Search results

1

Opieka duszpasterska nad Polakami w Danii (1892-1939)

100%

Szymański J.

Studia Polonijne

|

2019

|

vol. 40

165-193

PL

Do Danii emigranci polscy zaczęli przybywać od 1892 r. Początkowo emigracja była sezonowa i miała charakter rolniczy. Na ogólną liczbę 25 tys. katolików w Danii Polaków było 13 tys. W 1927 r. posługę duszpasterską wśród nich spełniało czternastu narodowościowo obcych duszpasterzy, którzy władali językiem polskim. Opieka duszpasterska kapłanów polskich zależnych od prymasa Polski napotykała niezwykły opór szowinistycznie usposobionych misjonarzy, z pochodzenia przeważnie Holendrów i Niemców. Kościół w Danii był przeciwny narodowej odrębności Polaków, dążył do ich asymilacji. Polscy kapłani nie mieli żadnych uprawnień duszpasterskich i byli całkowicie uzależnieni od miejscowych duszpasterzy. Zabiegi kardynała A. Hlonda kierowane do wikariusza apostolskiego w Kopenhadze, biskupa J. Bremsa, o dopuszczenie polskich księży do posługi duszpasterskiej nad emigracją polską w Danii pozostały bezskuteczne.

EN

Poles began to emigrate to Holland in 1892. At first, these emigrantions were seasonal and of a farm-work nature. Among the 25 thousand Catholics in Holland, about 13 thousand were Poles. In 1927, there were 14 ethnic and national pastoral ministers for these people, and they spoke Polish. The pastoral care of these priests from Poland sent by the Primate was met by great opposition by the chauvinist missionaries who mostly came from Holland and Germany. The Church in Holland opposed Pole’s national rites and tried to assimilate them. Polish priests did not have any pastoral privileges and were completely dependent on local pastors. Cardinal A. Hlond turned to Bishop J. Brems, the apostolic nuntio in Kopenhaggen, to allow Polish priests to serve in pastoral care for the Polish emigrants in Holland, but attempts were unsuccessful.

2

Działalność oświatowa polskich towarzystw na Górnym Śląsku na przełomie XIX i XX stulecia

100%

Sapia-Drewniak E.

Studia Paedagogica Ignatiana

|

2016

|

vol. 19

|

issue 2

47-63

PL

Na przełomie XIX i XX wieku na Górnym Śląsku rozpoczął się rozwój organizacji polskich. Zamieszkała w tym regionie ludność polskojęzyczna była pozbawiona możliwości edukacji w języku ojczystym. Dlatego organizacje społeczno-kulturalne podejmowały działania kompensujące brak szkoły polskiej oraz rozbudzające poczucie przynależności narodowej mieszkańców regionu. W okresie od roku 1899 do 1914 było ich ponad 200. Stawiały sobie jako cel główny obronę polskości na terenach zamieszkałych przez ludność polskojęzyczną. Realizowano to poprzez upowszechnianie wiedzy, inspirowanie różnych form pracy kulturalnej i oświatowej. Do szczególnie popularnych można zaliczyć akcje odczytowe, prowadzone przez wszystkie organizacje polskie, kursy języka polskiego. Na uwagę zasługuje też dbałość o rozwój czytelnictwa wśród ludności polskiej, poprzez zakładanie polskich biblioteczek w różnych miejscowościach Śląska Opolskiego. Młodzież preferowała uczestnictwo w teatrach amatorskich, które w okresie zimowym wystawiały różne sztuki teatralne. Organizowano wycieczki do Krakowa, Częstochowy, a w czasie karnawału odbywały się zabawy towarzyskie. W ten sposób przeciwstawiano się wpływom niemieckim. W artykule przedstawiono niektóre organizacje i formy ich pracy kulturalno-oświatowej.

EN

At the turn of the 19th and the 20th centuries in Upper Silesia, the development of Polish organizations began. The Polish-speaking population inhabiting the region were deprived of the possibility of being educated in their mother tongue. Therefore, the socio-cultural organizations undertook actions to compensate for the lack of Polish schools, as well as ones which were meant to revive the feeling of national belonging among the native inhabitants of the region. In the period between 1899 and 1914 there were over 200 of them and their main objective was to defend and preserve the Polish character in the areas inhabited by the Polish-speaking population. It was realized through popularizing knowledge and inspiring various forms of cultural and educational work. The particularly popular actions comprised lectures, which were run by all the Polish organizations, as well as courses of the Polish language. Attention should also be paid to the concern for the development of readership among the Polish population, which manifested itself in setting up Polish libraries in various places of Opole Silesia. The young preferred to take part in activities of amateur theatres which – in the winter season – staged different plays. Excursions to Krakow and Częstochowa were organized, while community parties were held during the carnival season and in this way German influences were opposed. The article presents some of the organizations and forms of their cultural and educational work.

3

Kierunki działalności edukacyjnej organizacji polskich w Prusach Zachodnich na przełomie XIX i XX wieku

80%

Śpica P.

