Search results

1

Dobra materialne w nauczaniu papieży ostatniego stulecia

100%

Dubiel S.

Studia z Prawa Wyznaniowego

|

2004

|

vol. 7

275-301

PL

Papieże w ostatnim stuleciu często zabierali głos w sprawach społecznych. Nauka Leona XIII, zawarta w encyklice Rerum novarum, została następnie rozwinięta przez jego następców. Kolejne etapy w procesie kształtowania się nauczania kościelnego na temat dóbr doczesnych, wyznaczały kolejne dokumenty papieskie podejmujące zagadnienia o charakterze społecznym: Quadragesimo anno, Mater et Magistra, Pacem in terris, Populorum progressio, Octogesima adveniens. Współcześnie kwestie związane z dobrami materialnymi zajmują istotne miejsce w nauczaniu Jana Pawła II.

2

Ingerencja cara rosyjskiego Piotra I (1682-1725) w sprawy wyznaniowe Rzeczypospolitej

88%

Ćwikła L.

Studia z Prawa Wyznaniowego

|

2003

|

vol. 6

71-87

XX

Autor przedstawia działania Piotra I i wykorzystywanie przez Moskwę prawosławia w Rzeczypospolitej dla celów politycznych

3

W kierunku jedności polityczno-religijnej. Wybrane zagadnienia z historii Kościoła i państwa na Półwyspie Iberyjskim od III do XV w.

75%

Ryguła P.

Studia z Prawa Wyznaniowego

|

2003

|

vol. 6

89-120

PL

Autor przedstawia historię Kościoła w Hiszpanii. Analizuje relacje państwo-kościół w okresie od podboju Półwyspu Iberyjskiego przez Rzymian do panowania Izabeli Kastylijskiej i Ferdynanda II Aragońskiego.

4

Przeobrażenia społeczno-polityczne w hiszpańskiej monarchii konstytucyjnej oraz w Kościele katolickim na przełomie XIX i XX wieku

75%

Ryguła P.

Studia z Prawa Wyznaniowego

|

2004

|

vol. 7

115-141

PL

Niniejszy artykuł stanowi próbę zwięzłego ukazania przemian zachodzących na płaszczyźnie społeczno-politycznej w ostatnich pięćdziesięciu lat poprzedzających wybuch hiszpańskiej wojny domowej; wojny, która - podobnie jak wydarzenia ją poprzedzające - do dzisiaj budzi wiele kontrowersji wśród hiszpańskich i zagranicznych historyków, politologów.

5

Międzynarodowa konferencja naukowa pt. Kościół i jego prawo w nauczaniu św. Jana Pawła II, Lublin, 9 czerwca 2017 r.

75%

Dyda K.

Studia z Prawa Wyznaniowego

|

2017

|

vol. 20

407-410

6

Kościoły w Finlandii

63%

Serzhanova V.

Studia z Prawa Wyznaniowego

|

2007

|

vol. 10

71-88

PL

Od czasów reformacji (XVI w.) luteranizm w Finlandii był wyznaniem narodowym, a Kościół ewangelicko-luterański przez kilka stuleci posiadał status Kościoła Państwowego. Wyznanie protestanckie traktowano jako jeden z elementów wchodzących w skład struktur państwowych. W osobie monarchy koncentrowała się zarówno władza polityczna, jak i religijna, co oznaczało, że król był najwyższym zwierzchnikiem, a także pierwszym członkiem kościoła. Ewolucja protestantyzmu w Finlandii doprowadziła z czasem do formalno-prawnego odstąpienia Kościoła ewangelicko-luterańskiego od statusu Kościoła Państwowego. Współcześnie określany on jest mianem Kościoła Narodowego. Autorka probuje odnaleźć odpowiedź na pytanie: czy mimo braku wyraźnych przepisów formalno-prawnych w tym zakresie Kościół ewangelicko-luterański w Finlandii w rzeczywistości wciąż posiada w jakimś stopniu status Kościoła Państwowego czy też nastąpił zdecydowany rozdział w stosunkach państwo-Kościół z pełnym zachowaniem zasady autonomii i niezależnosci Kościoła od państwa?

