Search results

1

Trybunał Stanu w polskim porządku ustrojowym. Zagadnienia wybrane

100%

Opaliński B.

Przegląd Prawa Konstytucyjnego

|

2011

|

issue 2 (6)

111-130

PL

Artykuł koncentruje się na problematyce Trybunału Stanu we współczesnym porządku ustrojowym Rzeczypospolitej Polskiej. Na wstępie określono miejsce Trybunału Stanu w systemie podzielonych władz. Następnie dokonano rekonstrukcji tej instytucji w kolejnych polskich regulacjach ustrojowych, począwszy od Konstytucji z dnia 17 marca 1921 r. W dalszej części przedstawiono współczesną pozycję i kompetencje Trybunału Stanu, wskazując krąg podmiotów podległych jego kognicji. Wnikliwej analizie poddano zagadnienie odpowiedzialności konstytucyjnej oraz odpowiedzialności karnej, wyjaśniając istotę i przesłanki każdej z nich. Na podstawie dokonanych ustaleń podjęto próbę oceny współczesnej regulacji prawnoustrojowej, formułując stosowne wnioski de lege ferenda

EN

The article concentrates on issues of the State Tribunal in contemporary political order of the Republic of Poland. In the beginning there was explained the place of the State Tribunal in the system of separated powers. Next, applying the legal-historical method there was reconstructed its model in Polish political regulations, starting from the Constitution on 17 March 1921. Hereinafter there was made analysis of the contemporary position and competence of that State Tribunal and who can be the subject to his cognition. There was distinguished a constitutional and disciplinary responsibility, clarifying the being and premises for each of them. On the basis of made arrangements there was taken an attempt of evaluation of the contemporary constitutional regulation, formulating appropriate conclusions de lege ferenda.

2

Uprawnienia parlamentu Serbii w zakresie odpowiedzialności konstytucyjnej prezydenta

100%

Grabowska S.

Przegląd Prawa Konstytucyjnego

|

2013

|

issue 4 (16)

151-164

PL

Tematem niniejszego artykułu jest odpowiedzialność konstytucyjna Prezydenta Serbii oraz uprawnienia parlamentu i sądu konstytucyjnego w tym zakresie.Procedury regulujące pociągnięcie prezydenta do odpowiedzialności konstytucyjnej rozpoczynają się od złożenia w parlamencie wniosku w sprawie oskarżenia prezydenta o popełnienie deliktu konstytucyjnego i przeprowadzenie postępowania wstępnego przez komisję parlamentarną oraz podjęcie przez parlament uchwały w sprawie przyjęcie lub odrzucenia wniosku. Gdy organem rozpatrującym i orzekającym jest parlament, inicjatorem postępowania jest grupa posłów. Następnie przeprowadzane jest postępowanie główne (zasadnicze) i badanie zarzutów stawianych prezydentowi. Ponadto w sprawie popełnienia przez prezydenta deliktu konstytucyjnego wymagane jest orzeczenie sądu konstytucyjnego. Na zakończenie odbywa się głosowanie w sprawie złożenia prezydenta z urzędu z powodu popełnienia deliktu konstytucyjnego oraz zarządzenie przedterminowych wyborów na urząd prezydenta. Decyzja taka jest podejmowana w formie uchwały parlamentu.

EN

The topic of this article is the constitutional responsibility of the President of Serbia and the powers of the parliament and the Constitutional Court in this regard. The procedures governing the President for pulling constitutional responsibility begins with the submission of the proposal in Parliament on the indictment of President of having committed a constitutional delict and carrying preliminary proceedings by the committee and adoption by Parliament of a resolution on the adoption or rejection of the application. When determining and adjudicating authority is the Parliament, a group of deputies initiated the proceedings. Then the major procedure is carried out and shall be tested the charges against President. In addition, the committed by the President of the constitutional delict is required the Constitutional Court decision. At the end of voting takes place on the submission of the President from office because of committing a constitutional delict and order early elections for President. The decision is made by a resolution of Parliament.

