Search results

1

Instytucje nadzoru właścicielskiego nad spółkami samorządowymi

100%

Żabski Ł.

Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu

|

2017

|

issue 493

190-202

PL

Głównym celem artykułu jest zdefiniowanie pojęcia instytucji nadzoru właścicielskiego oraz wskazanie i omówienie ich znaczenia w systemie nadzoru nad spółkami z kapitałem jednostek samorządu terytorialnego. W pierwszej części artykułu dokonano charakterystyki pojęcia spółki z udziałem jednostek samorządu terytorialnego. Następnie omówiono istotę nadzoru właścicielskiego nad spółkami samorządowymi. W drugiej części, na podstawie rozważań teoretycznych, zdefiniowano pojęcie instytucji nadzoru oraz wymieniono i opisano rodzaje instytucji, wskazując na ich znaczenie we właściwym wykonywaniu uprawnień właścicielskich i nadzorczych nad spółkami. Autor przyjął, że przez pojęcie instytucje nadzoru właścicielskiego należy rozumieć formalne i nieformalne reguły i procedury oraz podmioty, które zostały ukonstytuowane w przepisach prawa i których uprawnienia i kompetencje determinują kształt instytucji.

2

Uprzywilejowana pozycja skarbu państwa w spółkach kapitałowych a ochrona strategicznych interesów państwa

100%

Kowalczewska K.

Kultura Bezpieczeństwa. Nauka – Praktyka – Refleksje

|

2015

|

vol. 17(17)

92-109

PL

Artykuł przedstawia w sposób syntetyczny problematykę prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych i powiązaną z nią uprzywilejowana pozycją Skarbu Państwa. Instytucja złotej akcji zostaje zestawiona z zasadą równego traktowania akcjonariuszy w spółkach kapitałowych oraz kwalifikacją spółek strategicznych ze względu na ważny interes publiczny. Przykładowe polskie regulacje zostaję zaprezentowane w świetle orzecznictwa Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości.

3

Nadzór właścicielski powiatów nad podmiotami leczniczymi

75%

Kautsch M.

Zarządzanie Publiczne / Public Governance

|

2017

|

issue 4(42)

63-76

PL

W niniejszym artykule opisano wyniki badania dotyczącego nadzoru sprawowanego przez powiaty nad podległymi im podmiotami leczniczymi (szpitalami). Działania, jakie w tym zakresie podejmują powiaty, można uznać za niewystarczające. Mimo deklaracji dotyczących rozbudowanych struktur administracyjnych odpowiedzialnych za nadzór nie mają one wiedzy nie tylko na temat procesów zarządczych stosowanych w podległych im podmiotach, ale i stanu ich finansów. To, co powiaty nazywają nadzorem, polega w dużym stopniu na kontroli – wyrywkowej i formalnej. Luka informacyjna między nadzorującym a nadzorowanym jest na tyle duża, że istotnie wpływa na możliwość sprawowania przez powiaty nadzoru nad podległymi im podmiotami.

EN

This article describes the results of a survey on the supervision by the counties on the subordinated therapeutic entities (hospitals). Action taken by counties in this area can be considered as insufficient. Despite the declarations of complex administrative structures responsible for the supervision, counties do not have the knowledge not only about the management processes used in the subordinate entities, but also the state of their finances. What counties call a supervision is to a large extent a control – sampling and formal. Information gap between the supervisor and the supervised is so large, that significantly affect the ability of supervision by the counties on the subordinated entities.

4

Transpozycja instrumentów zarządzania wiedzą na mechanizmy nadzoru właścicielskiego – zarys metodyki

75%

Kozioł L., Barwacz K.

Zeszyty Naukowe Małopolskiej Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Tarnowie

|

2017

|

issue 2(34)

73-82

PL

W artykule zaprezentowano zarys metodyki transpozycji instrumentów zarządzania wiedzą na mechanizmy nadzoru właścicielskiego, pozwalającej na jego efektywne sprawowanie zgodne z wymaganiami stawianymi współczesnej gospodarce opartej na wiedzy (GOW). Kapitał wiedzy to niematerialne zasoby firmy, niemające fizycznego czy finansowego wymiaru, przyczyniające się do generowania strumienia przyszłych korzyści i wpływające istotnie na wartość firmy, a sposób sprawowania nadzoru nad efektywnym jego wykorzystaniem stanowi istotę współczesnego ładu korporacyjnego. Opracowana przez autorów metodyka opiera się na wykorzystaniu nowego narzędzia, tj. Corporate Governance Scorecard, koncentrującego się na procesie identyfikacji instrumentów zarządzania wiedzą, ich operacjonalizacji, określenia siły oddziaływania oraz przypisania mierników służących do zdefiniowania efektywności sprawowanego nadzoru. Pogłębiona analiza problematyki zarządzania wiedzą wykonana w procesie badawczym pozwoliła wyodrębnić składniki zarządzania, które mają relatywnie największy wpływ na zdolność innowacyjną, jak również można je wykorzystać w doskonaleniu nadzoru właścicielskiego nowoczesnych organizacji. Podstawowymi składnikami zarządzania wiedzą, które można zastosować w doskonaleniu nadzoru właścicielskiego w nowoczesnych organizacjach, są: narzędzia, procesy, relacje i innowacje. Wykorzystanie systemu karty wyników pozwala na dokonanie transpozycji tych instrumentów zarządzania wiedzą określonych (zoperacjonalizowanych) na efekty realizacji celów mierzone przez mierniki będące przedmiotem nadzoru według adekwatnych dla ich rodzaju sposobów postępowania, tj. mechanizmów nadzorczych. System sprawowania nadzoru właścicielskiego oparty na tak skonstruowanym narzędziu umożliwia skuteczny nadzór dzięki łatwo mierzalnym zmiennym wyrażonym w miernikach osiągnięcia efektów poszczególnych instrumentów zarządzania. W części końcowej zaprezentowano model struktury nadzorczej spółki z obszaru gospodarki opartej na wiedzy, a przeprowadzona przez autorów analiza przypadku dała szansę przedstawienia istotnych kwestii dotyczących badanego problemu.