Studia Paedagogica Ignatiana

|

2016

|

vol. 19

|

issue 2

171-191

PL

Od okresu Wiosny Ludów w Prusach Zachodnich nastąpił rozwój polskiego ruchu narodowego. W obliczu germanizacyjnej polityki władz pruskich Polacy zaczęli tworzyć własne organizacje, służące podtrzymaniu i rozbudzaniu polskiej tożsamości narodowej oraz realizacji celów ekonomicznych i społecznych. Przy zakładaniu nowych towarzystw ludność polska Prus Zachodnich czerpała z rozwiązań niemieckich i kierowała się wzorami wypracowanymi w innych regionach oraz tworzyła własne, dostosowując je do warunków panujących w państwie pruskim. Na przełomie XIX i XX wieku na tym terenie działały różne polskie organizacje, m.in.: towarzystwa ludowe, Towarzystwo Czytelni Ludowych, Towarzystwo Wiecowe, Towarzystwo „Straż”, Towarzystwo Pomocy Naukowej, Towarzystwo Naukowe w Toruniu, Towarzystwo „Wyzwolenie”, Towarzystwo gimnastyczne „Sokół”, banki ludowe, spółki handlowe, spółdzielnie itd. W tym czasie funkcjonujące w Prusach Zachodnich organizacje polskie wykazywały się różnym profilem działalności edukacyjnej. Wiele z nich urzeczywistniało idee wychowania patriotycznego i religijnego. Wielotorowa działalność organizacji polskich w Prusach Zachodnich w sytuacji, w której we wspomnianym regionie Polacy stanowili mniejszość, a realizacja podejmowanych przez nich inicjatyw była utrudniana i ograniczana przez zaborcę, wydaje się być swoistym fenomenem. W niniejszym artykule podjąłem próbę przedstawienia głównych kierunków działalności edukacyjnej organizacji polskich w Prusach Zachodnich na przełomie XIX i XX wieku, m.in. dzięki aktywności których nastąpiła modernizacja polskiego społeczeństwa. Do najważniejszych kierunków tej działalności, poza wychowaniem patriotycznym i religijnym, należały edukacja: podstawowa, obywatelska, ekonomiczna, kulturalna, sportowa, prozdrowotna i moralna.

EN

The development of the Polish national movement in West Prussia began with the Spring of Nations. In the face of the Germanization policy of the authorities, Prussian Poles began to create their own organizations designed to maintain Polish identity and the realization of economic and social objectives. The Polish population in West Prussia which set up Polish organizations used German solutions, patterns elaborated in other regions and created their own, adapting them to the conditions prevailing in the Prussian state. At the turn of the century, the following different Polish organizations were in operation: the People’s Society, the Society of People’s Libraries, the “Guard” Society, the Society of Aid Science, the Scientific Society in Torun, the “Deliverance” Society, the Gym Society “Falcon”, the people’s banks, commercial companies, cooperatives etc. At that time, operating in West Prussia Polish organizations showed the different profiles of educational activities. Most of them were realizing the ideas of patriotic and religious education. The multifaceted activities of Polish organizations in West Prussia seem to be a phenomenon at situation in which the Poles were a minority in the said region and the realization of the initiatives undertaken by them were hampered and limited by the occupying power. In this article I made an attempt to present the main lines of the educational activities of Polish organizations in West Prussia in the late nineteenth and early twentieth century. It was thanks to their activity that the modernization of Polish society took place. Besides a patriotic and religious upbringing, the most important directions of this activity were: basic education, civic education, economic education, cultural education, sports education, pro-health education and moral education.

4

Polacy we współczesnej Republice Łotewskiej. Społeczno-kulturalna aktywność mniejszości polskiej

80%

Rymajdo W.

Studia Podlaskie

|

2018

|

vol. 26

169-190

EN

This article presents the demographic, political and social situation of Poles in the contemporary Republic of Latvia. Based on the results of the Latvian census of 2011 the demographic perspective of the Polish minority has been discussed. After the year 1991 as a result of a favourable attitude of the Latvian authorities the Polish community regained the possibility of organisational activity. This study shows the process of reconstructing organizational structures of the Polish community. Also, the process of creating the Polish school system from the ground up has been shown as well as the current challenges faced by Polish schools connected both with their internal problems and a long-term policy of the Latvian authorities. This work also presents the major problems of Poles in Latvia and outlines possible perspectives for solving them with the help of Polish authorities and organisations.

PL

Niniejszy artykuł przedstawia sytuację demograficzną, polityczną i społeczną Polaków we współczesnej Republice Łotewskiej. Na podstawie badania wyników łotewskiego spisu powszechnego z 2011 r. omówiona została perspektywa demograficzna mniejszości polskiej. Po 1991 r. w wyniku przychylności władz łotewskich społeczność polska odzyskała możliwość działalności organizacyjnej. Opracowanie pokazuje proces odbudowy struktur organizacyjnych polskiej społeczności. Ukazany został również proces tworzenia od podstaw szkolnictwa polskiego, a także obecne wyzwania szkół polskich związane zarówno z ich wewnętrznymi problemami, jak i z długofalową polityką władz łotewskich. Praca przedstawia również największe problemy Polaków na Łotwie, oraz rysuje możliwe perspektywy ich rozwiązania przy pomocy władz i organizacji polskich.

Refine search results

2 Studia Paedagogica Ignatiana

1 Studia Podlaskie

1 Studia Polonijne

1 Rymajdo W.

1 Sapia-Drewniak E.

1 Szymański J.

1 Śpica P.

1 2019

1 2018

2 2016

Opieka duszpasterska nad Polakami w Danii (1892-1939)

Działalność oświatowa polskich towarzystw na Górnym Śląsku na przełomie XIX i XX stulecia

Kierunki działalności edukacyjnej organizacji polskich w Prusach Zachodnich na przełomie XIX i XX wieku

Polacy we współczesnej Republice Łotewskiej. Społeczno-kulturalna aktywność mniejszości polskiej