Search results

1

Podziemne drukarstwo we Wrocławiu na przykładzie największych inicjatyw wydawniczych

100%

Dworaczek K.

Dzieje Najnowsze

|

2016

|

vol. 48

|

issue 4

PL

The article analyses underground publishing in Wrocław from 1979 to 1989 upon the basis of examples of the most prominent publishers (Kooperatywa Wydawnicza “Wyzwolenie”, Agencja Informacyjna Solidarności Walczącej/Agencja Wydawnicza Solidarności, Inicjatywa Wydawnicza Aspekt, Wydawnictwo Profil); in this way the author recreated the character of “second circulation” publishing and the way in which it functioned in that particular town. In doing so, K. Dworaczek discussed the shape of particular structures, their publishing accomplishments, the use of printing techniques, and people involved in the opposition. He also attempted to resolve the question about the extent to which the image of underground printing in Wrocław was characteristic for a similar sized town and to which its features included a distinctive specificity. The analysis is divided into two fundamental parts: the first encompasses a period to 1980, i.e. the activity of the so-called pre-August opposition (prior to the establishment of the “Solidarity” trade union), while the second is about the years 1982–1989, i.e. the period of the underground ”Solidarity”.

2

„Pisane przeważnie donikąd” – nieznany zbiór szkiców Romana Zimanda

86%

Olaszek J.

Pamiętnik Literacki

|

2024

|

vol. 115

|

issue 2

195-220

PL

Artykuł dotyczy nieznanego zbioru w większości niepublikowanych szkiców Romana Zimanda z lat 1971–1978, zachowanego w Archiwum Instytutu Literackiego w Paryżu. Na początku przedstawione zostały okoliczności powstania zbioru i plany Zimanda co do niego. Następnie autor analizuje, co Zimand pisał o literaturze dokumentu osobistego, o postawach aktorów życia publicznego w PRL, o stosunku francuskich polityków i intelektualistów do komunizmu, o współczesności i historii Związku Sowieckiego, a także o problemie narodu w trójkącie Polska–Rosja–Ukraina.

EN

The paper refers to an unknown collection of mostly unpublished sketches by Roman Zimand from the years 1971–1978 treasured in the archive of the Literary Institute in Paris. Initially, it presents the circumstances that lead to the production of the collection and to Zimand’s idea about it. Further, the author analyses what Zimand wrote about private literature document, Polish People’s Republic private life actors, the relationship of the French politicians and intellectuals to communism, about the contemporary and the history of the Soviet Union, as well as about the problem of nation in the Poland–Russia–Ukraine triangle.

3

"Harcownik w świecie zawodowców". Roman Zimand jako badacz literatury i pisarz polityczny

72%

Olaszek J.

Stan Rzeczy

|

2019

|

issue 1(16) Intelektualiści totalni

145-181

PL

Artykuł dotyczy postaci Romana Zimanda jako badacza kultury i pisarza politycznego. Autor przedstawia życiorys badacza, analizuje jego dorobek i podejście do pracy naukowej, zastanawia się nad jego funkcjonowaniem jako intelektualisty zaangażowanego politycznie, opisuje relacje między trzema aktorami wydarzeń: Zimandem, otaczającym go środowiskiem naukowym i władzami PRL. Wreszcie stawia pytanie o zasadność używania wobec Zimanda kategorii „intelektualisty totalnego” i zastanawia się nad typowością tego przypadku dla PRL po 1956 roku.

EN

This article is about the journalist, literary researcher, and opposition activist Roman Zimand. The author tries to answer several questions about Zimand’s life and achievements. What were his specific achievements and his approach to academic work? What role did the political context of the Polish People’s Republic play? What was the relationship between Zimand and the academic community in which he operated? To what extent can he be considered a “total intellectual”? The article begins with a brief biographical outline. Then the author focuses on presenting Zimand’s output and the specifics of his approach to academic work. The next part concerns Zimand’s political writing and the combination of his political commitment with his scholarship. Then the author discusses the relations between Zimand, the academic community, and the authorities of the Polish People’s Republic. In the last part of the article, the author considers the possibility of viewing Zimand as a “total intellectual.”

4

„Nasz brak programu był w pewnym sensie również naszym programem” – myśl polityczna Wolnych Związków Zawodowych Wybrzeża

72%

Bień D.