EN

The article presents the outline of the methodology of the transposition of knowledge management tools into the mechanisms of the owner’s supervision, allowing its effective performance, according to the requirements of the contemporary knowledge-based economy (KBE). Knowledge capital consists of immaterial resources of the firm, not having a physical or financial dimension, contributing to the generation of the stream of future advantages and significantly influencing the value of the firm, and the manner of exercising the supervision over its effective utilisation is the essence of the contemporary corporate governance. The methodology worked out by the authors is based on the application of a new tool, i.e. Corporate Governance Scorecard, concentrating on the process of the identification of knowledge management tools, their operationalisation, qualification of the power of influence and the assignment of measures for the qualification of the effectiveness of supervision. The in-depth analysis of the problems of knowledge management performed in the research process enabled the separation of management components which have relatively the greatest influence on the innovation capacity. It can also be used in the improvement of the owner’s supervision of modern organisations. The basic components of knowledge management which can be used in the improvement of the owner’s supervision in modern organisations are: tools, processes, relations and innovations. The use of the scorecard system enables to execute the transposition of these knowledge management tools aimed at the effects of the fulfilment of aims measured by the measures which are the object of the supervision according to the procedures adequate for their kind, i.e. supervisory mechanisms. The system of exercising the owner’s supervision based on the tool constructed in this way enables to exercise the supervision efficiently based on easily measurable variables expressed in the measures of achieving the success of the effects of each management tool. The final part presents the model of the supervision structure in a company from the area of knowledgebased economy, and the case study conducted by the authors presents the essential issues related to the investigated problem.

5

Karta wyników nadzoru korporacyjnego jako mechanizm nadzorczy spółek komunalnych o statusie podmiotu wewnętrznego

75%

Barwacz K., Chrabąszcz-Sarad K.

Zeszyty Naukowe Małopolskiej Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Tarnowie

|

2019

|

issue 1(41)

55-65

PL

Artykuł ma na celu prezentację pilotażu zastosowania nowego narzędzia nadzorczego w postaci karty wyników nadzoru korporacyjnego (Corporate Governance Scorecard – CGS) w dwóch spółkach o statusie podmiotu wewnętrznego oraz określenie uwarunkowań jej zastosowania. Przyjęto tezę, że CGS, jako mechanizm nadzorczy i zarządczy, stanowić będzie ważną determinantę sfery zmian i rozwoju kompleksowej koncepcji systemu nadzoru właścicielskiego dla tego typu spółek. Opisana w artykule karta wyników jest zbiorem wskaźników ujętych w obszarach właściwych dla takich spółek. Wdrożenie wspomnianej karty nastąpiło 1 stycznia 2018 roku, a doświadczenia jednego roku funkcjonowania pokazują, że spełnia ona swoją rolę jako instrument nadzorczy i zarządczy wykorzystywany przez rady nadzorcze, zarządy i władze gminy. Funkcjonująca karta wyników stała się przedmiotem pogłębionych analiz dla komórki nadzoru właścicielskiego i innych interesariuszy i pobudza do interesujących refleksji na temat specyfiki zarządzania spółkami o statusie podmiotu wewnętrznego i sposobu ich funkcjonowania. Proces implementacji i założenia dotyczące użyteczności wspomnianego narzędzia są na bieżąco monitorowane. Doświadczenia z badania pilotażowego pozwalają na stwierdzenie, że przeprowadzenie w przyszłości badań głównych na odpowiedniej próbie spółek, potwierdzi przyjętą na wstępie hipotezę.

EN

The aim of the article is to present a new supervisory tool in the form of the Corporate Governance Scorecard (CGS) after its verification and modification for companies with the status of an internal entity and to determine the conditions of use. It has been assumed that the essence of CGS, as a supervisory and management mechanism, will be an important determinant of the sphere of change and development of the comprehensive concept of ownership supervision system. The result sheet described in the article has the character of a spreadsheet with visualization of trends in changes of individual indicators and comparison to standards. The implementation of the scorecard in the surveyed companies took place on January 1, 2018. The experience of several months shows that it fulfills its role not only as an instrument used by the supervisory boards or the municipal authorities. The functioning scorecard has become the subject of in-depth analyzes for the corporate governance and other stakeholders, stimulating interesting reflections on a better understanding of the specificity of managing companies with the status of an internal entity and how they operate. Currently, the implementation process and assumptions regarding the usability of the tool are monitored on an ongoing basis. The above experiments from the pilot study allow to conclude that carrying out the main research in the future on a proper sample of companies will confirm the hypothesis adopted at the beginning.

6

Analiza instytucji nadzoru właścicielskiego w spółkach

75%

Kozioł L., Zych W.

Zeszyty Naukowe Małopolskiej Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Tarnowie

|

2009

|

issue 2(13) t. 2

181-193

PL

W artykule scharakteryzowano dwuszczeblowy i jednoszczeblowy system zarządzania i nadzoru w przedsiębiorstwie. Podkreślono ich duże znaczenie dla nadzoru właścicielskiego, jak również dla funkcjonowania przedsiębiorstwa. Dokonując analizy porównawczej obu systemów, wskazano na warunki ich stosowania, przesłanki wyboru jednego z nich. W opracowaniu podano rożne podejścia do istoty spółki i nadrzędnego celu jej działalności, co zdaniem autorów silnie oddziałuje na wybór modelu nadzoru korporacyjnego i mechanizmów nadzoru właścicielskiego.

