Search results

1

Czy miesięcznice smoleńskie były uroczystościami religijnymi? Prawo a polska kultura religijna

100%

Pasek Z.

Studia z Prawa Wyznaniowego

|

2021

|

vol. 24

67-85

EN

Drawing on the example of the conflicts around the monthly Smolensk commemorations in 2017, the article discusses the issue of taking into account the tradition of Polish religious culture in cases pursued under article 196 of the Penal Code. Using the rule of cultural defense as an analogy, the Author recalls the historical roots of traditional Polish religiosity whose main features crystallized in the baroque (Sarmatism) era. One of the most important features of this religiosity is the close connection between religion and politics. The lack of statehood in the period of partitions and during the communist times enhanced, in a similar way to the diasporic culture of Judaism, the interconnections between religion and secular spheres of life. The Author suggests taking into account the cultural factor when analyzing cases pertaining to offending religious feelings that arise nowadays as the dominant character of traditional religious culture is being undermined. The clash between traditional culture and the liberal and leftist heritage of the Enlightenment (which determines contemporary Polish legal culture) has led to growing divergences in the symbolic sensitivity and perception of the axiological foundations of the State. The preamble to the 1997 Constitution illustrates these divergences well.

PL

Na przykładzie konfliktów wokół Miesięcznic Smoleńskich z 2017 r. Autor omawia problem uwzględniania w sprawach toczonych z art. 196 Kodeksu karnego (dot. obrazy uczuć religijnych) tradycji polskiej kultury religijnej. Stosując jako analogię zasadę „obrony z kultury” (cultural defense) Autor przywołuje historyczne korzenie polskiej tradycyjnej religijności, której główne cechy ukształtowały się w dobie baroku (sarmatyzmu). Jedną z najważniejszych cech tej religijności jest ścisłe połączenie sfery religii i polityki. Brak państwowości w okresie zaborów i PRL wzmocnił, podobnie jak w kulturze diasporalnego judaizmu, związek między religią i pozareligijnymi dziedzinami życia. Autor sugeruje rozważenie czynnika kulturowego podczas analizowania spraw o obrazę uczuć religijnych, które współcześnie rodzą się z powodu kurczenia się dominującego charakteru tego typu kultury. Zderzenie się jej z liberalnym i lewicowym dziedzictwem oświecenia (które determinuje współczesną kulturę prawną Polski) doprowadza do licznych konfliktów, które polegają na narastaniu różnic w zakresie wrażliwości symbolicznej i postrzegania fundamentów aksjologicznych Państwa. Różnice te ilustruje Preambuła do obecnej Konstytucji.

2

Interference with an object of religious worship as a sign of the crime of offending religious feelings in Polish law

100%

Wiak K., Gądzik Z.

Studia z Prawa Wyznaniowego

|

2022

|

vol. 25

43-66

PL

Artykuł odnosi się do aktualnego zagadnienia, jakim jest ingerowanie w przedmiot czci religijnej, ujętego w kontekście odpowiedzialności karnej za przestępstwo z art. 196 k.k. W rozważaniach oparto się na znanych opinii publicznej wydarzeniach, które oceniane były w kontekście odpowiedzialności karnej za powyższy czyn (np. zniszczenie Biblii podczas koncertu, rozpowszechnianie obrazu Matki Bożej z tęczową aureolą lub ścięcie przydrożnego krzyża). Omówiono problematykę ochrony uczuć religijnych, znajdującą swój wyraz w kryminalizowaniu zachowań polegających na znieważeniu przedmiotu czci religijnej. W szczególności zwrócono uwagę na potrzebę szerokiego rozumienia przedmiotu czci religijnej. Znaczenie tego określenia nie może być redukowane wyłącznie do przedmiotów fizycznych. Należy przyjąć, że obejmuje ono również przedmioty w znaczeniu duchowym – metafizycznym. Podjęto też próbę odpowiedzi na pytanie, czy ingerowanie w określoną symbolikę i naruszenie kanonu, w jakim przedstawia się przedmiot czci religijnej, może stanowić przestępstwo obrazy uczuć religijnych. Biorąc pod uwagę stronę podmiotową przestępstwa z art. 196 k.k., wyrażono opinię, że odpowiedzialność karna w tym względzie jest możliwa. Rozważaniami objęto również tzw. kontratyp sztuki, którego przyjęcie ma prowadzić do wyłączenia bezprawności zachowań stanowiących wyraz ekspresji artystycznej i opierających się na wolności wypowiedzi. W tekście wykorzystano przede wszystkim metodę dogmatyczną, a w ograniczonym zakresie również metodę historyczną.

EN

The paper addresses the recent issue of interference with an object of religious worship in the context of criminal liability for the crime under Art. 196 of the Penal Code (PC). It is based on events known to the public that have been assessed in the context of criminal liability for such an act (e.g., destruction of the Bible at a concert, dissemination of an image of the Mother of God with a rainbow halo, or the chopping down of a roadside cross). The paper discusses the issue of the protection of religious feelings, which is reflected in the criminalization of conduct consisting in insulting an object of religious worship. In particular, attention is paid to the multifaceted view of what an object of religious worship is, including not only its physical (material) form but also its spiritual (metaphysical) aspect. In this regard, an analysis was carried out to answer the question of whether interfering with a certain symbolism and violating the specific canon in which an object of religious worship is presented can constitute the crime of offending religious feelings. It was assumed that, taking into account the subjective aspect of the crime under Art. 196 PC, criminal liability in this respect is possible. The paper also considers the so-called justification of art, which is supposed to lead to the exclusion of the unlawfulness of behaviours that involve artistic expression and are based on the freedom of expression. The paper employs primarily the dogmatic method, and to a limited extent also the historical method.