3

Prezydent w parlamentarnym systemie rządów Republiki Bułgarii. Geneza – pozycja ustrojowa – odpowiedzialność konstytucyjna

88%

Grabowska S.

Przegląd Prawa Konstytucyjnego

|

2014

|

issue 2 (18)

119-130

PL

Tekst jest analizą bułgarskich regulacji prawnych dotyczących odpowiedzialności konstytucyjnej prezydenta. Prezydent Bułgarii za popełnienie deliktu konstytucyjnego odpowiada przed Sądem Konstytucyjnym. Wniosek w tej sprawie może złożyć grupa parlamentarzystów, a w stan oskarżenia stawia parlament. Jeśli Sąd Konstytucyjny uzna zasadność zarzutów przedstawionych w akcie oskarżenia, to prezydent zostaje złożony z urzędu.

EN

The text is an analysis of the Bulgarian legal regulations concerning the constitutional responsibility of the President. President of Bulgaria for committing a constitutional delict is responsible before the Constitutional Court. The proposal in this regard may submit a group of parliamentarians and parliament puts indictment. If the Constitutional Court decides the merits of allegations made in the indictment, the president shall be deposited with the office.

4

„Ci nawet sami, którzy stróżami praw są postanowieni, najpierwszymi zachowaczami onych być powinni”2. O praworządności w debacie i dziele reformatorskim Sejmu Wielkiego (1788–1792)

88%

Tarnowska A.

Przegląd Prawa Konstytucyjnego

|

2021

|

issue 3 (61)

47-62

PL

Choć teoretyczne założenia koncepcji państwa prawa rozwijano w tradycji kontynen-talnej dopiero w XIX w., jej systemowe elementy mają korzenie sięgające w głąb historii. W niniejszym przyczynku autorka poddaje analizie wybrane przykłady z zakresu legisla-cji i kultury prawnej epoki Sejmu Wielkiego (1788–1792). Koncentruje się w szczególno-ści na problemach wyartykułowania i funkcjonowania nadrzędności konstytucji w po-rządku prawnym oraz innowacyjnym ukształtowaniu odpowiedzialności kluczowych organów państwa, w tym członków egzekutywy. Kwestie te bowiem szczególnie zdają się odzwierciedlać zawieszenie między rodzimym dorobkiem a nowoczesnością konsty-tucjonalizmu. Jednocześnie oba przypadki pokazują, że ratio legis tych rozwiązań mia-ło przede wszystkim praktyczny, nie koncepcyjny charakter.

EN

Although the theoretical assumptions of the concept of the rule of law have been devel-oped in the continental tradition only in the 19th century, its systemic elements have their roots deep in history. In this contribution, the author analyses selected examples from the field of legislation and legal culture of the Great Sejm era (1788–1792). She focuses in particular on the problems of articulation and functioning of the supremacy of the constitution in the legal order and the innovative shaping of the responsibilities of key state authorities. These issues notably seem to reflect the suspension between the domes-tic heritage and the modernity of constitutionalism. At the same time, both cases prove that the ratio legis of these solutions was primarily of a practical, not conceptual nature.

5

Constitutional responsibility of the president in post-communist countries – case study (Lithuania, Romania, the Czech Republic)

88%

Kowalska M.

Facta Simonidis

|

2017

|

issue 10

7-26

EN

The article presents the empirical side of the issues of constitutional responsibility in the countries of “new democracy,” such as, Lithuania, Romania and the Czech Republic. It very often happens that the more power one has, the more temptation there is to abuse one’s office. That is why, the responsibility of the people of the highest government levels as the heads of states, is to guarantee the rule of law in every democratic state. The control is necessary when the law is not being obeyed or somebody is acting in defiance of generally abiding rules. Thereby, the constitutional responsibility is very important. It should be enforced by independent courts or in the impeachment procedure. Such a solution has been adopted in most European post-communist countries, and more importantly, very often applied for practical purposes.