7

Wolność religijna i stosunek państwa do wspólnot religijnych w konstytucjach wybranych państw muzułmańskich

63%

Krzysztofek-Strzała K.

Studia z Prawa Wyznaniowego

|

2022

|

vol. 25

171-193

EN

The aim of this paper is to analyze the provisions of the constitutions of twenty-one states in which Islam is practiced by the majority of the population, although it is not necessarily recognized as the state religion. The author examines the connection between the scope of individual and collective religious freedom and the type of relations between the state and religious organizations, taking as a point of reference the distinction between confessional and secular states. The comparative analysis shows that the scope of religious freedom guaranteed in individual states tends to vary and does not fully depend on the adopted model of relations with religious organizations. Moreover, there is no direct relationship between the number of Muslims living in a given country and the type of these relations. It is also argued that the division of confessional states into closed and open variants is of limited usefulness, as it does not reflect the diversity of the regulations on religious freedom adopted in the constitutions of the analyzed states.

PL

Celem niniejszego artykułu jest analiza przepisów konstytucji 21 państw, w których wyznawcy islamu stanowią większość, choć islam niekoniecznie uznawany jest za religię państwową. Autorka bada związek pomiędzy zakresem wolności religijnej w wymiarze indywidualnym oraz wspólnotowym a kształtem relacji państwa ze związkami wyznaniowymi. Punkt odniesienia stanowił przy tym podział państw na wyznaniowe i świeckie. Analiza porównawcza prowadzi do wniosku, że zakres wolności religijnej gwarantowanej w poszczególnych państwach jest różny i nie jest w pełni zależny od przyjętego w nich modelu relacji ze związkami wyznaniowymi. Nie ma też bezpośredniego związku pomiędzy liczbą muzułmanów w danym państwie a kształtem tych relacji. Jako dyskusyjna jawi się ponadto użyteczność stosowania w odniesieniu do muzułmańskich państw wyznaniowych podziału na dwie wersje: otwartą i zamkniętą. Nie odzwierciedla on bowiem różnorodności unormowań dotyczących wolności religijnej, które przyjęto w ustawach zasadniczych analizowanych państw.

8

Sytuacja prawna wspólnot i związków religijnych w prawie białoruskim

63%

Matwiejuk J.

Studia z Prawa Wyznaniowego

|

2005

|

vol. 8

121-134

PL

Podobnie jak w większości państw powstałych po rozpadzie Związku Radzieckiego tak i w Republice Białoruś przyjęto model państwa świeckiego. Spełnia on większość doktrynalnych przesłanek współczesnego państwa świeckiego takich jak: brak jednego dominującego kościoła lub związku wyznaniowego, poszanowanie autonomii organizacji religijnych, brak przymusu nauczania religii, świeckość szkoły, brak preferencji i ulg celnych oraz podatkowych, równy status prawny osób duchownych i świeckich, rozdział kościoła od państwa, zakaz finansowania kultowej działalności organizacji religijnej przez państwo oraz administracyjno-sądowy system nadzoru. Trudno jednak ten model porównać do jakiegokolwiek innego klasycznego modelu np. francuskiego czy też amerykańskiego. Występują bowiem liczne cechy wyłącznie charakterystyczne dla niego. Do rozwiązań charakterystycznych dla modelu białoruskiego zaliczyć należy: brak konstytucyjnego i ustawowego zapisu wprost ustanawiającego zasadę oddzielenia kościoła od państwa, przyjęcie klasyfikacji organizacji religijnych polegającej na podziale na związki religijne oraz wspólnoty religijne, wprowadzenie instytucji zapraszania duchownych obcokrajowców, monopol organizacji religijnych na produkcję i wytwarzanie przedmiotów i rzeczy związanych z działalnością kultową, zakaz wykorzystywania elementów i symboli wyznaniowych w oficjalnych uroczystościach państwowych, przyjęcie instytucji państwowej ekspertyzy religijnej oraz brak własności obiektów przekazanych przez państwo na cele kultowe, które w obecnym stanie faktycznym pozostają jedynie w użytkowaniu organizacji religijnych. Można przyjąć, że normatywny model stosunków państwa z organizacjami religijnymi w Republice Białoruś stworzony w ustawie z 1992 r jest modelem, dla którego najtrafniejszym określeniem wydaje się być nazwa model postradziecki.

