Search results

1

Sprawa podpisania traktatu pokojowego z Niemcami w polityce państwa polskiego w latach 1945-1990

100%

Jarząbek W.

Studia Zachodnie

|

2016

|

vol. 18

271-290

PL

Antagonizm między członkami koalicji antyhitlerowskiej uniemożliwił wypracowanie i podpisanie traktatu pokojowego z Niemcami. Nie podpisano go także po zjednoczeniu Niemiec w 1990 r. Celem niniejszego artykułu jest zarysowanie zmieniającego się podejścia władz do formalnego zamknięcia stanu wojny z Niemcami. Polska była żywotnie zainteresowana warunkami przyszłego traktatu pokojowego z Niemcami. Mimo iż w okresie powojennym pole manewru władz PRL było ograniczone, powstawały koncepcje traktatu uwzględniające przynajmniej część problemów ważnych dla Polski. Można też wskazać na podjęcie przez władze PRL prób pośredniego rozwiązania braku traktatu pokojowego, zarówno w stosunkach dwustronnych z RFN, jak i na forum międzynarodowym. Jednym z najważniejszych problemów wymagających uregulowania była oczywiście kwestia formalnego, wiążącego z punktu widzenia prawa międzynarodowego przesądzenia kształtu granicy polsko-niemieckiej. Zastanawiano się też nad innymi zagadnieniami w zależności od potrzeby. Tuż po wojnie m.in. nad kształtem ustrojowym Niemiec, formami reedukacji narodu niemieckiego, formami ukarania zbrodniarzy wojennych oraz zadośćuczynienia ofiarom III Rzeszy, w tym oczywiście Polsce i jej obywatelom; później ważnym problemem było poszukiwanie możliwości formalnego zamknięcia kwestii otwartych w sytuacji zimnowojennej konfrontacji, istnienia dwóch organizmów państwowych na terenie Niemiec oraz braku samodzielności politycznej państwa polskiego. Od 1989 r. Warszawa mogła realizować swoją politykę niezależnie od Moskwy. Problem braku traktatu pokojowego powrócił do rozważań w okresie jednoczenia się dwóch państw niemieckich, aczkolwiek wówczas ani jednoczące się Niemcy, ani ich sojusznicy nie byli tym zainteresowani. Analiza prace nad traktatem pokojowym z Niemcami daje podstawy do rozważań na temat statusu Polski na arenie międzynarodowej, pokazuje sposobu postrzegania interesu państwowego przez jej władze (z uwzględnieniem dokonujących się zmian politycznych), odzwierciedla zmiany w sytuacji międzynarodowej.

2

Przygotowania do Soboru Watykańskiego II w opinii polskich dyplomatów

75%

Kucharski W.

Dzieje Najnowsze

|

2016

|

vol. 48

|

issue 2

PL

Preparations for the Second Vatican Council as Seen by Polish DiplomatsA presentation of the way in which the staff of the Polish Embassy in Rome observed preparations for the Second Vatican Council in 1958–1962. The text belongs to a current of research analysing the attitude of the communists towards the Catholic Church and relations between communist states and the Vatican. The author provides information about diplomats who obtained data concerning the Apostolic See and the titular preparations as well as their chief informers. He also indicated the cooperation between Polish diplomats and those of other communist countries regarding information exchange, joint policies vis a vis the See, and the participation in the Council of bishops from various member–countries of the Soviet sphere of influence. The article is based predominantly on material produced by the diplomatic service: dispatches, notes, reports, and analyses by the staff of the Embassy of the People’s Republic of Poland in Rome.

3

Ekonomiczny wymiar współpracy Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej z Polonią na przykładzie działalności Przedsiębiorstw Polonijno-Zagranicznych

63%

Nitschke-Szram B.

Studia Zachodnie

|

2017

|

vol. 19

209-228

PL

W latach 70. XX wieku polityka państwa polskiego wobec Polonii nabrała innego wymiaru. Stała się ona bardziej intensywna i otwarta. Zmiany te zainicjował ówczesny I sekretarz Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Edward Gierek. Jednym z najważniejszych przejawów współpracy środowisk polonijnych z krajem stał się aspekt ekonomiczny. Ponadto sytuacja gospodarcza Polski sprawiła, że przedsiębiorcy polonijni uzyskali możliwość prowadzenia działalności w kraju. Stało się to możliwe na mocy rozporządzenia Rady Ministrów z 14 maja 1976 r. Wpisywało się ono ściśle w próbę reform gospodarczych zainicjowanych w grudniu 1976 r. na V plenum KC PZPR. Liczba firm polonijnych systematycznie rosła, począwszy od zaledwie trzech w 1977 roku, aż po prawie osiemset pod koniec lat 80. Przez większą część lat 80. firmy polonijno-zagraniczne stały się istotnym elementem krajobrazu gospodarczego Polski. Wynikało to m.in. z profilu produkcji. Wytwarzając: kosmetyki, odzież czy też niektóre artykuły spożywcze, tworzyły namiastki normalności. W ich działalności dostrzegano nie tylko korzyści, ale i zagrożenie dla bezpieczeństwa państwa. W związku z tym znalazły się one w centrum zainteresowania Ministerstwa Spraw Wewnętrznych oraz Wojskowej Służby Wewnętrznej. Postrzegano je jako wsparcie dla działalności opozycji. Niewątpliwie też tak było, gdyż niejednokrotnie zatrudniały one działaczy opozycyjnych, ułatwiały pozyskiwanie z zagranicy urządzeń poligraficznych, jak również organizowały wsparcie finansowe. Nie wszystkie stawiały sobie jednak za cel walkę z systemem. Dla wielu najważniejszy był zysk, który osiągano, działając na granicy prawa. To „eldorado” zakończyło się wraz z wejściem w życie ustawy z 23 kwietnia 1986 roku o spółkach z udziałem zagranicznym, kiedy to polskie podmioty gospodarcze uzyskały możliwość tworzenia spółek z podmiotami zagranicznymi

