Search results

1

Instrumenty prawne obstrukcji parlamentarnej

100%

Mróz R.

Przegląd Prawa Konstytucyjnego

|

2012

|

issue 3 (11)

181-198

PL

Niniejsze opracowanie stanowi próbę analizy zjawiska obstrukcji parlamentarnej pod kątem narzędzi prawnych, które pozostając w dyspozycji parlamentarzystów, służą zakłócaniu prac legislacyjnych. Prawo do takowego działania wynika z samej istoty opozycji i stanowi ostateczną formę sprzeciwu, nie wkraczającą w sferę bezprawnego działania. Zjawisko to powszechne jest we wszystkich rozwiniętych systemach demokratycznych, gdzie praktyka parlamentarna bądź regulaminy wewnętrzne izb dopuszczają możliwość zakłócania prac parlamentu, nie penalizując tego procederu. Jednocześnie, w artykule omówione zostały instrumenty, które w zamierzeniu ograniczać mają występowanie tego przejawu działalności parlamentarzystów, zaś najobszerniej potraktowany został przykład Senatu USA, który może być uznany zarówno za kolebkę dzisiejszej formy obstrukcji parlamentarnej, jak i kraj pionierski w kwestii wprowadzania restrykcji w tym względzie. Autor porusza również kwestię samego zjawiska obstrukcji, jako immamentnie związanego z pluralizmem politycznym i będącego przejawem realizowania konstytucyjnych funkcji opozycji. Wysuwa również tezę, iż działanie to samo w sobie nie powinno być ex ante traktowane jako niekorzystny element systemu politycznego, gdyż pozytywny lub negatywny efekt jego występowania zależny jest od danych okoliczności, na które składają się m.in. kultura i tradycja parlamentarna oraz zakres władzy, jaka skupiona jest w organach ustawodawczych. Szczególna uwaga poświęcona została instrumentom prawnym, które obecne są w polskim systemie prawa konstytucyjnego i pozwalają na próbę paraliżowania procedury ustawodawczej. Dotyczy to zarówno sytuacji hipotetycznych, jak i doświadczeń parlamentarnych w tym względzie, które miały miejsce w ostatnim czasie.

EN

This article aims at an attempt to analyze the phenomenon of filibustering, with respect to the legal means used by members of parliament to disturb the legislative procedure. The right to such action stems from the essence of the political opposition itself and can be construed as a last resort in the area of expressing objections to the actions of the majority, while not being illegal. Filibustering is a common phenomenon in all of the well-developed, democratic political systems, which do not penalize such action, moreover, in which the parliamentary tradition or the internal provisions of parliamentary statutes create an opportunity to legally disturb the legislative process.

2

Instytucja recall na Łotwie

100%

Jackiewicz A.

Przegląd Prawa Konstytucyjnego

|

2018

|

issue 2 (42)

69-82

PL

Mechanizm recall, podobnie jak inne formy demokracji bezpośredniej, cieszy się coraz większym zainteresowaniem legislatorów jak i przedstawicieli nauki. W ciągu ostatniego stulecia pojawił się w szeregu państw, tak na poziomie centralnym jak i w szczególności na poziomie regionalnym oraz lokalnym. Do grona tych państw w 2008 r. dołączyła Łotwa wprowadzając do swojego porządku prawnego wyjątkową w skali świata formę recall. Autor w artykule definiuje mechanizm recall, przedstawia państwa w których występuje oraz klasyfikuje rodzaje recall. Następnie prezentuje proces konstytucjonalizacji recall na Łotwie oraz aktualną regulację konstytucyjną oraz ustawową dotyczącą tej instytucji. Podjęto także próbę oceny potencjału ustrojowego mechanizmu recall na Łotwie.

EN

The recall mechanism, like other forms of direct democracy, has raised a growing interest. In the last century, a number of states have used it, both on the central level and,especially, on the regional and local level. The group of such countries was joined in 2008 by Latvia which introduced into its legal system a unique, on the world scale, form of recall. In the article, the author defines the recall mechanism, presents countries where the mechanism exists, and classifies the types of recall. Then the author presents the proces of constitutionalization of recall in Latvia and the current constitutional and statutory provisions pertaining to that institution. Also, an attempt has been made to evaluate the potential of this institution in Latvia’s system of government.

