Search results

1

Złote łany, ziemniaczane pola i zagony buraków. Roślinny krajobraz polskiej wsi w perspektywie historii gospodarczej

100%

Koryś P.

Przegląd Humanistyczny

|

2018

|

vol. 62(1 (460))

33-43

PL

The article discusses the role of plants in Poland’s economic development over the last 500 years. The author presents the role of five plants in the history of Poland’s development: cereals (wheat and rye), potatoes, sugar beet and rape. The specificity of the economic development of modern Europe has made Poland one of Europe’s granaries and an important exporter of cereals. This shaped the civilization of the Polish-Lithuanian Commonwealth and contributed to its fall due to institutional specificity. In the 19th century, potatoes played an important role in the population development of Polish lands, as they helped feed the rapidly growing population. The spread of sugar beet cultivation created the conditions for the development of modern sugar industry in the second half of the 19th century. It became one of the first modern branches of the food industry in Poland and contributed to the modernization of the village. Quite recently, oilseed rape was to become a plant that would bring back the times of agricultural sheikhs – no longer the nobility would trade in cereals on the European markets, but entrepreneurs producing a vegetable substitute for diesel oil.

2

GŁÓD I NADMIAR. KONSUMPCJA ŻYWNOŚCI W PRUSACH W XIX I POCZ. XX W.

100%

Łukasiewicz D.

Colloquium Wydziału Nauk Humanistycznych i Społecznych AMW

|

2018

|

issue 2

65-88

EN

There was a breakthrough in the scope of nutrition in the half of the 19th c. in Prussia. There was a revolutionary “delocation” of the nutrition system, so the connection between nutrition and place of residence (I eat only what was produced in my place of living). This meant the end of local famine due to food transport by train and transoceanic steamships. Thanks to fertilizing and cattle breeding as well as new crops, despite the increase in population number, the production and the consumption of food rocketed. The consumption in Prussia between 1850 and 1900 increased by 113%, the consumption of wheat by 147% and the consumption of rye by 24%. In 1800 potatoes constituted 10% of crop production in Prussia and in year 1883 it equaled 71%. The consumption of potatoes and sugar (sugar beet) was popularized. Among the middle-class members, a modern cuisine and its dishes were shaped as well as eating habits which to a large extent have been present today and understood as the national cuisine. There was a huge variety of quality of food which was connected with material status and remuneration. In case of many workers, the food was poor and deprived of necessary nutrients. Particular difficulties occurred during economic crises, which sometimes appeared to be dramatic (1914–1918, 1923–1924, 1929–1933). Generally, the real salaries grew dynamically, especially starting from the end of the 19th c., which made the 19th c. different from the more constant 18th c. In Prussia there was a variety in the level of food consumption connected with the higher economic level in the Western provinces. As it was commented by the king’s professor Schubert, 1/3 of rural population of Eastern Prussia ate potatoes only and resigned from bread as their main food. The situation of small holders and daily workers was the most difficult. Eastern rural province of Prussia had a problem with handling the overpopulation of small holders who were looking for a better place for living in emigration (Ostflucht, Landflucht and even to America). It was later overcome.

