Search results

1

Od prawa naturalnego do praw człowieka. Ewolucja idei praw naturalnych w europejskiej myśli prawno-politycznej

100%

Barut A.

Rocznik Europeistyczny

|

2015

|

issue 1

15-32

EN

The subject of the article is the transformation of the idea of natural law into the idea of natural rights, which took place in Europe between Greek and Roman Antiquity and the17th century, the last stage of this process was the origin of the idea human rights in the 18th century. The author focuses on the most important aspects of this evolution: transition from the understanding of law as a rational order to its conception as an expression of will, giving up the justification of law by human natural goals and justifying it by human desires instead. Finally, the author refers to the conception of Hannah Arendt, who argued that the identification of the source of political order with the subjective rights, understood as pre-political, leads to the destabilisation of the political sphere and the identification of authority with violence. The result is the disappearance of individuality, which took place in totalitarian regimes.

2

Is there a natural right to healthcare?

88%

Rife S.

Human Affairs

|

2012

|

vol. 22

|

issue 4

613-622

EN

In recent years, policy debates in the United States have focused heavily on rising healthcare costs and what measures can be taken to ensure greater provision of healthcare to individuals of limited means. Much of the rhetoric on this subject has taken on an explicitly moral character, and one common sentiment is that healthcare is or should be viewed as a basic human right. However, the notion of a right to healthcare has not been well articulated, and critics have failed to distinguish between legal and moral rights. Additionally, there are numerous problems inherent to viewing healthcare as a basic human right-many of which are in direct conflict with distinctly American conceptualizations of rights. The present paper reviews the debate over “rights”-both legal and natural-to healthcare, and argues that problems associated with natural rights arguments render them severely compromised. Instead, market systems commonly accepted in American society may be better suited to reducing healthcare costs and increasing access to services in the United States.

3

Trzy „odczarowania” nowożytnej koncepcji prawa naturalnego

88%

WENDLAND M.

Przegląd Sejmowy

|

2020

|

issue 6(161)

169-187

EN

The article addresses, in the perspective of the history of modern philosophy, the issue of the transformation to which the concept of natural law was subject in the 17th and 18th centuries. The author shares the views of, among others, Habermas and Bobbio, according to which the modern concept of natural law has been made “more positive” or “disenchanted” (after Weber), and thus the traditionally understood law of nature was transformed into the concept of natural rights. The article distinguishes three forms of this process: the first one, i.e., the so-called bourgeois school of natural law (Grotius, Thomasius, Pufendorf); the second one, developed by representatives of the early (moderate) Enlightenment (Hobbes, Locke, Montesquieu); the third one, the most radical one, represented by the thinkers the late Enlightenment, mainly French encyclopaedists and materialists (La Mettrie, Holbach, Condorcet, Paine). Their common feature was the gradual abandonment of the metaphysical or theological foundations of natural law in favour of a naturalised ethic.

4

Francisca de Vitorii uzasadnienie kolonizacji Ameryki z perspektywy rozwoju idei praw naturalnych

75%

Merkwa M.

Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio G (Ius)

|

2019

|

vol. 66

|

issue 2

EN

The article presents the way in which Francisco de Vitoria justified the colonization of America. The considerations are based on the assumption that according to Vitoria, the relationship between the Spaniards and the inhabitants of the New World was based on the doctrine of natural powers. For this reason, the concept of the Spanish thinker should be taken considered. Its originality is based primarily on the fact that it used the idea of natural powers to solve current problems, and also let the concept known widely, but treated as an impractical legacy of the Middle Ages, became the basis for law and policy considerations. In this way he paved the way for modern ways of recognizing natural rights and, finally, human rights.

PL

W artykule przedstawiono sposób, w jaki Francisco de Vitoria uzasadniał kolonizację Ameryki. Rozważania podjęte w pracy opierają się na założeniu, że określenie relacji, w jakie mieli wchodzić Hiszpanie i mieszkańcy Nowego Świata, było według Vitorii oparte na doktrynie uprawnień naturalnych. Z tego względu należy się uwaga koncepcji hiszpańskiego myśliciela. Jej oryginalność zasadza się przede wszystkim na tym, iż wykorzystał on ideę uprawnień naturalnych do rozwiązania bieżących problemów, a także pozwolił, by koncepcja powszechnie znana, lecz traktowana jako niepraktyczna spuścizna średniowiecza, stała się podstawą rozważań w zakresie prawa i polityki. Utorował w ten sposób drogę nowożytnym sposobom ujmowania uprawnień naturalnych i w końcu praw człowieka.

