Search results

1

O grzechu pijaństwa w ruskich naukach dla kapłanów (metropolia kijowska od XI do pocz. XVIII w.)

100%

Nowak A. Z.

Studia Wschodniosłowiańskie

|

2017

|

vol. 17

EN

Moralists over several centuries devoted much attention to the problem of binge drinking. Regardless of age condemning this sin, commonly emphasizing as extremely dangerous source of other serious blames. The sin was particularly discussed in the context of the spiritual ministry of sinful priest. Especially teachers from the revival of the Orthodox times of early 17th century, often used to point out the contradiction, that exists between the ideal of the Christian priesthood and the need to bear witness to the truth of life and words and abuse of alcohol, which is its explicit denial, degrades morally, leads to ridicule and is the reason for scandal and even sin faithful. New to the printed sources from this period, is much stronger link with the specific problem of drunkenness and negligence of priest as celebrant, minister of the sacraments, especially the servant of the words and the teacher. It was connected with the then desire to rebuild priestly formation.

2

Cnota trzeźwości: indywidualna czy społeczna?

63%

Wojcieszek K.

Rocznik Tomistyczny

|

2018

|

vol. 7

255-269

EN

Contemporary societies suffer a lot from the Lack of moderation in the use of psychoactive substances, especially nicotine and ethanol. Traditional approach for regulating the use of ethanol was concentrated on the competencies of a single person, both in the case of sobriety and drunkenness. Saint Thomas Aquinas, in two issues of Summa Theologiae (2-2, qu. 149-150) took a similar position. Meanwhile, it seems that the sobriety and drunkenness have a more social character. It is much more difficult to develop sobriety in the societies in which there is a consent to the abuse of psychoactive substances.

3

Śląska leksyka i frazeologia dotycząca picia alkoholu (na tle porównawczym)

63%

Przymuszała L.

Rozprawy Komisji Językowej ŁTN

|

2013

|

vol. LIX

237-251

PL

Artykuł prezentuje i omawia śląską leksykę i frazeologię dotyczącą picia alkoholu. Analizie formalno-semantycznej poddano dwa pola tematyczne, obejmujące jednostki o ogólnym znaczeniu ‘pić alkohol’ oraz nazwania człowieka pijanego, które porównano z polszczyzną ogólną, a zwłaszcza jej odmianą potoczną. Celem artykułu było pokazanie podobieństw i różnic polszczyzny regionalnej (śląskiej) i ogólnej w obu zakresach tematycznych.

EN

The article presents and discusses the bacchanalian theme in the Silesian lexicon and phraseology. There are analyzed two lexical-semantic fields in the article. They included lexemes and idiomatic: drinking action names and the drunk men, which are compared with general Polish language, especially colloquial one. The main aim of article is showing the similarities and differences between the Silesian dialect and general language in the both fields.

4

Zaangażowanie duchowieństwa katolickiego w ruch trzeźwościowy na Pomorzu przed 1920 rokiem

63%

Głodowski B.

Studia Gdańskie

|

2010

|

issue 26

143-158

PL

Z powodu dramatycznej plagi pijaństwa na terenach zaboru pruskiego już w latach 30. XIX w. podjęto akcję promocji trzeźwości i towarzystw trzeźwościowych. Zapoczątkowany wtedy ruch rozrastał się mimo trudności związanych z Wiosną Ludów, wojną 1870, Kulturkampfem i Hakatą. Zaangażowany był w ten ruch Kościół katolicki. Szczególny czas rozwoju tych dzieł przypadł na okres po odzyskaniu niepodległości w 1918 r. W artykule zaprezentowane są źródła i rozwój ruchu trzeźwościowego na Pomorzu, ze szczególnym uwzględnieniem działalności i wpływu na życie społeczne Bractw Trzeźwościowych. Dzięki zaangażowaniu duchowieństwa katolickiego działały one w 233 parafiach (na 274) w diecezji chełmińskiej. Wielość grup i różnorodność ich członków wskazuje, jak wielki miały one wpływ na świadomość społeczną.