3

Jednoizbowość jako cecha parlamentów państw bałtyckich

100%

Bichta T., Michalczuk-Wlizło M.

Przegląd Prawa Konstytucyjnego

|

2012

|

issue 1 (9)

47-68

PL

Jednoizbowość to cecha systemu politycznego polegająca na istnieniu tylko jednej izby w parlamencie danego państwa. Przykładem państw, w których występuje jedna izba parlamentu są: Litwa, Łotwa i Estonia. Do głównych cech charakteryzujących silne jednoizbowe parlamenty należą przede wszystkim: monopol władzy ustawodawczej, zależność istnienia rządu od woli parlamentu a także względna fragmentaryzacja izby. Litewski Seimas, łotewski Saeima, jak i estoński Riigikogu posiadają daleko idącą swobodę i autonomię w decydowaniu o swojej strukturze oraz trybie pracy. Czyni to z nich organy skuteczne i sprzyjające stabilności politycznej w poszczególnych państwach.

EN

The aim of this article was to show parliaments of three Baltic countries (Lithuania, Latvia and Estonia) and their typical attributes. They all are single chamber parliaments. Among the most important features are: monopoly of legislature, government dependence of parliament and small number of parties in parliament. Seimas, Saeima and Riigikogu are independent objects that makes them efficient political bodies and also makes their political systems more stable.

4

Instytucja odwołalności przedstawicieli przez wyborców w Republice Białoruś

100%

Kryszeń G.

Przegląd Prawa Konstytucyjnego

|

2018

|

issue 2 (42)

83-96

PL

Konstytucja Republiki Białoruś z 15 marca 1994 r., określając status członków parlamentu i deputowanych terenowych rad deputowanych, nawiązała do kanonów konstytucyjnej regulacji statusu przedstawiciela w dawnych państwach socjalistycznych, a przede wszystkim: koncepcji mandatu imperatywnego i sprzężonej z nią instytucji odwołalności reprezentantów przez wyborców. Celem niniejszego opracowania jest przede wszystkim wszechstronne przedstawienie białoruskich unormowań prawnych odnoszących się do wspomnianej instytucji, przesłanek jej stosowania, zasad procesu odwoławczego, jak i jego konsekwencji prawnych. Omówienie tej problematyki jest poprzedzone charakterystyką zakładanej roli odwołalności przedstawicieli w doktrynalnym i prawnym modelu przedstawicielstwa przyjętym na Białorusi.

EN

The Constitution of the Republic of Belarus of March 15, 1994, defining the status of members of the parliament and deputies of the local councils of deputies, referred to the canons of constitutional regulation of the status of a representative in former socialist countries, and above all: the concept of an imperative mandate and the institution of recalling voters by the voters. The aim of this study is first and foremost a comprehensive presentation of Belarusian legal regulations pertaining to the said institution, the conditions for its application, the principles of the appeal process as well as its legal consequences. Discussion of this issue is preceded by a characteristic of the assumed role of the recall of representatives in the doctrinal and legal model of representation adopted in Belarus.

5

Instrumenty realizacji funkcji kontrolnej Sejmu – próba oceny skuteczności

100%

Juchniewicz J.

Przegląd Prawa Konstytucyjnego

|

2013

|

issue 1 (13)

15-32

PL

Do najstarszych i najistotniejszych sfer działalności organu przedstawicielskiego należy funkcja kontrolna. Celem kontroli prowadzonej przez organ przedstawicielski jest zbadanie pewnej sfery działalności rządu, wykrycie i wskazanie nieprawidłowości a także podjęcie działań zmierzających do uniknięcia wykrytych nieprawidłowości w przyszłości. Realizacja funkcji kontrolnej Sejmu, której podstawę stanowi art. 95 ust. 2 Konstytucji, następuje przy zastosowaniu szeregu instrumentów, wśród których można wskazać instrumenty indywidualnej kontroli poselskiej (interpelacji poselskich, zapytań poselskich, pytań w sprawach bieżących i informacji bieżącej), działalność komisji sejmowych, w tym sejmowych komisji śledczych oraz instrumenty kontroli prowadzonej przez całą izbę. Skuteczność tych instrumentów może być rozpatrywana w wielu płaszczyznach – od możliwości korzystania z nich przez ugrupowania pozostające w opozycji do większości rządzącej, ocenę realizacji celów, jakie z każdym z instrumentów kontroli się wiążą, wymaga także zdefiniowanie kryteriów kontroli sejmowej.