PL

Artykuł przedstawia empiryczną stronę zagadnienia odpowiedzialności konstytucyjnej w krajach „nowej demokracji” na przykładzie Litwy, Rumunii oraz Czech. Praktyka uczy nas, iż na każdym kto w mniejszym lub większym zakresie jest dysponentem władzy państwowej, ciąży pokusa jej nadużywania. Dlatego też odpowiedzialność osób zajmujących w państwie najwyższe stanowiska urzędnicze – a do nich z całą pewnością należy zaliczyć urząd głowy państwa – jest gwarancją praworządności w każdym współczesnym państwie demokratycznym. Odpowiedniej kontroli wymagają zarówno ich zachowania polegające tak na wadliwym stosowaniu prawa, bądź też podejmowane niezgodnie z treścią obowiązujących norm. Stąd w zestawie środków, które mają zapewnić kontrolę nad sprawowaniem władzy wykonawczej w sposób zgodny z prawem, znajduje się odpowiedzialność konstytucyjna egzekwowana przez niezawisłe organy typu sądowego lub w formule procedury impeachment. Takie też rozwiązania zostały przyjęte w większości europejskich państw postkomunistycznych, a co istotniejsze znalazły w niektórych z nich też praktyczne zastosowanie.

6

Absolutorium a odpowiedzialność konstytucyjna - komplementarność czy rozdzielność?

88%

Kowalska M.

Horyzonty Polityki

|

2018

|

vol. 9

|

issue 26

93-110

PL

CEL NAUKOWY: Celem artykułu jest odpowiedź na pytanie, czy udzielenie absolutorium jako prawny sposób rozliczenia Rady Ministrów z wykonania budżetu państwa zwalnia jej członków od odpowiedzialności konstytucyjnej, czy też jej nie wyklucza. PROBLEM I METODY BADAWCZE: Zawarte wnioski zostały sformułowane na podstawie przeglądu dorobku nauki, analizy przepisów prawa oraz oceny praktyki parlamentarnej. Analiza zagadnienia oparta jest na metodzie: systemowej, celowościowej i prawno‑historycznej. PROCES WYWODU: Po opisaniu istoty absolutorium, procedury jego udzielania, zmian prawnych, jakie w tym zakresie zostały przyjęte w latach 90. XX w., oraz skutków z tego płynących, w kontekście sporu istniejącego w doktrynie co do konsekwencji jego udzielenia, autorka podjęła próbę powiązania zagadnienia absolutorium z kwestią możliwości egzekwowania odpowiedzialności konstytucyjnej członków Rady Ministrów przed Trybunałem Stanu. WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Upolitycznienie procedury kontroli wykonania przez rząd budżetu państwa oraz brak powiązania przez ustrojodawcę z faktem odmowy absolutorium bezpośrednich skutków prawnych wydają się główną słabością tej instytucji, skłaniającą do komplementarnego, a nie rozdzielnego koegzystowania instytucji absolutorium i odpowiedzialności konstytucyjnej w Polsce. WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Wnioski sprowadzają się do stwierdzenia, że pomimo braku rozstrzygnięć wyraźnie określających zależności prawne między instytucją absolutorium a odpowiedzialnością konstytucyjną oraz z racji braku ograniczenia kryterium kontroli wykonania budżetu państwa do wyłącznie kryterium legalności winno przyjąć się stanowisko, iż udzielenie rządowi absolutorium, jak i tym bardziej jego odmowa nie powinny zamykać drogi do egzekucji odpowiedzialności konstytucyjnej członków Rady Ministrów realizujących budżet państwa.

7

Constitutional responsibility of the president in post-communist countries – case study (Lithuania, Romania, the Czech Republic)

75%

Kowalska M.

