Search results

1

„Przekład jako doświadczenie obcego” w kontekście przekładów literatury fantasy

100%

Pamięta-Borkowska J.

Między Oryginałem a Przekładem

|

2015

|

vol. 28

73-87

EN

Translation as the experience of the foreign is understood either as the relation of what is domestic to the foreign or as an experience for the foreign itself. According to a thesis of Anton Popovič, the readers expect and want the translation to be a foreign product when viewed against the native works. On the ground of theoretical reflections of Popovič and Bergmann an attempt was made to show the propriety of occurrences of the foreign elements in Polish and Russian fantasy literature, and above all, the fulfillment of the intentions of the authors of original works in translation.

2

Witches and witch-hunt in Kalisz region in XVI–XVIII century

86%

Knychaus M.

Our Europe. Ethnography – Ethnology – Anthropology of Culture

|

2014

|

issue Vol. 3

69-76

EN

In this article the Author shows, the situation of witch-hunt in Kalisz region in XVI–XVIII century. He uses, broad, anthropological and historical perspective supporting his work with latests available publications. This text also attempts to build an multifarious image of so called „withches” that could be found in the historical sources. On the basis of local trials one can precisely observe the genesis, development, and collapse of the witch hunt in the whole country. Mentioned region played the leading role in creating the bill that contributed to the end of hunt for accused of witchcraft in Poland.

3

Źródła „duchowości” New Age

86%

Kogut J.

Dydaktyka Polonistyczna

|

2018

|

issue 4 (13)

115-129

EN

New Age is a multidimensional and complex phenomenon, almost amorphous, escaping the traditional conceptual formulas. And although numerous publications and studies on New Age are still being developed, it is not easy to describe this movement. Let us, therefore, reach to the sources from which its inspirations have been drawn and through their analysis, let us try to approach the spiritual plane on which New Age views have been built. Let us look a little closer to its original matrix, namely the esoteric and theosophic traditions disseminated in the eighteenth and nineteenth centuries in European intellectual circles, secret knowledge, known as gnosis, and also turn to ancient pagan beliefs and magical rituals, towards shamanism. Perhaps in their message we will succeed to understand the broadly understood New Age “spirituality”.

4

In the Twilight of Ideologies: Power and Esotericism in Soviet State Socialism

86%

Krasztev P.

Colloquia Humanistica

|

2019

|

issue 8

EN

In the Twilight of Ideologies: Power and Esotericism in Soviet State SocialismAt the turn of the 19th and 20th centuries, esoteric/occult ideas and movements played an important part in the intellectual, scientific and artistic life of Russia. Occultism lived in symbiosis for some time with virtually every 19th-century ideology, and, to a certain degree, it managed to convert this strange ability into the ideological environment of state socialism as well – a system that was officially hostile towards occultism. However, the relationship between state power, based on “dialectic materialism”, and the various forms of occult ideas that survived in that era was not always clear: it kept changing with time, and depended on the influence of those ideas on society. In this paper I will propose some frameworks for the interpretation of the bizarre dynamics between esotericism and Soviet state power, and argue that the reactions of state power to the various manifestations of esoteric ideas – from (quasi-) scientific to community-building and individualistic manifestations – require different interpretative approaches. Az ideológiák szürkületében: hatalom és ezoterika a szovjet állami szocializmusban A 19-20. század fordulóján Oroszország szellemi, tudományos és művészi életében az ezoterikus/okkult eszmék és mozgalmak meghatározó szerepet játszottak. Az okkultizmus szinte minden 19. századi ideológiával képes volt valamiféle szimbiózisba kerülni, s ezt a különös tulajdonságát a hivatalosan ellenséges államszocialista ideológiai közegbe is képes volt bizonyos mértékig átörökíteni. A „dialektikus materializmus” alapjain álló hatalom viszonya az okkult eszmék továbbélési formáihoz ugyanakkor nem mindig volt egyértelmű: ez korszakonként és az eszmék társadalmi-közösségei hatásától függően is változott. A tanulmány értelmezési kereteket próbál javasolni az ezotéria és szovjethatalom sajátosan bizarr dinamikájú viszonyára, s arra a következtetésre jut, hogy az ezoterikus eszmék különböző megnyilvánulási formái – a (kvázi)tudományos, a közösségépítő és az individuális-önmegvalósító – által kiváltott hatalmi reakció más-más interpretációs megközelítést igényel. W mroku ideologii: władza i ezoteryka w radzieckim socjalizmie państwowym Na przełomie XIX i XX wieku idee i ruchy ezoteryczne/okultystyczne grały znaczącą rolę w życiu duchowym, naukowym i artystycznym Rosji. Okultyzm był w stanie wejść w jakiś rodzaj symbiozy z niemal każdą dziewiętnastowieczną ideologią i do pewnego stopnia mógł przekazać w spadku tę szczególną sposobność oficjalnie wrogim im ideologicznie organom państwa socjalistycznego. Jednak relacja między władzą państwową, opartą na „materializmie dialektycznym”, a różnymi formami okultystycznych idei, które przetrwały w tamtym okresie, nie zawsze była jasna: zawsze zmieniała się ona wraz z upływem czasu i zależała od wpływu tych idei na społeczeństwo. Niniejszy artykuł proponuje pewne ramy interpretacji niecodziennej dynamiki relacji stosunków między ezoteryzmem i władzą radziecką, oraz dochodzi do konkluzji, że ogromna reakcja [władzy państwowej] wywołana poprzez różne formy manifestacji idei ezoterycznych – quasi-naukowe, tworzące wspólnotę, indywidualnie się realizujące – wymaga wielu różnych podejść interpretacyjnych.

