Search results

1

Rosyjscy pisarze pańszczyźniani

100%

Mucha B.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Rossica

|

1999

|

issue 1

25-45

RU

Статья посвящена общему анализу творчества крепостных писателей конца XVIII в. и первых десятилетий следующего столетия. В русской художественной литературе указанного периода они составляют особое течение, которое можно назвать крестьянским. Из довольно большого количества таких писателей в статье учтены наиболее известные выходцы из крепостного сословия: Михаил Матинский, Матвей Комаров, Николай Смирнов, Иван Варакин, Федор Слепушкин, Егор Алипанов и Николай Цыганов. Большинство из них, благодаря счастливому стечению обстоятельств, смогло получить первоначальное образование и поселилось в столичных городах России. Работая в качестве ремесленников или купцов одновременно занимались литературной деятельностью. На них обращали внимание дворянские писатели и меценаты, которые содействовали выкупу самоучек из крепостной неволи и обеспечивали им печатание произведений. Однако почти все эти выходцы из крестьянского сословия в своем творчестве не отражали подлинных настроений и чаяний народа. Жизнь русских общественных низов была мало известна этим бывшим крестьянам. Они давно оторвались от деревни, не жили ее интересами и были связаны с совершенно иной, по преимуществу мещанской средой. В их произведениях сказалось влияние казенной, реакционной идеологии. Крепостные писатели выражали верноподданческие чувства и в духе теории „официальной народности” идеализировали русскую деревню. Такая творческая манера вполне соответствовала политике правительства и не случайно некоторые поэты за свои стихотворения были награждены самим Николаем I ценными подарками.

2

Opera „Filozof zmieniony” Michała Kazimierza Ogińskiego w świetle nowych badań

100%

Bieńkowska I.

Muzyka

|

2023

|

vol. 68

|

issue 2

72-93

EN

Filozof zmieniony (A Philosopher Transformed) is a comic opera with educational elements, one of the first Polish-language works in this genre, staged in the carnival of 1771 in Słonim (now Slonim, Belarus) at the court theatre of Michał Kazimierz Ogiński. At present we only have its libretto, anonymously published in Vilnius in 1771 and again in 1779. All the twelve individual parts are sung. The libretto is preceded by a didactic preface and features two themes: a lyrical (amorous) and a satirical (humorous) one. The latter is reflected in character presentation, enhanced by the fact that most of them have telling surnames. Possibly inspired by Moliere’s comedies, Ogiński also introduced realistic and satirical elements into the text. The opera comprises a total of sixteen sung numbers (nine in Act I, seven in Act II), including ten arias (one preceded by a recitativo), three duets, a trio, a sextet, and the final chorus. The opera contains two songs not previously identified by musicologists, which come from Ogiński’s 1770 collection of songs. These two, ‘Anetka’ (‘Anette’) and ‘O Filozofii’ (‘On Philosophy’) are used respectively in Scenes I and VI of Act II. The melody of the former song was also printed as an ‘Aria’ in an 1806 violin handbook, which shows that Ogiński’s opera enjoyed some popularity. The handbook quotes (mostly without giving the names of composers) melodies belonging to the late eighteenth-century repertoire. These include pieces by Ignaz Pleyel and excerpts from operas staged in Warsaw, such as Jan Stefani’s Cud mniemany, czyli Krakowiacy i Górale (The Supposed Miracle or Cracovians and Highlanders) and the extremely popular Zośka, czyli Wiejskie zaloty (Zoska, or the Village Amours) by Maciej Kamieński.

PL

Filozof zmieniony, komiczna opera o zabarwieniu dydaktycznym, jest jednym z pierwszych dzieł w tym gatunku w języku polskim. Po raz pierwszy kompozycja zostało zaprezentowana w karnawale 1771 roku w Słonimiu w teatrze nadwornym Michała Kazimierza Ogińskiego. Obecnie dysponujemy jedynie librettem opery anonimowo wydanym w Wilnie w 1771 i ponownie w 1779 roku. Wszystkie występujące w operze postacie – łącznie dwanaście – mają partie śpiewane. Libretto dzieła poprzedzone wstępem o charakterze dydaktycznym zawiera dwa wątki: liryczno-miłosny i satyryczno-humorystyczny. Ten drugi przejawia się w sposobie oddania przez Ogińskiego postaci, co zostało spotęgowane poprzez nadanie większości bohaterów nazwisk znaczeniowych. Ogiński, być może inspirowany komediami Molièra, wprowadził ponadto do tekstu elementy realistyczno-satyryczne. Łącznie w operze umieszczono 16 fragmentów śpiewanych – 9 w I akcie i 7 w drugim: 10 arii (w tym jedna poprzedzona recytatywem), trzy duety, tercet, sekstet oraz końcowy chór. W Filozofie zmienionym wykorzystano dwie pieśni, niezauważone dotychczas przez muzykologów, pochodzące z sygnowanego nazwiskiem Ogińskiego zbioru z 1770 roku pt. Pieśni: Anetka oraz O Filozofii, które zostały wykorzystane w drugim akcie opery odpowiednio w scenie pierwszej i szóstej. Melodię pieśni Anetka oznaczoną jako „Aria” odnajdziemy ponadto w podręczniku nauki gry na skrzypcach z 1806, co dowodzi pewnej popularności opery Ogińskiego. Podręcznik ów mieści melodie w większości zanotowane bez atrybucji autorskich, pochodzące z repertuaru końca XVIII wieku, m.in. kompozycje Ignacego Pleyela oraz fragmenty z oper prezentowanych na scenie warszawskiej, m.in. Cudu mniemanego Jana Stefaniego czy z bardzo popularnej wówczas opery Zośka czyli Wiejskie zaloty M. Kamieńskiego.