Facta Simonidis

|

2017

|

vol. 10

|

issue 1

7-26

PL

Artykuł przedstawia empiryczną stronę zagadnienia odpowiedzialności konstytucyjnej w krajach „nowej demokracji” na przykładzie Litwy, Rumunii oraz Czech. Praktyka uczy nas, iż na każdym kto w mniejszym lub większym zakresie jest dysponentem władzy państwowej, ciąży pokusa jej nadużywania. Dlatego też odpowiedzialność osób zajmujących w państwie najwyższe stanowiska urzędnicze – a do nich z całą pewnością należy zaliczyć urząd głowy państwa – jest gwarancją praworządności w każdym współczesnym państwie demokratycznym. Odpowiedniej kontroli wymagają zarówno ich zachowania polegające tak na wadliwym stosowaniu prawa, bądź też podejmowane niezgodnie z treścią obowiązujących norm. Stąd w zestawie środków, które mają zapewnić kontrolę nad sprawowaniem władzy wykonawczej w sposób zgodny z prawem, znajduje się odpowiedzialność konstytucyjna egzekwowana przez niezawisłe organy typu sądowego lub w formule procedury impeachment. Takie też rozwiązania zostały przyjęte w większości europejskich państw postkomunistycznych, a co istotniejsze znalazły w niektórych z nich też praktyczne zastosowanie.

EN

The article presents the empirical side of the issues of constitutional responsibility in the countries of “new democracy,” such as, Lithuania, Romania and the Czech Republic. It very often happens that the more power one has, the more temptation there is to abuse one’s office. That is why, the responsibility of the people of the highest government levels as the heads of states, is to guarantee the rule of law in every democratic state. The control is necessary when the law is not being obeyed or somebody is acting in defiance of generally abiding rules. Thereby, the constitutional responsibility is very important. It should be enforced by independent courts or in the impeachment procedure. Such a solution has been adopted in most European post-communist countries, and more importantly, very often applied for practical purposes.

51%

Radajewski M.

Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny

|

2020

|

vol. 82

|

issue 1

71-84

EN

This article attempts to reconstruct legal regulations concerning the legal status of the prosecutor in proceedings before the State Tribunal. The reconstruction enables the legal nature of this function to be defined, as well as the procedural competences and rules for the appointment and circumstance resulting in the termination of tenure thereof. The analyses carried out concerning the legal nature of the prosecutor’s function lead to the conclusion that in the proceedings before the State Tribunal the prosecutor acts in their own name and thus is not a legal representative of Parliament. However, simultaneously the prosecutor’s function is not independent, as it is supervised by the appointing body. The author states that all the norms included in the Criminal Procedures Code pertaining to the public prosecutor apply thereto. However, the prosecutor must not drop the charges as this remains under the control of Parliament. Analyses on the appointment of the prosecutor allowed for the conclusion that the decision is to be made independently from the charges, whereas the Constitution does not require adopting resolutions with the absolute or qualified majority of votes. In relation to the termination of the prosecutor’s tenure, the author puts forward the thesis that it is possible for the prosecutor to be dismissed by Parliament at any time. The article is rounded off with considerations regarding the evaluation of statutory regulations on the investigated issue.

PL

Celem artykułu jest zrekonstruowanie norm prawnych regulujących status prawny oskarżyciela w postępowaniu przed Trybunałem Stanu, co ma pozwolić na określenie charakteru prawnego tej funkcji, a także jego kompetencji procesowych oraz zasad jego wyboru i okoliczności skutkujących wygaśnięciem jego mandatu. Przeprowadzone analizy dotyczące charakteru prawnego funkcji oskarżyciela prowadzą do sformułowania wniosku, że w postępowaniu przed Trybunałem Stanu działa on we własnym imieniu, a zatem nie jest przedstawicielem procesowym parlamentu. Jednocześnie jednak jego funkcja nie jest samoistna, a organ, który go powołał, sprawuje nad nim ogólną kontrolę. Autor stwierdza, że do oskarżyciela stosuje się co do zasady wszystkie normy Kodeksu postępowania karnego dotyczące oskarżyciela publicznego. Wykluczone jest jednak cofnięcie przez niego oskarżenia, co pozostaje w gestii parlamentu. Analizy dotyczące wyboru oskarżyciela pozwoliły na sformułowanie wniosku, że decyzja w tej sprawie podejmowana jest niezależnie od samego oskarżenia, a Konstytucja nie wymaga podjęcia uchwały w tym zakresie bezwzględną lub kwalifikowaną większością głosów. W odniesieniu do wygaśnięcia funkcji oskarżyciela autor stawia między innymi tezę o możliwości odwołania go w każdym czasie przez parlament. Artykuł wieńczą rozważania dotyczące oceny regulacji ustawowych odnoszących się do badanego zagadnienia.

