Search results

1

Dobry doradca – piętnastowieczny portugalski traktat dydaktyczny. O poradach żywieniowych króla Edwarda

100%

Działak-Szubińska A.

Res Rhetorica

|

2018

|

vol. 5

|

issue 1

81-95

PL

Dobry doradca (Leal Conselheiro) to traktat dydaktyczny napisany przez króla Edwarda (port. Dom Duarte), władcę Portugalii z dynastii Avis (1391–1438). Dzieło – podobnie jak inne utwory monarchy, któremu historiografowie nadali przydomek „Elokwentny” – jest przykładem publikacji z tak zwanego nurtu dworskiej prozy doktrynalnej. Wszechstronnie wykształcony władca wygłasza różnorodne porady. W wielu przypadkach odwołuje się także do autorytetu Kościoła i uczonych ksiąg, mimo to rady podane są w sposób przystępny i przejrzysty. Autor traktatu utrzymuje stały kontakt z audytorium – w pracy można znaleźć elementy właściwe dla dyskursu wygłaszanego ustnie, a porady są skierowane bezpośrednio do interlokutora i oparte na osobistych doświadczeniach władcy. Dobry doradca, zgodnie z nazwą, jest dziełem, które zawiera zalecenia z różnych dziedzin życia, w tym także porady dotyczące żywienia. To właśnie zalecenia, które król formułuje i przedstawia odnośnie do, jak sam to określa, „dbania o żołądek”, zostały w artykule poddane analizie. Na podstawie specyfiki wybranych środków językowych charakterystycznych dla literatury parenetycznej można stwierdzić, że tekst jest wysoce perswazyjny i podporządkowany celom doradczym. Co więcej, pozornie błahe wskazówki żywieniowe Dobrego doradcy są elementem szerszej wizji moralno-politycznej.

EN

Leal Conselheiro is a fifteenth century didactic treatise written by Edward (Portuguese: Dom Duarte), King of Portugal of the House of Aviz (1391–1438). The work – similar to others created by the ruler, whom historiographers refer to as the Eloquent – comes under the heading of so-called prosa doutrinal de corte. A diversified body of advice is delivered by a comprehensively educated king. King Edward relates to the authority of the Church as well as wise books. Nonetheless, bits of advice are presented clearly and understandably. It is worth adding that the author maintains a rapport with his audience – the work exhibits features evocative of oral discourse, whereas advice is addressed directly at the interlocutor and based upon king’s personal experience. Leal Conselheiro, in line with its very title, is a compound of recommendations from different areas of life, including nutrition. Advice on “how to take care of one’s stomach”, as the king himself puts it, has been subjected to analysis in the present article. The characteristics of textual devices demonstrate that the treatise is highly persuasive and subordinated to advisory goals. What is more, apparently trivial pieces of nutrition-related advice of Leal Conselheiro seem to be embedded in the king’s broader political and moral vision.

2

“Let’s Do What Is Ours!”, or about the Intellectual Ethos in a Modern Paraenesis by Wojciech Młynarski

80%

Wysocka A.

Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio N – Educatio Nova

|

2020

|

issue 5

EN

The article contains a semantic and stylistic analysis of the song by Wojciech Młynarski entitled Let’s Do What Is Ours! (Pol. Róbmy swoje!), carried out with particular emphasis on the axiological intention of the author. The work promoting the attitude of intellectual courage, creative activity and perseverance, which serves the civilization values verbalized by the author in the form of a triad “culture, art, freedom of speech”, was considered a modern paraenesis, in which numerous linguistic and literary means (and in particular the title phrase, which became a winged word) were used to shape the worldview of the audience. The text has been reviewed against the artist’s entire legacy, the usefulness of which for didactics of Polish was reflected in the new base for teaching program for high school.

PL

Artykuł zawiera analizę semantyczną i stylistyczną piosenki Wojciecha Młynarskiego pt. Róbmy swoje!, przeprowadzoną ze szczególnym uwzględnieniem aksjologicznej intencji nadawcy. Utwór ten zachęca do odwagi intelektualnej, twórczej aktywności i wytrwałości, a propagowana w nim postawa ma służyć wartościom cywilizacyjnym zwerbalizowanym w postaci triady „kultura, sztuka, wolność słowa”, uznano go zatem za nowoczesną parenezę, w której różnorodne środki językowe i literackie (a w szczególności tytułowa fraza, która stała się skrzydlatym słowem) posłużyły kształtowaniu światopoglądu odbiorców. Tekst został poddany oglądowi na tle całej spuścizny artysty, której przydatność w dydaktyce polonistycznej znalazła odzwierciedlenie w nowej podstawie programowej.