5

„Metodą — nauka, celem — religia”: Idee okultystycznej alternatywy religijnej w ujęciu genetycznym

72%

Stępień M. B.

Roczniki Kulturoznawcze

|

2017

|

vol. 8

|

issue 4

69-91

PL

Artykuł omawia genezę okultyzmu jako nurtu ezoteryki zachodniej na podstawie najnowszych badań akademickich dotyczących gnozy i ezoterycznych tradycji w kulturze zachodniej. Badania o takim profilu są obecnie prowadzone z punktu widzenia nowego podejścia do tej interdyscyplinarnej dziedziny badań, zarysowanego w ostatniej dekadzie XX wieku. E.A. Tiryakyana socjologiczne rozumienie okultyzmu jako „praktyki tego, co ezoteryczne” jest w niniejszym artykule określone jako przestarzałe. Musi ono zostać zastąpione przez nową definicję, biorącą pod uwagę najnowsze, oparte na źródłach badania historyczne dotyczące ezoteryki zachodniej. Okultyzm był zarówno teorią, jak i praktyką, stanowiąc wyraźną, duchową (i magiczną) alternatywę dla chrześcijaństwa, stworzoną i rozwiniętą pod koniec XIX wieku na Zachodzie jako odpowiedź na mesmeryzm i spirytyzm. Początki okultyzmu wyjaśnione są w kategoriach idei, które go zrodziły (mesmeryzm, swedenborgizm, romantyzm). Następnie przedstawione są główne pojęcia okultyzmu oraz scharakteryzowane są trzy kluczowe postaci (P.B. Randolph, É. Lévi i A. Crowley), tak aby zasadnicza treść doktryn okultystycznych stała się jasna. Okultyzm był przedstawiany jako „system” i „nauka”, które zmierzają do sformułowania spójnego nauczania dotyczącego rozwijania intuicyjnych mocy jego adeptów, a jako swój cel ostateczny ustanowił otwartą szansę na osobiste i swobodne wejście w wyższe, duchowe światy i wymiary, bez hipnotycznych transów i pośrednictwa „mediów”. Okultyści podążali za obietnicą wejścia do wyższych, kosmicznych hierarchii, uważanych przez nich za opiekunów i strażników ludzkości, interweniujących w historię w celu zapewnienia postępu ludzkości i promowania coraz to nowych kandydatów (to znaczy samych okultystów) wzwyż ścieżki mającej prowadzić do osiągnięcia boskiego statusu bytowego – statusu równego temu, który przypisywano członkom owych ekskluzywnych, kosmicznych kręgów.

