Search results - CEJSH

1

POLISEMIA KRZYŻA W PRAKTYKACH SPOŁECZEŃSTWA POLSKIEGO Krzyże oświęcimskie. Nacjonalizm i religia w postkomunistycznej Polsce

100%

Zubrzycki G.

Miscellanea Anthropologica et Sociologica

|

2012

|

vol. 13(1)

PL

Artykuł dotyczy jednego z ważniejszych wydarzeń mających istotne znaczenie dla rekonstrukcji polskiej narodowej tożsamości w okresie po transformacji systemowej. Wydarzenie to, zwane „wojną o krzyże”, miało miejsce w Oświęcimiu latem i jesienią 1998 roku. Grupa Polaków umieściła kilkaset krzyży na tzw. żwirowisku w pobliżu dawnego nazistowskiego obozu zagłady Auschwitz. Wzbudziło to ożywioną debatę publiczną, w której ujawniły się i skrystalizowały wewnętrzne konflikty dotyczące roli katolicyzmu w definiowaniu polskości, miejsca religii w nowej demokratycznej rzeczywistości oraz roli antysemickich idei w konstrukcji polskiej tożsamości. Artykuł podejmuje wątek wyrażania i przekształcania relacji między polskością a katolicyzmem. Rekonstruuje on praktykii znaczenia przypisywane krzyżom stawianym na żwirowisku przez „Polaków-katolików” oraz analizuje różnorodne znaczenia ujawniane w dyskursach różnorodnych zbiorowości zaangażowanych w „wojnę o krzyże”. Ukazuje on, że historyczny związek między polskością a katolicyzmem podlega erozji w warunkach politycznej suwerenności i demokratycznego pluralizmu.

2

POLISEMIA KRZYŻA W PRAKTYKACH SPOŁECZEŃSTWA POLSKIEGO The Crosses of Auschwitz: Nationalism and Religion in Post-Communist Poland

100%

Zubrzycki G.

Miscellanea Anthropologica et Sociologica

|

2012

|

vol. 13(1)

EN

This article analyses the controversy which emerged as a result of the crosses erected by nationalist Polish Catholics just outside the former death camp Auschwitz in the summer and fall of 1998. This episode, known as “War of the Crosses”, crystallized latent social conflicts regarding the role of Catholicism in defining Polishness, the place of religion in new democratic polity and the role of anti-Semitism in the construction of Polish identity. The article focuses on the conflict among Poles about the appropriateness of the association between Polishness and Catholicism. The use of the cross by self defined “Poles-Catholics” and conflicting meanings of the cross in the discourses of the multiple communities in Poland are examined. It is argued that the historic binding that has held Polish identity and Catholicism together has begun to erode.

3

Męskość i homofobia oraz ich przedstawienia we współczesnym dyskursie nacjonalistycznym w Polsce

80%

Majka-Rostek D.

tekst i dyskurs - text und diskurs

|

2021

|

issue 15

451-463

PL

Celem artykułu jest zaprezentowanie relacji pomiędzy kulturowym konstruktem męskości i homofobią oraz tego, jak wyrażane są one we współczesnym polskim dyskursie nacjonalistycznym. Homofobia ujęta jest tu nie tylko w kontekście postaw związanych z seksualnością, ale również w kontekście kontroli genderowej oraz tendencji neopatriarchalnych. Dyskursywne ilustracje powiązań między tymi zjawiskami zaczerpnięte są z tekstów największego polskiego portalu narodowo-radykalnego Nacjonalista.pl.

4

Rozminowany nacjonalizm czy sprywatyzowana państwowość? Recenzja książki: Piotr Szornikow Operacje rozminowania. W stronę historii mołdawskiego parlamentaryzmu 1989–1998 Tyraspol 2020 (Пётр Шорников Операции по разминированию. К истории молдавского парламентаризма. 1989–1998 гг Тирасполь 2020)

80%

Oleksy P.

Władza sądzenia

|

2021

|

issue 20

173-177

5

Stare i nowe obliczne nacjonalizmu. Wnioski z badań nad baskijskim ruchem nacjonalistycznym.

