Search results

1

Błąd teoretyzmu w aksjologii

100%

Niemczuk A.

Kultura i Wartości

|

2012

|

issue 3

7-33

EN

This article presents a new interpretation of and a new of justification for the theory of the naturalistic fallacy in axiology. According to this interpretation the lack of inference between descriptive language and valuing language is caused by the fact that valuing language is practical, whilst descriptive language is theoretical. Between theory and practice there is freedom which constitutes a lacuna in inference logic. The so-called naturalistic fallacy is presented in this article as the fallacy of theoreticism. This new interpretation is preceded by a critical analysis of the theories of D. Hume, I. Kant and G. E. Moore, concerning the question of the naturalistic fallacy.The final part of the article contains a critique of J. Searle’s reasoning which he advanced against the theory of naturalistic fallacy.

PL

Artykuł przedstawia nową interpretację i nowe uzasadnienie teorii błędu naturalistycznego w aksjologii. Wedle tej interpretacji brak wynikania między językiem deskryptywnym a wartościującym jest spowodowany tym, że język wartościujący jest praktyczny, podczas gdy deskryptywny jest teoretyczny. Pomiędzy teorią a praktyką jest zaś usytuowana wolność, która stanowi lukę w wynikaniu logicznym. Tzw. błąd naturalistyczny jest więc w artykule przedstawiony jako błąd teoretyzmu. Ta nowa interpretacja jest poprzedzona krytyczną analizą koncepcji D. Hume’a, I. Kanta i G. E. Moore’a, dotyczących kwestii błędu naturalistycznego. Końcowa część artykułu zawiera krytykę argumentacji, jaką J. Searle wysunął przeciwko teorii błędu naturalistycznego.

2

Charakterystyka związku między zdaniami opisowymi a zdaniami normatywnymi.

100%

Jastrzębski A.

Filozofia Chrześcijańska

|

2012

|

vol. 9

113-124

EN

he philosophical problem that is the focus of this article was polemically coined by David Hume and expressed in a Latin phrase: ab esse ad obligare non valet illatio. Thanks to George Moore, this statement entered into the history of philosophy as the naturalistic fallacy. Hume ques- tioned the possibility of deriving ethics from natural law. He was convinced that moral obligation has its roots rather in human emotions. Subsequently both Immanuel Kant in his categorical imper- ative, and Max Scheler in his material ethics of values, disputed Hume’s statement. In the present article we will try to address the issue of the naturalistic fallacy, which denies the possibility of deriving an „ought” from an „is”, first of all in the field of formal logic. After- wards, we will analyze the relationship of descriptive and normative statements philosophically, psychologically and, in the end, neuroscientifically – all this in order to answer the question whether there is any possible link between those two types of statements.

PL

The philosophical problem that is the focus of this article was polemically coined by David Hume and expressed in a Latin phrase: ab esse ad obligare non valet illatio. Thanks to George Moore, this statement entered into the history of philosophy as the naturalistic fallacy. Hume ques- tioned the possibility of deriving ethics from natural law. He was convinced that moral obligation has its roots rather in human emotions. Subsequently both Immanuel Kant in his categorical imper- ative, and Max Scheler in his material ethics of values, disputed Hume’s statement. In the present article we will try to address the issue of the naturalistic fallacy, which denies the possibility of deriving an „ought” from an „is”, first of all in the field of formal logic. After- wards, we will analyze the relationship of descriptive and normative statements philosophically, psychologically and, in the end, neuroscientifically – all this in order to answer the question whether there is any possible link between those two types of statements.

3

What fundamentals do natural law and biology hold in common? The normative significance of biological principles

75%

Kraj T.