EN

The Polish policy towards the Polish Diaspora changed in the 70s of the 20th century. It became more open and intense. The changes were initiated by the First Secretary of the Central Committee of the Polish United Workers Party – the then Edward Gierek. The economic aspect became one of the most important concerning the cooperation between the Diaspora and Poland. Moreover, the economic situation made it possible for the foreign managers to run a business in Poland. The Council of Ministers Decree dated 14th of May,1976 made it attainable.It infixed precisely to the attempt at economic reforms initiated by the 5th Plenum of the Central Committee of the Polish United Workers Party in December 1976. The number of foreign companies was growing. It began with only three in 1977 and built up to eight hundred at the end of the eighties. Foreign and related to the Polish Diaspora companies became an essential element of the Polish economic landscape. It had a great effect on the production profile. Air of normality was created by giving the market: cosmetics, clothes or some kinds of groceries However, not only the advantages were detected, but dangers too, especially concerning the country’s safety. Hence, they became the main interest of the Internal Ministry and The Internal Military Service. Some of them seemed to support the opposition activities. Undoubtedly it happened so, as resistence activists were frequently employed by them. They also made it easier to obtain printing devices, and organised financial help. However not all of them aimed at underground struggle. For many of them the most important was the profit, sometimes gained at the boundary line. This kind of „Eldorado” ended when the bill dated 23 April, 1986, was passed It concerned joint venture companies The Polish people could run companies together with the foreign business entity

4

Audiencje polityków komunistycznej Polski u papieża w latach 1945–1978

51%

Kucharski W.

Pamięć i Sprawiedliwość

|

2017

|

issue 29

50-71

EN

After the Second World War, Communist Poland and the Holy See did not maintain official diplomatic relations for over a quarter of the century (1945–1974). Despite that complicated situation, there were several personal meetings between the Pope and the representatives of Communist Poland during the pontificated of Pius XII, John XXIII and Paul VI. These meetings seemingly confirm the definite rule of the Vatican’s diplomacy which does not refuse to talk with anyone and to conduct dialogue in any situation. The analysis of the circumstances and the courses of meetings between Communist politicians from Poland and the Pope allows us to draw the line that divides the period in question into two parts. Until 1965, the Pope held audiences with Catholic activists engaged in public Communist Poland, while after that date, there were also meetings with Communist politicians, including two foreign ministers and a First Secretary of the Central Committee of the Polish United Workers’ Party. Throughout nearly the entire period, the primary goal of the relations between Poland and the Vatican, including meetings with the Pope, was to win the Holy See’s favour, particularly in opposition to the Primate, and create the propaganda image of religious freedom and good relations between the state and the Church in Poland. It is difficult to assess how the Holy See benefited from those meetings. The dialogue started in 1965, and it took an institutional form in 1974, but that did not affect the model of religious policy in Poland, and the strong position of the Church did not result from the dialogue between the Communists and the Vatican, but the unrelenting and principled policy of the Episcopate lead by the Primate. I have based the present article primarily on materials prepared by the Communist diplomatic service and stored in the Archives of the Ministry of Foreign Affairs and documents prepared by the Party and administration of the Communist Poland, particularly the Office for Religious, and stored at the Polish Central Archives of Modern Records. Diaries and memoirs also proved to be important – particularly those by Jerzy Zawieyski and Janusz Zabłocki.

Refine search results

2 Studia Zachodnie

1 Dzieje Najnowsze

1 Pamięć i Sprawiedliwość

2 Kucharski W.

1 Jarząbek W.

1 Nitschke-Szram B.

2 2017

2 2016

Sprawa podpisania traktatu pokojowego z Niemcami w polityce państwa polskiego w latach 1945-1990

Przygotowania do Soboru Watykańskiego II w opinii polskich dyplomatów

Ekonomiczny wymiar współpracy Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej z Polonią na przykładzie działalności Przedsiębiorstw Polonijno-Zagranicznych

Audiencje polityków komunistycznej Polski u papieża w latach 1945–1978