9

Relacje pomiędzy państwem a kościołami i związkami wyznaniowymi w kantonie Vaud

63%

Krajczyński J.

Studia z Prawa Wyznaniowego

|

2009

|

vol. 12

91-119

PL

Autor prezentowanego opracowania podejmuje kwestię relacji pomiędzy Kantonem Vaud (Waadt) a Kościołami i związkami wyznaniowymi. Analizując przepisy Konstytucji federalnej Konfederacji Szwajcarskiej z 18 kwietnia 1999 r. i ustawy zasadniczej Kantonu Vaud z 14 kwietnia 2003 r. oraz inne akty prawa regulujące sprawy natury religijnej, ustala on zasady określające sytuację prawną poszczególnych Kościołów i związków wyznaniowych, wykonujących swe funkcje na terenie Kantonu Vaud. Przeprowadzona analiza obowiązujących przepisów prawa wyznaniowego w zakresie wspomnianych relacji pozwala wysunąć następujące konkluzje natury ogólnej: • System prawa w zakresie regulacji relacji Państwo-Kościoły i związki wyznaniowe, przyjęty w Konstytucji Kantonu Vaud z 14 kwietnia 2003 r. nie ma charakteru nowatorskiego; znaczna część kantonów współtworzących Konfederację Szwajcarską przyjmuje dzisiaj właśnie taki sposób określenia sytuacji prawnej poszczególnych społeczności religijnych. • Zasady prawne przyświecające przyjęciu wspomnianego systemu z jednej strony pozwalają uszanować zasadę pozytywnej laickości Państwa, z drugiej zaś przyznają oficjalnie uznanym wspólnotom religijnym stosowną swobodę w zakresie określenia ich ustroju i realizacji działalności religijnej. • Aktualna regulacja sytuacji prawnej Kościołów i związków wyznaniowych, przyjęta w prawodawstwie Kantonu Vaud, jest wyrazem zapoczątkowanej w II połowie XIX w. oraz systematycznie pielęgnowanej tradycji tolerancji kulturowej i religijnej. Naczelnymi zasadami przyjętego systemu prawnego w zakresie regulacji kwestii religijnych są: wolność sumienia i wyznania, uznanie istotnej roli społeczności religijnych w zakresie kształtowania relacji społecznych i upowszechniania podstawowych wartości ludzkich, pokojowe współistnienie przedstawicieli różnych wspólnot religijnych.

EN

The author of the study reviews the problem of relations among Canton Vaud (Waadt), the Church and other religious associations. By examining the provisions of the Federal Constitution of the Swiss Confederation of 18 April 1999 and the Constitution of Canton Vaud of 14 April 2003 as well as other legal acts regulating religious matters, the author isolates the principles that govern the legal statuses of individual churches and denominations functioning in the Canton of Vaud. The analysis of the law on denominations with regard to these relations leads the author to the following generic conclusions: • The legal system pertaining to the relations among the state, Church and other denominations adopted in Canton Vaud in 14 April 2003 cannot be perceived as novel; the majority of cantons composing the Swiss Confederation adhere to this method of defining the legal situation of individual religious communities. • On the one hand, the legal principles governing the aforesaid system respect the positive secularity of the state; on the other, the officially recognized religious groups are free in proposing their own internal organization scheme and method of religious activity. • The current regulation of the legal situation of churches and religious associations adopted in the legislation of Canton Vaud is the continuation of a well-preserved, mid-19th century tradition of cultural and religious toleration. The prime principles of the binding legal system associated with religious matters are: freedom of conscience and religion, the recognition of a crucial role of religious communities in the shaping of social relations and promotion of fundamental values, harmonious coexistence of the followers of different religious groups.

10

Klauzule wyznaniowe w Konstytucji RP

63%

Szymanek J.