Forum Teologiczne

|

2013

|

vol. 14

143-151

EN

Wielu ludziom słyszącym o prawie naturalnym kojarzy się ono z prawami, jakimi rządzi się przyroda. Tymczasem definicja prawa mówi, że jest to ordinatio rationis. Także prawo moralne, którym powinien się kierować człowiek, winno mieć charakter rozumny. Wydaje się zatem, że rozumność tego prawa nie może się ograniczać jedynie to „odczytywania” praw przyrody po to, by im przypisać znaczenie normatywne. Traktowanie prawidłowości biologicznych jako zobowiązujących uważane jest za wypaczenie idei prawa, za jego fałszywe ujęcie, co zresztą odzwierciedla nazwa takiego błędu: byłoby to zafałszowanie naturalistyczne. Tymczasem w swoim nauczaniu moralnym Magisterium Kościoła mówi o prawie naturalnym i o normatywnym znaczeniu pewnych prawidłowości (parametrów) biologicznych, a jednocześnie zaprzecza oskarżeniom o zafałszowanie naturalistyczne. W nauce o odpowiedzialnym rodzicielstwie jest mowa o uszanowaniu naturalnego rytmu płodności, o odrzuceniu antykoncepcji; w bioetyce natomiast raz mówi się o zachowaniu zastanych parametrów biologicznych, innym razem o ich zmianie. Rozwiązanie tych kwestii można znaleźć w klasycznej teorii prawa naturalnego, opracowanej przez św. Tomasza z Akwinu. Jest tam mowa o tym, co to jest prawo naturalne, jak je poznajemy oraz w jaki sposób prawidłowości biologiczne stają się moralnie zobowiązujące. Dzieje się to dzięki odniesieniu do pojęcia dobra, które zawsze powinno być przedmiotem wyboru moralnego.

4

Powstanie i rozwój filozofii środowiskowej w USA na podstawie poglądów Johna Muira, Aldo Leopolda i J. Bairda Callicota

63%

Pyra L.

ARGUMENT: Biannual Philosophical Journal

|

2013

|

vol. 3

|

issue 1

115-132

PL

Artykuł dotyczy filozofii środowiskowej, nazywanej również filozofią ekologiczną lub ekofilozofią. Pokazuje, jak kształtowała się refleksja nad środowiskiem naturalnym w tradycji amerykańskiej. W tym kontekście przedstawiono i poddano analizie oraz ocenie poglądy wymienionych poniżej myślicieli. John Muir, wnikliwy obserwator dzikiej przyrody, został przedstawiony jako entuzjasta i prorok głoszący powrót do natury. Muir, pozostający pod mocnym wpływem reprezentantów transcendentalizmu, jako praktyk zakładał parki narodowe mające służyć zachowaniu dziewiczej przyrody, zaś jako pisarz popularyzował ideę zachowania obszarów dzikich. Poglądy Alda Leopolda, przedstawione w A Sand County Almanac, zdaniem wielu reprezentantów ekofilozofii, tworzą wzór nowego myślenia o przyrodzie dzikiej. Praca ta niemal powszechnie uważana jest za biblię filozofii środowiskowej. Leopold, leśnik interesujący się filozofią, stworzył podstawy holistycznej filozofii środowiskowej, jego koncepcja jednak nie jest pozbawiona mankamentów. Teoria J. Bairda Callicota jest przykładem stosunku akademickiego filozofa do dzikiej przyrody, stosunku w pełni profesjonalnego, gdy chodzi o stosowanie metody poznawczej pozwalającej autorowi uniknąć błędu naturalistycznego. Callicot dokonuje reinterpretacji problematyki faktów i wartości, gdyż sądzi, iż dynamicznie rozwijająca się ekologia umożliwia przeformułowanie tradycyjnego podejścia do omawianych problemów oraz przejście od „jest” do „powinno być”.