EN

Due to the dramatic plague of drunkenness in the Prussian partition there had been attempts to promote sobriety and the idea of sobriety societies already in the thirties of the XIX century. The Prussian government in the days of Frederick William III partnered with the American government asking them to send sobriety promoters to the Prussian state. Just after 1842, when the circular appeared in the Poznan Archdiocese to ask priests to pay attention to the danger of drunkenness and alcoholism, brought by the overuse of „hot drinks” (high grade), the clergy engaged in work in the field of sobriety. Since that moment a significant development of sobriety societies had taken place. However that growth was tempered by political events of 1848 (Springtime of Nations), then the war of 1870 and the period of the Kulturkampf and Hakata when sobriety activities were considered subversive. It was demanded that all public meetings had to be held in German (The Muzzle Law). It should be kept in mind that after partitioning there was no native Polish government on Polish territories which is why the Catholic Church, which retained its administration, led in the anti‑alcoholic action. Whereas the time after regaining independence by the Polish Republic was connected with an explosion of new sobriety brotherhoods and organisations in the Polish Pomerania and the Diocese of Chelmno. That was the period of increased activity and a multitude of forms promoting the sobriety which affected the public consciousness of the threat of drunkenness and alcoholism. This paper is an attempt to show the development of anti‑alcoholic thought and the origins and growth of sobriety movement in Pomerania. The tradition of overuse of alcohol in Poland having the origins in the past centuries cannot be ignored though. Despite the lack of comprehensive historical studies on the fight against alcoholism, both for the whole of Poland and Pomerania in the discussed post‑partitioning and interwar period, there is a number of scientific reviews and many studies of historical source character. The aim of this paper is therefore to study in particular anti‑alcoholic activities, institutions and individuals to whom we owe the creation and operation of not only the famous Brotherhoods of Sobriety, but also the great impact of sobriety movement on the society. The basic research issues concerning the creation and functioning are reflected in pastoral letters of Chelmno bishops. Starting from 1837, throughout the whole period of the partition and the time of the Second Republic, the track of those matters can be kept in the pastoral letters. Within the Chelmno Diocese, which included 27 vicariates, there was no vicariate without Brotherhood of Sobriety. The Diocese of Chelmno, consisting of 274 parishes, was taking pride in 233 Brotherhoods of Sobriety. The multitude of sobriety organizations and the people from different social strata involved in their activities is a confirmation of the fact, that the mass movement of sobriety in XIX century and up to 1920 helped to change public consciousness of the interwar period. These changes of consciousness and collective experience gained, had on impact on the fact that in the years after 1920 the Poles turned out to be able to use the opportunity, develop and defend the regained statehood. For the coordination of sobriety activities in the Diocese in 1929 the Chelmno bishop established the General Secretariat. The new Statute of Brotherhoods and Temperance Brotherhoods Union was also arranged and approved on Nov. 5, 1931 and the bishop himself led all of the Chelmno Diocese’s Temperance Brotherhoods. It’s worth of special emphasis. Nowadays it’s hard to find such an example. It’s a great confirmation of the catholic clergy’s involvement in the fight with drunkenness and alcoholism.

5

Alkohol w PRL

63%

Kosiński K.

Polska 1944/45-1989. Studia i Materiały

|

2020

|

issue 18

EN

One of the most important social and economic problems in 1945–89 turned out to be excessive drinking and alcoholism. The article presents an analysis of the structure and scale of the alcohol consumption, the significance of the spirit monopoly for the state economy, attempts to counteract the effects of alcohol drinking and abuse, social mechanisms of excessive alcohol consumption, the phenomenon of drinking alcohol without occasion and at work, and the attitudes of Poles towards drinking and alcoholism.

PL

Jednym z najważniejszych problemów społecznych i gospodarczych w latach 1945– 1989 okazało się pijaństwo i alkoholizm. W artykule poddano analizie strukturę i skalę spożycia alkoholu, znaczenie monopolu spirytusowego dla gospodarki, próby przeciwdziałania skutkom pijaństwa i alkoholizmu, społeczne mechanizmy nadmiernego spożycia alkoholu, zjawisko picia alkoholu bez okazji oraz podczas pracy, postawy Polaków wobec pijaństwa i alkoholizmu.

6

Pijaństwo górników na Górnym Śląsku w drugiej połowie XIX wieku i w pierwszej połowie wieku XX - portret zbiorowy

63%

Kubica K.

Ogrody Nauk i Sztuk

|

2011

|

issue 1

PL

Przedmiotem pracy jest problem alkoholowy, który występował wśród górników górnośląskich na przełomie XIX i XX wieku. Opisałam najbardziej charakterystyczne momenty w życiu pracowników górnośląskich, którym towarzyszył alkohol, czyli różnego rodzaju święta, biesiady i spotkania. Pijaństwo tego okresu było związane z mentalnością środowisk górniczych, a także z ich życiem codziennym i religijnym, dlatego odwołałam się do poszczególnych etapów życia tej grupy zawodowej. Praca ta, chociaż dotyczy wydarzeń mających miejsce w XIX i XX wieku, swym zasięgiem obejmuje granice dzisiejszego Górnego Śląska, jednak bez Zagłębia Dąbrowskiego. Na potrzeby pracy zastosowałam rozróżnienie między pijaństwem, a alkoholizmem, wykazując różnice między tymi zjawiskami. Starałam się także wyjaśnić przyczyny sięgania po alkohol.

