Search results

1

Panpsychistické motivy ve filosofii Ladislava Hejdánka

100%

Tollar V.

Filosofický časopis (Philosophical Journal)

|

2012

|

vol. 60

|

issue 2, Special No: Hledání ztraceného času

287-300

EN

The aim of this contribution is to introduce panpsychist motifs in the philosophy of Ladislav Hejdánek and to compare them with some other contemporary trends in the philosophy of mind, primarily that of David Chalmers. Hejdánek’s system remarkably fuses a continental understanding for the theme of subjectivity with a critique of the objectifying approach to reality prevailing in the natural science. Hejdánek starts from original ideas of G. W. Leibniz, A. N. Whitehead, P. Teilhard de Chardin, and most of all E. Rádl. The article seeks to show that Hejdánek’s considerations can even be inspirational for the contemporary global debate of this topic. In addition to the currently familiar texts, it builds on hitherto unpublished Diary of Ideas of Ladislav Hejdánek.

2

Panpsychism and emergentism, or the gradation of mystery

86%

Dombrowski M., Dombrowski M.

Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria

|

2019

|

issue 3

3

Metafyzika života Hanse Jonase jako stále živý podnět

72%

Vácha J.

Filosofický časopis (Philosophical Journal)

|

2017

|

vol. 65

|

issue 4

583-605

EN

In this article, the philosophy of biology of the German philosopher Hans Jonas (1903– –1993) is presented in a concise form. According to this approach, it is necessary to project an anti-reductionist view of the human mind back into the whole evolutionary order, the climax of which is man. In this respect, only man, as embodied subjectivity, is capable of such a retrospective view. A disposition to the emergence of the inwardness of the organism is already contained in material nature itself, and it then develops in the course of evolution by its own powers up to the emergence of the human spirit. It exploits, in this regard, “openings“ in the causal nexus of nature, provided by quantum physics. Jonas is, here, characterised as a panpsychic and an attempt is made to categorise his panpsychism in terms of todays context, both from a philosophical point of view (G. Strawson, D. Chalmers), and a biological one (the phenomena of self‑assembly and self-organisation as sources of “order for free”).

4

Fizykalistyczny panpsychizm

72%

STRAWSON G., Jarocki J.

Roczniki Filozoficzne

|

2018

|

vol. 66

|

issue 1

181-205

PL

W najogólniejszym sformułowaniu panpsychizm to pogląd, który głosi, że wszystko jest umysłem lub świadomością. Mimo że stanowisko to ma długą tradycję i staje się coraz popularniejsze we współczesnej debacie, wciąż ma ono wielu przeciwników. Celem tego artykułu jest dowiedzenie, że panpsychizm stanowi najlepsze metafizyczne wyjaśnienie natury tego, co stanowi ostateczne tworzywo rzeczywistości. Jest to zarazem odmiana fizykalizmu, zgodnie z którą doświadczenie (doświadczeniowość) jest budulcem wszystkich konkretnie istniejących przedmiotów.

EN

Rougly speaking, panpsychism is the view, that everything is mind or have consciousness. Although the view has a long and venerable tradition, and becomes more and more popular in the contemporary debate, it still has many opponents. The aim of this article is to prove that panpsychism is the best metaphysical account of the nature of the ultimate stuff of reality. At the same time, it is a kind of physicalism, according to which experience (experientiality) is the fundamental stuff of all concrete objects.

5

Geneza materii i mechanizm ewolucji w Filozofii ewolucji kosmicznej Feliksa Młynarskiego (1884-1972)

72%

Roskal Z.

Filozoficzne Aspekty Genezy

|

2022

|

vol. 19

|

issue 1

23-45

EN

The article presents the philosophical views of Feliks Młynarski on the genesis of matter and mechanisms of evolution included in the unpublished dissertation entitled Philosophy of Cosmic Evolution. I argue that these views - contrary to the author’s declaration - are not a kind of ontological dualism, but one of the versions of panpsychism known as pan(proto)cosmic psychism, which is a form of monism.

PL

W artykule zostały zaprezentowane poglądy filozoficzne Feliksa Młynarskiego na genezę materii i mechanizmy ewolucji zawarte w nieopublikowanej rozprawie zatytułowanej Filozofia ewolucji kosmicznej. Argumentuję, że poglądy te - wbrew deklaracji autora - nie są rodzajem dualizmu ontologicznego, ale jedną z wersji panpsychizmu znanej jako pan(proto)psychizm kosmiczny, który jest formą monizmu.

6

Panpsychism and Pantheism. An Uneasy Alliance?

72%

Jarocki J.