EN

The article characterises the dualistic and monistic system of management and supervision in an enterprise. It stresses their grave importance for the owner's supervision, as well as for operations of the enterprise. Through a comparative analysis of both systems the conditions of applying them are indicated, as are the assumptions to use one of them. The analysis contains various approaches to the essence of the enterprise and the superior aim of its activity, what in the authors' view has a powerful impact on the selection of a corporate governance model and the owner's supervision mechanisms.

7

Rola banków w nadzorze korporacyjnym w Polsce

75%

Michalak-Prymon B.

Studia Prawno-Ekonomiczne

|

2016

|

vol. CI

285-302

PL

Banki, dostarczając przedsiębiorstwom kapitał zewnętrzny, sprawują nadzór korporacyjny nad przedsiębiorstwami w różny sposób, pełniąc: funkcję kredytodawców (nadzór wierzycielski), funkcję akcjonariuszy (nadzór właścicielski) czy sprawując nadzór w sposób komplementarny (nadzór właścicielsko-wierzycielski). Głównym celem artykułu jest odpowiedź na pytanie, czy i w jakim zakresie banki w Polsce angażują się w nadzór właścicielski nad przedsiębiorstwami, czy udzielają tym przedsiębiorstwom kredytów, a także czy delegują swoich przedstawicieli do rad nadzorczych spółek publicznych, których są akcjonariuszami. W pierwszej części artykułu scharakteryzowano i omówiono rodzaje nadzoru sprawowanego przez banki nad przedsiębiorstwami. Druga część artykułu jest uzupełnieniem luki w zakresie badań nad zaangażowaniem banków w nadzór właścicielski nad przedsiębiorstwami w Polsce i prezentuje wyniki wykonanego badania w tym zakresie. Przeprowadzona analiza wykazała, że rola banków w Polsce w finansowaniu przedsiębiorstwa jest zdecydowanie większa niż rynku kapitałowego oraz że banki w Polsce niechętnie angażują się w nadzór właścicielski oparty na udziale w kapitale akcyjnym spółek. Obecnie wielkość pakietów akcji spółek publicznych będących w posiadaniu banków jest niewielka. Ich małe zaangażowanie kapitałowe nie wiąże się z utrzymaniem przez nie różnorodnych i długotrwałych więzi kredytowych i sprawowaniem nadzoru nad spółką w sposób komplementarny – (właścicielsko-wierzycielski), ponieważ posiadając udziały w tych spółkach, banki nie delegują swoich przedstawicieli do rad nadzorczych spółek i nie są ich głównymi kredytodawcami.

EN

In Poland, banks play a significant role in providing companies to external capital. In fulfilling this role can supervise the corporate governance in a different way: acting as lenders (supervision debt), the function of shareholders (corporate governance) and acting in a complementary supervision (supervision of ownership and debt). In empirical studies so far little space is devoted to the analysis of banks’ involvement in the supervision of enterprises. This article is an attempt at filling this gap. The main aim of this article is to answer the question whether and to what extent the banks involved in the ownership supervision over companies, or grant loans to these enterprises and that the delegated their representatives to the supervisory boards of public companies, which are shareholders. In the first part of the article discusses the types characterized and supervision over enterprises by banks. In the second part of the article presents the results of empirical studies. The analysis showed that the role of banks in Poland in the financing business is far greater than the capital market and the banks in Poland does not engage in corporate governance based on participation in the share capital of companies.

8

Dualistyczny i monistyczny system nadzoru i zarządzania w przedsiębiorstwie

75%

Zych W., Kozioł L.

Zeszyty Naukowe Małopolskiej Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Tarnowie

|

2009

|

issue 1(12)

293-303

PL

W artykule scharakteryzowano dualistyczny i monistyczny system zarządzania i nadzoru w przedsiębiorstwie. Podkreślono ich duże znaczenie dla nadzoru właścicielskiego, jak również dla funkcjonowania przedsiębiorstwa. Dokonując analizy porównawczej obu systemów, wskazano na warunki ich stosowania, przesłanki wyboru jednego z nich. W końcowej części opracowania podano fragment opisu wyników badań nad efektywnością działań rad nadzorczych w systemie nadzoru właścicielskiego przedsiębiorstw komunalnych.

EN

The article characterises the dualistic and monistic system of management and supervision in an enterprise. It stresses their grave importance for the owner's supervision, as well as for operations of the enterprise. Through a comparative analysis of both systems the conditions of applying them are indicated, as are the assumptions to use one of them The final part of the study contains a fragment describing the results of research on the efficiency of supervisory boars' activities in the owner's supervision system of municipal enterprises.

9

Nadzór właścicielski, nadzór korporacyjny czy „samo-władztwo oligarchii akademickiej”? – Dylematy ładu akademickiego w publicznych szkołach wyższych w świetle nowej ekonomii instytucjonalnej

63%

Pietrzak M.