5

Suwerenność ludu w myśli politycznej lewellerów

63%

Chmielewska L.

Przegląd Prawa Konstytucyjnego

|

2022

|

issue 5(69)

191-201

PL

Prawo natury, uprawnienia naturalne i teoria zgody tworzyły język suwerenności ludu, do którego odwoływali się obrońcy Parlamentu, wśród nich także lewellerzy, podczas angielskiej wojny domowej w pierwszej poł. XVII w. Celem artykułu jest pokazanie, w czym lewellerzy odróżniali się, jeśli chodzi o ideę suwerenności ludu, od teoretyków obrońców Parlamentu? Różnice te dotyczyły przede wszystkim rozumienia pojęcia ludu oraz uprawnień naturalnych, co miało związek z celami politycznymi lewellerów. W ostrym sporze politycznym, jakim był konflikt pomiędzy królem a Parlamentem, zwolennicy tego ostatniego odwoływali się do idei suwerenności ludu, by uzasadnić racje Parlamentu, lewellerzy natomiast czynili to, by obronić lud przed Parlamentem. W tym celu stworzyli indywidualistyczno-kontraktualistyczną koncepcję suwerenności ludu. Artykuł przybliża tę koncepcję.

EN

Natural law, natural rights, and consent theory formed the language of popular sovereignty, to which appealed Parliament’s defenders and the Levellers during the English Civil War in the first half of the 17th century. The aim of the article is to reveal how the Levellers differed from the Parliament’s theorists in terms of the idea of popular sovereignty. These differences concerned primarily the understanding of the people and natural rights concepts, which was related to the political goals of the Levellers. In the political dispute that was the conflict between the king and Parliament, supporters of the latter appealed to the idea of popular sovereignty to justify Parliament’s activities, while the Levellers did so to defend the people from Parliament. To this end, they created an individualistic and contractualistic concept of popular sovereignty. The article presents this concept.

6

On Law – From the Perspective of Philosophy and in Reference to the Constitutional Concept – Herbert L.A. Hart’s Defense of Utilitarianism

63%

Doliwa K.

Przegląd Prawa Konstytucyjnego

|

2019

|

issue 6 (52)

445-458

EN

The article aims at reconstructing the defense of utilitarianism, a philosophical doctrine being the basis for legal positivism (which is the foundation of the constitutional concept of sources of law), undertaken by H.L.A. Hart. Hart took up this defense in the face of a significant increase in the interest of legal theorists in concepts related to natural law. Discussing the views of his master, J. Bentham, Hart also expresses his own deep doubts about the ideology of natural law, the adoption of which leads to the rejection of legal positivism deeply rooted in utilitarianism. Presented more than four decades ago, Hart’s remarks remain relevant today; modern thinkers still search an appropriate, other than referring to natural law, philosophical justification for a specific code of fundamental human rights.

PL

Celem artykułu jest rekonstrukcja podjętej przez H.L.A. Harta obrony utylitaryzmu, doktryny filozoficznej będącej gruntem dla pozytywizmu prawniczego, który jest fundamentem konstytucyjnej koncepcji źródeł prawa. Obrony tej podjął się Hart w obliczu znaczącego wzrostu zainteresowania teoretyków prawa koncepcjami nawiązującymi do prawa natury. Omawiając poglądy swego mistrza, J. Benthama, Hart wyraża też własne, głębokie wątpliwości dotyczące ideologii praw naturalnych, której przyjęcie prowadzi do odrzucenia głęboko ugruntowanego w utylitaryzmie pozytywizmu prawniczego. Uwagi Harta sprzed ponad czterech dekad nie tracą dziś na aktualności, współcześni myśliciele wciąż szukają odpowiedniego, innego niż nawiązujące do prawa natury, filozoficznego uzasadnienia dla swoistego kodeksu podstawowych ludzkich praw.

7

Problem aksjomatyczności zasady autowłasności w filozofii politycznej libertarianizmu

51%

Dominiak Ł.