Studia z Prawa Wyznaniowego

|

2005

|

vol. 8

5-43

PL

Szeroko pojęta problematyka wyznaniowa, albo jeszcze lepiej światopoglądowa, jest dzisiaj niekwestionowanym standardem konstytucyjnym. Oznacza to, że zawarcie w ustawie zasadniczej minimalnych choćby postanowień odnoszących się do kwestii konfesyjnych jest obligatoryjne, w związku z czym ewentualne pominięcie w akcie o randze konstytucji przepisów wyznaniowych czyni z konstytucji akt niekompletny, jedynie cząstkowy, nie spełniający wymogu konstytucji pełnej, w sposób całościowy regulującej najistotniejsze elementy ładu społeczno–politycznego . Innymi słowy mówiąc tematyka wyznaniowa czy światopoglądowa ma obecnie status norm materialnie konstytucyjnych . Normy te obejmują przy tym dwojakiego rodzaju grupę zagadnień. Pierwszą – najważniejszą – są indywidualne gwarancje swobód religijnych, natomiast drugą grupę tworzą przepisy „instytucjonalne”, określające podstawy prawnych relacji państw ze związkami wyznaniowymi.

11

Kościół Państwowy Islandii

63%

Sagan S.

Studia z Prawa Wyznaniowego

|

2007

|

vol. 10

61-70

PL

Przez prawie pięć stuleci, od reformacji do czasów współczesnych w krajach nordyckich sytuacja statusu prawnego Kościołów była dość klarowna. Za konfesję państwową uznawane było wyznanie ewangelicko-lutarańskie. Dopuszczano równolegle egzystencję innych mniejszościowych wspólnot wyznaniowych. Sytuacja ta uległa zmianie po nowelizacji i wejściu w życie 1 stycznia 2000 roku szwedzkiej ustawy zasadniczej – Aktu o Formie Rządu z 1974 roku, która to zniosła wyznanie państwowe. Wprowadziła w to miejsce wolność konfesji. A Kościół Szwecji (Svenska Kyrkan) został zrównany z innymi związkami wyznaniowymi. W trzech państwach nordyckich tj. Danii, Norwegii i na Islandii wyznanie luterańskie uważane jest nadal za państwowe. Dokonując klasyfikacji z punktu widzenia zasad ustrojowych kraje nordyckie pozostają nadal państwami wyznaniowymi w wersji otwartej. Autor omawia status prawny oraz strukturę i działalność Kościoła luterańskiego w Islandii.

12

Znamiona państwa wyznaniowego. Uwagi na kanwie dorobku współczesnego konstytucjonalizmu

63%

Borecki P.

Studia Prawa Publicznego

|

2017

|

issue 4 (20)

33-53

EN

An analysis of contemporary constitutions indicates that the number of denominational states is slowly decreasing. However, we also encounter opposite tendencies. The model of a denominational, or a religious state is primarily characteristic for Muslim countries of the Near and Middle East and for a number of Southeast Asian countries. In the last decades, the number of Christian states and secular ideological states has declined signiﬁ cantly. There is a stable group of states with Buddhism as a privileged religion. The religious constitutional norms of states of confession are generally characterised by a high degree of generality. Detailed provisions are seldom and denominational clauses are primarily included among the principles of the supreme constitution. Underlying the religious character of the state lies the rejection of the neutrality of the worldview. It is not possible, on the basis of the constitution alone, to reconstruct a detailed, universal model of a religious state. In the light of fundamental laws, the most common characteristics of religious states are: the negation of the neutrality of the state in worldviews, the acceptance of a particular religion as the offi cial religion, the rejection of the equality of religious associations, the requirement of a head of state to follow the state religion or belief, and the state support for a given confession. The constitutions of most religious states formally provide for religious freedom. In the fundamental laws of some Muslim states, the guarantees for this freedom are, however, silent. The Western political culture fails the characteristics of an organisational unity of the state or the religious apparatus. The socio-political reality of contemporary religious states indicates that this model of statehood cannot be a priori regarded as contrary to the principles of democracy and human rights.

13

Pochodzenie dziecka i władza rodzicielska w prawie rodzinnym państw islamskich

63%

Bar W.

Studia z Prawa Wyznaniowego

|

2004

|

vol. 7

221-232

PL

Od kilku lat widoczna jest mobilizacja organizujących się kobiet w niektórych krajach islamskich na rzecz zrównania praw kobiet i matek z mężczyznami ojcami w zakresie wykonywania władzy rodzicielskiej, czy choćby żądania rozwodu. Z pewnością z niektórymi problemami relacji norm prawa rodzinnego islamskiego i polskiego zetkną się wyraźniej polskie sądy. Trzeba będzie korzystać z doświadczeń innych krajów, wcześniej stykających się z nimi. Dlatego w opracowaniu wskazano na kierunki rozstrzygnięć w jurysprudencji państw Europy Zachodniej.