Studia Prawno-Ekonomiczne

|

2016

|

vol. C

285-302

PL

Artykuł podejmuje problematykę ładu akademickiego, tj. odpowiednika corporate governance w odniesieniu do publicznych szkół wyższych w Polsce – w kontekście nowej ekonomii instytucjonalnej. Specyfika kształcenia i badań naukowych jako produktów uczelni akademickich (uniwersyteckich) wskazuje na potencjalne zawodności rynku jako mechanizmu koordynacji dostarczania tych dóbr (np. asymetria informacji i selekcja negatywna). Zawodności te sugerują, że właściwym mechanizmem jest instytucja kierująca w formie organizacji hierarchicznej (uniwersytet). Istotną kwestią jest projekt ładu akademickiego takiej organizacji. Obecny model został określony jako „samo-władztwo oligarchii akademickiej”. Jest on przedmiotem ostrej krytyki. Jednakże problemy związane z rozdzieleniem własności i kontroli oraz pomiarem wyników działalności akademickiej i wynikające stąd koszty agencji wskazują, że model ten może mieć pewne przewagi nad postulowanymi modelami, zakładającymi większą centralizację i skuteczniejsze sterowanie przez państwo lub państwo i interesariuszy, takich jak biznes czy samorząd. Wątpliwości te wskazują na potrzebę dalszych badań, pozwalających rzetelnie ocenić zasadność ewentualnych reform obecnego systemu ładu akademickiego.

EN

The paper concerns with corporate governance in public higher education organizations in Poland. The paper approach is based on the new institutional economics. The special features of academic products (i.e. education and scientific research) suggest that potential market failures exist that handicapped market as governance mechanism in supplying such services. Those market failures suggest that the better than market is the hierarchical mode of control, namely university. Important issue is governance of such organization. The model which dominated in Polish universities could be described as self-governance of academic oligarchy. This model is under strong criticism. However, the problems of separation of ownership and control and the problem of metering of academic performance and resulting agency costs suggest that this model could have some advantages over the proposed alternative models. The main assumption of those proposed models is stronger centralization and more direct control experienced by government or government and stakeholders (i.e. business and local administration). Those concerns show that further studies are desired. Such studies should allow to accurately assess the justification of proposed reforms of academic governance.

10

Zmiana modelu biznesu wyzwaniem dla rad nadzorczych

63%

Barwacz K.

Zeszyty Naukowe Małopolskiej Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Tarnowie

|

2016

|

issue 2(30)

43-55

PL

W artykule zaprezentowano problematykę nadzoru właścicielskiego w kontekście wyzwań stawianych przed zarządami i radą nadzorczą. Celem autora jest przedstawienie ewolucji postaw rad nadzorczych spółek sektora komunalnego w kontekście konieczności zmiany modelu biznesu. Materiał empiryczny do analizy uzyskano na podstawie wywiadów przeprowadzonych z przewodniczącymi rad nadzorczych i prezesami zarządów spółek, które każdorazowo brały udział w badaniach w latach 2008, 2011 i 2014. Narzędziem badawczym był kwestionariusz wywiadu, a w metodyce badawczej wykorzystano elementy badań longitudinalnych, rzadko stosowanych w Polsce w naukach ekonomicznych, ale adekwatnych do uzyskania odpowiedzi na postawione problemy badawcze. Część końcowa zawiera wyniki badań ukazujące wzrost znaczenia mechanizmu nadzorczego dotyczącego sposobu pracy rady nadzorczej oraz czynniki mające największy wpływ na ten mechanizm. Konkluzją niniejszego artykułu jest imperatyw podjęcia badań nad zmianą sposobu pracy rady nadzorczej i jej współpracy z zarządem. Podkreślono znaczenie modelu biznesu w warunkach konkurencyjności tych przedsiębiorstw.

EN

The article presents the problems of the owner’s supervision in the context of challenges posed to management boards and the supervisory board. The aim of the article is to present the evolution of the attitudes of supervisory boards of the utilities sector companies, in the context of the need for a change of a business model. The empirical material for the analysis was obtained based on the interviews conducted with chairmen of supervisory boards and presidents of management boards of the companies which participated each time in the surveys in the years 2008, 2011, 2014. An interview questionnaire was a research tool, and some elements of longitudinal study were used in the research methodology. Longitudinal study is rarely applied in Poland in economic studies, but it is adequate to obtain answers to the posed research problems. The final part presents the research findings showing the growth of the importance of the supervisory mechanism concerning the method of work of the supervisory board and factors which have the greatest influence on this mechanism. A conclusion of the article is the imperative of undertaking research on the change in the manner of work of the supervisory board and its cooperation with the management board. The importance of business model in the conditions of the competitiveness of these enterprises is emphasised.

11

Efficiency of the owner’s supervision in public sector enterprises in view of the new institutional economy

63%

Barwacz K.

Zeszyty Naukowe Małopolskiej Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Tarnowie

|

2011

|

issue 1(17)

29-42

EN

The paper presents selected aspects of efficiency of the owner’s supervision institution and its specific nature in public sector enterprises against the background of the new institutional economy. In-depth presentation includes the meaning of the "institution" term, its structure and types, with a special attention paid to supervision institutions. The problem has also been discussed of the functionality of application of the institutional approach (especially of the new institutional economy) for assessment of effectiveness of the owner’s supervision. This issue has been discussed against the background of the specific nature of the public sector in Poland. These issues have been presented in the context of defining the role of the state in the economy and directions of changes aimed at reduction of its unreliability. The issues have also been analysed concerning the public domain resulting from modern social expectations and principles of the market economy, with a special attention paid to the theory of ownership rights. In the context of indication of the role of the state in the Polish economy, the principles have been presented for exercising the owner’s supervision over the companies with the share of the State Treasury, introduced by the Ministry of the State Treasury in March 2010. The principles prepared are not contradictory to the theory of the owner’s supervision, yet the assumed concept for strengthening the position of the supervisory board requires application of effective mechanisms of the owner’s supervision to ensure strengthening this institution. Presentation of excerpts from results of empirical research of the author in reference to the effectiveness institution of the supervisory board in municipal companies, along with the conclusions from these tests is an important part of the paper. Application of the research methodology based on the categorisation procedure was the essence of the conducted research. The final part of the paper discusses the directions for improving corporate governance in these companies in the view of the new institutional economy.