Athenaeum. Polskie Studia Politologiczne

|

2016

|

vol. 49

42-64

EN

The subject-matter of the present paper is one of the fundamental theoretical bases of the libertarian political philosophy: the principle of self-ownership. The research problem of the paper is the following question: Is the self-ownership principle an axiom? The research method employed in the paper is the method of disputatio. Based on the conducted research, the paper proposes the affirmative thesis: the self-ownership principle is an axiom. The paper presents a conceptual framework that distinguishes between self-possession, selfownership, and the justification of the latter. It also develops a line of argument which demonstrates that although prima facie only the self-possession is an axiom, self-possession necessarily implies selfownership, granting thereby the axiomatic status to the latter too.

PL

Przedmiotem badań podejmowanym w tekście jest jedna z głównych podstaw teoretycznych libertarianizmu: zasada autowłasności. Problemem badawczym artykułu jest pytanie: Czy zasada autowłasności jest aksjomatem? Metodą badawczą zastosowaną w artykule jest metoda disputatio. Na podstawie przeprowadzonych badań w tekście proponowana jest teza afirmatywna: zasada autowłasności ma status logiczny aksjomatu. Artykuł prezentuje wypracowaną siatkę pojęciową rozróżniającą samoposiadanie, auto własność i uzasadnienie autowłasności oraz rozwija linię argumentacyjną wskazującą, że choć prima facie to samoposiadanie, a nie autowłasność jest aksjomatem, to ponieważ samoposiadanie z konieczności implikuje autowłasność, to także autowłasność musi mieć status logiczny aksjomatu.

8

Between lawfulness and lawlessness: The conceptual boundary between the system and the individual in Richard Wright’s Native Son

51%

Stiepanow J.

Beyond Philology: An International Journal of Linguistics, Literary Studies and English Language Teaching

|

2017

|

issue 14/2

121-138

EN

This paper explores the impact of the conceptual boundary created by the notions of lawfulness and lawlessness on the individual. Law in Western culture is a goal-oriented instrument of state. The legal limits established in legislative acts and judicial decisions delineate a territory for potential action. As a normative domain, law guides human conduct in the process of individual practical reasoning. In states where codes and statutes go against natural human inclinations, individuals view the conceptual boundary of law as a challenge, which leads to conflicts between the system and the individual. I analyze such a conflict in the personal narrative of Bigger Thomas, the main protagonist in Richard Wright’s Native Son. The growing tension caused by the discriminatory system of Jim Crow laws ends in the character crossing legal- and custom-determined boundaries.

PL

Artykuł dotyczy zagadnienia metaforycznej granicy, jaka tworzy się między pojęciami czynu zgodnego z prawem a czynu zabronionego. Prawo w kulturze zachodniej jest instrumentem władzy nastawionym na osiągnięcie celu. Ograniczenia ustanowione w czynnościach legislacyjnych lub przez wykładnię przepisów prawa tworzą terytorium do potencjalnego działania. Jako domena normatywna prawo kieruje ludzkim zachowaniem poprzez proces praktycznego rozumowania. W systemach, w których prawo zostało ustanowione w sprzeczności z prawem naturalnym, ta metaforyczna granica staje się wyzwaniem dla jednostki i prowadzi do jej konfliktu z państwem. Artykuł zgłębia ten konflikt z punktu widzenia osobistej narracji Biggera Thomasa, głównego bohatera powieści Richarda Wrighta pt. Native Son. Rosnące napięcie powodowane przez dyskryminacyjny system praw Jima Crowa prowadzi do tego, że Bigger przekracza granice wyznaczone przez amerykańskie prawo i obyczaje.

9

Podoba základních lidských práv a svobod na pozadí myšlenkového relativismu

51%

Procházková E.

Právník. Teoretický časopis pro otázky státu a práva (The Lawyer - Scientific Review for Problems of State and Law)

|

2021

|

vol. 160

|

issue 5

374-378

EN

The article points at possible negative consequences of the intrusion of relativism into the existing concept of universal human rights and freedoms. It draws attention to the gradual disruption of the existing stability of natural rights and freedoms by ways of adopting new, critically unverified schools of thought, it also highlights the importance of the traditional concept of fundamental human rights with reference to the arguments which establish their validity. In this context, it refers to the need for deeper investigation of the issues involved and finding solutions which justify the perseverance of the protection, provided by law, of the main human values in view of their universality.