EN

This paper discusses the origins of occultism as a current of Western esotericism based on recent academic studies on Gnosis and esoteric traditions in Western culture. Such studies are now carried out from the standpoint of a new approach to this interdisciplinary field of research, formulated in the last decade of the 20th century. It is argued that E.A. Tiryakyan’s sociological apprehension of occultism as ‘practice’ of that which is ‘esoteric’ is outdated, and needs to be replaced with a new one, taking into account the most recent, source-based studies on western esotericism: occultism was both theory and practice, and constituted a distinct, spiritual (and magical) alternative to Christianity, conceived and developed in the late 19th century in the West as a response to mesmerism and spiritualism. The origins of occultism are explained in terms of the ideas that gave birth to it (mesmerism, Swedenborgianism, romanticism). Next, the main concepts of occultism are presented, and three of the key figures (P.B. Randolph, É. Lévi, and A. Crowley) are characterized to showcase what the essential content of occultist doctrines was. Styled as a ‘system’ and ‘a science’ occultism sought to formulate a coherent teaching regarding the training of intuitive powers of its adepts, and set as their end-purpose an open chance of entering higher, spiritual worlds and dimensions personally and freely, without hypnotic trances and mediations from the ‘mediums’ of the day. Occultists were also promised the possibility of joining higher cosmic hierarchies, believed by them to be the custodians and guardians of humankind, intervening in the history to ensure human progress and promote ever new candidates (that is, the occultists themselves) to the status of godlike entities, equal members of these cosmic, exclusive circles.

6

Surréalisme en 1947 – occultism and the post-war marginalisation of Surrealism

72%

Kuczyńska A.

Art Inquiry. Recherches sur les arts

|

2014

|

vol. XVI (XXV)

87-99

EN

The exhibition Surréalisme en 1947, organised in Paris (Galerie Maeght) by André Breton and Marcel Duchamp was an attempt to consolidate and reorient the Surrealist move-ment in the post-war reality. According to the trend set by Breton in his Rupture inaugurale, Surrealism was going to become tied with occultism more strongly than ever before. The exhibition, whose main topic was “a new myth", was arranged in the form of an initiation path, consisting of the Hall of Superstitions, the Labyrinth of Initiation, etc. One reason for the critical panning of the exhibition was the fact that in that period all forms of esoteric trends were associated with Fascism, and myth was more and more frequently acknowledged as an obstacle in building new, rationally organised society. The aim of this paper is to present how the strategy of Breton, who proclaimed the need for establishing “a new myth" and connecting Surrealism with occultism against the Paris intellectual milieu, contributed to the marginalisation of the Surrealist movement.

PL

Zorganizowana w Paryżu (Galerie Maeght) przez André Bretona i Marcela Duchampa wy-stawa Surréalisme en 1947 była próbą skonsolidowania i reorientacji ruchu surrealistycznego w powojennej rzeczywistości. Zgodnie z kierunkiem, który Breton wyznaczył w Rupture inaugurale, surrealizm miał związać się silniej niż kiedykolwiek przedtem z okultyzmem. Głównym tematem wystawy był “nowy mit”. Zaplanowana została jako rodzaj ścieżki ini-cjacyjnej. Znalazły się tam m.in. Sala Przesądów, Totem Wszystkich Religii, Labirynt Ini-cjacji, etc. Jednym z powodów krytycznego przyjęcia wystawy był fakt, że w tym czasie wszelkiego rodzaju ezoteryczne prądy kojarzyły się z faszyzmem, a mit coraz częściej uzna-wano za przeszkodę w budowie nowego, racjonalnie zorganizowanego społeczeństwa. Celem artykułu jest wskazanie, w jaki sposób strategia Bretona, który głosił potrzebę stworzenia “nowego mitu” i związania surrealizmu z okultyzmem wbrew niechętnie nastawio-nemu do ezoterycznych nurtów środowisku intelektualnemu powojennego Paryża, przyczyniła się do marginalizacji tego kierunku.