3

Giovanni Battista Pergolesi i jego theatrum doloris

80%

Szywalski P., Karcz B., Tyrała R., Zając A., Delimat W., Janicki J. J., Malik J., Sterczewska L., UPJPII i., Pasek W., Karcz B., Malik J., Sterczewska L., UPJPII i., Pasek W.

Pro Musica Sacra

|

2013

|

vol. 11

EN

Stabat Mater is one of the last compositions by Giovanni Battista Pergolesi and today it is probably the most well-known and valued arrangement of those ancient sequences. The composer translated the incredibly moving medieval poem into the sounds with a great mastery. He managed to create a musical fresco placing us in the centre of the suffering true mystery. The power of his music is so real and stimulating that it is not possible to remain indifferent.The following essay presents the phenomenon of Pergolesi’s artistic genius on the background of that time cultural changes and it focuses on his posthumous fame. The author analyses the composer’s achievement of galant style and discusses Pergolesi’s Stabat Mater in relation to the language of emotions related to sentimental literature. Moreover, he suggests to comprehend that music through the prism of the Italian Marian devotion phenomenon. Scientists are still intrigued by the figure of Giovanni Battista Pergolesi. They try to reconstruct his life story and to deal with the confusion concerning his legacy. The success story of Pergolesi’s Stabat Mater is particularly interesting. Thus, successive generations of musicologists ask a question what the fame origin of this work and its creator could be. The author of this essay presents a few clues that might help us to get closer to the answer to this question.

PL

Stabat Mater is one of the last compositions by Giovanni Battista Pergolesi and today it is probably the most well-known and valued arrangement of those ancient sequences. The composer translated the incredibly moving medieval poem into the sounds with a great mastery. He managed to create a musical fresco placing us in the centre of the suffering true mystery. The power of his music is so real and stimulating that it is not possible to remain indifferent.The following essay presents the phenomenon of Pergolesi’s artistic genius on the background of that time cultural changes and it focuses on his posthumous fame. The author analyses the composer’s achievement of galant style and discusses Pergolesi’s Stabat Mater in relation to the language of emotions related to sentimental literature. Moreover, he suggests to comprehend that music through the prism of the Italian Marian devotion phenomenon. Scientists are still intrigued by the figure of Giovanni Battista Pergolesi. They try to reconstruct his life story and to deal with the confusion concerning his legacy. The success story of Pergolesi’s Stabat Mater is particularly interesting. Thus, successive generations of musicologists ask a question what the fame origin of this work and its creator could be. The author of this essay presents a few clues that might help us to get closer to the answer to this question.

4

„Die Schweizerhütte”, Moniuszkowska prapremiera spóźniona o blisko dwa stulecia: pytania, hipotezy, nowe perspektywy badawcze

80%

Zieziula G.