CS

Příspěvek ukazuje na možné negativní důsledky pronikání myšlenkového relativismu do stávající koncepce univerzálních lidských práv a svobod. Upozorňuje na postupné narušování dosavadní stability přirozených práv a svobod vlivem přejímání nového, kriticky neprověřeného myšlenkového směru a vyzdvihuje oproti tomu význam tradičního pojetí základních lidských práv s poukazem na argumenty, které zakládají jeho platnost. V tomto kontextu pak odkazuje na potřebu hlubšího zkoumání dané problematiky a nalezení východisek, která odůvodňují další trvání záruk poskytovaných právem ústředním lidským hodnotám v jejich univerzálním rozměru.

10

Problem dobrowolnego niewolnictwa w filozofii politycznej libertarianizmu

51%

Dominiak Ł.

Athenaeum. Polskie Studia Politologiczne

|

2017

|

vol. 54

61-84

EN

The present paper deals with the problem of voluntary slavery lawfulness within the libertarian theoretical framework. It hypothesises that libertarian theory of natural rights assumes the possibility of licit slavery contracts and that it stems logically from the alienability and compossibility of natural rights. Moreover, the paper discusses arguments against voluntary slavery presented in the literature. The method of logical analysis has been employed to examine validity of the hypotheses.

PL

Artykuł dotyczy problemu możliwości prawnej istnienia dobrowolnego niewolnictwa na gruncie libertariańskiej teorii naturalnych praw podmiotowych. Praca stawia hipotezę, iż teoria ta zakłada możliwość prawną istnienia umów niewolnictwa i że możliwość ta wynika logicznie ze zbywalności oraz komposybilności (compossibility) naturalnych praw podmiotowych. Artykuł prowadzi dyskusję z przedstawianymi w literaturze przedmiotu argumentami negującymi taką możliwość. W pracy wykorzystano metodę analizy logicznej.

11

Existují přirozená práva? aneb K ontologické podstatě přirozených práv z pohledu analytické filosofie

51%

Rutsch J.

Právník. Teoretický časopis pro otázky státu a práva (The Lawyer - Scientific Review for Problems of State and Law)

|

2024

|

vol. 163

|

issue 6

605-617

EN

This article aims to present and analyze the stances of analytical philosophy as one of the most important schools of thought of the last century and their representatives on the ontological status of natural (moral) rights which has repeatedly become the target of criticism. The question of whether natural but also human rights exist is closely related to the existence of normative disciplines as such which for analytical philosophers represented one of their interests. The article presents a fundamental change in the perception of the ontology of abstract entities, natural rights included, and compares the Vienna Circle represented by Rudolf Carnap with post-war analytical philosophers such as Willard Van Orman Quine or Hilary Putnam. From Carnap’s internal and external questions, through Quine’s ontological commitment to Putnam’s abandonment of the last dogma of empiricism and Blackburn’s quasi-realism, the development of post-war analytical philosophy was accompanied by the change of perspective on classical ontology. This needs to be taken into consideration also in the case of natural and human rights. If the analytical philosophy urges us that classical ontology can no longer give us any answer, we need to find a new way to look at natural rights and their existence. This new perspective on the ontology of natural rights is analyzed in the article.

CS

Tento článek má za cíl představení a analyzování postojů analytické filosofie jakožto jednoho z nejvýznamnějších myšlenkových směrů minulého století a jejich představitelů k ontologickému statusu přirozených (morálních) práv, který se v historii opakovaně stal terčem kritiky. Otázka, zda přirozená, ale potažmo i lidská práva existují, úzce souvisí s existencí a povahou normativních disciplín jako takových, které pro analytické filosofy reprezentovaly jeden z jejich zájmů. Článek představuje zásadní změnu ve vnímání ontologie abstraktních entit, tedy i přirozených práv, u Vídeňského kroužku zastoupeného Rudolfem Carnapem ve srovnání s poválečnými analytickými filosofy jako Willard Van Orman Quine či Hilary Putnam. Od Carnapových interních a externích otázek přes Quinův ontologický závazek vůči abstraktním entitám až po Putnamovo zbavení se posledního dogmatu empiricismu a Blackburnův quasi-realismus, vývoj poválečné analytické filosofie s sebou přinesl změnu pohledu na klasickou ontologii, kterou je však potřeba zohlednit i u přirozených, ale potažmo též lidských práv. Pakliže nás analytická filosofie nabádá, že klasická ontologie nám odpověď na otázku po existenci přirozených práv dát nemůže, je třeba najít nový způsob, jak se dívat na přirozená práva a jejich ontologii. Právě tento nový pohled na ontologický status přirozených práv je v článku podroben rozboru.