7

Negatywne oraz pozytywne aspekty w cyklu powieściowym „Harry Potter” J.K. Rowling

72%

Adamczyk E.

Studia Koszalińsko-Kołobrzeskie

|

2014

|

issue 21

215-229

PL

W niniejszym artykule omówiony jest problem ewentualnych zagrożeń duchowych wywołanych wśród dzieci i młodzieży na skutek czytania i zainteresowania się serią powieści o Harry’m Potterze J.K. Rowling. Zostają przytoczone argumenty za i przeciw powieści o młodym czarodzieju z Hogwartu. Przeciwnikami omawianego dzieła, których opinie znajdują się w artykule, są demonolog Aleksander Posacki, niemiecka pisarka Gabriele Kuby, włoski egzorcysta Gabriele Amorth i inni. Natomiast autorami wyrażającymi się pozytywnie o sadze o Harry’m Potterze” są m.in. publicysta watykańskiego dziennika „L’Osservatore Romano” Antonio Carriero, włoski filozof Rocco Buttiglione, siostra zakonna Edyta Pielas i inni. Przytoczone argumenty przeciwko omawianemu dziełu Rowling to m.in. wprowadzanie dzieci i młodzieży w świat okultystyczny oraz relatywizowanie dobra i zła. Do pozytywnych aspektów powieści Rowling zostały zaliczone m.in. ukazanie wartości uniwersalnych, takich jak przyjaźń i miłość oraz nawiązanie do symboli chrześcijańskich. Autorka artykułu stoi na stanowisku zdroworozsądkowego podejścia do omawianego tematu oraz aby nie demonizować przesadnie treści tej powieści. W celu uniknięcia ewentualnych rozterek rodziców, wychowawców i katechetów, zatroskanych o duchowe dobro ich podopiecznych, proponuje autorka inne pozycje książkowe, zgodne z chrześcijańską wizją świata.

EN

This article discusses the problem of possible spiritual threats caused in children and teenagers by reading and taking interest in the Harry Potter novel series by J.K. Rowling. There are brought forth arguments for and against the novel about a young wizard of Hogwart. The opponents of the discussed work, whose opinions are included in this article, are the demonologist Aleksander Posacki, the German writer Gabriele Kuby, the Italian exorcist Gabriele Amorth and others. However, the authors expressing positive opinions about Harry Potter are among others the journalist of Vatican journal „L’Osservatore Romano” Antonio Carriero, the Italian philosopher Rocco Buttiglione, the nun Edyta Pielas and others. The mentioned arguments against the work in question include among others introducing children and teenagers into the occult world and relativisation of the good and evil. Among the positive aspects of the novel by Rowling are included among others showing universal values, such as friendship and love, and the references to the Christian symbols. The author of this article represents the common sense approach to the discussed issue and suggests not demonizing this novel too much. To avoid any possible doubts of parents, educators, and catechists, concerned about spiritual welfare of their wards, the author suggests other books, being in accord with the Christian vision of the world.

8

Problematyka zagrożeń duchowych w medytacji Wschodu w kontekście inicjacji okultystycznych i synkretyzmu religijnego

72%

Wdowiszewski A.

Studia Gdańskie

|

2016

|

issue 38

279-297

PL

Kontrowersyjne kwestie związane z medytacją Wschodu rozpatrywano na Zachodzie w latach 70. XX wieku. Psycholodzy, psychiatrzy i terapeuci już wtedy dzielili się na zwolenników i przeciwników tej metody ćwiczeń. W obecnym czasie, w środowisku duchowieństwa również zdania są podzielone, co do pozytywnych i negatywnych efektów tej wschodniej metody relaksacyjnej. Duchowni zaangażowani w tzw. chrześcijański zen i w tzw. chrześcijańską jogę twierdzą, że te metody pomagają pogłębić relacje z Bogiem. Kapłani, którzy negatywnie oceniają ten sposób duchowego rozwoju, podkreślają fakt, iż medytacja oraz joga Wschodu posiadają okultystyczne korzenie i dla tego stanowią duchowe zagrożenie dla chrześcijan. Zwracają też uwagę, że włączanie tych technik do modlitw chrześcijańskich może prowadzić wprost do synkretyzmu.

