Search results

1

Mur berliński jako granica i linia frontu w czasach zimnej wojny

100%

Trzcielińska-Polus A.

Border and Regional Studies

|

2018

|

vol. 6

|

issue 1

11-30

PL

Celem artykułu jest prezentacja okoliczności budowy, a następnie funkcji pełnionych w czasach zimnej wojny przez mur berliński. Mur został wzniesiony w 1961 r. i stanowił efekt kulminacji konfliktu między ZSRR i aliantami zachodnimi. Władzom w NRD zależało na jego budowie, aby zatrzymać emigrację ludności z Niemiec Wschodnich do Berlina Zachodniego, a następnie do RFN. Po 2015 r. na granicach wielu państw europejskich także budowane są mury, mające uniemożliwić wjazd imigrantów, szczególnie nielegalnych. W tym kontekście warto przyjrzeć się funkcjom pełnionym przez mur berliński, w tym funkcji: politycznej, strategicznej, ekonomicznej, społecznej, symbolicznej i kulturotwórczej. Na podstawie ww. funkcji można wnioskować o skutkach, jakie spowodował. Bezsprzecznie mur przyczynił się do pogorszenia sytuacji społeczeństwa Berlina wschodniego i całych wschodnich Niemiec oraz do tragedii wielu rodzin. Jednocześnie jednak doszło do wzmocnienia władz NRD. Konsekwencje funkcjonowania muru miały jednak także ogromny wpływ na sytuację w całej Europie, a nawet w świecie.

EN

The main aim of the article is to present the circumstances under which Berlin Wall was constructed, and then the functions performed by the Wall during the Cold War. The Berlin Wall was erected in 1961 and was the effect of the conflict between the USSR and the Western Allies. The GDR government was interested in the Wall construction since it wanted to stop the emigration of people from East Germany to West Berlin and then to Federal Republic of Germany. After 2015, walls are being built on the borders of many European states in order to prevent the immigrants, particularly illegal one. In this very context, it is worth considering various functions of the Berlin Wall, including: political function, strategic function, economic function, social function, symbolic function and culture-creating one. On the bases of above mentioned functions one can ruminate on the consequences of the Berlin Wall construction. Berlin Wall undoubtedly contributed to the deterioration of the situation in both East Berlin and East Germany, and the personal tragedies of many families. However, the consequences of its existence had also an impact on the situation in Europe and even in the world.

2

Iron curtain metaphor as an analytical category

57%

Czykwin E.

Nauka

|

2023

|

issue 2

3

Flucht in die Freiheit in Filmproduktionen. Reale und irreale Übergänge durch den Eisernen Vorhang

57%

Matuszak-Loose B. H.

Wortfolge. Szyk Słów

|

2023

|

vol. 7

1-15

PL

Filmowa konfrontacja „na granicy” w czasach zimnej wojny była zarówno rzeczywista, jak i symboliczna. Nierzadko posługiwano się w niej także jedną z bardziej wyrazistych metafor konfrontacji politycznej – żelazną kurtyną. Produkcje filmowe obrazujące to zjawisko dotyczą nie tylko przejawów inkluzji i ekskluzji, procesów przebiegających niejako równolegle do granic systemowych, ale także samego problemu anulowania żelaznej kurtyny, a więc ukazywania jej swoistej przepuszczalności. Szczególnie wyraźnie widać to w specyficznym „trójkącie politycznym” – w relacjach między dwoma państwami niemieckimi a PRL-em. W RFN Polska była postrzegana jako klucz do bloku wschodniego, w NRD – jako potencjalne zagrożenie, ponieważ zarówno w Niemczech Zachodnich, jak i Wschodnich uważano ją za mniej lojalną wobec systemu, a wręcz za liberalną. Autorka artykułu obrazuje tę problematykę na przykładzie wybranych produkcji filmowych i telewizyjnych, poruszając w szczególności kwestię przepuszczalności i (nie)przekraczalności żelaznej kurtyny, zamkniętej granicy czy muru, wzniesionego w samym środku Berlina w 1961 roku oraz roli, jaką w tym kontekście odgrywać miała bądź odegrała Polska.

EN

he cinematic confrontation with the Cold War was both real and symbolic, and repeatedly concerned with the powerful metaphor of political confrontation-the Iron Curtain. The films did not only focus on phenomena of inclusion and exclusion along these system boundaries, but dealt also with the problem of how to overcome the Iron Curtain, i.e. with its permeability. This can be made particularly clear using the example of the German-German-Polish ménage à trois, since the relations between the two German states and the People’s Republic of Poland were specific in many respects. In the Federal Republic of Germany, Poland was seen as the key to the Eastern Bloc, in the GDR as a potential threat, since it was considered far less loyal to the Soviet system of power, downright libertarian, in both West and East Germany. Using a number of film examples, the article shows how the permeability and (in)surmountability of the Iron Curtain, which was literally carved in stone in the middle of Berlin in 1961, was addressed in these films and what role Poland played in this context. The change in the audio-visual representation of flight and transition through the Iron Curtain is traced in a comparative manner, with films for cinema and television being used equally.

