Search results

1

O subiektywizacji w filmie raz jeszcze

100%

Kłys T.

Kwartalnik Filmowy

|

2020

|

issue 109 Przestrzeń architektoniczna w filmie

211-215

PL

W książce Podwójna perspektywa. O subiektywizacji zapośredniczonej w filmie (2019) Robert Birkholc omawia problematykę zastosowania w filmie fabularnym funkcjonalnego ekwiwalentu literackiego chwytu mowy pozornie zależnej. Temat ten autor rzutuje na tło zagadnienia subiektywizacji w filmie fabularnym, przywołując historię technik subiektywizacyjnych w historii kina i historyczny zarys tej problematyki w badaniach filmoznawczych. Ekwiwalent ten zostaje nazwany subiektywizacją zapośredniczoną. Opisanie tej kategorii jest możliwe na tle refleksji nad relacjami między perspektywą instancji narracyjnej a perspektywą postaci przedstawionej. Autor wykorzystuje przejęte z teorii literatury kategorie fokalizacji zewnętrznej i wewnętrznej. Decydująca jest kategoria fokalizacji wewnętrznej i jej podział na narratywizację, personifikację i subiektywizację. W drugiej części pracy autor demonstruje przydatność przywołanych i wypracowanych przez siebie narzędzi pojęciowych w drobiazgowych analizach pięciu filmów, których formalną dominantą jest subiektywizacja zapośredniczona.

EN

Robert Birkholc’s book Podwójna perspektywa. O subiektywizacji zapośredniczonej w filmie [The Double Perspective. On Mediated Subjectivisation in Film] (2019) is devoted to the use of a functional equivalent of the literary device of free indirect speech in narrative film. The author projects this topic onto the broader background of subjectivization in the fiction film (i.e. the different techniques of subjective narration in film history and the history of this topic in film studies). Birkholc calls this film equivalent of free indirect speech “mediated subjectivisation”. He describes this category against a reflection on the relationship between the perspective of the narrative instance and the perspective of the film character. The author uses the notions of external and internal focalization, borrowed from the theory of literature. The category of internal focalization and its differentiation into narrativisation, personification and subjectivisation is the final and decisive tool for the meticulous analyses of five films in the second part of the book; according to the author, the formal dominant of these films is the mediated subjectivisation.

2

Architektura jako fabuła. O „Parasite” Bong Joon-ho

88%

Koschany R.

Kwartalnik Filmowy

|

2020

|

issue 109 Przestrzeń architektoniczna w filmie

23-34

PL

Film Parasite Bonga to jedna z częściej nagradzanych i najlepiej ocenianych przez recenzentów premier 2019 r. Większość dziennikarzy podkreślała w swych opiniach krytyczny i satyryczny wydźwięk utworu wymierzony przeciw rozwarstwieniu ekonomicznemu społeczeństwa Korei Południowej (i nie tylko). W proponowanej interpretacji jest jednak zaakcentowany zupełnie inny wymiar filmu, zasygnalizowany w tytułowej formule „architektura jako fabuła”. Artykuł składa się z trzech części. Część pierwsza obejmuje wstępne ustalenia teoretyczne związane z kategorią przestrzeni filmowej oraz relacją miasta (architektury) i filmu. Rozdział drugi to analiza semiotyki miasta oraz architektury domu, w którym rozgrywa się większa część akcji. Część trzecia jest poświęcona rozważaniom na temat architektury jako generatora kolejnych zdarzeń, które ostatecznie można interpretować jako rodzaj udawania na scenie bądź gry planszowej. W ramach konkluzji pojawia się propozycja, by ostatecznie potraktować film Bonga jako wypowiedź autotematyczną, której precyzyjna struktura jest nie tyle celem, ile tematem.