EN

Contentious issues relating to meditation East was considered the West in the 70s of the twentieth century. Psychologists, psychiatrists and therapists even then, were divided into supporters and opponents of this method of exercise. At the present time, in the environment of the clergy they are also divided opinion as to the positive and negative effects of this eastern method of relaxation. The clergy involved in the Christian Zen and the Christian yoga claim that these methods will help to deepen the relationship with God. Priests who negatively evaluate this kind of spiritual development, emphasize the fact that meditation and yoga East, have occult roots and for that they are a spiritual threat to Christians. They also point out that the inclusion of these techniques into Christian prayer can lead directly to syncretism.

9

The Occultist Background of Bolshevism

72%

Stanisławczyk B.

Polish Journal of Political Science

|

2023

|

vol. 9

|

issue 3

50-59

EN

The revolution in Russia was not conceived among workers and peasants, as it has been accepted in popular historiography. It was a project with intelligentsia roots and an esoteric background. The aim of the article is to show the long occultist path that led to Bolshevism and communism, whose origins date back to the times of Peter I and his reforms, carried out in the spirit of Western Gnosticism with the help of secret societies. In the 19th century Russia was captured by an occult frenzy, which combined various currents of thought and made the society treat the revolution as a mystical action leading to the construction of a new world. The issue we deal with in the article covers a wide range of interrelated social, political and cultural phenomena over the three hundred years of Russian history, for which the international context is extremely important. For obvious reasons, we do not aspire to exhaust the subject. The text is intended to draw attention to the actual profound causes for the origination of Bolshevism and communism, creating a scientific basis for a study that will be soon brought out in the book form.

10

Motywy okultystyczne w powieści gotyckiej XVIII i XIX wieku

61%

Szargot H.

Tematy i Konteksty

|

2017

|

vol. 12

|

issue 7

438-451

EN

This text’s topic are all the forms of occultism and magic presented in four examples of gothic novel: Matthew Gregory Lewis’ The Monk, Edward G. Bulwer-Lytton’s The Last Days of Pompeii, William Beckford’s Vathek and Alexandre Dumas’ The Wolf Leader. The work presents the part, which magic plays in characters’ lives: how it is considered as art and wisdom, how important are rituals, why do people want to use it, how evil it can be, how it separates magicians from others, and how it can destroy the protagonist’s life.

11

Problemy i zagrożenia współczesnej rodziny na Ukrainie

58%

Derdziak L.

Studia Socialia Cracoviensia

|

2014

|

issue 2(11)

97-111

PL

Prezentowany artykuł jest poświęcony problemom współczesnej rodziny ukraińskiej. Są one wynikiem długotrwałego istnienia ustroju socjalistycznego w tym kraju, który ukształtował w ludziach brak odpowiedzialności i postawę „chodzenia na łatwiznę”. Na życie rodzin również niemały wpływ ma życie religijne. Jego poziom często zależy od przynależności do wyznania i zaangażowania się w życie wspólnoty danego kościoła. Oprócz ewidentnych problemów w społeczeństwie ukraińskim, jakimi są pijaństwo, emigracja zarobkowa, rozwody, praktyki okultystyczne, istnieją także ukryte zagrożenia społeczne, które mają podłoże religijne oraz ideologiczne. Wszystko to wpływa na jednostkę oraz cały naród, doprowadzając przede wszystkim do zniekształcenia relacji wewnątrzrodzinnych. Wszelkiego rodzaju zaburzenia negatywnie odbijają się przede wszystkim na dzieciach i młodzieży, która przekłada otrzymane wzorce na nową, powstającą komórkę społeczną.

EN

This article is devoted to the difficulties encountered by the modern family in Ukraine. These problems are the result of socialist regime in this country, which taught people to be irresponsible and to want easy life. Religious life has also an important impact on the family life. Its level often depends on confession and involvement in the religious life of the church community. Apart from the obvious problems, such as drunkenness, job emigration, divorces, occultism, in the Ukrainian society there are hidden social threats. All these factors have influence on the individuals and the whole nation and destroy relationship in families. All these have negative impact on young people and children who create their new families following those negative patterns.

