Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 7

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  neounia
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Publication available in full text mode
Content available

Unijne konferencje kapłańskie w Pińsku jako inicjatywa biskupa Zygmunta Łozińskiego

100%
Ryba M.
Pamięć i Sprawiedliwość
|
2022
|
vol. 40
|
issue 2
301-321
PL
Artykuł dotyczy wielkiej debaty religijno-politycznej na temat neounii, nowej formy przyciągania ludności prawosławnej do jedności z Kościołem katolickim. Podczas konferencji kapłańskich, organizowanych w Pińsku, Kościoł starał się znaleźć argumenty przekonujące polskie czynniki polityczne do akceptacji akcji unijnej na Kresach Wschodnich II RP. Pokazywano, że intencją kręgow kościelnych nie było kreowanie nowego separatyzmu narodowościowego na Kresach (na wzor tego ukraińskiego z Małopolski Wschodniej), lecz była nią akcja misyjna o charakterze przede wszystkim religijnym. Artykuł pokazuje też wewnątrzkościelną dyskusję na temat naleciałości bizantyńskich w obrządkach wschodnich, prowadzących do całkowitego usztywnienia liturgii i sprowadzenia spraw teologicznych u unitow wyłącznie do kwestii obrządkowych. Podczas obrad konferencji kapłańskich szukano rozwiązań uwzględniających poszanowanie starego obrządku wschodniego i uczenia konwertytow podstaw teologii katolickiej.
2

Status prawny cerkwi pod wezwaniem św. Mikołaja w Horodle

75%
Bielecki M.
Roczniki Wydziału Nauk Prawnych i Ekonomicznych KUL
|
2011
|
vol. 7
|
issue 1 Prawo
189-202
EN
The present paper reveals the legal status evolution of St Nicolas' Uniate Orthodox Church in Horodlo. For this purpose the author presents origins of neouniate movement as the main reason of establishment of the building in Horodlo. The history of the Orthodox church is the perfect example of Polish-Ukrainian evolution of religious and national relations. Despite development of Ukrainian nationalistic movement at that time, the building established as mutual initiative of Neouniates and Catholics showed possibility of Polish and Ukrainian (Ruthenian) cooperation. Post-war history of Horolo reflects relations between Church and the people's government on each organisational level.
3
Publication available in full text mode
Content available

La cura pastorale dei fedeli di rito bizantino-slavo: la prospettiva romana

63%
Parenti S.
Teologiczne Studia Siedleckie
|
2022
|
vol. XIX/19
247-275
EN
The study considers the evolution of the locution "Byzantine Slavonic rite" coined in the 1930s to refer to the liturgical tradition of the Neo-Union in Poland and the formative and pastoral responses offered by the Holy See to the Unionist movement. Special attention is given to the Roman edition of liturgical books in Church Slavonic and its pre-ecumenical insights.
PL
Studium rozważa ewolucję określenia "obrządek bizantyjsko-słowiański" powstałego w latach trzydziestych XX wieku w odniesieniu do tradycji liturgicznej neounii w Polsce oraz formacyjne i duszpasterskie odpowiedzi Stolicy Apostolskiej na ruch unionistyczny. Szczególną uwagę poświęca się rzymskiej edycji ksiąg liturgicznych w języku cerkiewnosłowiańskim i jej przed ekumenicznym spostrzeżeniom.
IT
Lo studio considera l’evoluzione della locuzione “rito bizantino slavo” coniata negli anni Trenta del secolo scorso per indicare la tradizione liturgica della Neo-Unia in Polonia e le risposte formative e pastorali offerte dalla Santa Sede al movimento unionista. Particolare attenzione è accordata all’edizione romana dei libri liturgici in slavo ecclesiastico e alle sue intuizioni pre-ecumeniche.
4

Polskie władze państwowe wobec obrządku wschodniosłowiańskiego w okresie międzywojennym