EN

The subject of this article is alcohol-related problem among Upper Silesia miners at the turn of 19th century. I described the most characteristic moments of Upper Silesia employees’ lives in which alcohol was present, such as different kinds of holidays, feasts and gatherings. Drunkenness in this period of time was connected to miners’ social environment’s mentality and to their everyday and religious life. That is why I referred to various stages of this professional group’s lives. The range of this article, although it concerns events from 19th and 20th century, includes the territory of today’s Upper Silesia, but without Zagłębie Dąbrowskie (Coal Fields of Dąbrowa). For the needs of the article I made a division between alcoholism and drunkenness, explaining the differences between these phenomena. I tried to explicate the reasons of drinking as well.

7

John Chrysostom’s assessment of drunkenness

63%

Szczur P.

Vox Patrum

|

2013

|

vol. 59

387-400

PL

Z całą pewnością można stwierdzić, że jednym z najznakomitszych wyrazicieli starożytnej myśli społecznej był Jan Chryzostom. Jego pełne ekspresji kazania kierowane do wiernych są niezwykłe pod względem nasycenia treściami o charakterze społecznym. Odnajdujemy w nich zarejestrowany obraz codziennego życia społecznego starożytnej Antiochii i Konstantynopola w 2. poł. IV i na początku V wieku. Przedstawione w kazaniach i homiliach obrazy stanowią dowód niezwykłej wnikliwości obserwatora ustosunkowującego się do zjawisk zachodzących w ówczesnym społeczeństwie. W niniejszym opracowaniu postanowiono poddać analizie niektóre homilie Jana Chryzostoma, w których Antiocheńczyk odnosi się do pijaństwa (mšqh), które było istotnym problemem społecznym dotykającym chrześcijan (zwłaszcza mężczyzn). Chryzostom bardzo często występował przeciw nadużywaniu alkoholu, a samo pijaństwo uważał za poważne wykroczenie. Odnosząc się do istoty spożywania posiłków podkreślał, że człowiek nie żyje po to, aby jeść i pić, lecz je po to, aby żyć. W przekonaniu naszego autora pijaństwo jest też przyczyną i źródłem wielu innych wad, grzechów oraz wszelkiego zła pojawiającego się w społeczeństwie. Pijaństwo i obżarstwo rujnują też życie duchowe i są przeszkodą w zdobywaniu owoców postu, a nawet mogą zniweczyć to, co zostało już zdobyte przez jego praktykowanie. Z tego względu Chryzostom często kreśli w kazaniach negatywny obraz pijaka oraz wzywa swych wiernych do porzucenia pijaństwa i obżarstwa.

8

Platon i wino

51%

Jaworska-Wołoszyn M.

Język. Religia. Tożsamość

|

2017

|

issue 1(15)

35-45

EN

Since time immemorial symposiums were held in the Hellenic Republic that, just like drinking wine, fostered memories of past times and discussions on moral topics. Therefore, it is not a surprise that oinos was appreciated by many authors and the motive of wine itself played a significant role in the Greek literature. Naturally, Plato also could not refuse the gift given to the people by Dionysus and talked about wine in several of his dialogues. Plato's considerations of oinos cover indications of etymological nature, typology of symposiums, as well as the effect the drink has on the attitude and activeness of a human being. They also owe a lot to traditional images and Hellenic medical concepts that play an important role in the thinker's discussion on the subject and commonly present oinos as φάρμακον. Does the Dionysus' heavenly gift deserve the Plato's encomium? This study will make an attempt to answer this question.

9

„Alkohol jest wybitną trucizną nerwową”. Nadużywanie alkoholu w Polsce powojennej na przykładzie Zielonej Góry w latach 1950–1956

51%

Skierska J.

UR Journal of Humanities and Social Sciences

|

2019

|

issue 3(12)

58-74

PL

W artykule przedstawiono zjawisko nadużywania alkoholu w polskim społeczeństwie w latach 1950–1956 w mikroskali, wybierając jako obiekt badań Zieloną Górę. To średniej wielkości miasto na terenie Ziem Zachodnich było wówczas miejscem, gdzie osiedlali się ludzie przybywający z różnych stron Polski i spoza jej granic. Taka mieszanka kulturowo-etniczna i trudności w asymilacji oraz adaptacji do nowego środowiska być może stanowiły dodatkowy bodziec do sięgania po alkohol. Pijaństwo było obecne w Polsce Ludowej od początku jako w dużej mierze konsekwencja lat wojny oraz szeregu zmian, które nastąpiły po jej zakończeniu. Oprócz wskazania przyczyn tego stanu rzeczy w artykule zwrócono również uwagę na skutki pijaństwa zarówno z perspektywy jednostki, jak i całego społeczeństwa. Niewątpliwie zjawisko to stanowiło problem społeczny, medyczny, a także gospodarczy, powodujący wymierne straty finansowe będące skutkiem nadużywania alkoholu w godzinach pracy. Odwołując się do szerszego kontekstu państwowego, zaprezentowano także działania władz lokalnych w zakresie walki z nadużywaniem alkoholu przez miejscową społeczność. Autorka, omawiając problem pijaństwa, starała się ukazać najważniejsze obszary związane z tym zagadnieniem, a jednocześnie przywołać konkretne przykłady z lokalnej prasy lub dokumentów wytworzonych przez miejscowe władze. Bazę źródłową do prowadzonych rozważań stanowiły przede wszystkim materiały Zarządu Miejskiego w Zielonej Górze oraz Prezydium Miejskiej Rady Narodowej w Zielonej Górze. Informacje uzupełniają artykuły z „Gazety Zielonogórskiej”. Studium w zamierzeniu autorki ma być próbą przedstawienia zjawiska społecznego, jakim jest nadużywanie alkoholu, w kontekście historycznym.

