Search results

1

Peasant diary as a text of folklore?

100%

Wilczyńska E.

Łódzkie Studia Etnograficzne

|

2023

|

vol. 62

35-50

PL

Artykuł jest próbą odpowiedzi na pytanie o status genologiczny pamiętników chłopskich. Teksty te powstawały z całą pewnością od początku XIX w. niewykluczone jednak, że chłopi notowali swoje refleksje także wcześniej. Rozkwit gatunku przypadł na lata powojenne, gdy mieszkańców wsi do spisywania autobiografii zachęcali organizatorzy licznych konkursów i trwał zasadniczo do końca lat 70. XX w. Materiał źródłowy pozwala zbadać przemiany, jakim podlegały na przestrzeni wieku same teksty, jak i sposób postrzegania rzeczywistości i swojego w niej miejsca przez ich autorów. Badacze zapisów autobiograficznych zwracają uwagę na konieczność uformowania się zalążków postawy indywidualistycznej jako warunku koniecznego dla podjęcia trudu spisywania własnego życia. Lektura pamiętników chłopskich umożliwia prześledzenie dynamiki zmian zachodzących w świadomości chłopów od społeczeństwa tradycyjnego, opartego na przekazie ustnym, do (proto)nowoczesnego, osadzonego w kulturze pisma (druku). Autorka stawia hipotezę, że korzeni pamiętnikarstwa chłopskiego należy szukać w folklorze ustnym, na co wskazuje formalne podobieństwo pierwszych tego rodzaju zapisów do tradycyjnych gatunków folkloru. Z czasem jednak pamiętnikarstwo odrywa się od swojego pierwotnego podłoża, stając się wyrazem ekspresji indywidualnych cech autorów i staje się tym samym bliższe literaturze.

EN

The article attempts to answer the question of the genological status of peasant diaries. These texts were certainly being written from the beginning of the nineteenth century, but it is not impossible that peasants recorded their reflections earlier as well. The genre flourished in the post-war years, when organisers of numerous competitions encouraged the villagers to write their autobiographies, and lasted essentially until the late 1970s. The source material makes it possible to study the transformations that the texts themselves underwent over the period of a century, as well as the way their authors perceived reality and their own place in it. Researchers of autobiographical records point to the formation of the beginnings of an individualistic attitude as a prerequisite for a person taking the trouble to record the events of their own life. Peasant diaries make it possible to trace the dynamics of changes in peasant consciousness: from a traditional society based on oral transmission to a (proto-)modern one, rooted in the culture of writing (print). The author poses the hypothesis that the origins of peasant diarism should be sought in oral folklore, as indicated by the formal similarity of the first records of this type to traditional folklore genres. Over time, however, diarism breaks away from its roots, turning into an expression of the authors’ individual traits and thus coming closer to literature.

2

„Kierunek, któremu na imię nowoczesność”. Socjalistyczna modernizacja w świetle pamiętników chłopskich w tomie Ta ziemia jest nasza

100%

Tarnowska M.

Kultura i Społeczeństwo

|

2022

|

vol. 66

|

issue 2

163-183

EN

The subject of the article is the relationship between modernity and peasantry in peasant diaries of the Polish People’s Republic, and interpreted from the perspective of transdisciplinary cultural analysis; it focuses on diaries published in 1969 under the title This Land is Ours [Ta ziemia jest nasza]. Following contemporary historians, the author assumes that the period of 1944–1956, which the diaries cover, was a time of accelerated modernisation and social revolution, and one of the key elements of these processes was the land reform announced by the manifesto of the Polish Committee of National Liberation in 1944. The period covered by the diaries is therefore the time of the socialist “leap into modernity”. In striving to ascertain how the changes related to the fundamental elements of socialist modernisation were perceived by diarists, the author analyses the narratives in three dimensions: literacy, modernisation of the countryside, and changes in the rules of citizenship. By doing so, she shows that the said diaries may contribute to a better understanding of this period.

PL

Tematem artykułu są związki między nowoczesnością i chłopskością w kontekście socjalistycznej modernizacji w świetle chłopskich pamiętników wydanych w 1969 roku pod tytułem Ta ziemia jest nasza. Autorka za współczesnymi historykami przyjmuje założenie, że okres lat 1944–1956, który obejmują pamiętniki, był czasem modernizacyjnego przyspieszenia i rewolucji społecznej, a jednym z kluczowych elementów tych procesów była reforma rolna zapowiedziana manifestem PKWN w 1944 roku. Okres, którego dotyczą wspomnienia, jest więc czasem socjalistycznego „skoku w nowoczesność”. Szukając odpowiedzi na pytanie, jak kształtowały się w odbiorze pamiętnikarzy i pamiętnikarek przemiany związane z fundamentalnymi elementami socjalistycznej modernizacji, autorka analizuje narracje na temat trzech jej wymiarów: alfabetyzacji, modernizacji wsi i zmiany reguł obywatelstwa, co pozwala jej pokazać, że pamiętniki zawarte w tomie zawierały istotną diagnozę „skoku w nowoczesność”.

3

„Skazani na szeroką samodzielność”. Chłopskie dzieciństwa w świetle powojennych pamiętników. Perspektywa new childhood studies

80%

Rakoczy M.

Kultura i Społeczeństwo

|

2022

|

vol. 66

|

issue 2

141-162

EN

The article analyses narratives on childhood present in peasant diaries written shortly after World War II, and referring to peasant memories of the interwar period. The text is written in the perspective of new childhood studies. It shows how childhood is constructed in these written practices, and what purpose the narratives serve, as well as how these narratives are positioned in the broader context of modern discourses created around childhood by other social classes. The central issue tackled in the paper is their portrayal of children’s agency, and how it relates to the question of social advancement. The author argues that children’s silent and invisible self-reliance-understood as inconspicous agency-eludes the adult narratives of the time, focused on depicting advancement, and at the same time is crucial for achieving such advancement.

PL

Tekst stanowi analizę narracji na temat dzieciństwa, obecnych w pamiętnikach chłopskich napisanych niedługo po II wojnie światowej i odwołujących się do chłopskich losów okresu międzywojennego, badanych w perspektywie new childhood studies. Artykuł ukazuje, jak konstruowane są w nich dzieciństwa i czemu opowieść o nich służy, a także jak narracje te sytuują się w obszerniejszym kontekście nowoczesnych dyskursów tworzonych wokół dziecięcości przez inne klasy społeczne. Problemem głównym tekstu jest pytanie o to, czym może być w ich świetle dziecięca sprawczość i w jaki sposób wiąże się ona z zagadnieniem społecznego awansu. W tekście twierdzę, że cicha, niewidoczna dziecięca samodzielność ‒ rozumiana jako milcząca sprawczość ‒ wymyka się ówczesnym, dorosłym narracjom zorientowanym na ukazanie awansu, a jednocześnie jest dla osiągnięcia owego awansu kluczowa.

Refine search results

2 Kultura i Społeczeństwo

1 Łódzkie Studia Etnograficzne

1 Rakoczy M.

1 Tarnowska M.

1 Wilczyńska E.

1 2023

2 2022

Peasant diary as a text of folklore?

„Kierunek, któremu na imię nowoczesność”. Socjalistyczna modernizacja w świetle pamiętników chłopskich w tomie Ta ziemia jest nasza

„Skazani na szeroką samodzielność”. Chłopskie dzieciństwa w świetle powojennych pamiętników. Perspektywa new childhood studies