Nowa Polityka Wschodnia

|

2024

|

issue 1(40)

147-165

PL

Wolne Związki Zawodowe Wybrzeża były jedną z ważniejszych organizacji tzw. opozycji przedsierpniowej (obok m.in. Komitetu Obrony Robotników i Ruchu Obrony Praw Człowieka i Obywatela). Celem artykułu jest rekonstrukcja myśli politycznej organizacji oraz odpowiedź na pytania o to, kim byli jej wyraziciele, jak postrzegali rzeczywistość PRL i jak planowali ją zmieniać. Koncepcje budowane przez WZZ Wybrzeża zostały zestawione z innymi programami tego typu organizacji w Polsce. Wskazano również na wątki programowe w myśli WZZ, które pozostają aktualne do dziś. W artykule zastosowano metodę analityczną polegającą na wyabstrahowaniu poszczególnych idei zawartych w dorobku politycznym organizacji oraz jej członków i zrekonstruowaniu ich jako pewnej ideowej całości. We wnioskach uznano, że WZZ Wybrzeża miały charakter przede wszystkim robotniczy i zorientowany na praktykę, co odróżniało je od bardziej intelektualnych KOR i ROPCiO. Ważne dla organizacji były także tradycje socjalizmu patriotycznego wywodzące się z Polskiej Partii Socjalistycznej oraz wydarzenia Grudnia 1970 i ich upamiętnienie.

EN

The Free Trade Unions of the Coast were one of the most important organizations of the pre-August opposition. The purpose of the article is to reconstruct the political thought of the organization and to answer questions about who its exponents were, how they perceived the reality of the Polish People’s Republic and how they planned to change it. The concepts built by the WZZ of the Coast have been contrasted with other programs of such organizations in Poland. Also pointed out are the programmatic themes of the WZZ that remain relevant today. The article uses an analytical method of abstracting individual ideas contained in the political output of the members of the organization in question and reconstructing them as a certain ideological whole. The conclusions recognize that the WZZ of the Coast had a primarily worker-oriented and practice-oriented character, which distinguished it from the more intellectual KOR and ROPCiO. Also important to the organization were the traditions of patriotic socialism derived from the Polish Socialist Party and the events of December 1970.

5

Działalność społeczna ks. Franciszka Blachnickiego

58%

Derewenda R.

Roczniki Humanistyczne

|

2015

|

vol. 63

|

issue 2: Historia

219-235

PL

Ksiądz Franciszek Blachnicki (1921-1987) jest zaliczany do grona osób, które w szczególny sposób wpłynęły na ukształtowanie polskiego społeczeństwa w okresie PRL. Wojnę przeżył jako więzień Auschwitz i innych obozów i więzień nazistowskich. Po wojnie wstąpił do seminarium duchownego i w roku 1950 rozpoczął działalność duszpasterską. W latach 1957-1960 rozwinął ruch trzeźwościowy – Krucjatę Wstrzemięźliwości, którego centralę zorganizował w Katowicach. Wydawała ona własne książki i czasopisma. Organizowała wiele akcji i rekolekcji. Po likwidacji Krucjaty przez władze państwowe ks. Blachnicki zaangażował się w działalność liturgiczną i katechetyczną, inicjując w roku 1969 ruch oazowy. Uczestnicy tego ruchu prezentowali styl życia odmienny od popularnego w PRL-u. Mimo utrudnień ze strony władz komunistycznych, Ruch Światło-Życie rozwijał się bardzo dynamicznie, gromadząc na rekolekcjach letnich w końcu lat osiemdziesiątych 78 tys. osób. Wobec narastającego w latach siedemdziesiątych alkoholizmu i demoralizacji społecznej, ks. Blachnicki zainicjował w roku 1979 kolejny ruch trzeźwościowy – Krucjatę Wyzwolenia Człowieka. Widząc zakłamanie systemu komunistycznego, propagandy „szerokiego poparcia społecznego”, w marcu 1980 r. wezwał oazowiczów do bojkotu „wyborów” w PRL i przemyślenia swojego uczestnictwa w partii komunistycznej i w innych marksistowskich organizacjach. W okresie Solidarności ks. Blachnicki przygotował specjalny program rekolekcji ewangelizacyjnych dla środowisk pracy. W listopadzie 1981 r. zainicjował stowarzyszenie pod nazwą Niezależna Chrześcijańska Służba Społeczna. W roku 1982, będąc na emigracji w RFN, utworzył Chrześcijańską Służbę Wyzwolenia Narodów. Stowarzyszenie działało na rzecz wyzwolenia narodów, które po II wojnie światowej utraciły swoją państwowość lub suwerenność. Dynamiczne działania ks. Blachnickiego przerwała jego nagła śmierć w lutym 1987 r.