PL

W artykule zaprezentowano wybrane aspekty skuteczności instytucji nadzoru właścicielskiego oraz przedstawiono jego specyfikę dla przedsiębiorstw sektora publicznego, na tle dorobku nowej ekonomii instytucjonalnej. W obszerny sposób omówiono znaczenie pojęcia instytucja, jej strukturę i rodzaje, ze szczególnym uwzględnieniem instytucji nadzorczych. Poruszono również problem celowości zastosowania podejścia instytucjonalnego (szczególnie nowej ekonomi instytucjonalnej) do oceny skuteczności nadzoru właścicielskiego na tle specyfiki sektora publicznego w Polsce. Kwestie te zostały zaprezentowane w kontekście zdefiniowania roli państwa w gospodarce oraz kierunków zmian zmierzających do zmniejszenia jego zawodności. Podjęto też problematykę całokształtu spraw dotyczących sfery publicznej wynikającą ze współczesnych oczekiwań społecznych i zasad gospodarki rynkowej, ze szczególnym uwzględnieniem teorii praw własności. W kontekście wskazania roli państwa w gospodarce polskiej przedstawiono zasady sprawowania nadzoru właścicielskiego nad spółkami z udziałem Skarbu Państwa, wprowadzone przez Ministerstwo Skarbu Państwa w marcu 2010 roku. Opracowane zasady nie stoją w opozycji do teorii nadzoru właścicielskiego, niemniej jednak przyjęta koncepcja wzmocnienia pozycji rady nadzorczej wymaga zastosowania efektywnych mechanizmów nadzoru właścicielskiego, które wzmocnią tę instytucję. Ważną częścią artykułu jest prezentacja fragmentów wyników badań empirycznych autora dotyczących efektywności instytucji rady nadzorczej przedsiębiorstw komunalnych, wraz z omówieniem wniosków z tych dociekań. Istotą prowadzonych poszukiwań było zastosowanie metodyki badawczej opartej na procedurze kategoryzacji. W końcowej części artykułu omówiono kierunki doskonalenia nadzoru korporacyjnego tych przedsiębiorstw w świetle nowej ekonomii instytucjonalnej.

12

Ocena efektywności kontraktów kierowniczych w przedsiębiorstwach komunalnych

63%

Kozioł L., Chrabąszcz-Sarad K.

Zeszyty Naukowe Małopolskiej Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Tarnowie

|

2018

|

issue 1(37)

53-67

PL

Celem artykułu jest przedstawienie koncepcji oceny efektywności kontraktów menedżerskich w przedsiębiorstwach komunalnych oraz wyników badań empirycznych. Jako przedmiot badań przyjęto charakterystykę sektora przedsiębiorstw komunalnych, identyfikację uwarunkowań ekonomiczno-organizacyjnych i prawnych implementacji kontraktów menedżerskich, a także prezentację opinii prezesów badanych spółek. Jako problem badań uznano identyfikację korzyści i dysfunkcji wprowadzonych kontraktów menedżerskich oraz wskazanie sposobów usprawnienia tej formy zatrudnienia osób na stanowiskach kierowniczych. W badaniu wykorzystano metodę analizy wyników badań poprzedników, metodę analizy finansowej i technikę wywiadu z menedżerami badanych przedsiębiorstw, wywiady z przedstawicielami właściciela – jednostki samorządu terytorialnego. Artykuł podzielono na trzy znaczące części. Pierwsza to objaśnienie pojęcia kontraktu oraz omówienie procesu przygotowania kontraktu menedżerskiego. Wysunięto wniosek, że skuteczne zarządzanie może zapewnić tylko taki system motywacji, który pozwoli docenić kompetencje i uzyskane efekty oraz zrównoważy ryzyko i odpowiedzialność, jaka spoczywa na kadrze kierowniczej. Funkcję taką mają spełniać kontrakty menedżerskie, które odgrywają dużą rolę w teorii i praktyce nadzoru właścicielskiego. W drugiej części artykułu przedstawiono charakterystykę sektora przedsiębiorstw komunalnych. Ostatnia część to prezentacja wyników wstępnych badań empirycznych na temat stosowania kontraktów w praktyce przedsiębiorstw komunalnych.

EN

The aim of the article is to present the concept of assessing the effectiveness of managerial contracts in municipal enterprises and presentation of the results of empirical research. The subject of the research was the description of the municipal enterprises sector, the identification of economic and organizational as well as legal conditions for the implementation of managerial contracts and the presentation of the opinions of the presidents of the surveyed companies. The identification of benefits and dysfunctions of managerial contracts introduced as well as identification of ways to improve this form of employment of people in managerial positions were acknowledged as a research problem. In the study the method of analysing the results of research of predecessors, the method of financial analysis and the technique of interview with managers of the surveyed enterprises, interviews with representatives of the owner—local government units—were used. The article is divided into three significant parts. The first one is an explanation the contract concept and discussion of the process of preparing a managerial contract. The conclusion was drawn stating that effective management can only be provided by a motivation system that will allow to appreciate the competences and results obtained and balance the risk and the responsibility that rests on the managerial staff. Managerial contracts, which play a large role in the theory and practice of corporate governance, are to fulfill this function. The second part of the article presents the characteristics of the municipal enterprises sector. The last part of the article is a presentation of the results of preliminary empirical research on the use of contracts in the practice of municipal enterprises.

