Search results

1

Theologischer Paradigmenwechsel und neue pastorale Spielräume. Das Nachsynodale Apostolische Schreiben Amoris laetitia

100%

Schockenhoff E.

Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego

|

2017

|

vol. 37

|

issue 1

15-25

EN

There are two different key interpretations on post-synodal exhortation Amoris laetitia. The first is based on hermeneutics of the continuation of Church teachings on marriage with the new language, and the second one is connected with a change in the moral message of the objective and static ontology to the theology that more fulfils the readings of the Gospel and are closer to a person’s real life. Pope Francis clearly expresses scepticism over the use of general rules for complex pastoral situations and the deductive method, which uses general truths to takes far-reaching proposals for every detailed situation. A change of paradigm in theology consists in the transition from the speculative-deductive method to the inductive method that attributes more value to the experience and the normative adequacy of single normative statements in the life of people. Amoris laetitia avoids the exaggerated idealism of marriage and demands a change of perspective which does not judge but inspires a direction towards growth, but does not substitute conscience, but rather shapes it. Encouraging personal evaluation of conscience is concerned especially with the problem of providing an opportunity to allow divorced people living in second partnerships to participate in taking the sacrament. The only way to answer this question is through the logic of mercy and integration, that orders discernment over complex situations. The crucial assertion of Amoris laetitia is: „it can no longer simply be said that all those in any «irregular» situation are living in a state of mortal sin and are deprived of sanctifying grace” (no 301). The Pope refers to the teachings of St. Thomas Aquinas who emphasizes the circumstances of man’s activities that should be applied in the observance of norms. It is not the ethics of situations, in that the decision about good and evil conduct be left to the freedom of man, but about the resolution of the Neo-Scholastic morality of deeds in favour of the ethics of virtues. The vision of sexuality included in Amoris laetitia is not based on the hamartiology, but on the Thomistic vision of human passions that are itself neither morally bad nor morally good, but becomes the moral through the attitude and action of subject. The justification of the entitlement and the commitment to the pastoral discernment of the complex situations is the logic of mercy.

PL

Wobec posynodalnej adhortacji apostolskiej Amoris laetitia stosowane są dwa różne klucze interpretacyjne. Pierwszy opiera się na hermeneutyce kontynuacji nauczania Kościoła o małżeństwie, ale nowym językiem, a drugi związany jest z hermeneutyką zmiany przesłania moralnego z uzasadnionego obiektywnie i opartego na statycznej ontologii w kierunku teologii odpowiadającej Ewangelii i bliskiej życiu. Franciszek jasno wyraża sceptycyzm wobec stosowania ogólnych reguł do złożonych sytuacji duszpasterskich i wobec metody dedukcyjnej, która z powszechnych prawd wywodzi daleko idące wnioski dla każdej szczegółowej sytuacji. Zmiana paradygmatu w teologii polega na przejściu z metody spekulatywno-dedukcyjnej w kierunku metody indukcyjnej, która przypisuje większą wartość doświadczeniu i odnoszeniu poszczególnych wypowiedzi normatywnych do życia wierzących. Amoris laetitia unika przesadnego idealizowania małżeństwa i postuluje zmianę perspektywy duszpasterskiej, która nie osądza, ale inspiruje na drodze wzrostu, nie zastępuje sumienia, ale je formuje. Zachęta do osobistej oceny sumienia dotyczy szczególnie problemu możliwości dopuszczenia osób rozwiedzionych żyjących w powtórnych związkach do sakramentów świętych. Jedyną drogą w tej kwestii jest logika miłosierdzia, integracji, włączenia, która nakazuje rozeznawać złożone sytuacje. Przełomowe jest stwierdzenie Amoris laetitia, że „nie można już powiedzieć, że wszyscy, którzy są w sytuacji tak zwanej «nieregularnej», żyją w stanie grzechu śmiertelnego, pozbawieni łaski uświęcającej” (nr 301). Papież powołując się na nauczanie św. Tomasza z Akwinu, podkreśla znaczenie okoliczności działania człowieka, które muszą znaleźć zastosowanie w przestrzeganiu norm. Nie chodzi o etykę sytuacyjną, w której decyzja o dobru i złu postępowania zostaje pozostawiona dowolności człowieka, ale przezwyciężenie neoscholastycznej moralności czynów w kierunku etyki cnót. Zawarte w Amoris laetitia ujęcie seksualności nie opiera się na hamartiologii, ale na tomistycznej wizji ludzkich namiętności, które nie są w sobie ani złe, ani dobre moralnie, ale takimi stają się dopiero przez nastawienie i działanie podmiotu. Uzasadnieniem prawa i zobowiązania do duszpasterskiego rozeznawania złożonych sytuacji jest logika miłosierdzia.

2

Amoris laetitia und die Frage wiederverheirateter Geschiedener

100%

Schaupp W.

Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego

|

2017

|

vol. 37

|

issue 1

163-176

EN

Amoris laetitia does not expressly permit or demand in terms of a new binding regulation that remarried divorced persons be admitted to the sacraments. Instead, what is required is a new way of dealing with “irregular situations”, and the document mentions principles which are supposed to serve as guidelines for dealing with individual cases. On the one hand, the article seeks to show that in light of a long running doctrinal development which is now being continued in Amoris laetitia, the admission of remarried divorced persons will be inevitable for the Church. On the other hand, it provides an analysis of the pastoral and moral theological principles which ought to guide and legitimate the “distinction” in individual cases (attention and support; assessment of the situation; maximum inclusion; mitigating circumstances; distinction between the norm and its application). It is argued that from a systematic perspective gradualness can be considered as the key principle from which the other principles can best be understood and integrated.

PL

Amoris laetitia pozwala względnie popiera dopuszczenie osób rozwiedzionych żyjących w powtórnych związkach do sakramentów nie w sposób wyraźny w sensie nowej wiążącej regulacji. Dokument ten raczej domaga się nowego stylu obchodzenia się z „sytuacjami nieregularnymi” i określa pryncypia, które powinny kierować podejściem do osób rozwiedzionych żyjących w powtórnych związkach w poszczególnych przypadkach. Artykuł z jednej strony próbuje ukazać, że na tle już długiego rozwoju nauczania Kościoła, którego kontynuacją jest Amoris laetitia, dopuszczenie osób rozwiedzionych żyjących w powtórnych związkach do sakramentów jest dla Kościoła nieuniknione. Z drugiej strony tekst analizuje pryncypia duszpasterskie i teologicznomoralne, które mają kierować „rozeznaniem” w poszczególnych przypadkach i je legitymizować (wsparcie i towarzyszenie; rozeznanie sytuacji; maksymalne włączenie; okoliczności łagodzące; rozróżnienie między normą i jej zastosowaniem). Autor argumentuje przy tym, że w wymiarze systematycznym stopniowość może być widziana jako centralne pryncypium, z perspektywy którego pozostałe zasady należy najlepiej rozumieć i integrować.

3

Die Entflechtung des Gordischen Knotens: Zur Stärkung der Moraltheologie durch Amoris laetitia

100%

Müller S.

Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego

|

2017

|

vol. 37

|

issue 1

79-103

PL

Aż do synodów biskupów poświęconych małżeństwu i rodzinie w 2014 i 2015 r. relacja teologii, dogmatyki, prawa kanonicznego i teologii pastoralnej w kwestii osób rozwiedzionych żyjących w powtórnych związkach była podobna do „węzła gordyjskiego”. Wydawało się, że jego rozwiązanie nie jest możliwe na drodze argumentacji i logiki, a jedynie przez „przecięcie mieczem“. Niniejszy artykuł ukazuje, jak papież Franciszek rozpoczyna rozwiązywać „węzeł gordyjski” dyscyplin teologicznych nie przy pomocy miecza, ale przez odwiązywanie poszczególnych nici. Jego taktowne, ale wskazujące kierunek interwencje w sferze prawa kanonicznego i wskazówki o potrzebie rozwoju i refleksji w obszarze niektórych elementów nauczania dogmatycznego są pierwszymi krokami w tym procesie. Franciszek sięga przy tym po przygotowawcze prace swoich poprzedników i kontynuuje je w sensie Soboru Watykańskiego II, przez co także ujęcia teologii moralnej udaje się mu wyrazić spójnie i bez sprzeczności wobec innych dyscyplin teologicznych. W adhortacji apostolskiej Amoris laetitia papież wyraźne domaga się od teologii moralnej tego, co zostało rozwinięte już od Soboru Watykańskiego II. Posynodalnej adhortacji apostolskiej nie można jednakże interpretować jako potwierdzenia linii niemięckojęzycznej teologii moralnej po Soborze Watykańskim II. Różnice uwidaczniają się przede wszystkim w antropologii i zamiarze, aby teologia moralna silniej została ukierunkowana na praktykę życia i w ten sposób była w służbie duszpasterstwa.

EN

The relations between moral theology, dogmatics, canon law and pastoral theology concerning the question of divorced people living in second partnerships were discussed during the bishop’s synods on marriage and family in 2014 and 2015 and compared to being akin to “a Gordian knot”. It appeared after argumentation and the application of logic that untying of it is not possible and that the only way of cutting free is with a sword. The present article shows how Pope Francis has started to untie the Gordian knot of the theological disciplines but not with a sword but rather through the undoing of particular threads. His tactful way of making interventions and giving orientation in the canon law and tips about the need for growth and reflection in the field of some elements of dogmatic teaching are the first steps in this process. Francis reaches forward with this due to the works already conducted by his predecessors and continues it in the sense of the Second Vatican Council. This way can be successfully express coherent depictions of moral theology and without contradictions between this discipline and the other theological disciplines. In the post-synodal exhortation Amoris laetitia Pope Francis demands clearly that moral theology follows the line which was developed after the Second Vatican Council. The apostolic exhortation cannot be interpreted as a confirmation of the line of German moral theology after the Second Vatican Council. The differences appear first of all in the anthropology and in the intention that moral theology should be more strongly focused on life’s practice and in this way be more closely connected to the service of pastoral work.