12

Problemy i zagrożenia współczesnej rodziny na Ukrainie

58%

Derdziak L.

Studia Socialia Cracoviensia

|

2014

|

vol. 6

|

issue 2

EN

This article is devoted to the difficulties encountered by the modern family in Ukraine. These problems are the result of socialist regime in this country, which taught people to be irresponsible and to want easy life. Religious life has also an important impact on the family life. Its level often depends on confession and involvement in the religious life of the church community. Apart from the obvious problems, such as drunkenness, job emigration, divorces, occultism, in the Ukrainian society there are hidden social threats. All these factors have influence on the individuals and the whole nation and destroy relationship in families. All these have negative impact on young people and children who create their new families following those negative patterns.

13

A Lifetime in Error: Helena P. Blavatsky and the Immaculate Conception

44%

Stępień M. B.

Roczniki Kulturoznawcze

|

2021

|

vol. 12

|

issue 2

31-52

PL

Całe życie w błędzie: Helena P. Blavatsky i Niepokalane Poczęcie W artykule przedstawiono błąd poznawczy Heleny P. Blavatsky, dotyczący treści dogmatu o Niepokalanym Poczęciu Maryi. Ten błąd polegał na skojarzeniu przez Helenę terminu “niepokalane poczęcie” z treścią jednej z głównych prawd wiary Kościoła, którą jest Wcielenie Pańskie. Dodatkową pomyłką w związku z tym błędem była obserwacja, iż dopiero w połowie XIX w. Kościół podniósł tę prawdę wiary do rangi dogmatu. Pomylenie poczęcia Matki z Wcieleniem Syna oraz skojarzenie tego ostatniego z terminem “niepokalane poczęcie” zrodziło kolejne trudności, gdy nowy werset Litanii Loretańskiej wskazał na Maryję jako “niepokalanie poczętą”. Zdwojony problem poznawczy, z którym w związku z tym musiała zmierzyć się H. P. Blavatsky, doprowadził ją do ogłoszenia dalszych, fantastycznych teorii na temat Niepokalanego Poczęcia, których jednak nikt nie wskazał jako błędnych przez następne 150 lat. Ten błąd poznawczy upowszechnił się głównie w świecie protestanckim i odpowiada za funkcjonowanie we współczesnej kulturze Zachodu pospolicie spotykanych wyrażeń typu “niepokalane poczęcie Chrystusa”, gdzie “niepokalaność” poczęcia oznacza brak stosunku płciowego, prowadzącego do poczęcia dziecka. W wyniku powszechnego używania tego typu wyrażeń autentyczna treść dogmatu o Niepokalanym Poczęciu NMP pozostaje dla wielu ludzi całkowicie nieznana. W artykule zagadnienie to zostało przedstawione od strony źródeł, które poświadczają sprawstwo H. P. Blavatsky, jeśli chodzi o rozpowszechnienie tego błędu poznawczego w kulturze Zachodu.

EN

This article presents the cognitive error made by Helena P. Blavatsky concerning the dogma of the Immaculate Conception of Mary. Blavatsky’s error consisted in ascribing the term “Immaculate Conception” to the content of one of the basic tenets of the Christian faith, which is the Incarnation of the Lord. An additional mistake in connection with this error was the observation that it was only in the middle of the 19th century that the Church elevated this truth to the rank of dogma. The confusion of the conception of the Mother with the Incarnation of the Son, and the association of the latter with the term “Immaculate Conception” gave rise to further difficulties, when the new verse of the Litany of Loretto pointed to Mary as “immaculately conceived.” The doubled cognitive problem that H. P. Blavatsky had to face because of this led her to announce further fantastic theories about the Immaculate Conception, which were not challenged by anyone for the next 150 years. Her grave cognitive error is now widespread and responsible for the functioning in contemporary Western culture of popular expressions such as the “Immaculate Conception of Christ,” where the “immaculateness” of the conception means the absence of sexual intercourse leading to the conception of a child. As a result of the widespread use of expressions of this type the authentic content of the dogma of the Immaculate Conception of Mary remains unknown to many people. In the article, this issue is presented based on the sources, which testify to the agency of H. P. Blavatsky as regards the spread of this cognitive error in the Western culture.