16

Członek czy sędzia Trybunału Stanu? Uwagi na temat statusu prawnego osób zasiadających w Trybunale Stanu

45%

Kuczma P.

Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny

|

2020

|

vol. 82

|

issue 3

51-60

EN

The article analyses the legal status of persons sitting on the State Tribunal in order to determine the legal nature of the function of a member of the State Tribunal. The State Tribunal in Poland is basically a dead institution and it is reasonable to examine the reasons for this phenomenon. In connection with this, research was conducted on how to create the personal composition of this body, and on the independence of its members and their apoliticality. It turns out that the legal formula on which the State Tribunal bases its existence in Poland is seriously flawed. Members of the State Tribunal were not assured all guarantees of judicial independence. Consequently, those sitting on the State Tribunal – with the exception of the chairman of this body – are not judges and should be identified as members of the State Tribunal. The work also formulates de lege ferenda comments.

PL

W artykule dokonano analizy statusu prawnego osób zasiadających w Trybunale Stanu celem ustalenia charakteru prawnego funkcji członka tej instytucji. Trybunał Stanu jest w Polsce w zasadzie instytucją martwą i zasadne było zbadanie przyczyn tego zjawiska. W związku z tym przeprowadzono badania dotyczące sposobu kreacji składu personalnego tego organu, niezawisłości zasiadającym w nim członków i ich apolityczności. Okazało się, że formuła prawna, na której opiera swe istnienie w Polsce Trybunał Stanu, jest mocno wadliwa; jego członkom nie zagwarantowano wszystkich gwarancji niezawisłości sędziowskiej. W konsekwencji osoby nim zasiadające – z wyjątkiem przewodniczącego tego organu – nie są sędziami i należy ich określać jako członków Trybunału Stanu. W pracy sformułowano również uwagi de lege ferenda.

Refine search results

Trybunał Stanu w polskim porządku ustrojowym. Zagadnienia wybrane

Uprawnienia parlamentu Serbii w zakresie odpowiedzialności konstytucyjnej prezydenta

Prezydent w parlamentarnym systemie rządów Republiki Bułgarii. Geneza – pozycja ustrojowa – odpowiedzialność konstytucyjna

„Ci nawet sami, którzy stróżami praw są postanowieni, najpierwszymi zachowaczami onych być powinni”2. O praworządności w debacie i dziele reformatorskim Sejmu Wielkiego (1788–1792)

Constitutional responsibility of the president in post-communist countries – case study (Lithuania, Romania, the Czech Republic)

Absolutorium a odpowiedzialność konstytucyjna - komplementarność czy rozdzielność?

Constitutional responsibility of the president in post-communist countries – case study (Lithuania, Romania, the Czech Republic)

Institution of Impeachment (Juicio Político) in selected states of Latin America

Odpowiedzialność konstytucyjna prezydentów postradzieckich republik autorytarnych

Institution of Impeachment (Juicio Político) in Selected States of Latin America

Glosa do uchwały Trybunału Stanu z 15 maja 2019 r., sygn. akt TSZP 1/17

Prawne i polityczne aspekty odpowiedzialności konstytucyjnej w Polsce po 1989 roku

Mit odpowiedzialności konstytucyjnej

Between the Politicisation and Juridisation of Constitutional Accountability in Poland

Status prawny oskarżyciela w postępowaniu przed Trybunałem Stanu

Członek czy sędzia Trybunału Stanu? Uwagi na temat statusu prawnego osób zasiadających w Trybunale Stanu