14

O prawie spadkowym w krajach islamskich

51%

Bar W.

Studia z Prawa Wyznaniowego

|

2006

|

vol. 9

181-196

PL

Narastająca migracja ludności z krajów islamskich do Europy, wywołuje m.in. zderzanie się dwóch porządków prawnych. Jest to szczególnie widoczne w materii prawa małżeńskiego - w tym ustroju majątkowego małżonków, dziedziczenia, alimentacji - bo ta w kulturze islamu jest najsilniej poddana prawu religijnemu . Pragniemy wskazać podstawowe źródła i najważniejsze rozwiązania w prawie spadkowym krajów islamskich. Najczęściej zawarte jest ono w kodeksach statusu osobowego, poczynając od słynnego kodeksu Medżelle (1869-1876), nasyconych regułami prawa świeckiego i religijnego różnych szkół.

15

Wolność religijna w konstytucjach i ustawach wyznaniowych państw postradzieckich

51%

Szyszlak T. J.

Studia z Prawa Wyznaniowego

|

2007

|

vol. 10

225-260

PL

Autor artykułu dokonuje szczegółowej analizy konstytucyjnych i ustawowych przepisów gwarantujących wolność religijną w państwach powstałych po upadku Związku Radzieckiego. Pod wpływem pierestrojki doszło do przewartościowania oficjalnego stosunku państwa radzieckiego do religii. Jeszcze w 1990 r. uchwalono ogólnozwiązkową ustawę O wolności sumienia i organizacjach religijnych, a następnie podobne inicjatywy ustawodawcze były podejmowane w republikach związkowych. Po 1991 r. przepisy gwarantujące prawo do wolności religijnej znalazły się w konstytucjach państw postradzieckich. Idea wolności religijnej stała się również przedmiotem zainteresowania Wspólnoty Niepodległych Państw, organizacji międzynarodowej, grupującej byłe republiki członkowskie ZSRR z wyjątkiem Estonii, Łotwy i Litwy. Na podstawie funkcjonujących w prawie badanych państw przepisów o wolności religijnej można dokonać klasyfikacji państw postradzieckich pod względem ich stosunku do religii. Wśród krajów z funkcjonującymi systemami powiązania należy wyróżnić Armenię i Gruzję, a także Białoruś, Litwę, Łotwę i Rosję, gdzie władze państwowe dzielą wyznania na tradycyjne i nietradycyjne. Do grupy państw neutralnych w stosunku do religii należą Estonia, Kirgistan, Mołdawia i Ukraina. Natomiast z systemami dość ścisłego rozdziału mamy do czynienia w pozostałych państwach Azji Centralnej (Kazachstan, Tadżykistan, Turkmenistan, Uzbekistan) oraz w Azerbejdżanie

16

Państwo polskie a Kościół katolicki w ujęciu historycznym

51%

Krukowski J.