3

Kontrowersje dotyczące urażania uczuć religijnych: Analiza wybranych aspektów debaty publicznej

100%

Smoczyński R.

Kultura i Społeczeństwo

|

2019

|

vol. 63

|

issue 3

225-244

EN

In analyzing selected aspects of the debate over offending religious feelings, the author discusses Saby Mahmood’s argument that religiousness in public discourses of the Western world is basically perceived as a speculative phenomenon concerning the sphere of abstract beliefs. It is assumed therefore that the harm that can be produced by the publication of a blasphemous illustration is lesser and less palpable than in the case of hate speech directed toward a race or sexual orientation. The author’s analysis, which is undertaken from a Durkheim perspective, shows that, for example, the caricaturized presentation of a religious symbol constitutes not so much an act of undermining the abstract image as - in the affective perspective of the religious - an act violating the sense of ontological security of a given moral community which that symbol represents. At the same time, the Durkheim perspective facilitates an understanding of why religious symbolic resources can be ambivalently used in processes of legitimating social actions, beginning with constructive forms of civil public religions to extreme fundamentalist movements making use of violence and the discourses of political extremism.

4

The Taming of Irreligion. Essay on the Abuse of the Non-Sacred Idea

80%

Piotrowski K.

Art Inquiry. Recherches sur les arts

|

2014

|

vol. XVI (XXV)

215-242

EN

I am going to outline the problem of the disintegration of the Latin hierarchical opposition religio/irreligio, showing the taming process of irreligion in the (post)modern culture. This marginal phenomenon – situated by ancient Romans in the domain of negativity – is a reactive cultural trend perceptible only in context. According to modern sociology, irreligion is an attitude towards religion which is not a complete rejection of belief (disbelief), but rather a selective lack of belief – unbelief. How did it come about, is it possible today to consider the hypothesis that the above-mentioned opposition functions as an operational unit, generating contemporary sociomorphism – often unconsciously, within the framework of an-tagonistic cooperation? In this view irreligion is not only a contamination of the source of the Latin tradition (religio), but it is subject to demarginalization and adopted as a tool of controlling religion – as its negative or its undeserved, unwanted assistant in the realization of its soteriological mission. I would argue that the increasingly numerous and less and less surprising micro-provocations of the irregulares – some of which were presented during the Brussels exhibition of Irreligia/ Irreligion (2001/2002) – although often intended to be icono-clastic (lately in a soft version), have targeted only the idolatrous and imperial dimension of religion. Therefore, they cannot desecrate the revealed faith.

PL

Zamierzam zarysować problem dezintegracji łacińskiej, hierarchicznej opozycji religio/irreligio, ukazując proces oswajania irreligii w (post)modernistycznej kulturze. To marginalne zjawisko – lokalizowane dotychczas w domenie negatywności bytu – jest reaktywnym i pojmowalnym tyko kontekstualnie dążeniem kultury. Zgodnie z modernistyczną socjologią, irreligia jest taką postawą wobec religii, która nie jest zupełnym odrzuceniem wiary (disbelief), lecz okazuje się raczej selektywną niewiarą (unbelief). Jak to się stało, że jest dziś możliwe rozpatrywanie hi-potezy, iż wspomniana wyżej opozycja funkcjonuje obecnie jako operacyjna całość, generując razem – często nieświadomie, w ramach antagonistycznej kooperacji – współczesny socjomor-fizm? W tej propozycji irreligia jest poskramiana nie tylko jako nieusuwalne, imperialne ska-żenie łacińskiej tradycji (religio), lecz jest poddana demarginalizacji i postrzegana jako sposób kontroli religii – jakby negatywny warunek czy niezasłużona, nieoczekiwana pomoc w realiza-cji jej soteriologicznej misji. Uważam, że coraz liczniejsze i mniej zaskakujące mikroprowo-kacje irregulares – częściowo zaprezentowane na brukselskiej wystawie Irreligia (2001/2002) – chociaż często chcą być ikonoklastyczne (ostatnio w wersji soft), uderzają tylko w idola-tryczny wymiar religii. Dlatego nie mogą one zbezcześcić ikonicznego sensu objawionej wiary.

Refine search results

2 Studia z Prawa Wyznaniowego

1 Art Inquiry. Recherches sur les arts

1 Kultura i Społeczeństwo

1 Gądzik Z.

1 Pasek Z.

1 Piotrowski K.

1 Smoczyński R.

1 Wiak K.

1 2022

1 2021

1 2019

1 2014

Czy miesięcznice smoleńskie były uroczystościami religijnymi? Prawo a polska kultura religijna

Interference with an object of religious worship as a sign of the crime of offending religious feelings in Polish law

Kontrowersje dotyczące urażania uczuć religijnych: Analiza wybranych aspektów debaty publicznej

The Taming of Irreligion. Essay on the Abuse of the Non-Sacred Idea