80%

Orzechowska-Wacławska J., Katedra Kultury i Społeczeństwa Europy I. E.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociologica

|

2013

|

vol. 47

PL

W artykule podejmuję problem współczesnego nacjonalizmu i miejsca, jakie zajmuje on pośród funkcjonujących dzisiaj ruchów społecznych. Podkreślając aktualność problematyki nacjonalistycznej i obecność nacjonalizmu we współczesnym świecie, zwracam uwagę na pewną ciągłość tradycji nacjonalistycznej i równoczesną odmienność dzisiejszego „nowego” nacjonalizmu od klasycznego („starego”) nacjonalizmu XIX-wiecznego. Przedmiotem analizy był tu nacjonalizm baskijski, który nie tylko pozostaje jedną z podstawowych sił obecnych w baskijskiej przestrzeni społecznej, lecz jest również dobrą egzemplifikacją wspomnianej, szczególnej specyfiki nacjonalizmu, tj. łączenia przez niego przeszłości z teraźniejszością. Z jednej strony nacjonalizm ten jest „nowy”, bo nowe są warunki społeczne, ekonomiczne i polityczne, w których funkcjonuje (co szczególnie widoczne w odniesieniu do celów nacjonalizmu), z drugiej zaś pozostaje wierny swojej tradycji – niezmienne pozostają wartości nacjonalistyczne; zarówno „stary” jak i „nowy” nacjonalizm opiera się na przekonaniu, że Baskowie są narodem i powinni mieć prawo do zachowania swojej kultury narodowej i języka oraz samodecydowania o sobie w sferze politycznej.

6

„Uwikłani w płeć” – od wytwarzania i reprodukowania męskości po formy przekraczania płci: Chwała bohaterom. Nacjonalistyczny wzorzec męskości

80%

Kociołowicz-Wiśniewska B.

Miscellanea Anthropologica et Sociologica

|

2017

|

vol. 18(2)

65-76

PL

Określone wzorce męskości i kobiecości zdają się odgrywać niebagatelną rolę dla podtrzymywania „wspólnoty wyobrażonej”, jaką jest naród. I odwrotnie, wizja narodu rzutuje na postrzeganie społecznych konstruktów kobiecości i męskości, których niezmienność ma stanowić gwarancję jego przetrwania, zarówno symbolicznego, jak i fizycznego. Celem artykułu jest rekonstrukcja wzorca męskości wytwarzanego i reprodukowanego przez polskie środowiska nacjonalistyczne na podstawie analizy netnograficznej ich podstawowego kanału komunikacji – stron prowadzonych za pośrednictwem portalu społecznościowego Facebook. Podstawę tego wzorca stanowią: gotowość do warunkowej obrony kraju i kobiet, kontrola kobiecej seksualności motywowana troską o przyszłe pokolenia, a także niechęć do homoseksualistów, którzy uznawani są za symbol upadku Zachodniej Europy.

7

Od banalnego do nachalnego nacjonalizmu - rozważania wokół koncepcji wychowania państwowego Kazimierza Sośnickiego

80%

Zielka S.

Przegląd Pedagogiczny

|

2018

|

issue 2

51-63

PL

Artykuł podejmuje istotny wątek w twórczości Kazimierza Sośnickiego: koncepcję państwa i wychowania państwowego. Autor, wychodząc od nakreślenia podstawowych założeń koncepcji Sośnickiego, skupia uwagę na niebezpieczeństwie, jakie dla funkcjonowania państwa i roli edukacji w nim niesie ze sobą podporządkowanie go siłom i ugrupowaniom nacjonalistycznym. Nacjonalizm jest tu rozumiany jako instynkt grupowy odmienny od etosu państwowego, który może prowadzić do autorytarnej formuły istnienia państwa.

8

Osmoza komunizmu i nacjonalizmu w Rosji: geneza hybrydy

80%

Tomasiewicz J.

Historia i Polityka

|

2010

|

issue 4(11)

135-155

EN

National Communism is a strange phenomenon as the national mutation of the internationalist Marxist ideology. The first kind of National Communism was revolutionary movements of national minorities, supported by Bolsheviks against Great Russian imperialism. Butnecessities of the State defense supported thebirth of Soviet patriotism. „Socialism in one country” extorted renaissance of Russian nationalism because Russia was the core of USSR. Under Stalin the Soviet patriotism became new form of the old Russian nationalism.

9

Zaklęty krąg sprzeczności”: Synteza społeczna i interes narodowy w Serbii (zarys problemu)

80%

Babić M.