13

Koncepcje reformy systemu nadzoru nad spółkami z udziałem Skarbu Państwa w Polsce

63%

Aziewicz D.

Gospodarka Narodowa. The Polish Journal of Economics

|

2020

|

vol. 304

|

issue 4

135-157

EN

The system for supervising state-owned enterprises in Poland has undergone substantial changes in recent years. In 2017, the Ministry of the Treasury was disbanded, and its powers were divided among several government ministers. Two years later, the previous centralised system was reinstated. At the same time, further modifications have been announced. The objective of this article is to propose a direction for further reforms based on the experience of both Poland and the world’s most developed economies. The research methods are a literature review, an analysis of ownership supervision systems in developed countries, with a particular emphasis on France, Britain and Norway; and an analysis of measures considered and implemented in Poland. The decentralised supervision system at work in Poland from 2017 to 2019 is described in extensive detail. The analysis shows that this system failed to live up to expectations. Weaknesses, as identified in research reports, included a lack of transparency and a blurred borderline between the ownership and regulatory functions of the state. This article offers some policy recommendations that highlight the need to separate the ownership function of the state, increase the independence of supervisory institutions and press ahead with privatisation.

PL

W ostatnich latach system nadzoru właścicielskiego nad przedsiębiorstwami z udziałem Skarbu Państwa w Polsce uległ dwóm istotnym zmianom. W 2017 roku zostało zlikwidowane Ministerstwo Skarbu Państwa, którego kompetencje podzielono pomiędzy branżowych ministrów. Po dwóch latach powrócono do systemu scentralizowanego. Zastosowane rozwiązanie nie powinno być uznawane za docelowe, ponieważ zapowiedziano dalszą pracę nad systemem nadzoru właścicielskiego w Polsce. Celem artykułu jest zaproponowanie kierunku dalszych reform systemu nadzoru nad przedsiębiorstwami zależnymi od Skarbu Państwa na podstawie dotychczasowych doświadczeń zarówno Polski, jak i krajów rozwiniętych. Metodami badawczymi wybranymi do realizacji tego celu są: studia literaturowe, analiza systemów nadzoru właścicielskiego w krajach rozwiniętych, ze szczególnym uwzględnieniem rozwiązań stosowanych we Francji, Wielkiej Brytanii i Norwegii, oraz analiza rozwiązań rozważanych i implementowanych w naszym kraju od początku lat dziewięćdziesiątych. Szerzej opisano system nadzoru funkcjonujący w Polsce w latach 2017–2019. Z przeprowadzonej analizy wynika, że zdecentralizowany system nie sprawdził się w naszym kraju. Ujawniły się słabości tego rozwiązania opisywane w literaturze, szczególnie brak przejrzystości oraz zatarcie granicy pomiędzy funkcją właścicielską i regulacyjną państwa. Na koniec zaproponowano rekomendacje, wśród których zwrócono uwagę na potrzebę jednoznacznego wyodrębnienia funkcji właścicielskiej państwa, zwiększenia niezależności instytucji sprawujących nadzór i kontynuowania prywatyzacji.

14

Ocena wyników finansowych firm rodzinnych w kontekście zaangażowania właścicieli w proces zarządzania

63%

Socha B., Majda A.

Studia Prawno-Ekonomiczne

|

2017

|

vol. 103

267-282

PL

Celem niniejszego artykułu jest zbadanie wpływu przyjętego modelu zarządzania na wyniki finansowe małych firm rodzinnych w Polsce. Weryfikacja problemu badawczego odbyła się w oparciu o analizę międzynarodowej literatury przedmiotu oraz badania empiryczne wyników finansowych ponad 24 tys. małych firm rodzinnych z okresu 2008–2013. Wykorzystano podstawowe statystki opisowe oraz jednoczynnikową analizę wariancji z testami post-hoc. Uzyskane wyniki mogą sugerować, że w firmach rodzinnych zaangażowanie zarówno właściciela, jak i menedżera zewnętrznego w zarządzanie przynosi pozytywne rezultaty w zakresie osiąganej przez te podmioty marży zysku operacyjnego, marży zysku netto oraz rentowności kapitału własnego i aktywów. Przedstawione wnioski mogą stanowić wskazówkę dla właścicieli firm rodzinnych w zakresie kształtowania modelu nadzoru właścicielskiego.

EN

The main purpose of this article is to verify the impact of corporate governance model on the financial performance of small family businesses in Poland. Implementation of the aim was held on the basis of empirical analysis of financial results over 24,000 small family businesses from the period 2008–2013. Basic descriptive statistics and the one-way analysis of variance with post-hoc tests were used. The results may suggest that involvement of the owner of the family business and external manager in the governance structure yields positive results in terms of achieved by those entities operating margin, net profit margin and return on equity and assets. These results may be an indication for the owners of family businesses in shaping the governance model.

15

Jednostka samorządu terytorialnego jako inwestor instytucjonalny w spółkach komunalnych

63%

Barwacz K.

Studia Prawno-Ekonomiczne

|

2016

|

vol. C

181-195

PL

Artykuł prezentuje problematykę nadzoru właścicielskiego w kontekście wyzwań stawianych przed JST. Przedstawiono w nim dyskusję nad pojęciem inwestor instytucjonalny oraz określono uwarunkowania, jakie musi spełnić JST jako inwestor instytucjonalny. W końcowej części przedstawiono analizę przypadku samorządu terytorialnego spełniającego funkcje inwestora instytucjonalnego wraz z procedurą dotyczącą ewolucji postaw właścicielskich.