EN

Bong’s Parasite is one of the most frequently awarded and best-reviewed films of 2019. Most journalists emphasized the critical and satirical tone of the work, directed against the economic stratification of South Korean society (and beyond). In this interpretation, however, a completely different dimension of the film is foregrounded, as signalled in the title formula “architecture as plot”. The article consists of three parts. The first part includes preliminary theoretical findings concerning the category of film space and the relationship between the city (architecture) and film. The second part is an analysis of the semiotics of the city and the architecture of the house in which most of the action takes place. The third is devoted to reflections on architecture as a generator of subsequent events, which ultimately can be interpreted as a kind of pretending on stage or as a board game. As a conclusion, the author proposes to treat Bong’s film as an autothematic statement, whose precise structure is not so much a goal, but a crucial topic.

3

Niekończące się korytarze. Paradoksy architektury w filmie „Zeszłego roku w Marienbadzie” Alaina Resnais’go

75%

Kwiatkowska P.

Kwartalnik Filmowy

|

2020

|

issue 109 Przestrzeń architektoniczna w filmie

35-49

PL

Skomplikowane przestrzenie pałacowe i parkowe, w których toczy się akcja Zeszłego roku w Marienbadzie, pełnią funkcję – jak podkreślano w licznych analizach – znaczącego tła i finezyjnej scenografii, stają się istotnym tematem filmu, sugerują ważne interpretacje i decydują o nieoczywistej konstrukcji psychologicznej głównych bohaterów. Bardziej szczegółowa analiza filmu Alaina Resnais’go pozwala wskazać kluczowe paradoksy rządzące zarówno strukturami architektonicznymi, jak i narracyjnymi, a także ich wzajemnymi relacjami. Przestrzeń wykreowana w filmie jest jednocześnie ciągła i nieciągła, zamknięta i otwarta, skończona i nieskończona, dynamiczna i statyczna; jest też płaska, a zarazem silnie akcentuje iluzję głębi perspektywicznej. Paradoksy te są charakterystyczne również dla sztuki barokowej, a fakt, że film Resnais’go został nakręcony w takich właśnie przestrzeniach, pozwala uznać go za wypowiedź teoretyczną, odnoszącą się także do relacji między kinem i architekturą. Zeszłego roku w Marienbadzie traktuje te sztuki nie jako przeciwstawne, ale jako komplementarne, mierzące się z podobnymi pragnieniami i ograniczeniami.

EN

As it has been underlined in numerous analyses, complex spaces of palaces and parks, which are the setting of Last Year in Marienbad, play the role of a significant background and sophisticated scenography; they become a vital theme of the film, suggest important interpretations and are decisive for the unobvious psychological makeup of the main characters. A more detailed analysis of Resnais’s film allows to indicate the key paradoxes governing both architectural and narrative structures, as well as their mutual interrelations. The space created in the film is at the same time continuous and interrupted, closed and open, finite and infinite, dynamic and static, flat and powerfully accentuating the illusion of perspective and depth. These paradoxes are also characteristic of Baroque art, and the fact that Resnais’s film was shot in such spaces allows to perceive it as a theoretical utterance, concerning also the relations between cinema and architecture. Last Year in Marienbad treats these two branches of art not so much as opposing, but rather complementary, facing similar desires and limitations.

4

Architektonika teatru – struktura filmu – zakamarki umysłu. Nowojorskie pasaże „Birdmana”

63%

Nadgrodkiewicz G.

Kwartalnik Filmowy

|

2020

|

issue 109 Przestrzeń architektoniczna w filmie

6-22

PL

Nadgrodkiewicz prezentuje analizę filmu Birdman czyli (nieoczekiwane pożytki z niewiedzy) (2014) w reżyserii Alejandra Gonzáleza Iñárritu w perspektywie innej niż ta, którą sugerowano w popularnych recenzjach kładących nacisk na kwestie gwiazdorstwa, ironii postmodernistycznej, intertekstualności filmowej czy nawet zagadnień wiążących się z wiernością adaptacji. Wychodząc od opisu architektoniki nowojorskiego St. James Theatre, w którym zrealizowano część zdjęć, autor twierdzi, że swoista klaustrofobiczność tego teatru pozwoliła reżyserowi na ukształtowanie rysu psychologicznego głównego bohatera Riggana Thomsona jako aktora będącego na skraju rozdwojenia jaźni. Ponadto – jak dowodzi Nadgrodkiewicz – architektonikę ukazanego w Birdmanie teatru należy postrzegać jako odwrotność tego, co symbolizuje architektura Manhattanu i kojarząca się z nią otwartość przestrzeni. Istotnym kontekstem analizy są także kwestie wiążące się z montażem filmowym (m.in. zagadnienie filmu jednoujęciowego), systemem suture oraz „kinematograficznymi” funkcjami ludzkiego hipokampu.