63%
Ryba M.
Roczniki Humanistyczne
|
2015
|
vol. 63
|
issue 2: Historia
177-198
PL
Artykuł dotyczy stosunku władz polskich do obrządku wschodniosłowiańskiego w okresie międzywojennym. Po rewolucji bolszewickiej Cerkiew w Rosji doznała olbrzymich prześladowań. Stolica Apostolska pragnęła przywrócić jedność rosyjskiego prawosławia z Rzymem. Z tym większą siłą propagowano obrządek neosłowiański, jako formę nowej unii religijnej, zbliżonej pod względem obrządku do prawosławia, a pozostającej w jedności z papieżem. Polska posiadająca dość liczną ludność prawosławną była terenem eksperymentalnym dla wprowadzania nowego obrządku. Polskie władze były przeciwne temu działaniu, uznając, że może się to stać zaczynem generowania nowego nacjonalizmu wśród ludności ruskiej. Wszystko to wiązało się z bardzo złymi doświadczeniami Polaków co do obrządku greckokatolickiego, na podstawie którego rozwijał się ze szczególną siłą antypolski nacjonalizm ukraiński w Małopolsce Wschodniej.
EN
Mieczysław Ryba’s article is concerned with the Polish State authorities’ attitude towards the Eastern Slavonic rite in the period between the two World Wars. After the Bolshevik Revolution the Orthodox Church in Russia suffered relentless persecutions. The Holy See wanted to restore the unity of the Russian Orthodox Church and Rome. Hence the neo-Slavonic rite was strongly propagated as a form of a new religious union, similar to Orthodoxy and being united with the Pope. Poland that had a considerable Orthodox population was an experimental area for introducing the new rite. The Polish authorities opposed this action as they thought that it might trigger off the rise of a new nationalism among the Ruthenian population. All this was connected with Poles’ bitter experiences with the Greek-Catholic Church that was the basis for the especially strong development of anti-Polish Ukrainian nationalism in Eastern Lesser Poland.
5
Publication available in full text mode
Content available

La cura pastorale dei fedeli di rito bizantino-slavo: la prospettiva romana

63%
Parenti S.
Teologiczne Studia Siedleckie
|
2022
|
issue Teologiczne Studia Siedleckie
247-275
IT
Lo studio considera l’evoluzione della locuzione “rito bizantino slavo” coniata negli anni Trenta del secolo scorso per indicare la tradizione liturgica della Neo-Unia in Polonia e le risposte formative e pastorali offerte dalla Santa Sede al movimento unionista. Particolare attenzione è accordata all’edizione romana dei libri liturgici in slavo ecclesiastico e alle sue intuizioni pre-ecumeniche.
EN
The study considers the evolution of the locution "Byzantine Slavonic rite" coined in the 1930s to refer to the liturgical tradition of the Neo-Union in Poland and the formative and pastoral responses offered by the Holy See to the Unionist movement. Special attention is given to the Roman edition of liturgical books in Church Slavonic and its pre-ecumenical insights.
PL
Studium rozważa ewolucję określenia "obrządek bizantyjsko-słowiański" powstałego w latach trzydziestych XX wieku w odniesieniu do tradycji liturgicznej neounii w Polsce oraz formacyjne i duszpasterskie odpowiedzi Stolicy Apostolskiej na ruch unionistyczny. Szczególną uwagę poświęca się rzymskiej edycji ksiąg liturgicznych w języku cerkiewnosłowiańskim i jej przed ekumenicznym spostrzeżeniom.
6
Publication available in full text mode
Content available

Kult autentyczności i powrót do słowiańskich korzeni. Projekt rzeźbiarskiej dekoracji katedry Chrystusa Króla w Katowicach a mit cyrylo-metodiański