EN

The publication refers to environmental philosophy, which is also called ecological philoso- phy or ecophilosophy. It shows in what way philosophical reflection on the environment has been shaped in the American tradition. In this context, the views of the thinkers listed below have been presented, analysed and evaluated. John Muir, an astute observer of wild nature, has been presented as an enthusiast and a prophet persuading a return to nature. Muir was a for- ester under the strong influence of the representatives of transcendentalism. As an activist, he founded national parks that served to preserve virgin areas, and as a writer he popularized the concept of the preservation of wild areas. For many representatives of ecophilosophy, the views of Aldo Leopold, as expressed in his well-known work, A Sand County Almanac , constituted a new pattern of thinking about wild nature. The book itself is almost generally regarded as a bible of environmental philosophy. Leopold, a forester interested in philosophy, created the fundamentals of holistic environmental philosophy, but the theory he developed is not without defects, to which some attention has been paid in this paper. The theory of J. Baird Callicot presents the attitude of an academic philosopher with regard to wild nature. His attitude is fully professional as regards the applied method, thus allowing the author to avoid committing a naturalistic fallacy. Callicot reinterprets the issues of facts and values, because he thinks that the discoveries of the dynamically developing ecolog y make possible the reformulation of the traditional approach to such issues by utilising a spirit of acceptance, and lead to a shift from is to ought to be.

5

Co by było, gdyby… próbowano nie popełniać błędu naturalistycznego?

63%

Dudek M.

Logos i Ethos

|

2019

|

vol. 49

|

issue 1

EN

The paper discusses possible consequences of avoiding naturalistic fallacy (NF) in interpersonal communication. The hypothetical conversation between two subjects (X and Y) about an object (α) is outlined and its variants are specified. In the variant 1, X states that α is good and Y asks question, why it is good. X says that α is good, because, e.g., it is economically effective. This can be regarded, according to basically understood Moore’s view, as an instance of NF. In the variant 2, X avoids answering the Y’s question. X is saying only ‘α is good and that’s it!’, which can be interpreted as a reference to Moorean self-evidence category. Although X avoids NF, it impairs a conversation. One can also avoid NF through: not asking ‘why α is good?’ (variant 3) or not using word ‘good’ (variant 4). Analysis of all variants shows that avoiding NF can have troublesome consequences because of, i.a., common use of the word ‘good’ or frequent need to justify statements about goodness of some object. Those consequences seem to be independent from the mere evaluation of Moore’s argumentation about NF, e.g., a controversy whether NF is a real fallacy or only a consequence of Moore’s assumptions regarding, i.a., definitions.

PL

Artykuł omawia możliwe skutki unikania błędu naturalistycznego (BN) w komunikacji międzyludzkiej. Zarysowana jest hipotetyczna rozmowa dwóch podmiotów (X i Y) na temat przedmiotu (α) i sprecyzowane są jej warianty. W 1. wariancie X twierdzi, że α jest dobre, a Y zadaje pytanie, dlaczego jest dobre. X odpowiada, iż α jest dobre, bo jest, np. efektywne ekonomicznie. To można ocenić, zgodnie z podstawowo ujętymi poglądami Moore’a, jako przykład BN. W 2. wariancie X unika odpowiedzi na pytanie Y. X mówi tylko „α jest dobre i tyle!”, co można uznać za nawiązanie do Moore’owskiej kategorii oczywistości samej przez się. Choć X unika BN, to utrudnia rozmowę. Unikać BN można też przez: niezadawanie pytania „dlaczego α jest dobre?” (wariant 3) czy nieużywanie słowa „dobry” (wariant 4). Analiza wszystkich wariantów pokazuje, że unikanie BN może mieć problematyczne skutki z powodu, m.in., powszechnego użycia słowa „dobry” czy częstej potrzeby, by uzasadnić tezy o przysługującej czemuś cesze dobra. Te konsekwencje zdają się być niezależne od samej oceny argumentacji Moore’a o BN, np., kontrowersji, czy BN jest rzeczywistym błędem czy wynikiem przyjętych przez Moore’a założeń o, m.in., definicjach.

6

Przesłanie Humanae vitae z perspektywy pięćdziesiątej rocznicy ogłoszenia encykliki

54%

Machinek M.