EN

Nadgrodkiewicz presents an analysis of Alejandro González Iñárritu’s movie Birdman or (The Unexpected Virtue of Ignorance) (2014), offering a reading different than in popular reviews which emphasize the issues of stardom, postmodern irony, film intertextuality or even questions related to the fidelity of adaptation. Starting with a description of the architectonics of New York’s St. James Theatre, which served as a film location for the movie, the author claims that the peculiar claustrophobic dimension of this theatre allowed the director to shape the psychological profile of the main character Riggan Thomson as an actor on the verge of a split personality. Furthermore, Nadgrodkiewicz argues, the architectonics of the theatre presented in Birdman should be seen as the reverse of what is symbolized by the architecture of Manhattan and the openness of the space associated with it. An important context of the analysis is also provided by issues related to film editing (including one-shot film), the system of suture and the “cinematographic” functions of the human hippocampus.

5

Feministyczna narratologia filmowa. Sporo pytań i kilka odpowiedzi

51%

Szczekała B.

Kwartalnik Filmowy

|

2022

|

issue 119 (Nowa) teoria filmu

78-99

PL

Artykuł stanowi wprowadzenie do feministycznej narratologii filmowej: zarysowuje jej cele i wyzwania, wymienia narzędzia, nakreśla wstępnie możliwości operacjonalizacji i mapuje użyteczność analityczną. Feministyczna narratologia filmowa rozumiana jest tutaj jako subdyscyplina narratologii badająca zarówno narracje tworzone przez kobiety, jak i narracje o kobietach. Podkreślony jest jej aspekt metakrytyczny i rewizjonistyczny jako refleksji służącej zdemaskowaniu złudnego (męskiego) uniwersalizmu w tradycyjnych i strukturalistycznych propozycjach teorii opowiadania. Narratologia feministyczna osadzona zostaje w kontekście innych narratologii, przede wszystkim korporalnej (Punday, Stańczyk), naturalnej (Fludernik), kognitywnej (Bordwell, Branigan), transmedialnej i postklasycznej (Herman). Jedną z głównych kategorii stosowanych w tekście jest pojęcie doświadczeniowości (Fludernik), zgodnie z którym narracja jest w stanie reprodukować rzeczywiste ludzkie doświadczenia.

EN

The article serves as an introduction to feminist film narratology, outlining its goals, challenges, analytical tools, and the initial operationalization and analytical utility. Feminist film narratology is understood as a sub-discipline of narratology which concerns both narratives created by women and narratives on women. The metacritical and revisionist aspect of feminist film narratology is emphasized as a critical reflection serving to expose the illusory (male) universalism in traditional and structuralist propositions of narrative theory. Feminist film narratology is set in the context of other variations of narratology, primarily: corporeal (Punday, Stańczyk), natural (Fludernik), cognitive (Bordwell, Branigan), transmedial, and postclassical (Herman). One of the main categories used in the text is the concept of experientiality (Fludernik), according to which the narrative is capable of reproducing actual human experiences. This includes specifically women’s experiences related to socio-cultural inequality and bodily affect.

Refine search results

5 Kwartalnik Filmowy

1 Koschany R.

1 Kwiatkowska P.

1 Kłys T.

1 Nadgrodkiewicz G.

1 Szczekała B.

1 2022

4 2020

O subiektywizacji w filmie raz jeszcze

Architektura jako fabuła. O „Parasite” Bong Joon-ho

Niekończące się korytarze. Paradoksy architektury w filmie „Zeszłego roku w Marienbadzie” Alaina Resnais’go

Architektonika teatru – struktura filmu – zakamarki umysłu. Nowojorskie pasaże „Birdmana”

Feministyczna narratologia filmowa. Sporo pytań i kilka odpowiedzi