4

Moraltheologische Probleme der pluralistischen Gesellschaft nach Amoris laetitia am Beispiel von Oberschlesien

80%

Glombik K.

Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego

|

2017

|

vol. 37

|

issue 1

203-233

EN

The post-synodal exhortation about love in the family Amoris laetitia is fruit and inspiration for a deeper reflexion on the complex problems of marriage and family life. In theology this reflexion should be faithful to the tradition of the church and compactly connected with reality. It means the unanimity of the teaching and the understanding of modern marriage and family. It is also concerned with activities connected with research of specific pastoral solutions in this respect, and does not rule out a variety of different interpretations of some aspects of marriage or some of the consequences which follow from them. Insomuch as there are a variety of traditions and challenges in the particular countries and regions, Pope Francis demands research in solutions more closely connected with enculturation and sensitive towards variety. The subject of the present paper are moral theological problems that arise in connection with the document Amoris laetitia in a pluralistic society, of which an example is Upper Silesia. The characteristics of this region, connected with the penetration of the influences of Polish, German and Czech culture causes, that life, residency, work and the mentality of Silesian residences are not homogenous, but complex due to the point of contact between cultures. It is a special challenge for the Church and its message. The local church of Opole Silesia acknowledged that sensitivity be given to the cultural variety of its believers and confirmed it had the capacity to meet the challenges connected with it. One of them is the care for marriage and family today. Actually there are two especially complex questions: the living together before marriage and the situation of divorced people, whom live in second partnerships. Those questions are a large part of important pastoral challenges in a pluralistic society, in this case in Upper Silesia, and some new solutions to them are suggested in Amoris laetitia. The present article compares a variety of theological depictions and pastoral solutions to this problem in Poland and in Germany and shows new possible approaches and moral theological and pastoral dilemmas, which in this field are connected with statements included in Amoris laetitia the post-synodal exhortation of Pope Francis.

PL

Posynodalna adhortacja apostolska o miłości w rodzinie Amoris laetitia jest owocem i inspiracją do pogłębionej refleksji na temat złożonych problemów życia małżeńskiego i rodzinnego. W teologii refleksja ta powinna być wierna tradycji Kościoła, ale zarazem mocno związana z rzeczywistością. Oznacza to jedność nauczania i działania w zakresie rozumienia współczesnych problemów małżeństwa i rodziny oraz poszukiwania konkretnych rozwiązań duszpasterskich w tym względzie, co nie przeszkadza różnorodności sposobów interpretacji pewnych aspektów nauczania lub niektórych wynikających z niego konsekwencji. Z racji różnorodności tradycji i wyzwań w poszczególnych krajach i regionach, papież Franciszek postuluje poszukiwanie rozwiązań bardziej związanych z inkulturacją, wrażliwych na tę różnorodność. Przedmiotem niniejszego tekstu są problemy teologicznomoralne, jakie rodzą się w związku z dokumentem Amoris laetitia w społeczeństwie pluralistycznym, którego przykładem jest Górny Śląsk. Specyfika tego regionu, związana z przenikaniem się wpływów kultury polskiej, niemieckiej i czeskiej, sprawia, że życie, mieszkanie, praca i mentalność śląskiej ludności nie są jednorodne, ale złożone, gdyż przebiegają na styku kultur. Dla Kościoła i jego przesłania rodzi to szczególne wyzwanie. Opolski Kościół lokalny potwierdził wrażliwość na różnorodność kulturową wiernych oraz zdolność do wyjścia naprzeciw wyzwaniom związanym z różnorodnością kulturową. Współcześnie należy do nich troska o małżeństwo i rodzinę. Szczególnie aktualne są dwie złożone kwestie: wspólne mieszkanie przed ślubem oraz sytuacja osób cywilnie rozwiedzionych żyjących w powtórnych związkach. Kwestie te w dużej mierze stanowią poważne wyzwanie duszpasterskie w społeczeństwie pluralistycznym, którym jest Górny Śląsk, a wobec których Amoris laetitia postuluje pewne nowe rozwiązania. W artykule zostały porównane różne ujęcia i rozwiązania duszpasterskie tych kwestii w Polsce i Niemczech oraz ukazane nowe możliwe podejścia, ale także dylematy teologicznomoralne i duszpasterskie, jakie w tych obszarach wiążą się z ujęciami zawartymi w posynodalnej adhortacji papieża Franciszka.

Refine search results

4 Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego

1 Glombik K.

1 Müller S.

1 Schaupp W.

1 Schockenhoff E.

4 2017

Theologischer Paradigmenwechsel und neue pastorale Spielräume. Das Nachsynodale Apostolische Schreiben Amoris laetitia

Amoris laetitia und die Frage wiederverheirateter Geschiedener

Die Entflechtung des Gordischen Knotens: Zur Stärkung der Moraltheologie durch Amoris laetitia

Moraltheologische Probleme der pluralistischen Gesellschaft nach Amoris laetitia am Beispiel von Oberschlesien