Results found: 2

Search results

Search:
in the keywords: postkrytyka

Sort By:

Limit search:

Od krytyki do postkrytyki. Nowe możliwości interwencji społecznych literatury w Limits of Critique Rity Felski

100%

Mizerkiewicz T.

Śląskie Studia Polonistyczne

2022

vol. 20

issue 2

1-13

The article discusses a groundbreaking post-critical project in Anglo-Saxon literary studies formulated in Rita Felski’s book The Limits of Critique. Tomasz Mizerkiewicz offers a comprehensive analysis of the “hermeneutics of suspicion” carried out by Felski, showing its numerous limitations. Felski argues that criticism – understood as an emotionally uninvolved reading of literature being part of the panoptic system of power that subjugates individuals – should be modified to embrace an affective quality and a new vision of the ontology of a literary work. Felski believes that thanks to Bruno Latour’s actor-network theory, it is possible to begin to perceive the literary work as a causative non-human actor. The work then avoids participating in the sterile dispute between the idea of the autonomy of art and radical pragmatism, which assumes the full dependence of the meanings of this work on the context. Theorized in new phenomenological analyses, literature demonstrates a capacity to exert influence. At the same time, it does not do anything by itself, but in cooperation with other important human and non-human actors (readers, schools, reading family customs and others). The type of critique described in The Limits of Critique becomes a conscious participant in the social interventions of literature consisting in the joint discovery of the possibility of the emergence of new types of connections, networks and communities. Thus, critique and literature contribute to the development of particularly effective varieties of aesthetic, economic and political agency.

W artykule omówiono przełomowy w anglosaskich studiach literaturoznawczych projekt postkrytyki sformułowany w książce Rity Felski Limits of Critique. Zreferowano przeprowadzoną przez badaczkę wszechstronną analizę „hermeneutyki podejrzeń”, w której to analizie Felski wykazujała liczne ograniczenia owej hermeneutyki. Felski zaproponowała, by krytykę – rozumianą jako oschłe emocjonalnie czytanie literatury stanowiące część panoptycznego systemu władzy ujarzmiającej jednostki – zmodyfikować o jakości afektywne oraz nowe widzenie ontologii dzieła literackiego. Badaczka uważa, że dzięki Brunona Latoura teorii aktora-sieci można zacząć postrzegać utwór literacki jako sprawczego aktora pozaludzkiego. Dzieło unika wówczas udziału w jałowym sporze między ideą autonomii sztuki a radykalnym pragmatyzmem zakładającym pełną zależność znaczeń owego dzieła od kontekstu. Odsłaniana w nowych analizach fenomenologicznych literatura demonstruje swoją zdolność oddziaływania, a zarazem nie dokonuje niczego sama z siebie, lecz robi to we współpracy z innymi ważnymi aktorami ludzkimi i pozaludzkimi (czytelnikami, szkołami, czytelniczymi obyczajami rodzinnymi i innymi). Krytyka opisana w Limits of Critique staje się świadomą uczestniczką interwencji społecznych literatury polegających na wspólnym odkrywaniu możliwości zaistnienia nowych rodzajów połączeń, sieci i wspólnot. Tym samym krytyka i literatura przyczyniają się do wypracowania szczególnie efektywnych odmian sprawstwa estetycznego, ekonomicznego i politycznego.

Critique. Division. An Archaeology of Separation and a Salvaging Etymology

80%

Trzeciak K.

Praktyka Teoretyczna

2019

vol. 34

issue 4

123-151

Cel tekstu jest podwójny: po pierwsze, jest on opisem postkrytycznej tendencji we współczesnej humanistyce anglo-amerykańskiej, po drugie – w tekście przedstawione zostaną propozycje poszerzające obecne w nurcie postkrytycznym ograniczenia, prowadzące do zastąpienia krytycznej naukowości afirmacją codziennych afektów czytelniczych. Postulaty odrzucenia krytyki podejrzliwej, formułowane m.in. przez Ritę Felski, akcentują elitarny charakter czytania, którego celem ma być odsłonięcie ekonomiczno-politycznego uwikłania tekstu jako wytworu historycznej rzeczywistości. Centralna dla badań kulturowych nieufność wobec powierzchni tekstu i iluzji estetycznej autonomii, wyniosła postawę krytyczną do rangi działania rewelatorskiego i uprzywilejowanego. Przeciwnicy i przeciwniczki demaskatorskiej krytyki podkreślają jej ograniczenia – demaskacja odsłania ostateczne źródło każdej produkcji kulturowej – logikę kapitału, której totalność nie pozostawia szans na zmianę. W obronie zmiany i w nadziei na przywrócenie literaturze powszechnego zainteresowania, pojawiają się tendencje przywracające indywidualne doświadczenie lektury, którego podstawą ma być estetyczna przyjemność, uwolniona od kontekstu historycznego i jego determinant. W niniejszym tekście wskazane zostaną przykłady takich tendencji, jak również ich konsekwencje, wynikające z uwznioślenia i uniwersalizowania nieprofesjonalnego czytania. Odrzucenie politycznego zadania krytyki prowadzi do zakwestionowania jej antysystemowego potencjału, z kolei apoteoza podejrzliwości paraliżuje wymiar postulatywny. Dlatego w ostatniej części tekstu proponuję wyjście poza opozycyjne konceptualizacje w kierunku krytyki umiejscowionej i materialnej, której modelem czynię kategorię wiedzy podporządkowanej.

The goal of this essay is twofold: firstly, it is a description a post-critical tendency within the contemporary, Anglo-American humanities; secondly, it presents propositions which broaden the boundaries current in the post-critical current, which lead to the replacement of critical sci-entificity with an affirmation of everyday readerly affects. The claims regarding the rejection of a criticism based on suspicion, formulated by, among others, Rita Felski, accentuate the elite character of reading, the goal of which is the unveiling of the economico- political entan-glement of the text as a product of historical reality. The distrust towards the surface of the text and the illusion of aesthetic autonomy, central for cultural studies, raised the critical atti-tude to the rank of an activity that is revelatory and privileged. The opponents of an unmask-ing criticism underline its limitations-unmasking reveals the ultimate source of every cultural production, the logic of capitalism, the total character of which leaves no chance for change. In defense of change, and in the hope of restoring to literature a widespread interest, there appear tendencies which bring back the individual experience of reading, the basis of which is to be aesthetic pleasure, freed from the historical context and its determinants. In the article, examples of such tendencies will be pointed out, as also will be their consequences caused by the elevation and universalisation of non-professional reading. The rejection of the political task of criticism leads to the questioning of its anti-systemic potential; in turn, the apotheosis of suspicion paralyses the postulative dimension of criticism. For this reason, in the last part of the essay, I propose going beyond oppositional con ceptualisations in the direction of a criti-cism that is situated and material, and whose model, in my rendering, is subordi nated knowledge.

Refine search results

1 Praktyka Teoretyczna

1 Śląskie Studia Polonistyczne

1 Mizerkiewicz T.

1 Trzeciak K.

1 2022

1 2019

Search results

Od krytyki do postkrytyki. Nowe możliwości interwencji społecznych literatury w Limits of Critique Rity Felski

Critique. Division. An Archaeology of Separation and a Salvaging Etymology