14

Świat duchowy Josefa Váchala w pryzmacie roku 1920

44%

Sosnowska D.

Slavia Meridionalis

|

2020

|

vol. 20

PL

Artykuł prezentuje duchowe poszukiwania jednego z najbardziej oryginalnych czeskich artystów XX wieku. Materiałem interpretacyjnym są zarówno teksty literackie autora, jak i jego prace plastyczne. W pierwszej części tekstu przedstawiono ogólny zarys poglądów autora na sprawy Boga, Szatana, katolicyzmu, Kościoła, natury, okultyzmu, mistyki. Podkreślono radykalne zwroty światopoglądu Váchala, a także aporie i niekonsekwencje jego przekonań. Ważnym wątkiem w tej części tekstu jest ukazanie związków spirytualnych wierzeń i lęków Váchala z krytyką współczesnej cywilizacji. W drugiej części artykułu uwaga autora skupiła się na jednym roku z życia artysty. Powstałe w 1920 dzieła plastyczne i literackie tworzone były z niezwykłą intensywnością i w ogromnym napięciu moralnym wynikłym z nawiązania pozamałżeńskiego związku z kochanką. Nie obniżyło to ich literackiej i malarskiej jakości. Poza przybliżeniem czytelnikowi tych niezwykłych dzieł druga część artykułu poddaje szczegółowej analizie postawę Váchala jako krytyka „nowoczesnego” człowieka: bezmyślnego i destrukcyjnego wobec natury, okrutnego wobec zwierząt. Prezentuje też kontrkulturowy projekt artysty związany z ideą Księgi jako czytelniczego labiryntu, przemierzanego powoli, z pokorą i wysiłkiem, na przekór cywilizacji rządzonej przez bożka pośpiechu.

EN

The article presents the spiritual search of one of the most original Czech artists of the 20th century. The first part of the text presents a general outline of the author’s views on the matters of God, Satan, Catholicism, the Church, Nature, Occultism, and Mysticism. The radical changes in Váchal’s worldview and the aporias of his concepts are emphasized. An important thread in this part of the text is to show the spiritual connections between Váchal’s beliefs and fears on the one hand and criticism of contemporary civilization on the other. In the second part of the article, the author’s attention was focused on one year of the artist’s life. The art and literary works produced in 1920 were created with unusual intensity and in great moral tension resulting from the fact that he had started an extramarital relationship, but this did not diminish their quality. Apart from introducing the reader to these extraordinary works, the second part of the article examines in detail Váchal’s attitude as a critic of ‘modern’ man: thoughtless and destructive towards nature, cruel towards animals. It also presents the artist’s countercultural project related to the idea of the Book as a literary labyrinth that should be traversed slowly with humility and effort, in spite of the endless rush of modern culture.

Refine search results

„Przekład jako doświadczenie obcego” w kontekście przekładów literatury fantasy

Witches and witch-hunt in Kalisz region in XVI–XVIII century

Źródła „duchowości” New Age

In the Twilight of Ideologies: Power and Esotericism in Soviet State Socialism

„Metodą — nauka, celem — religia”: Idee okultystycznej alternatywy religijnej w ujęciu genetycznym

Surréalisme en 1947 – occultism and the post-war marginalisation of Surrealism

Negatywne oraz pozytywne aspekty w cyklu powieściowym „Harry Potter” J.K. Rowling

Problematyka zagrożeń duchowych w medytacji Wschodu w kontekście inicjacji okultystycznych i synkretyzmu religijnego

The Occultist Background of Bolshevism

Motywy okultystyczne w powieści gotyckiej XVIII i XIX wieku

Problemy i zagrożenia współczesnej rodziny na Ukrainie

Problemy i zagrożenia współczesnej rodziny na Ukrainie

A Lifetime in Error: Helena P. Blavatsky and the Immaculate Conception

Świat duchowy Josefa Váchala w pryzmacie roku 1920