EN

The article presents issues of the owner’s supervision in the context of the challenges put on local government. In it discussion on the notion of institutional investor was described and they determined conditioning which a local government must fulfill, as the institutional investor. In the final part, the case study of the local government, functioning as the institutional investor along with the procedure concerning the evolution of owner’s attitudes was described.

16

Problemy nadzoru właścicielskiego samorządowych jednostek organizacyjnych sektora finansów publicznych

63%

Barwacz K.

Zeszyty Naukowe Małopolskiej Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Tarnowie

|

2012

|

issue 2(21)

25-38

PL

W artykule zaprezentowano ewolucję nadzoru właścicielskiego realizowanego na poziomie jednostki samorządu terytorialnego, w wyniku przekształceń własnościowo-organizacyjnych w tzw. procesie korporatyzacji. Przedstawiono istotę prowadzenia działalności gospodarczej przez samorząd z wykorzystaniem różnych możliwości organizacyjnych. Omówiono zalety i wady funkcjonowania poszczególnych rozwiązań w kontekście zasad gospodarki budżetowej i sytuacji finansowej samorządów. Efektem istnienia tych różnorodnych rozwiązań jest konieczność znalezienia optymalnego rozwiązania pomiędzy efektywnością gospodarowania a funkcją użyteczności publicznej. Ponadto podjęto próbę analizy funkcjonowania nadzoru właścicielskiego realizowanego przez władze samorządowe nad jednostkami organizacyjnymi samorządu i spółkami prawa handlowego z jego udziałem. Określono podstawy instytucjonalne sprawowania nadzoru i problematykę wynikającą z Ustawy o finansach publicznych i Kodeksu spółek handlowych. Do głównych kwestii należy zaliczyć odmienne uwarunkowania instytucjonalne sprawowania nadzoru przed i po przekształceniu oraz brak zmian w strukturze własnościowej. Analiza niniejszych zagadnień została przeprowadzona na podstawie analizy przypadku przekształcenia zakładu budżetowego w spółkę z o.o. powołaną do realizacji celów związanych z gospodarką odpadami w gminie. Konkluzją artykułu jest konieczność pogłębionej identyfikacji i analizy instytucji i mechanizmów nadzorczych adekwatnych dla sektora publicznego, w tym samorządowego. Obszar ten wymaga szczególnego zainteresowania z uwagi na zwiększoną w ostatnich latach dynamikę przekształceń. Przeprowadzona przez autora analiza przypadku opisanego przekształcenia pozwoliła na zaprezentowanie kilku kwestii natury ogólnej dotyczącej badanego problemu.

EN

This article presents how the ownership supervision enforced on the level of local government units has evolved due to the ownership and organizational transformations in the so-called process of corporatization. The essence of pursuing economic activity by local governments applying different organizational possibilities is also discussed. Advantages and disadvantages of various approaches to the issue in the context of the budget - economy rules and the financial situation of the local governments are also presented in this article. Having considered economic efficiency and public utility the optimal of the numerous solutions must be chosen. Besides there is the analysis of the ownership supervision performed by local authorities over organizational units of the local government and commercial law companies with the government’s participation. The institutional bases of applying the ownership supervision and the issues of the Public Finance Law as well as the Code of Commercial Partnerships and Companies are also addressed. The main matters are: different institutional circumstances of the ownership supervision before and after the transformation, and the lack of changes in the property structure. The analysis of the problems is based on the case study of the transformation of a budget entity into a limited liability company established to handle the waste management in the municipality. A conclusion of the presented article is the necessity of more detailed identification and analysis of the institutions and supervisory mechanisms adequate for the public sector (including local government sector). This area demands additional attention due to more intensified transformations over the last few years. The analysis of the described transformation presents also several matters of general concern related to the problem in question.

17

The owner’s supervision over special municipal companies executing the order in house

51%

Barwacz K.

Zeszyty Naukowe Małopolskiej Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Tarnowie

|

2013

|

issue 2(23)

37-45

EN

The purpose of the research described in the article is execution of the existing system of the owner’s supervision over special capital companies of the municipal sector, practicing in house order (SCMS), and to present the idea of the owner’s supervision performed by individuals of the local government (LG) over these companies, along with giving the conditions of its implementation. The article presents discussion around the essence and meaning of the privatization of public aims, methods of their privatization, and detailed analysis of popular so called order in house. The entire problem was presented in the context of the performance of the owner’s supervision over a company performing this type of order. Further, the article presents a case study of functioning of this type of companies and presents the model of the supervisory structure on the example of research of empirical municipal companies. The final part of the article presents conclusions from the research.

PL

W artykule przedstawiono dyskusję wokół istoty i znaczenia prywatyzacji celów publicznych. Dokonano prezentacji metod ich prywatyzacji, a także omówiono szczegółowo popularne obecnie tak zwane zlecenie in house. Całość zagadnienia została opisana w kontekście sprawowania nadzoru właścicielskiego nad spółką realizującą tego typu zlecenie. W dalszej części artykułu zaprezentowano analizę przypadku funkcjonowania tego typu spółek oraz przedstawiono ramowy model struktury nadzorczej na przykładzie badań empirycznych spółek komunalnych. W końcowej części artykułu umieszczono wnioski wynikające z przeprowadzonych badań.

18

Entrepreneur’s business models

51%

Kozioł L.

Zeszyty Naukowe Małopolskiej Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Tarnowie

|

2010

|

issue 2(16)

57-77

EN

The article presents a discussion around the essence and meaning of the entrepreneur’s business model and its components. Further, the article provides and characterises seven classification systems that cover all the features of corporate owners: legal status, economic goal, contribution to the realisation of a business idea, investment horizon, participatory rate, attitude to risk and the most important—theirs role in creating business model. The article characterises the dualistic and monistic system of management and supervision in an enterprise. It stresses their grave importance for the owner’s supervision, as well as for operations of the enterprise. Through a comparative analysis of both systems the conditions of applying them are indicated, as are the assumptions to use one of them.