51%
Gorzelnik J.
Nasza Przeszłość. Studia z dziejów Kościoła i kultury katolickiej w Polsce
|
2017
|
vol. 128
203-217
PL
W roku 1927 w Katowicach, stolicy ustanowionej dwa lata wcześniej diecezji, rozpoczęto budowę katedry Chrystusa Króla, zaprojektowanej przez Zygmunta Gawlika. W tym samym czasie Xawery Dunikowski we współpracy z architektem przystąpił do prac nad koncepcją rzeźbiarskiej dekoracji fasady. Ich efekty w postaci gipsowego modelu zaprezentowano w roku 1931. Centralną część głównej elewacji świątyni zajmować miały figury świętych Cyryla i Metodego, flankowane przez grupy ludu i rycerstwa śląskiego. W zamyśle tym, który nie doczekał się realizacji, szczególnie wyeksponowano zatem postaci braci sołuńskich, mimo iż nie byli oni patronami kościoła ani diecezji. Przyczyn owego rozwiązania szukać należy w znaczeniach skondensowanych w micie cyrylo-metodiańskim, interpretowanych zarówno w kontekście górnośląskim jak i szerszym, związanym z organizowanymi w morawskim Welehradzie kongresami unionistycznymi i dążeniami do przywrócenia jedności między Rzymem a chrześcijań-skim Wschodem. Apostołowie Słowian symbolizowali poszanowanie „autentycznej” kultury ludu i w tej roli pojawiali się w narracjach słowiańskich nacjonalizmów, opierających się niemieckiej presji. Taki wymiar miała ich obecność w publicystyce polskiego działacza narodowego na Śląsku Cieszyńskim Pawła Stalmacha, a także w witrażu zaprojektowanym przez Włodzimierza Tetmajera na zlecenie księdza Aleksandra Skow-rońskiego dla kościoła w Ligocie Bialskiej na pruskim Górnym Śląsku w roku 1908. Przywołane znaczenia zachowały swą aktualność w projekcie rzeźbiarskiej dekoracji fasady katowickiej katedry. Okoliczności powstania świątyni pozwalają jednak przyjąć, że co najmniej równie istotną racją pojawienia się figur Cyryla i Metodego była polityka papiestwa, upatrującego w Rzeczpospolitej zaplecze misji wschodniej, której strategiczny cel stanowiła likwidacja schizmy. W tym kontekście bracia sołuńscy symbolizowali jedność Kościoła pod zwierzchnictwem biskupa Rzymu. Duchowieństwo polskiego Górnego Śląska Piusowi XI zawdzięczało powstanie swej diecezji. Manifestacją związków ze Stolicą Apostolską była nie tylko „rzymska” forma katedry, ale i jej wezwanie – to właśnie Pius XI ustanowił w roku 1925 święto Chrystusa Króla. Niezrealizowany projekt Dunikowskiego stanowi artystyczne świadectwo prób syntezy katolicyzmu i nacjonalizmu, afirmującego „autentyczność” ludu, oraz wyraz poparcia dla idei jedności Słowian skupionych pod duchową władzą papiestwa.
EN
The construction of the Cathedral of Christ the King designed by Zygmunt Gawlik began in 1927 in Katowice, the capitol of the diocese established two years previously. Simultaneously, Xawery Dunikowski, in co-operation with the architect, began work on the concept of sculptural decoration of the facade. The effects – in the form of a plaster model – were presented in 1931. The central part of the main elevation was to be occupied by the statues of saints Cyril and Methodius flanked by groups of Silesian people and knights. In the project, finally not accomplished, the figures of Cyril and Methodius were most prominent despite the fact that they were not the patrons of the church or the diocese. The reasons for this solution should be sought in the meanings of the myth of Cyril and Methodius, interpreted both in the Upper Silesian context as well as a broader one, connected with the unionist congresses in Moravian Welehrad as well as aspirations to re-establish the unity between Rome and the Christian East. The Slavic Apostles symbolised the respect for the “authentic” culture of the people and appeared in this role in the narrations of Slavic nationalisms based on German pressure. Such was the significance of their presence in the writings of Polish national activist in Cieszyn Silesia, Paweł Stalmach as well as in the stained-glass window designed by Włodzim-ierz Tetmajer, commissioned by Rev. Aleksander Skowroński for the church in Ligota Bialska in the Prussian Upper Silesia in 1908. The above mentioned significance was present in the project of the sculptural decoration of the cathedral in Katowice. The circumstances of the construction point to the fact that the equally important cause for exposing the statues of Cyril and Methodius was the papal policy, which considered the Republic of Poland to be the background of the eastern mission, whose strategic aim was to terminate the schism. In this context, Cyril and Methodius symbolised the unity of the Church under the rule of the Bishop of Rome. The clergy of Upper Silesia owned the establishment of their diocese to Pius XI. The manifestation of the ties with Rome was not only the “Roman” form of the cathedral but also its patron – it was Pius XI who instituted the Feast of Christ the King in 1925. Dunikowski’s project constitutes an artistic evidence of an attempt at a synthesis of Catholicism and nationalism, affirmating the “authenticity” of the people and the endorsement of the idea of Slavic unity under the spiritual rule of the papacy.
7
Publication available in full text mode
Content available