Roczniki Filozoficzne

|

2023

|

vol. 71

|

issue 2

163-183

PL

Mimo że panpsychizm i panteizm postrzegano w przeszłości jako naturalnych sojuszników, we współczesnej filozofii najczęściej podkreśla się raczej różnice, nie zaś podobieństwa między nimi. W efekcie tylko niewielka część panpsychistów (np. tak zwani kosmopsychiści) przyznaje, że ich pogląd może implikować panteizm. W swoim artykule wskazuję, iż co najmniej niektóre popularne wersje panpsychizmu w istocie prowadzą do panteizmu. Mój główny argument głosi, że panpsychizm spełnia minimalne warunki dla panteizmu, definiowanego jako pogląd, w myśl którego świat jest identyczny ze wszechogarniającą Jednością i że Jedność ta ma boski charakter. Mimo że niektóre rodzaje panpsychizmu pozwalają uniknąć tej konkluzji, najbardziej popularne jego wersje wytyczają drogę wprost do panteizmu. Wielu filozofów uzna, iż jest to poważne wyzwanie dla panpsychizmu. Można jednak także argumentować, iż wniosek ten nie jest tak destrukcyjny, jak mogłoby się zdawać. Wszechogarniający kosmiczny Umysł nie ma wiele wspólnego z Bogiem wielkich religii basenu Morza Śródziemnego, przyjęcie jego istnienia nie musi zatem prowadzić do odrzucenia naturalizmu, który wielu filozofom wyda się warunkiem sine qua non. Bez względu na to, celem tego artykułu jest zwrócenie uwagi zwolenników panpsychizmu na jeszcze jeden problem, z którym muszą się zmierzyć.

EN

Although panpsychism and pantheism were seen as natural allies in the past, in contemporary philosophy it is widely common to stress differences rather than similarities between them. As a result, only few panpsychists (e.g. so-called cosmopsychists) acknowledge that their view may imply pantheism. In my paper, I argue that at least some popular versions of panpsychism do lead to pantheism. My main argument is that panpsychism meets the minimal requirements for pantheism, defined as a view that the world is identical to all-encompassing Unity and that this Unity is divine. Although there are kinds of panpsychism that allow one to avoid these consequences, the most popular versions of this view pave the way to pantheism. Many philosophers will find this a serious challenge for panpsychism. On the other hand, it can be argued that this conclusion is not as grim as it seems. An all-encompassing Cosmic Mind has little to do with the God of Abrahamic religions, so it does not necessarily deprive panpsychism of its naturalistic flavor that many find non-negotiable. Be that as it may, the aim of this paper is to turn the attention of proponents of panpsychism to yet another problem they need to solve.

7

Between science and pseudosciences. From panpsychism to psychoanalysis

72%

Nauka

|

2021

|

issue 1

8

Błąd panpsychistycznego redukcjonizmu. Fundamenty nienowej ideologii. Philip Goff, "Błąd Galileusza. Fundamenty nowej nauki o świadomości", tłum. Jacek Jarocki, Wydawnictwo Naukowe PWN , Warszawa 2022, ss. 238 (rec.)

58%

Łagosz M.

Studia Philosophiae Christianae

|

2022

|

vol. 58

|

issue 1

171-184

EN

Philip Goff’s book is an entry in the field of broadly defined philosophy of mind, as well as in the philosophy and methodology of natural sciences. It combines quite skillfully a popular scientific style with a more systematic scientific analysis. In addition to its central topic, which is the question of panpsychism, we find references to well-known thought experiments in the philosophy of consciousness. Despite numerous criticisms the book is a relative valuable addition to the existing literature, broadening the horizon of the ontological disputes about panpsychism in the context of natural science (physiology of higher nervous activity, neuroscience, quantum mechanics).

PL

Książka Philipa Goffa jest pozycją z zakresu szeroko rozumianej filozofii umysłu z wątkami filozofii i metodologii nauk przyrodniczych. Łączy w sobie dość umiejętnie styl popularnonaukowy z fragmentami o charakterze bardziej systematycznej analizy naukowej oraz filozoficznej. Poza centralnym tematem rozważań, jakim jest kwestia panpsychizmu, znajdujemy w niej m.in. odniesienia do znanych w filozofii świadomości eksperymentów myślowych, jak: „jak to jest być nietoperzem?”, „pokój Marii”, „chiński pokój” czy problem „filozoficznych zombie”. Mimo licznych uwag krytycznych książkę należy uznać za względnie wartościową. Poszerza ona horyzont ontologicznych sporów o panpsychizm – m.in. w kontekście przyrodoznawstwa (fizjologia wyższej czynności nerwowej, neuronauki, mechanika kwantowa).

Refine search results

2 Filosofický časopis (Philosophical Journal)

2 Roczniki Filozoficzne

1 Filozoficzne Aspekty Genezy

1 Nauka

1 Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria

1 Studia Philosophiae Christianae

2 Jarocki J.

1 Dombrowski M.

1 Roskal Z.

1 STRAWSON G.

1 Tollar V.

1 Vácha J.

1 Łagosz M.

1 2023

2 2022

1 2021

1 2019

1 2018

1 2017

1 2012

Panpsychistické motivy ve filosofii Ladislava Hejdánka

Panpsychism and emergentism, or the gradation of mystery

Metafyzika života Hanse Jonase jako stále živý podnět

Fizykalistyczny panpsychizm

Geneza materii i mechanizm ewolucji w Filozofii ewolucji kosmicznej Feliksa Młynarskiego (1884-1972)

Panpsychism and Pantheism. An Uneasy Alliance?

Between science and pseudosciences. From panpsychism to psychoanalysis

Błąd panpsychistycznego redukcjonizmu. Fundamenty nienowej ideologii. Philip Goff, "Błąd Galileusza. Fundamenty nowej nauki o świadomości", tłum. Jacek Jarocki, Wydawnictwo Naukowe PWN , Warszawa 2022, ss. 238 (rec.)