Roczniki Nauk Prawnych

|

2016

|

vol. 26

|

issue 2

83-100

PL

Z okazji jubileuszu 1050-lecia Chrztu Polski autor podjął problem: jakie jest znaczenie tego wydarzenia pod względem religijnym, politycznym, kulturowym i prawnym. Istotne znaczenie – jego zdaniem – polega na tym, że chrzest Mieszka I dał początek włączania plemienia Polan i sąsiednich plemion słowiańskich do trzech wspólnot ludzkich, tzn. do: 1) Kościoła katolickiego, wspólnoty religijnej założonej przez Chrystusa; 2) państwa polskiego, wspólnoty politycznej założonej przez księcia Mieszka I; 3) narodu polskiego, wspólnoty kulturowej budowanej w ciągu wieków na podstawie wartości zakorzenionych w kulturze plemion słowiańskich, ubogaconej o wartości religii chrześcijańskiej i kultury grecko-rzymskiej. W analizowaniu zasad relacji między państwem a Kościołem autor zastosował dwa kryteria. Pierwszym jest aksjomat dualizmu religijno-politycznego, ukształtowanego w europejskiej kulturze na podstawie nakazu Chrystusa: „Oddajcie cesarzowi to, co należy do cesarza, a Bogu to, co należy do Boga” (Mt 22,17-21; Łk 20,25). Drugim kryterium jest bezpieczeństwo państwa i respektowanie niezależności państwa i Kościoła, każdego w swoim zakresie, oraz współdziałania między nimi dla dobra człowieka i dobra wspólnego. W dziejach relacji między państwem a Kościołem w Polsce wystąpiły następujące okresy: 1) I Rzeczypospolitej; 2) rozbiorów Polski; 3) II Rzeczypospolitej; 4) okupacji, obejmujący dwa podokresy: a) okupacji niemieckiej i sowieckiej podczas II wojny światowej, b) dyktatury komunistycznej w Polsce Ludowej; 5) III Rzeczypospolitej, w którym dualizm religijno-polityczny jest zagwarantowany w Konstytucji RP z 1997 r. i w Konkordacie z 1993 r.; lecz w procesie integracji Polski z Unią Europejską podejmowane są próby narzucania monizmu ideologiczno-politycznego w wersji neoliberalnej.

EN

On the occasion of the 1050th anniversary of Poland’s baptism the author discusses the problem: what is the significance of this event with respect to religion, politics, culture and law. The deep significance – in his opinion – consists in the fact that Mieszko I’s baptism started including the tribes of the Polans and the neighboring Slavic tribes to three communities, that is to: 1) the Catholic Church, the religious community created by Christ; 2) the Polish state, the political community created by Prince Mieszko I; 3) the Polish nation, the cultural community built during the ages on the basis of the values rooted in the culture of the Slavic tribes, enriched with the values of the Christian religion and of the Greco-Roman culture. In analyzing the principles of the relation between the state and the Church the author employs two criteria. The first one is the axiom of the religious-political dualism, formed in the European culture on the basis of Christ’s order: “give back to Caesar what is Caesar's, and to God what is God's.” (Matt 22, 17-21; Luke 20,25). The second criterion is the safety of the state and respecting the independence of the state and the Church, each of them in its own scope, as well as their cooperation for the good of man and for the common good. In the history of the relations between the state and the Church in Poland there were the following periods: 1) First Republic of Poland; 2) Partitions of Poland; 3) Second Republic of Poland; 4) Occupation, comprising two sub-periods: a) the German and Soviet occupation during the Second World War, b) the communist dictatorship in the Polish People’s Republic; 5) Third Republic of Poland, in which the religious-political dualism is guaranteed in the Polish Constitution of 1997 and in the Concordat of 1993; but in the process of Poland’s integration in the European Union attempts are made to impose ideological-political monism in the neo-liberal version.

17

Sądownictwo anglikańskie na przykładzie sądów Kościoła Anglii

51%

Rynkowski M.

Studia z Prawa Wyznaniowego

|

2008

|

vol. 11

119-131

PL

Celem niniejszego artykułu jest krótka prezentacja sądownictwa Kościoła Anglii. Uwagę czytelnika kontynentalnego zwracają silne związki z państwem: ponieważ królowa jest głową Kościoła, sądy mają status sądów królewskich. Podstawę prawną funkcjonowania sądów oraz procedury zostały sformułowane w aktach nazywanych „measures”, które są kościelnymi aktami prawnymi mającymi taką samą rangę prawną, jak ustawy parlamentu. Niniejszy artykuł analizuje źródła prawa, strukturę sądów, ich specyfikę oraz pozycję sędziego (zwanego kanclerzem), wspomniane są pewne kwestie proceduralne, np. prawo do apelacji. Specjalną uwagę zwrócono na wzajemne relacje między sądami kościelnymi a pozostałymi sądami państwowymi, tytułem przykładu cytowane są także orzeczenia w celu podkreślenia znaczenia precedensu w systemie common law. Na końcu artykułu zamieszczono uwagi dotyczące pozycji sądów kościelnych w Walii i Szkocji.