Przegląd Europejski

|

2013

|

vol. 2013(2)

87-98

PL

Serbia charakteryzuje się niestabilnością polityczną i państwową od początku swojej nowożytnej historii. Problemy z określeniem racjonalnego interesu narodowego, kwestie granic państwa, strategii rozwoju pokazują, że w tym kraju istnieją poważne problemy z utworzeniem syntezy społecznej rozumianej jako „wartość dodana” własnej historii – uczenie się na błędach i wyciąganie właściwych wniosków. Praca stanowi próbę pokazania, dlaczego serbskie elity pozostają nieskuteczne w tworzeniu funkcjonalnego systemu społecznego w dominującym kontekście społecznym (w tym racjonalnie pojętego interesu narodowego jako fundamentalnego warunku stabilności społecznej). Since the beginning of its modern history Serbia has been characterised by political and state instability. The issues regarding determination of a rational national interest, the questions of country’s borders and development strategy show that the country has considerable problems to create a social synthesis understood as „positive value” of the country’s history – learning from its own mistakes and drawing correct conclusions. The paper is an attempt to present the reasons for which the actions of Serbian elites remain ineffective in creating a functional social system in the dominating social context (including a reasonable national interest as a fundamental condition of social stability).

10

Uniwersytet wobec faszyzacji życia społecznego - raport z debaty

80%

Zelek P.

Forum Oświatowe

|

2020

|

vol. 32

|

issue 1(63)

155-163

11

Prawosławne koncepcje rozwiązania współczesnych problemów nacjonalistycznych

80%

Ławreszuk M.

Latopisy Akademii Supraskiej

|

2011

|

vol. Kościół prawosławny na Bałkanach i w Polsce – wzajemne relacje oraz wspólna tradycja

|

issue 2

205-215

EN

The aim of the paper is to show how to solve contemporary nationalistic issues, known also as „ethnophiletism”, in Orthodox way. Although nationalism is not the ecclesiological problem, its ideas affect the Church, too. The aim of this study is to identify problems, which arising from these nationalistic ideas touch the Church, and to present some ways of solving them. This paper indicates the difference between Orthodox and secular understanding of the term „nation”. The Church attitude to nationality and related issues is not based on a secularism, but it takes as a foundation Christ’s teachings . The paper indicates the problematical questions, in which the clash between the Church teaching and the nationalistic ideas takes place. Church problems based on the ethnic and nationalistic ideas are especially emphasized in this article. Ethnic problems in the Church are presented as an ecclesiological distortion and redefinition of Christian ideals, from which the issue of ethnophiletism was discussed more detailed. The paper shows the problems and also indicates possible solutions in the spirit of the Orthodox Church teaching. Discussing questions of the universal councils decisions and returning to the original ecclesial standards, this paper points out the necessity of eliminating dangerous ideas inside the Church.

12

Stach from Warta Szukalski and the Tribe of the Horned Heart: though this be madness, yet is there method in it

80%

Gajda A.

Państwo i Społeczeństwo

|

2012

|

issue 3

121-130

PL

Dwie dekady międzywojnia miały w Polsce charakter wyjątkowy. Radość z odzyskanej wolności osłabiały problemy kraju – zniszczonego wojną i podzielonego przez zabory. Budowa II Rzeczypospolitej nie miała tylko charakteru politycznego czy gospodarczego. Grupa artystów, m.in. Marian Wawrzeniecki, Stanisław Jakubowski, Zofia Stryjeńska czy Stanisław Szukalski, kontynuując dziewiętnastowieczne tradycje słowianofilskie, przestawiła wizję odrodzonej polskiej kultury narodowej. Pragnęli oni odrodzenia „prawdziwej” polskiej kultury i sztuki, dominująca bowiem przed zaborami kultura sarmacka zbankrutowała – zwłaszcza, że jej głównym rysem była swoista trauma, manifestująca się poczuciem niższości wobec narodów zachodnich. Ten uraz miał być wynikiem przyjęcia przez Polskę chrztu – fakt ten złamał polską dumę, zniszczył pogański porządek Słowian, wprowadzając chrześcijański ład zachodni. Wśród niektórych polskich myślicieli, do których należeli też neopoganie, dominował pogląd, że uwolnić się od tego poczucia można poprzez powrót do wyklętej przez wieki słowiańskiej kultury i religii. Słowiański, pogański kontekst był też stałą cechą twórczości Stanisława Szukalskiego – pojawiał się w każdym numerze redagowanego przez niego czasopisma „Atak Kraka”. Cechą wyróżniającą twórczość Szukalskiego był również jego negatywny stosunek do kleru i chrześcijaństwa oraz pochwała słowiańskiej kultury pogańskiej, która powinna stać się fundamentem wolnej Polski, tzw. Polski II. Było to spojrzenie kontrowersyjne, czasami ocierające się o absurd – swego rodzaju słowiańska wersja totalitaryzmu – nie budzi jednak zdziwienia, bo teoria formowała się w latach wzrastającej popularności hitleryzmu, włoskiego faszyzmu, komunizmu, które to ruchy silnie fascynowały autora tejże koncepcji.