Teologia i Moralność

|

2018

|

vol. 13

|

issue 2(24)

13-27

EN

The author of this article explores the understanding of the message of the encyclical Humanae vitae based on three crucial points. The first one concerns the concept of human person. Unlike the evolutionary approach wherein the human being is thought under the aspect of its biological facticity, human person is viewed here as a “unitotality”, an indissolubly whole of the body and the soul whereby the human body has not only a function but also reveals a deeper meaning. The second point is the nature of the conjugal act. It exhibits the reciprocal gift of a man and a woman in their totality as persons. Due to this totality the two meanings contained in the conjugal act, namely the meaning of loving personal unity and the meaning of procreativeness should not be consciously separated. The matter is hereby not a bond between two things or biological facts but a bond between meanings. The objection of the naturalistic fallacy is also here unjustified. Finally the third point is the theological dimension which highlights that the double meaning of the conjugal act comes from God the Creator and as innate into the human nature and the nature of human love and as such should be respected. The contemporary controversy concentrates the question either the sexuality-conjugality-procreation nexus concerns every single conjugal act or if it might concern the marital life as a whole whereas the married couple can make some single sexual acts consciously unfruitful.

PL

Autor niniejszego artykułu stara się zgłębić przesłanie Humanae vitae w oparciu o trzy kluczowe punkty. Pierwszym z nich jest koncept osoby ludzkiej. W odróżnieniu od podejścia ewolucyjnego, w którym osoba ludzka jest postrzegana w aspekcie jej biologicznej faktyczności, jest ona tutaj widziana jako “unitotality” – nierozdzielna jedność ciała i ducha, przy czym ludzkie ciało pełni nie tylko pewne funkcje, ale niesie w sobie głębokie znaczenie. Drugim punktem jest natura aktu małżeńskiego. Ujawnia on wzajemny dar męża i żony obejmujący całość osoby. Poprzez całkowitość oddania dwa znaczenia zawarte w akcie małżeńskim, mianowicie znaczenie jednoczące miłości oraz znaczenia prokreacyjne, nie powinny być rozdzielane. Chodzi tutaj jednak nie o powiązanie między biologicznymi faktami, ale o powiązanie między znaczeniami. Zarzut błędu naturalistycznego nie jest tu uzasadniony. Wreszcie trzeci punkt dotyczy teologicznego wymiaru, według którego związek obydwu wyżej wymienionych znaczeń pochodzi od Boga Stwórcy i jako wpisany w ludzką naturę oraz naturę miłości, powinien być respektowany. Współczesna kontrowersja skupia się na pytaniu, czy związek między seksualnością, zjednoczeniem małżeńskim a prokreacją dotyczy każdego aktu małżeńskiego lub też czy może równie dobrze dotyczyć całości życia małżeńskiego, podczas gdy para małżeńska może uczynić niektóre akty małżeńskie świadomie niepłodnymi.

7

Did Aquinas Justify the Transition from ‘Is’ to ‘Ought’? by Piotr Lichacz

51%

Kukiela K.

Studia Gilsoniana

|

2020

|

vol. 9

|

issue 3

495-498

EN

This paper is a review of the book: Piotr Lichacz, O.P., Did Aquinas Justify the Transition from ‘Is’ to ‘Ought’? (Warszawa: Instytut Tomistyczny, 2010). According to the author, Lichacz’s book provides a comprehensive analysis of Thomas Aquinas’s anthropological and teleological methodology of philosophy. Consequently, it develops a supervenient and normative characteristic of natural finality onto the description of the human being as discovered in the natural sciences.

Refine search results

1 ARGUMENT: Biannual Philosophical Journal

1 Filozofia Chrześcijańska

1 Forum Teologiczne

1 Kultura i Wartości

1 Logos i Ethos

1 Studia Gilsoniana

1 Teologia i Moralność

1 Dudek M.

1 Jastrzębski A.

1 Kraj T.

1 Kukiela K.

1 Machinek M.

1 Niemczuk A.

1 Pyra L.

1 2020

1 2019

1 2018

2 2013