EN

The aim of this paper is to briefly present the judicial system of the Church of England. The state elements of this system are striking to continental readers: as the Queen is the head of the Church, the courts have the status of royal courts; the legal base and rules of procedure are laid down in measures, which are ecclesiastical legal acts having the same legal force as acts of the Parliament. This paper analyzes the legal basis, the structure of the courts, their particular features, and the position of a chancellor; also some procedural issues, e.g. the right of appeal, are mentioned. Special attention is paid to the mutual relationship between the ecclesiastical courts and (classical) state courts. Some examples of judgements are quoted to underline the power of precedence, typical for the common law system. Some remarks concerning the position of ecclesiastical courts in Wales and Scotland conclude this paper.

18

Wolność religijna w pierwszych polskich konstytucjach do poł. XIX w.

51%

Zarzycki Z.

Studia z Prawa Wyznaniowego

|

2010

|

vol. 13

25-44

PL

W literaturze przedmiotu uważa się, że w Polsce przedrozbiorowej do XVIII w. z reguły nie godzono się na indywidualne jednostkowe wybory religijne. Religia była uważana za część porządku ideologicznego państwa. Ze względów natury politycznej zapewniano mniejszościom religijnym pewien stopień swobody religijnej w życiu prywatnym, rzadziej publicznym. Przejawy tolerowania innowierczych kultów religijnych sięgają czasów panowania króla Kazimierza III Wielkiego. Sprawa wolności religijnej i tym samym tolerancji religijnej była mocno i z sukcesami propagowana przez prądy liberalne XVIII-wiecznego Oświecenia, przynależność religijna z reguły nie była już wtedy kryterium decydującym o prawach publicznych. Na tym tle Konstytucję 3 Maja 1791 r. ocenić można jako umiarkowanie postępową. Zapewniła pierwszeństwo, czyli prawne uprzywilejowanie religii katolickiej, jednocześnie przewidując swobodę wyznań religijnych. Rozwiązania przyjęte w Konstytucji Księstwa Warszawskiego z 1807 r. były krokiem naprzód w budowaniu państwa o równouprawnionych wyznaniach. Z kolei Konstytucja Królestwa Polskiego z 1815 r. była bardziej liberalna i narodowa, lecz zarazem mniej demokratyczna. Na gruncie Statutu Organicznego dla Królestwa Polskiego z 1832 r. status prawny religii i Kościoła katolickiego niewiele się zmienił.

EN

The literature on the subject claims that in pre-partition Poland until the 18th century individual choices of denomination were disapproved of. Religion was considered a component of the ideological state order. For political reasons, religious minorities were to some extent autonomous in their private religious expression, which was not the case in the public domain. Toleration of infidel cults goes back to Casimir the Great. The issue of religious freedom and, what follows, religious toleration was strongly and successfully promoted by the liberal trends of the 18th century Enlightenment. Religious belonging was to a lesser extent decisive in the sphere of public rights. In this context, the Constitution of 3rd May 1791 may be assessed as moderately progressive. The constitution safeguarded the precedence, i.e. legal privilege, of the Roman Catholic religion, at the same time allowing for freedom of denomination. The solutions adopted in the Constitution of the Duchy of Warsaw of 1807 went a step forward and fostered equal rights for denominations. On the other hand, the Constitution of the Kingdom of Poland of 1815 was more liberal and national, however less democratic. Under the Organic Statute of the Kingdom of Poland of 1832, the legal status of religion and Roman Catholic Church was hardly altered.

19

Podstawowe regulacje wyznaniowe w prawie ukraińskim

51%

Kovalenko Ł.

Studia z Prawa Wyznaniowego

|

2002

|

vol. 5

79-109

PL

Autorka omawia przepisy ukraińskiego ustawodawstwa wyznaniowego.

20

Ewolucja prawa wolności religijnej w Australii

51%

Zieliński T. J.