PL

W artykule przedstawiono dyskusję wokół istoty i znaczenia modelu biznesu, jak również wybranych, ważniejszych jego komponentów. Zaprezentowano krótką charakterystykę struktury własności w przedsiębiorstwie oraz klasyfikację właścicieli ze względu na ich status prawny, spełnianą rolę w określeniu celów organizacji, aktywność, skłonność do ryzyka, okresu inwestowania, jak również z punktu widzenia udziału we własności oraz ze względu na ich znaczenie w systemie nadzoru i zarządzania przedsiębiorstwem oraz kształtowania modelu biznesu. Nadto w artykule scharakteryzowano dwuszczeblowy i jednoszczeblowy system zarządzania i nadzoru w przedsiębiorstwie. Podkreślono ich duże znaczenie dla nadzoru właścicielskiego, jak również dla funkcjonowania przedsiębiorstwa. Dokonując analizy porównawczej obu systemów, wskazano na warunki ich stosowania, przesłanki wyboru jednego z nich.

19

Innowacje w nadzorze spółek komunalnych

51%

Barwacz K.

Zeszyty Naukowe Małopolskiej Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Tarnowie

|

2015

|

issue 1(26)

11-21

PL

W artykule przedstawiono dyskusję wokół innowacji organizacyjnych dotyczących koncepcji nadzoru właścicielskiego spółek komunalnych. Dokonano prezentacji teorii ekonomicznych w kontekście innowacji, a także omówiono uwarunkowania prawno-organizacyjne, które generują innowacje organizacyjne będące źródłem rozwiązań praktycznych. Całość zagadnienia jest osadzona w kontekście problematyki nadzoru korporacyjnego i jego specyfiki, tj. nadzoru właścicielskiego specjalnych spółek komunalnych (SSK). Ponadto przeanalizowano uwarunkowania funkcjonowania tych spółek z uwzględnieniem rozwiązań Unii Europejskiej i krajowych, zaprezentowano również źródła kryteriów oceny efektywności sprawowanego nadzoru właścicielskiego. W dalszej części artykułu zajęto się analizą przypadku funkcjonowania dwóch SSK oraz zaproponowano ramowy model struktury nadzorczej na przykładzie badań empirycznych. Celem opisanych badań jest dokonanie oceny istniejącego systemu nadzoru właścicielskiego specjalnych spółek komunalnych realizujących zamówienie in house oraz przedstawienie koncepcji nadzoru właścicielskiego sprawowanego przez jednostki samorządu terytorialnego (JST) nad tymi spółkami wraz z podaniem warunków jej implementacji. W końcowej części artykułu wymieniono wnioski wynikające z przeprowadzonych badań.

EN

The article presents discussion around the essence and meaning of innovation of organizational concerning ideas of the owner’s supervision of communal companies. The presentation of methods of economic theories in the context of the innovation, and also detailed analysis of legal and organizational conditions which generate organizational innovations, being the source of practical solutions. The whole of the problem is embedded in the context of the problems of the corporate supervision and its specific i.e. the owner’s supervision of special communal companies (SCC). Also, it presents conditionings of the kelter of these companies with the regard of the EU and national solutions, also sources of evaluation criteria the effectiveness of performed owner’s supervision have been presented. In the further part of the article one presented the case study of the kelter of two SCC and presents the frame-model of the supervisory structure on the example of empirical research. The purpose of the research described in the article is the evaluation of the existing system of the owner’s supervision of special communal companies, realizing the order “in house” and presentation of the idea of the owner’s supervision performed by individuals of local government (LG) over these companies, along with defining the conditions of their use. The final part of the article presents conclusions of the research.

Refine search results

Instytucje nadzoru właścicielskiego nad spółkami samorządowymi

Uprzywilejowana pozycja skarbu państwa w spółkach kapitałowych a ochrona strategicznych interesów państwa

Nadzór właścicielski powiatów nad podmiotami leczniczymi

Transpozycja instrumentów zarządzania wiedzą na mechanizmy nadzoru właścicielskiego – zarys metodyki

Karta wyników nadzoru korporacyjnego jako mechanizm nadzorczy spółek komunalnych o statusie podmiotu wewnętrznego

Analiza instytucji nadzoru właścicielskiego w spółkach

Rola banków w nadzorze korporacyjnym w Polsce

Dualistyczny i monistyczny system nadzoru i zarządzania w przedsiębiorstwie

Nadzór właścicielski, nadzór korporacyjny czy „samo-władztwo oligarchii akademickiej”? – Dylematy ładu akademickiego w publicznych szkołach wyższych w świetle nowej ekonomii instytucjonalnej

Zmiana modelu biznesu wyzwaniem dla rad nadzorczych

Efficiency of the owner’s supervision in public sector enterprises in view of the new institutional economy

Ocena efektywności kontraktów kierowniczych w przedsiębiorstwach komunalnych

Koncepcje reformy systemu nadzoru nad spółkami z udziałem Skarbu Państwa w Polsce

Ocena wyników finansowych firm rodzinnych w kontekście zaangażowania właścicieli w proces zarządzania

Jednostka samorządu terytorialnego jako inwestor instytucjonalny w spółkach komunalnych

Problemy nadzoru właścicielskiego samorządowych jednostek organizacyjnych sektora finansów publicznych

The owner’s supervision over special municipal companies executing the order in house

Entrepreneur’s business models

Innowacje w nadzorze spółek komunalnych