EN

This article presents the occurrence of alcohol abuse in Polish society in the years 1950– 1956 in a small community, using the example of Zielona Góra. This medium-sized city in the Western Poland was then a place where people coming from different parts of the country and from abroad settled. Such a cultural and ethnic mix caused difficulties in assimilation to the new environment and may have been an additional stimulus to reach for alcohol. Drunkenness was present in People’s Republic of Poland (PRL) from the beginning, which was largely a consequence of the war years and a number of changes that occurred in its immediate aftermath. In addition to indicating the reasons for this, attention was also paid to the effects of drunkenness both from the perspective of the individual and the whole of society. Undoubtedly it was a social, medical and also economic problem, which caused financial loss due to alcohol abuse during work. Referring to the situation in the state, the text also presents the activities of local authorities in the fight against alcohol abuse by some members of the local community. The article refers to examples from archival documents and local press. This study is an attempt to present the social problem of drunkenness in a historical context.

10

Krytyka sarmackiego ucztowania oparta na fragmentach tekstów literackich i piśmienniczych autorów dawnych

32%

Orman E.

Ogrody Nauk i Sztuk

|

2011

|

issue 1

PL

Niniejszy artykuł obejmuje problematykę z zakresu odwzorowania w literaturze aspektów kultury dawnej. Wybranym elementem jest problem zbytkowności uczt w czasach baroku. Referat wskazuje na różnorodne źródła zamiłowania do wystawnych przyjęć w dobie sarmackiej (jak wpływy obce czy wzorce estetyczne), wygląd stołów i przebieg biesiad oraz dalekosiężność skutków ucztowania. Ukazuje m.in. drogę magnaterii i bogatszej szlachty do ruiny finansowej, na którą składały się nazbyt kosztownie zastawione stoły, umiłowanie dekoracyjności i ceremoniału. Tę rujnującą finansowo i moralnie skłonność stanów wyższych krytycznie komentowali już autorzy ówcześnie żyjący. Nie oszczędzano ujawniających się wówczas przywar, jak pijaństwa, lekkomyślności czy krótkowzroczności. Artykuł ujmuje też fragmenty tekstów będących świadectwem nieuświadamiania sobie powagi problemu wśród samych ucztujących, a doskonale obrazujących sensualno-kulinarny aspekt kultury naszych przodków.

EN

The paper covers the problem of the representation of the aspects of the past culture in literature. The chosen element is the problem of the luxuriance of the feasts in baroque. The paper points out to the various origins of the love of splendid feasts in the Sarmatian époque (such as foreign influences or aesthetic models), the looks of the tables and the course of the feasts and the far-reaching effects of feasting. It presents among others the path of magnates and the higher aristocracy to the financial ruin, which had been constituted by the too costly stacked tables, the love of decorativeness and ceremony. This financially and morally ruining inclination of the nobility had been critically commented by then-living authors. The faults, which had then come to light, had not been sparred, such as: drunkenness, recklessness or short-sightedness. The essay contains also the pieces of texts which bear witness to the un-realization of the seriousness of the problem by the feasting themselves, and perfectly portraying the sensual and culinary aspect of the culture of our ancestors.

Refine search results

2 Ogrody Nauk i Sztuk

1 Język. Religia. Tożsamość

1 Polska 1944/45-1989. Studia i Materiały

1 Rocznik Tomistyczny

1 Rozprawy Komisji Językowej ŁTN

1 Studia Gdańskie

1 Studia Wschodniosłowiańskie

1 UR Journal of Humanities and Social Sciences

1 Vox Patrum

1 Głodowski B.

1 Jaworska-Wołoszyn M.

1 Kosiński K.

1 Kubica K.

1 Nowak A. Z.

1 Orman E.

1 Przymuszała L.

1 Skierska J.

1 Szczur P.

1 Wojcieszek K.

1 2020

1 2019

1 2018

2 2017

2 2013

2 2011

1 2010