3

Status oraz tradycje wychowawcze frankońskich matres familias – na przykładzie Herchenefredy (VII w.) oraz Dhuody z Septymanii (ok. 803-843)

80%

Chudzikowska-Wołoszyn M.

Vox Patrum

|

2020

|

vol. 73

149-178

EN

This article will present the issue of the pedigree position and parental rights, which in the centuries-old tradition have been attended by the Franconian aristocrats. These noble and respectable matrons, though subject to the ruthless power of their husbands, and also representing the natural sexus inferior, had, as it turns out, a kind of power of attorney to take an open voice regarding the moral education of their own sons and successors. These women obtained the status of Christian matres familias. At the same time, they did not lack the conviction of the mission performed for the good of the entire family. From the Kingdom of the Franks, get throught two written testimonies of the so-called maternal educational struggles. Unique evidence of maternal effort that became a sacrifice to God. Representing the seventh-century Herchenefred left three instructive letters for her son Dezyderiusz.Dhuoda from Septymania, living in the middle of the 9th century, wrote a long textbook of right living, which addressed her firstborn Wilhelm. Two aristocratic mothers and two preserved unique female sources, written for sons and successors. These testimonies in a detailed way provide us today with answers to questions related to the status of mothers of that time - the mothers of the Franconian families. What was their strength and allowed for the formulation of courageous and arbitrary admonitions directed to their male heirs? In the article, the author will attempt to approximate the definition of the Franconian mater familiae, which, apart from the ancient tribal tradition, also consisted of adopted biblical and patristic pedagogy.

PL

Niniejszy artykuł podejmuje problematykę dotyczącą pozycji rodowej oraz uprawnień wychowawczych, które na drodze wielowiekowej tradycji stały się udziałem frankońskich arystokratek. Owe zacne i poważane matrony, podlegające bezwzględnej władzy swych mężów, a także reprezentujące naturalny sexus inferior, posiadały, jak się okazuje, swoistego rodzaju pełnomocnictwo do zabrania otwartego głosu w sprawie moralnego wychowania własnych synów i następców. Kobiety te uzyskały status chrześcijańskich matres familias. Nie brakowało im przy tym przekonania o pełnionej dla dobra całego rodu misji. Z okresu państwa frankońskiego zachowały się dwa pisemne świadectwa tzw. matczynych zmagań wychowawczych. Unikatowe dowody macierzyńskiego trudu, który stawał się ofiarą złożoną Bogu. Reprezentująca początek VII w. Herchenefreda, pozostawiła dla swojego syna Dezyderiusza trzy pouczające listy. Dhuoda z Septymanii, żyjąca w połowie IX w., spisała – z kolei – długi wzorcotwórczy traktat poświęcony prawemu życiu, który zaadresowała do pierworodnego syna Wilhelma. Zachowane instrukcje wychowawcze Herchenefredy oraz Dhuody poświadczają, jakie były oczekiwania społeczne względem frankońskich matron. Okazuje się, że ponosiły one wielką odpowiedzialność za przekazanie swoim dzieciom moralnych idei oraz praktyk. Tym samym, zajmowały ważną rolę w budowaniu potęgi rodu swoich małżonków. Oba kobiece świadectwa w szczegółowy sposób dostarczają nam dzisiaj odpowiedzi na pytania związane ze statusem ówczesnych matek – rodzicielek merowińskich i karolińskich rodów. W artykule autorka podejmie próbę przybliżenia definicji frankońskiej mater familias, na którą oprócz pradawnej tradycji plemiennej składała się niewątpliwie także zaadoptowana pedagogia patrystyczna.

Refine search results

1 Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio N – Educatio Nova

1 Res Rhetorica

1 Vox Patrum

1 Chudzikowska-Wołoszyn M.

1 Działak-Szubińska A.

1 Wysocka A.

2 2020

1 2018

Dobry doradca – piętnastowieczny portugalski traktat dydaktyczny. O poradach żywieniowych króla Edwarda

“Let’s Do What Is Ours!”, or about the Intellectual Ethos in a Modern Paraenesis by Wojciech Młynarski

Status oraz tradycje wychowawcze frankońskich matres familias – na przykładzie Herchenefredy (VII w.) oraz Dhuody z Septymanii (ok. 803-843)