EN

Rev. Franciszek Blachnicki (1921-1987) is counted among the people who in a special way influenced the shaping of the Polish society in the period of the Polish People’s Republic. He spent the Second World War as a prisoner in Auschwitz and other Nazi camps and prisons. After the war he entered the Seminary and in 1950 he started his pastoral work. In the years 1957-1960 he developed a temperance movement – The Temperance Crusade whose central office was located in Katowice. It published its own books and periodicals and it organized numerous actions and retreats. After the Crusade was abolished by the State authorities Rev. Blachnicki started liturgical and catechetic work, initiating the Oasis Movement in 1969. The participants in this movement adopted a style of life that was different from the one popular in the Polish People’s Republic. Despite difficulties created by the communist authorities the Light – Life Movement developed dynamically, gathering 78 thousand people in summer retreats at the end of the 1980s. Because of alcoholism and social demoralization that grew in the 1970s Rev. Blachnicki initiated another temperance movement in 1979 – The Crusade for the Liberation of Man. Seeing the hypocrisy of the communist system and the propaganda of a “broad social support” in March 1980 he appealed to the Oasis participants to boycott the “election” in the Polish People’s Republic and to think over their membership in the communist party and in other Marxist organizations. In the “Solidarity” period Rev. Blachnicki prepared a special program of evangelization retreats for working people. In November 1981 he initiated an association called the Independent Christian Social Service. In 1982, in emigration in Germany, he established the Christian Service for the Liberation of Nations. The association worked for the liberation of nations that lost their statehood or independence. Rev. Blachnicki’s dynamic work was stopped by his sudden death in February 1987.

6

Zawodowy Związek Federacyjny „Wolność” – działalność i myśl społeczno-polityczna

58%

Bień D.

Studia Gdańskie

|

2015

|

issue 36

219-229

PL

Celem artykułu jest przybliżenie działalności oraz myśli społeczno-politycznej Zawodowego Związku Federacyjnego „Wolność” od momentu jego powstania w 1989 roku do zaniknięcia około roku później. Posłużą do tego dokumenty i wydawnictwa sygnowane przez ZZF „W”. Na ich podstawie stworzony zostanie katalog zagadnień podejmowanych przez związek obejmujący m.in. tematykę energetyki jądrowej i spraw pracowniczych. Omówione zostaną inspiracje filozoficzne (m.in. myśl Leszka Nowaka) i ideowe (anarchizm, syndykalizm, program „pierwszej Solidarności”) zawarte w wydawnictwach ZZF. Wskazane zostanie również miejsce Związku na mapie opozycji politycznej schyłkowego PRL (obok Ruchu Społeczeństwa Alternatywnego, Ruchu Wolność i Pokój a także Federacji Młodzieży Walczącej).

EN

The aim of the article is to present the activities and sociopolitical ideas of the Vocational Association called “Freedom” from its creation in 1989 to its disappearance about a year later. For this purpose, documents and publications signed by ZZF “W” are used. On the basis of these documents, a catalogue of matters raised by the Association is created, covering, for instance, nuclear energy and employees’ issues. Inspirations stemming from philosophy (Leszek Nowak’s ideas) and ideology (anarchism, syndicalism, “first Solidarity” program) and present in the ZZF publications are discussed. The place of the Association on the map of late communist political opposition in the People’s Republic of Poland (including the Alternative Society Movement, the Freedom and Peace Movement and the Federation of Fighting Youth) is indicated.

Refine search results

1 Dzieje Najnowsze

1 Nowa Polityka Wschodnia

1 Pamiętnik Literacki

1 Roczniki Humanistyczne

1 Stan Rzeczy

1 Studia Gdańskie

2 Bień D.

2 Olaszek J.

1 Derewenda R.

1 Dworaczek K.

2 2024

1 2019