13

Nacjonalizm. Krótkie studium kształtowania się ideologii

71%

Surzyn J. J.

Horyzonty Polityki

|

2016

|

vol. 7

|

issue 20

PL

CEL NAUKOWY: Celem naukowym artykułu jest przedstawienie na tle historycznym podstawowych formalnych założeń ideologii nacjonalistycznej z uwzględnieniem jej charakteru terminologicznego (kształtowanie specyficznej narracji językowej), stawianie celów, wokół których skupia się aktywność członków wspólnoty narodowej, oraz stworzenie własnej aksjologii służącej do usprawiedliwienia wszelkich podejmowanych działań. PROBLEM I METODY BADAWCZE: Głównym podjętym w tekście problemem jest ukazanie, w jakim stopniu ideologia nacjonalistyczna została wytworzona jako konstrukt myślowy i służyć miała realizacji celów politycznych, spełniając przy tym ściśle określone i powszechne kryteria formalne. Metoda użyta do realizacji założonego celu to metoda opisowa, opierająca się na literaturze przedmiotu z odwołaniem do historycznych faktów. Przeprowadzone zostały także analizy językowe odwołujące się do źródłowego znaczenia terminów: naród, grupa etniczna, lud. PROCES WYWODU: Realizacja celu badawczego tekstu polega na zestawieniu historycznych uwarunkowań i faktów, które przyczyniły się do narodzin ideologii nacjonalistycznej, z formalnymi schematami kształtującymi każdą ideologię nacjonalistyczną. Szczególna uwaga została zwrócona na aspekt moralny i konsekwencje, jakie niesie relatywizacja etyczna. WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Tekst skrótowo sygnalizuje przyczyny negatywnego ujmowania nacjonalizmu. Wskazuje także na niebezpieczeństwa tkwiące w tej ideologii, opierając się na historycznych przykładach związanych z nazizmem i komunizmem, które to doktryny wykorzystywały ideologię nacjonalistyczną. WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Przede wszystkim w tekście zwrócona jest uwaga na niebezpieczeństwa wynikające z relatywizmu etycznego i wytwarzania przez każdą ideologię nacjonalistyczną własnego porządku wartości. Tekst sygnalizuje, że możliwość dokonywania masowych zbrodni i eksterminacji charakteryzująca największe totalitaryzmy XX wieku wynikała właśnie z przyjęcia usprawiedliwionej skutecznością działania i realizacji założonego celu specyficznej aksjologii.

14

Bankowiec czy polityk? Analiza wizerunku Slobodana Miloševicia przed objęciem funkcji prezydenta Serbii

71%

Domachowska A.

Historia i Polityka

|

2016

|

issue 17(24)

55-65

PL

Minęło już prawie dziesięć od kiedy w haskim więzieniu znaleziono ciało zmarłego Slobodana Miloševicia. Przed Trybunałem odpowiadał za dopuszczenie się ponad sześćdziesięciu przestępstw, w tym ludobójstwa i zbrodni przeciwko ludzkości. Do dzisiaj istnieje on w pamięci ludzi jako jeden z najsilniejszych serbskich polityków. Natomiast rzadko wspomina się o jego działalności jako bankowca. Celem niniejszego artykułu jest przeanalizowanie oraz porównanie dwóch wizerunków S. Miloševicia, zanim zaczął on pełnić najważniejsze funkcje w państwie jugosłowiańskim.

15

Ernsta Jüngera obraz wojny

71%

Pyzłowska B.

Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Historicolitteraria

|

2015

|

vol. 15

105-112

PL

War described by Ernst Jünger World War I (1914–1918) was one of two wars in Europe which Germany sought. One of the participants of the war was a German soldier and writer Ernst Jünger, who described his experiences in Storm of Steel (In Stahlgewittern). His diaries are a valuable source of knowledge of the Great War. Sincere confessions of a German soldier who during the war was promoted through the ranks is also a story of a daily life on the front of both Jünger and the subordinates of the German Emperor – Wilhelm II. The diary holds a special place among books about war due to their origins – written by a German fluent in French and passionate about French literature and culture. Jünger’s dairy was translated into Polish by a soldier Janusz Gaładyk and given the title Książe piechoty. Through such a title, Gaładyk paid his respects to the German comrade. The book has a didactic character because it shows the multidimensionality of the atmosphere in the German army. Key words: France; Germany; nationalism; patriotism; I World War;

16

Paradoksy samokolonizacji Europy Wschodniej

71%

Marczewski P.