EN

The control function is one of the oldest and most fundamental spheres of representative body’s activity. The aim of the control carried out by the representative body is to in- vestigate certain areas of government activity, detect and indicate irregularities, as well as to undertake measures to prevent irregularities in the future. The implementation of the Sejm’s control function, which is based on art. 95, paragraph 2 of the Constitution, occurs when applying wide range of instruments among which we can discern in- struments of individual control of Deputies (parliamentary interpellation, parliamentary questions, questions on current affairs and current information), the activities of Sejm committees, including the parliamentary commission of inquiry and instruments of control carried out by the entire chamber. The effectiveness of these instruments may be considered on many grounds – from the possibility of being used by groups staying in opposition to the ruling majority to assessment of the objectives connected to each of the control instruments, and this requires Sejm control criteria to be defined.

6

Status prawnoustrojowy sejmowej komisji śledczej

88%

Zaleśny J.

Studia Politologiczne

|

2010

|

vol. 18

157-205

EN

The analysis focuses on the system of Parliamentary Investigative Committee. The paper reveals that the Committee is an extraordinary means of parliamentary control over the public authorities. And it should be appointed only when other instruments of shaping the country’s political reality are failing and can not produce the desirable effects because of their limited ability to influence. It is also being proved in the work, that the sense of the Investigative Committee is to be a supplement to and not to replace other available tools that the Parliament is having to control phenomena and political processes.

7

Francuski model parlamentarnej kontroli polegislacyjnej

88%

Szymanek J.

Przegląd Prawa Konstytucyjnego

|

2018

|

issue 3 (43)

77-102

PL

Artykuł podejmuje temat ewaluacji ustawodawstwa w parlamencie Francji. Francuski model oceny uchwalonego ustawodawstwa jest wysoce oryginalny i – w jakiejś mierze – niepowtarzalny. Rozstrzyga o tym przede wszystkim podniesienie działań ewaluacyjnych do rangi rozstrzygnięć konstytucyjnych i wyraźne uznanie, że tzw. ewaluacja polityk publicznych (évaluation des politiques publiques) jest jedną z funkcji parlamentu. Doświadczeń francuskich nie można raczej traktować jako wzorcowych dla ustanowienia procedur podobnej oceny w pracach analitycznych polskiego Sejmu. Te są bowiem prowadzone na zasadach ogólnego doradztwa naukowego i eksperckiego, które jednak z formalnego punktu widzenia nie są właściwą procedurą parlamentarną (jak ma to miejsce we Francji). Niemniej można sięgnąć po ogólny schemat metodologii ewaluacji, która niezależnie czy ocena uchwalonych ustaw prowadzona jest przez organy parlamentu (np. komisje) czy też podmioty wchodzące w skład Kancelarii Sejmu (np. BAS) może być zaadoptowany. Chodzi tu przede wszystkim o wprowadzenie dwóch poziomów takiej oceny, tj. poziomu oceny stopnia prawnej implementacji ustawy w życie (za pośrednictwem odpowiednich aktów wykonawczych) oraz poziomu właściwej oceny skutków jakie ustawa wywołuje (ocena merytoryczna). Wydaje się, że w ślad za rozwiązaniami francuskimi można by było również wprowadzić, jako rozwiązanie optymalne, temporalne założenia takiej kontroli, tj. okres sześciu miesięcy na ocenę tego, czy ustawa została przez rząd prawidłowo wprowadzona do obiegu prawnego oraz okres trzech lat na ocenę tego, czy skutki jakie ustawa wywołuje odpowiadają tym, jakie przewidywano w momencie przedłożenia projektu ustawy.