Transformation of Assessment of the Neo-Union Movement in Volhynia on pages of the Lviv-Based Dilo newspaper

51%
Fedczuk O.
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
|
2023
|
vol. 121
121-134
EN
In 1924, the Neo-Union project launched by the Catholic Church in order to win over the Orthodox population of the former Russian Empire began to spread in Poland. The next year, the first Neo-Union parish was established in the Volhynian Voivodeship. Since in almost all cases the adepts of the new denomination laid claim to the property of local Orthodox parishes, this led to conflicts, which in turn became the subject of press coverage. One of the most influential Ukrainian periodicals in the interwar Poland was the Dilo newspaper published in Lviv, which, among other things, publicised the religious issues in Volhynia. Starting from 1928, Dilo’s editorial staff began to publish articles on the development of the Neo-Union movement in the adjacent voivodeship. At the same time, the newspaper defended the interests of the Orthodox population, although it was published by and mainly for Greek Catholics. One of the main reasons for that was the exclusion of the Ukrainian Greek Catholic clergy from the process of spreading Neo-Union. In so doing, Dilo controlled by the Ukrainian National Democratic Alliance was fighting for Orthodox voters in Volhynia. Starting from 1931, after Nicholas Charnetsky’s consecration to the episcopacy, Dilo’s editorial staff changed their opinions regarding Neo-Union, which was now recognised as a positive phenomenon devoid of all the faults ascribed to it by this same paper. No more was the Orthodox population of the region regarded as victims of external aggression, while converts were no longer presented as the least moral members of the local community. The assessment of the authorities’ position changed as well. Although in the last years of the Second Polish Republic Dilo grew less interested in the Neo-Union issues, on the whole its editorial policy of that period to a greater extent reflected the established Greek Catholic views on the subordination of Orthodox Ukrainians to the Pope than it had done before 1931.
PL
W 1924 roku w Polsce zaczęto szerzyć projekt neounijny zapoczątkowany przez Kościół katolicki w celu pozyskania ludności prawosławnej dawnego Cesarstwa Rosyjskiego. W następnym roku na terenie województwa wołyńskiego powstała pierwsza parafia neounijna. Ponieważ niemal we wszystkich przypadkach wyznawcy nowego wyznania rościli sobie pretensje do majątków lokalnych parafii prawosławnych, prowadziło to do konfliktów, o których z kolei było głośno w prasie. Jednym z najbardziej wpływowych periodyków ukraińskich w międzywojennej Polsce była wydawana we Lwowie gazeta „Diło”, nagłaśniająca m.in. kwestie religijne na Wołyniu. Począwszy od 1928 roku, redakcja „Diło” zaczęła publikować artykuły dotyczące rozwoju ruchu neounijnego w sąsiednim województwie. Jednocześnie gazeta broniła interesów ludności prawosławnej, choć wydawana była przez i przede wszystkim dla grekokatolików. Jedną z głównych przyczyn było wykluczenie ukraińskiego duchowieństwa greckokatolickiego z procesu szerzenia neounii. W ten sposób kontrolowane przez Ukraiński Sojusz Narodowo-Demokratyczny „Diło” walczyło o prawosławnych wyborców na Wołyniu. Począwszy od 1931 roku, po konsekracji biskupa Mikołaja Czarnieckiego, redakcja „Diło” zmieniła zdanie na temat neounii, która została uznana za zjawisko pozytywne, pozbawione wszelkich wad przypisywanych jej przez tę samą gazetę. Ludność prawosławna regionu nie była już postrzegana jako ofiara agresji zewnętrznej, a konwertytów nie przedstawiano jako najmniej moralnych członków lokalnej społeczności. Zmieniła się także ocena stanowiska władz. Choć w ostatnich latach II Rzeczpospolitej „Diło” w mniejszym stopniu interesowało się problematyką neounijną, to w sumie jego polityka wydawnicza tego okresu w większym stopniu odzwierciedlała utrwalone poglądy greckokatolickie na temat podporządkowania prawosławnych Ukraińców papieżowi, niż miało to miejsce przed 1931 rokiem.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.