Muzyka

|

2021

|

vol. 66

|

issue 2

3-36

EN

Stanisław Moniuszko’s early two-act komische Oper titled Die Schweizerhütte, previously unknown, was first staged only in 2018, around 180 years after its composition. The German libretto, basically borrowed by Moniuszko from Carl Blum’s opera Mary, Max und Michel, leaves out some sections of the ‘prototype’, adds an interpolation whose authorship has not been established, and changes the stage directions. In my paper, I focus on analysing the overture to Moniuszko’s Die Schweizerhütte, as well as the forms of arias, duets, choruses and finales employed by the composer. The compositional tools he used are well suited to the dramatic concept of the work, as is confirmed by the thematic links between the overture and the multipartite finales of both acts, as well as the introduction of reminder motifs. This German-language work written by the future ‘father of Polish opera’ demonstrates that the barely 20-year-old Berlin-trained newcomer to the operatic scene was already giving serious consideration to the internal integration of his work and was surprisingly mature in his awareness of the principles of musical dramaturgy. Unfortunately, after his return to Vilnius, Moniuszko in all probability did not find favourable conditions for the further development of his talent. Yet while the so-called operettas that he wrote in the early 1840s with singing actors and a wide audience in mind could hardly be considered a continuation and extension of the ambitious ideas already discernible in Der Schweizerhütte, those ideas were probably echoed in his first opera seria, titled Twardowski (now lost), and are certainly fully manifest in the Vilnius version of his Halka. It is increasingly evident that Moniuszko’s operatic style was closely related from the very start not only to the local tradition (to models elaborated by Stefani, Elsner and Kurpiński), but also to the poetics of European opera, primarily the Italian and French models. Moniuszko absorbed those influences, however, via German musical, theatrical and literary culture. His time in Berlin and his earliest (German-language) attempt at an operatic work that he undertook there thus played a key role in the complex process of the absorption and synthesis of various models of operatic dramaturgy. This ultimately helped the composer attain artistic maturity.

PL

Dwuaktowa komische Oper zatytułowana Die Schweizerhütte to nieznane, młodzieńcze dzieło Stanisława Moniuszki, które swojego pierwszego wystawienia doczekało się dopiero w 2018 r., a więc po ok. 180 latach od czasu swojego powstania. Niemiecki tekst tego utworu – zasadniczo zapożyczony przez Moniuszkę z opery Carla Bluma Mary, Max und Michel – pomija niektóre fragmenty „pierwowzoru”, zawiera także interpolację nieustalonego autorstwa oraz odmiennie zredagowane didaskalia. W omówieniu problematyki Die Schweizerhütte autor skupia się na analizie uwertury oraz zastosowanych przez kompozytora form arii, duetów, chórów i finałów. Spójność zastosowanych środków kompozytorskich z koncepcją dramaturgiczną dzieła potwierdza m.in. świadome powiązanie tematyczne uwertury z wieloczęściowymi finałami obydwu aktów oraz wprowadzenie motywów przypominających. Niemieckojęzyczny utwór przyszłego „ojca opery polskiej” dowodzi zatem poważnych przemyśleń wykształconego w Berlinie, dwudziestoletniego zaledwie, operowego nowicjusza na temat sposobów wewnętrznej integracji dzieła i zaskakująco dojrzałej świadomości reguł dramaturgii muzycznej. Wszystko wskazuje na to, że po powrocie do Wilna Moniuszko nie znalazł niestety sprzyjających warunków do dalszego rozwoju swojego talentu. Jednakże o ile za kontynuację i rozwinięcie ambitnych pomysłów dostrzegalnych w Die Schweizerhütte trudno uznać tzw. operetki (pisane przez Moniuszkę na początku lat 40. z myślą o śpiewających aktorach i szerokich kręgach odbiorców), to pomysły te odezwały się zapewne echem w zaginionej dzisiaj, pierwszej „operze seria” polskiego kompozytora zatytułowanej Twardowski i z pewnością ujawniły się w pełni w wileńskiej Halce. Staje się coraz bardziej oczywiste, że styl operowy Moniuszki od samego początku ściśle powiązany był nie tylko z tradycją lokalną, wzorcami wykształconymi przez Stefaniego, Elsnera i Kurpińskiego, lecz także z poetyką opery europejskiej, przede wszystkim włoskiej i francuskiej. Transfer ten został jednak zapośredniczony przez niemiecką kulturę muzyczną, teatralną i literacką. Pobyt Moniuszki w Berlinie i stworzenie tam pierwszego, niemieckojęzycznego dzieła operowego odegrał zatem kluczową rolę w złożonym procesie absorpcji i syntezy różnych wzorów dramaturgii operowej. Dzięki niemu kompozytor osiągnąć miał z czasem swoją artystyczną dojrzałość.

Refine search results

2 Muzyka

1 Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Rossica

1 Pro Musica Sacra

1 Bieńkowska I.

1 Delimat W.

1 Janicki J. J.

1 Karcz B.

1 Malik J.

1 Mucha B.

1 Pasek W.

1 Sterczewska L.

1 Szywalski P.

1 Tyrała R.

1 UPJPII i.

1 Zając A.

1 Zieziula G.

1 2023

1 2021

1 2013

1 1999

Rosyjscy pisarze pańszczyźniani

Opera „Filozof zmieniony” Michała Kazimierza Ogińskiego w świetle nowych badań

Giovanni Battista Pergolesi i jego theatrum doloris

„Die Schweizerhütte”, Moniuszkowska prapremiera spóźniona o blisko dwa stulecia: pytania, hipotezy, nowe perspektywy badawcze