DE

Die filmische Auseinandersetzung mit dem Kalten Krieg war real und symbolisch immer wieder auch mit der wirkmächtigen Metapher der politischen Konfrontation, dem Eisernen Vorhang, befasst. Dabei galt das Filmschaffen nicht nur den Phänomenen von Inklusion und Exklusion entlang dieser Systemgrenze, sondern auch dem Problem der Überwindbarkeit des Eisernen Vorhanges, das heißt seiner Permeabilität. Besonders verdeutlichen lässt sich dies am Beispiel der deutsch-deutsch-polnischen Ménage à trois, waren die Beziehungen zwischen den beiden deutschen Staaten und der Volksrepublik Polen doch in vielerlei Hinsicht spezifisch. Polen galt in der Bundesrepublik als Schlüssel zum Ostblock, in der DDR als potenzielle Gefahr, da es – in West wie in Ostdeutschland – für weniger systemtreu, geradezu libertär gehalten wurde. Der Beitrag möchte anhand einiger Filmbeispiele zeigen, wie die Durchlässigkeit und (Un-)Überwindbarkeit des inmitten Berlins 1961 buchstäblich in Stein gemeißelten Eisernen Vorhanges im Film thematisiert wurde und welche Rolle hierbei Polen spielte bzw. Polen zugewiesen wurde. Dabei wird der Wandel der audiovisuellen Repräsentation von Flucht und Übergang durch den Eisernen Vorhang vergleichend nachgezeichnet, wobei gleichermaßen Filme für das Kino und das Fernsehen herangezogen werden sollen.

4

Afektywne granice i niesmaczna sztuka polityczna: «Pierwszy upadek europejskiego muru» Centrum Politycznego Piękna

57%

Tabak W.

Pamiętnik Teatralny

|

2022

|

vol. 71

|

issue 3

109-127

EN

This article analyzes the scandal caused in the German public sphere by the Center for Political Beauty’s intervention The First Fall of the European Wall (2014). Prepared just before the twenty-fifth anniversary of the fall of the Berlin Wall, the campaign aimed to expose the hypocrisy of German politicians, who celebrated the dismantling of old borders and at the same time co-financed the emergence of new ones. The author presents the course of this artivist action and analyzes its negative reception, focusing on comments from a group of recipients which she categorizes as “disgusted audience.” The analysis draws on the concepts of competitive and multidirectional memory (Michael Rothberg), affect theory (Sara Ahmed), and theory of disgust (Winfried Menninghaus) to show how an audience constituted itself to depreciate the project based on the category of taste and to activate various defense mechanisms blocking the discussion about political issues brought to public attention by the artists.

PL

Artykuł stanowi analizę skandalu, jaki w niemieckiej sferze publicznej wywołała interwencja Centrum Politycznego Piękna zatytułowana Pierwszy upadek europejskiego muru (2014). Kampania przygotowana tuż przed dwudziestą piątą rocznicą upadku muru berlińskiego miała na celu obnażenie hipokryzji niemieckich polityków, którzy jednocześnie świętują likwidację starych granic i współfinansują powstawanie nowych. Autorka przedstawia przebieg tej artywistycznej akcji i analizuje jej negatywną recepcję, w szczególności komentarze grupy odbiorczej, którą określa mianem publiczności zniesmaczonej. W analizie wykorzystano koncepcje pamięci rywalizacyjnej i wielokierunkowej (Michael Rothberg), teorię afektów (Sara Ahmed) i teorię wstrętu (Winfried Menninghaus), by pokazać, w jaki sposób ukonstytuowała się publiczność deprecjonująca projekt za pomocą kategorii smaku i uruchamiająca różne mechanizmy obronne służące blokowaniu dyskusji nad politycznymi problemami, na które zwrócili uwagę opinii publicznej artyści.

5

Löcher in der Mauer

50%

Engel U.

Convivium. Germanistisches Jahrbuch Polen

|

2009

31-41

PL

Dla Niemca z RFN nawiązanie w okresie ‚zimnej wojny‘ kontaktów, a nawet ścisłej i długotrwałej współpracy, z kolegami pochodzącymi z państw socjalistycznych nie stanowiło problemu. Jedynie mur berliński i granice między strefami były nie do pokonania, szczelne były również granice Związku Radzieckiego. Autor artykułu opowiada o swoich związkach z Polską, Czechosłowacją, Węgrami i Rumunią do czasu ‚przełomu‘, który zniósł wszelkie bariery.

EN

In the period of cold war Western Germans could not be prevented from establishing social contacts with colleagues in socialist countries. In the long run, exterior barriers could not endanger firmly established connections based on tolerance and respect. The author’s report deals with the developing relations to Poland, Czechoslovakia, Hungary, Romania and even with the Soviet Union and the German Democratic Republic from the late fifties to the turning-point about 1990, when the great change began.

DE

Für einen Westdeutschen war es durchaus möglich, während des ‚Kalten Krieges‘ Kontakte zu Kollegen in den sozialistischen Ländern aufzubauen und sogar zu enger und längerfristiger Kooperation zu gelangen. Lediglich die Berliner Mauer und die ‚Zonengrenze‘ waren unüberwindbar, und auch die Grenzen zur Sowjetunion waren dicht. Der Autor berichtet über seine Beziehungen zu Polen, zur Tschechoslowakei, zu Ungarn und zu Rumänien bis zur ‚Wende‘, die alle Schranken aufhob.

Refine search results

1 Border and Regional Studies

1 Convivium. Germanistisches Jahrbuch Polen

1 Nauka

1 Pamiętnik Teatralny

1 Wortfolge. Szyk Słów

1 Czykwin E.

1 Engel U.

1 Matuszak-Loose B. H.

1 Tabak W.

1 Trzcielińska-Polus A.

2 2023

1 2022

1 2018

1 2009

Mur berliński jako granica i linia frontu w czasach zimnej wojny

Iron curtain metaphor as an analytical category

Flucht in die Freiheit in Filmproduktionen. Reale und irreale Übergänge durch den Eisernen Vorhang

Afektywne granice i niesmaczna sztuka polityczna: «Pierwszy upadek europejskiego muru» Centrum Politycznego Piękna

Löcher in der Mauer