12

Přirozená subjektivní práva mezi středověkem a novověkem

32%

Šejvl M.

Právník. Teoretický časopis pro otázky státu a práva (The Lawyer - Scientific Review for Problems of State and Law)

|

2017

|

vol. 156

|

issue 5

416-452

EN

This article focuses on different conceptions of natural rights in scholars of the high Middle Ages (Henry of Ghent,Duns Scotus, Ockham,Marsilius of Padua,Gerson, Summenhart) and of early Modernity (Vitoria, Suárez,Grotius). First the opinions of these scholars’ on natural law are presented, then their „definitions“ of ius as right, their use of permissive natural law and finally their conceptions of natural rights are analysed (natural right to private property is used to demonstrate the last point). Instead of the „dividing line“ between medieval and modern ideas on natural rights the paper argues for the continuity that lies in the fact that the same or similar concepts are reinterpreted and used to build new theoretical constructions. It tries to show that various natural „rights“ (in Henry of Ghent, Marsilius of Padua and William of Ockham) are in fact Hohfeldian liberties and not Hohfeldian claims and in this sense they are not rights. It criticizes the thesis which is still common (at least in the Czech and Slovak literature) that natural rights theories were triggered by the development of metaphysical nominalism and voluntarism in the high Middle Ages. Instead it tries to find reasons for the development of particular natural rights theories in various ways the scholars reacted on the particular problems of their times.

CS

Tento článek se pokouší zmapovat různé názory na přirozená práva myslitelů vrcholného středověku (Jindřich z Gentu, Duns Scotus, Ockham, Marsilius z Padovy, Gerson, Summenhart) a raného novověku (Vitoria, Suárez,Grotius) tak, že nejdříve představí jejich názory na přirozené objektivní právo, jejich vymezení ius jakožto subjektivního práva, operace s permisivním přirozeným objektivním právem a konečně jejich koncepce přirozených práv (k jejichž demonstraci používá především právo na soukromé vlastnictví). Místo někdy postulovaného předělu mezi středověkem a novověkem ukazuje naopak kontinuitu v názorech, která podle autora spočívá v tom, že často stejné či podobné koncepty jsou různými autory reinterpretovány a použity v nových kontextech. Ukazuje, že přirozená „práva“ u některých myslitelů (Jindřich z Gentu,Marsilius, Ockham) nejsou hohfeldovskými nároky (claims), a tedy subjektivními právy, ale hohfeldovskými volnostmi (liberties). Kritizuje také (minimálně v tuzemské literatuře převládající) tradiční přístup hledající spojitost mezi koncepcemi přirozených práv a nástupem metafyzického nominalismu či voluntarismu. Naopak hledá důvody pro partikulární rozvinutí koncepce přirozených práv v tom, jak zde představení myslitelé reagují na problémy, které před ně postavila doba, v níž žili.

Refine search results

Od prawa naturalnego do praw człowieka. Ewolucja idei praw naturalnych w europejskiej myśli prawno-politycznej

Is there a natural right to healthcare?

Trzy „odczarowania” nowożytnej koncepcji prawa naturalnego

Francisca de Vitorii uzasadnienie kolonizacji Ameryki z perspektywy rozwoju idei praw naturalnych

Suwerenność ludu w myśli politycznej lewellerów

On Law – From the Perspective of Philosophy and in Reference to the Constitutional Concept – Herbert L.A. Hart’s Defense of Utilitarianism

Problem aksjomatyczności zasady autowłasności w filozofii politycznej libertarianizmu

Between lawfulness and lawlessness: The conceptual boundary between the system and the individual in Richard Wright’s Native Son

Podoba základních lidských práv a svobod na pozadí myšlenkového relativismu

Problem dobrowolnego niewolnictwa w filozofii politycznej libertarianizmu

Existují přirozená práva? aneb K ontologické podstatě přirozených práv z pohledu analytické filosofie

Přirozená subjektivní práva mezi středověkem a novověkem