EN

The article deals with the subject of evaluation of legislation in the French parliament. The French model for the assessment of adopted legislation is highly original and – to some extent – unique. This is mainly determined by the increase of evaluation activities to the rank of constitutional decisions and a clear recognition that the so-called evaluation of public policies (évaluation des politiques publiques) is one of the functions of the parliament. French experience can not be treated as a model for the establishment of similar assessment procedures in the analytical work of the Polish Sejm. These are carried out on the basis of general scientific and expert advice, which, however, from a formal point of view, are not the proper parliamentary procedure (as is the case in France). However, one can reach for a general scheme of evaluation methodology, which regardless of whether the assessment of adopted laws is carried out by parliament bodies (eg committees) or entities that are part of the Sejm Chancellery (eg BAS) can be adopted. This is primarily about the introduction of two levels of such an assessment, i.e. the level of assessment of the legal degree of implementation of the Act (through the relevant implementing acts) and the level of proper impact assessment that the Act triggers (substantive evaluation). It seems that following the French solutions, one could also introduce, as a solution, optimal, temporal assumptions for such control, i.e. a period of six months to assess whether the law was correctly introduced by the government into the legal circulation and a period of three years to assess this whether the effects that the Act triggers correspond to what was expected at the time the bill was submitted.

8

Odpowiedzialność członków Rządu Federalnego w Belgii

88%

Prokop K.

Przegląd Prawa Konstytucyjnego

|

2018

|

issue 2 (42)

39-56

PL

Niniejszy artykuł poświęcony jest odpowiedzialności członków Rządu Federalnego w Belgii. Zasadnicza część opracowania dotyczy mechanizmów odpowiedzialności politycznej. Obejmują one odpowiedzialność indywidualną ministrów oraz odpowiedzialność solidarną gabinetu. W pierwotnej wersji konstytucji Belgii z 1831 r. ministrowie ponosili odpowiedzialność przed królem. Aktualnie do wyegzekwowania odpowiedzialności indywidualnej ministra upoważniona jest Izba Reprezentantów przez uchwalenie wotum nieufności. W takiej sytuacji król obowiązany jest odwołać ministra. Adresatem wniosku o wotum nieufności może być również cały gabinet (odpowiedzialność solidarna). Od 1993 r. istnieje możliwość obalenia rządu w drodze konstruktywnego wotum nieufności. W artykule omówiono również problem odpowiedzialności prawnej ministrów.

EN

The article is devoted to the responsibility of members of the Federal Government in Belgium. The main part of the study concerns the mechanisms of political responsibility. They include individual responsibility of ministers and collective responsibility of the cabinet. According to the original version of the Belgian Constitution of 1831 ministers were responsible to the king. Currently, the House of Representatives is authorized to enforce the individual responsibility of the minister by passing a vote of no confidence. In such situation the king is obliged to dismiss the minister. The entire cabinet may be the addressee of the motion of no confidence, too (collective responsibility). Since 1993 there has been the possibility of overthrowing the government through a constructive vote of no confidence. The article also discusses the problem of legal responsibility of ministers.

Refine search results

7 Przegląd Prawa Konstytucyjnego

1 Studia Politologiczne

1 Bichta T.

1 Jackiewicz A.

1 Juchniewicz J.

1 Kryszeń G.

1 Michalczuk-Wlizło M.

1 Mróz R.

1 Prokop K.

1 Szymanek J.

1 Zaleśny J.

4 2018

1 2013

2 2012

1 2010

Instrumenty prawne obstrukcji parlamentarnej

Instytucja recall na Łotwie

Jednoizbowość jako cecha parlamentów państw bałtyckich

Instytucja odwołalności przedstawicieli przez wyborców w Republice Białoruś

Instrumenty realizacji funkcji kontrolnej Sejmu – próba oceny skuteczności

Status prawnoustrojowy sejmowej komisji śledczej

Francuski model parlamentarnej kontroli polegislacyjnej

Odpowiedzialność członków Rządu Federalnego w Belgii