Przegląd Humanistyczny

|

2014

|

issue 5(446)

73-82

EN

The article undertakes criticism of interpretations of the history of Eastern Europe which are based on the categories developed by theorists of postcolonialism and result in formulation of simplified and artificial distinctions between dominant, colonized and self-colonizing cultures. The author argues that they lead to searching for innocent victims The article undertakes criticism of interpretations of the history of Eastern Europe which are based on the categories developed by theorists of postcolonialism and result in formulation of simplified and artificial distinctions between dominant, colonized and self-colonizing cultures. The author argues that they lead to searching for innocent victims of colonization using different, sometimes even contradictory interpretative clues, and the result – not always intended – is treating modernity as no-alternative model. In place of these fatalistic and narrow conceptions the author proposes a reference to the cultural modernization theory, formulated by Charles Taylor, which states that modernity is a new form of cultural self-understanding and creative adaptation of institutional solutions coming from the outside.

17

Fake history. Sobre la manipulación del pasado en Cataluña

71%

Kubiaczyk F.

Studia Europaea Gnesnensia

|

2023

|

issue 25

139-156

EN

This article explores how the past is manipulated in the Catalan national discourse. It outlines main narrative strategies used to exclude that which is Spanish from the image of Catalonia’s past, and discusses the consequences, involving the distortion of historical consciousness among the Catalans.

18

Mesjanizm „kenotyczny”. O rosyjskiej idei Wiaczesława Iwanowa

71%

Lechowska M.

Świat i Słowo

|

2020

|

vol. 35(2)

183-194

PL

The paper presents the key theses of Vyacheslav Ivanov’s concept of the national idea, both in a general (concerning every nation) and a specific (concerning the Russian nation) perspective. The starting point are the youthful intuitions of the philosopher, who from the very beginning was not able to accept nationalist views of the great minds of his times. This rejection of nationalism (understood as national egoism) becomes the basis for formulating the religious national idea (for every nation); against this background Ivanov perceives Russia as an exceptional country at the beginning of 20th century. The philosopher claims that Russia has an extraordinary historical mission, but he also sees potential obstacles in realizing this mission.

19

Stanisław Szukalski’s Neoslavic Art and Politics

71%

Kargol A.

Państwo i Społeczeństwo

|

2013

|

issue 4

23-37

PL

Stanisław Szukalski był z jednym z z najgłośniejszych i najbardziej kontrowersyjnych polskich artystów. Znany w Polsce międzywojennej, został zupełnie zapomniany po II wojnie światowej, kontynuował swoją pracę artystyczną w Stanach Zjednoczonych Ameryki, gdzie zmarł w latach 90. Szukalski zafascynowany był słowiańszczyzną, pradawną przeszłością i tradycją Słowian, szczególnie na ziemiach polskich. W tych wątkach historii znajdował inspiracje dla swojej twórczości i koncepcji politycznych. Wzbudzając tradycje inne niż katolickie i łącząc je z myślą polityczną współczesnych sobie Polaków, stał się niezwykłym nie tylko artystą ale i politykiem. Niniejszy artykuł to próba odnalezienia prawdziwych źródeł inspiracji doktryny politycznej i sztuki Stanisława Szukalskiego w oparciu o kontekst historyczny, społeczny i kulturowy epoki.

20

Challenges of a Scholarly Biography of Primate Stefan Wyszyński

61%

Łatka R.

Polish Biographical Studies

|

2020

|

issue 8

55-73

EN

This study outlines the challenges faced by authors who might undertake in the future the task of writing a full scholarly biography of Cardinal Stefan Wyszyński. The author of this paper analyzes the state of research to date and evaluates the existing literature on the subject. The following two sections deal with challenges regarding source material and interpretive challenges in describing diverse areas of the life and scope of the Primate of the Millennium’s activities. The paper focuses on the period of Wyszyński’s service as a primate, as it seems that in-depth research on the earlier stages of Stefan Wyszyński’s life could be an arduous task to conduct.

Refine search results