PL

W połowie XIX wieku nastąpił przełom w zakresie żywienia w Prusach. Nastąpiła rewolucyjna „delokalizacja” systemu żywienia a więc zerwany został związek między żywieniem i miejscem zamieszkania (jem to co wytworzono w miejscu mojego zamieszkania), co oznacza koniec lokalnych klęsk głodu, przerwanych przez transport żywności koleją oraz transoceanicznymi parowcami. Dzięki nawożeniu i poprawie hodowli bydła oraz nowym uprawom, pomimo wzrostu liczby ludności bardzo wzrosła produkcja i konsumpcja żywności. Konsumpcja w Prusach między rokiem 1850, a 1900 wzrosła o 113%, pszenicy o 147%, żyta o 24%. W 1800 r. ziemniaki stanowiły w Prusach 10% produkcji zbożowej, a w 1883 r. 71%. Nastąpiło upowszechnienie konsumpcji ziemniaków oraz cukru (burak cukrowy). Wśród osób średniozamożnych kształtowała się nowoczesna kuchnia i jej potrawy, oraz zwyczaje żywieniowe, które w znacznym stopniu utrzymały się do dzisiaj, jako kuchnia narodowa. Utrzymywało się jednak duże zróżnicowanie w jakości żywienia związane z położeniem materialnym i wynagrodzeniem. W wypadku znacznej części robotników żywienie było marne i pozbawione koniecznych składników odżywczych. Szczególne trudności miały miejsce w okresach kryzysów gospodarczych, które przyjmowały niekiedy dramatyczną postać (1914–1918, 1923–1924, 1929–1933). Generalnie jednak realne płace dynamicznie rosły, szczególnie od końca XIX w., czym wiek XIX różnił się od bardziej statycznego wieku XVIII. Na obszarze Prus występowało też zróżnicowanie poziomu konsumpcji żywności, związane z wyższym poziomem gospodarczym prowincji zachodnich. Jak to komentował królewiecki profesor Schubert, 1/3 ludności wiejskiej Prus Wschodnich żywiła się samymi ziemniakami i zrezygnowała z chleba, jako głównego pożywienia. Najtrudniejsza była sytuacja licznej ludności małorolnej i robotników dniówkowych. Wschodnie rolnicze prowincje Prus miały problem z poradzeniem sobie z nadwyżką ludności małorolnej, która szukała szczęścia w emigracji (Ostflucht, Landflucht na zachód, a nawet do Ameryki, co udało się przezwyciężyć.

3

Morcinkowe kartofle, chlebiczek i cebula. Rozważania wstępne

80%

Sadzikowska L.

Bibliotheca Nostra. Śląski Kwartalnik Naukowy

|

2021

|

issue 2(62)

52-64

EN

The article attempts to present the attitude of the Silesian writer Gustaw Morcinek towards the issue of food. Recalling the camp experiences of Gustaw Morcinek and their literary realizations in post-war works, the article’s author considers the contemporary problems related to food waste and climate change determined by the reckless policy of both small households and countries. Up-to-date statistical data concerning, e.g., ecology or global emissions of greenhouse gases constitutes the background for analyzing Morcinek’s potatoes, bread, and onions – priceless products in a concentration camp.

PL

W artykule podjęto próbę zaprezentowania stosunku Gustawa Morcinka do kwestii pożywienia. Przywołując doświadczenia obozowe autora Listów spod morwy, ich literackie realizacje oraz poddając namysłowi wybrane utwory śląskiego pisarza, rozważono współczesne problemy związane z marnowaniem jedzenia i ze zmianami klimatycznymi, które determinowane są przez lekkomyślną politykę nie tylko małych gospodarstw domowych, lecz i całych państw. Tłem dla analizy i interpretacji Morcinkowych kartofli, chleba i cebuli – produktów bezcennych w obozie koncentracyjnym – uczyniono aktualne dane statystyczne dotyczące m.in. ekologii czy globalnej emisji gazów cieplarnianych. Celem artykułu, napisanego z wykorzystaniem najnowszych trendów edukacyjnych, jest ukazanie fundamentalnego znaczenia szacunku dla dóbr naturalnych w wychowaniu młodego pokolenia w duchu pokornego minimalizmu.

Refine search results

1 Bibliotheca Nostra. Śląski Kwartalnik Naukowy

1 Colloquium Wydziału Nauk Humanistycznych i Społecznych AMW

1 Przegląd Humanistyczny

1 Koryś P.

1 Sadzikowska L.

1 Łukasiewicz D.

1 2021

2 2018

Złote łany, ziemniaczane pola i zagony buraków. Roślinny krajobraz polskiej wsi w perspektywie historii gospodarczej

GŁÓD I NADMIAR. KONSUMPCJA ŻYWNOŚCI W PRUSACH W XIX I POCZ. XX W.

Morcinkowe kartofle, chlebiczek i cebula. Rozważania wstępne