Studia z Prawa Wyznaniowego

|

2009

|

vol. 12

35-56

PL

W toku swojej ponad 200-letniej historii skolonizowany przez Brytyjczyków kontynent australijski był miejscem realizacji różnych modeli relacji między władzą publiczną a religią, a więc i różnych sposobów określania w prawie granic wolności religijnej. Początkowy model ścisłego zespolenia państwa i Kościoła Anglikańskiego ustąpił systemowi prawnego uprzywilejowania wybranych Kościołów chrześcijańskich, który jednocześnie zapewniał daleko idącą tolerancję dla pozostałych wspólnot religijnych. Rozwiązanie to następnie zastąpione zostało przez model – niekonsekwentnego wprawdzie – rozdziału struktur władzy publicznej od struktur religijnych. Po powstaniu federacji australijskiej ukształtowało się prawodawstwo pozwalające na pragmatyczne popieranie przez protestanckie pod względem ideowym państwo gotowych do współpracy z nim wspólnot religijnych. W postawie akomodacji państwa do religii widoczne było jednak preferencyjne traktowanie światopoglądu religijnego kosztem światopoglądów areligijnych, preferencyjne traktowanie wspólnot chrześcijańskich kosztem niechrześcijańskich oraz sprzyjanie wspólnotom religijnym o dłuższej historii. W warunkach pogłębiającego się na początku nowego millenium pluralizmu ideowego społeczeństwa australijskiego, przed tamtejszym prawem stanowym i federalnym stoi wszakże zadanie przekształcenia dotychczasowego modelu, by sprostać oczekiwaniom żywionym przez członków wielokulturowego, wielowyznaniowego i wieloetnicznego społeczeństwa, które coraz wyraźniej będzie artykułować potrzebę nowoczesnych gwarancji prawnych dla swobód światopoglądowych na wzór systemów ochrony przyjętych w krajach Unii Europejskiej lub USA.

EN

Throughout over two hundred years of its history, the Britain-colonized Australian continent has seen various models of relations between the secular and religious authority and, consequently, various legal solutions to the issue of the boundaries of religious freedom. The original model of relative unity of the state and the Anglican Church was superseded by a system of legal privileges granted to selected Christian churches, however, with far-reaching toleration of the remaining religious communities. This solution was further replaced by a model of – though not complete – separation between the public authorities and religious structures. After the establishment of the Australian Federation, the newly-made legislation allowed the ideologically Protestant state to sanction cooperative religious groups. Nevertheless, the state’s attitude to religion displayed a preferential treatment of religious rather than non-religious outlook, of Christian rather than non-Christian communities and favouring religious groups of long standing. With the currently deepening ideological pluralism of the Australian society, the country’s state and federal law is facing a challenge of transforming the existing model in order to meet the expectations of the multicultural, multiconfessional and multiethnic society. This society will even stronger voice the requirement of modern legal guarantees for the liberty of worldviews, following the patterns adopted in the USA and European Union.

Refine search results

Dobra materialne w nauczaniu papieży ostatniego stulecia

Ingerencja cara rosyjskiego Piotra I (1682-1725) w sprawy wyznaniowe Rzeczypospolitej

W kierunku jedności polityczno-religijnej. Wybrane zagadnienia z historii Kościoła i państwa na Półwyspie Iberyjskim od III do XV w.

Przeobrażenia społeczno-polityczne w hiszpańskiej monarchii konstytucyjnej oraz w Kościele katolickim na przełomie XIX i XX wieku

Międzynarodowa konferencja naukowa pt. Kościół i jego prawo w nauczaniu św. Jana Pawła II, Lublin, 9 czerwca 2017 r.

Kościoły w Finlandii

Wolność religijna i stosunek państwa do wspólnot religijnych w konstytucjach wybranych państw muzułmańskich

Sytuacja prawna wspólnot i związków religijnych w prawie białoruskim

Relacje pomiędzy państwem a kościołami i związkami wyznaniowymi w kantonie Vaud

Klauzule wyznaniowe w Konstytucji RP

Kościół Państwowy Islandii

Znamiona państwa wyznaniowego. Uwagi na kanwie dorobku współczesnego konstytucjonalizmu

Pochodzenie dziecka i władza rodzicielska w prawie rodzinnym państw islamskich

O prawie spadkowym w krajach islamskich

Wolność religijna w konstytucjach i ustawach wyznaniowych państw postradzieckich

Państwo polskie a Kościół katolicki w ujęciu historycznym

Sądownictwo anglikańskie na przykładzie sądów Kościoła Anglii

Wolność religijna w pierwszych polskich konstytucjach do poł. XIX w.

Podstawowe regulacje wyznaniowe w prawie ukraińskim

Ewolucja prawa wolności religijnej w Australii