany przez pytania prejudycjalne dialog sądowy ma, oprócz wpływu na wynik konkretnej sprawy, dwojaki skutek: buduje acquis de l’Union oraz wpływa na prawo krajowe i jego stosowanie. Celem artykułu jest spojrzenie na pytania prejudycjalne: (1) z perspektywy krajowej, (2) sądowoadministracyjnej oraz (3) z pozycji Naczelnego Sądu Administracyjnego jako sądu, którego orzeczenia „nie podlegają zaskarżeniu według prawa wewnętrznego”. Analizie poddano podstawy normatywne pytań prejudycjalnych (w kontekście zasad prawa UE oraz modelu współstosowania prawa unijnego z krajowym), a następnie wybrane przypadki wykorzystania tego mechanizmu przez NSA. Przeprowadzona analiza przepisów oraz relewantnego orzecznictwa prowadzi do konkluzji, że doświadczenia NSA potwierdzają, że we współpracy z Trybunałem Sprawiedliwości Unii Europejskiej skutecznie realizuje zadania służące zapewnieniu poszanowania prawa w wykładni i stosowaniu traktatów. Sąd ten korzysta z procedury prejudycjalnej w sposób uzasadniony, co potwierdza rolę sądu krajowego jako sądu unijnego. Pytania prawne i orzecznictwo wydawane w następstwie orzeczeń prejudycjalnych stanowią wkład w rozwój unijnego acquis w różnorodnych dziedzinach podlegających kognicji sądów administracyjnych. Dlatego analizowane zagadnienie – wraz z praktycznym schematem procedury prejudycjalnej – jest istotne, a zaktualizowany „przegląd” orzecznictwa NSA stanowi element nowatorski.

Refine search results

1 Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio G (Ius)

1 Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej

1 Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny

1 Buksiński T.

1 Chmielarz-Grochal A.

1 Kalisz A.

1 Liżewski B.

1 2023

1 2019

1 2015

Monocentrism and Multicentrism as Legal Theories in the Global Era

Cecha jednolitości systemu prawa w warunkach multicentryzmu

Pytania prejudycjalne Naczelnego Sądu Administracyjnego: aspekt proceduralny i gwarancyjny