Search results

1

Historyczne powieści Henryka Sienkiewicza w ocenie współczesnych i ich wartość ponadczasowa

100%

Siatkowska E.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica

|

2016

|

vol. 50

133-139

EN

In the article, which is a discussion, the author tries to indicate why among many positivists, discussing historical themes, it was Sienkiewicz who won the greatest popularity, how the society felt about historical works of Sienkiewicz and to what extent the work of the historical Nobel Prize winner contributed to the formation of national identity in the Polish society, helping the Poles to survive the period of captivity.

PL

-

2

Solfatara, czyli dziesięć dni rewolucji rybaka. Z Maciejem Henem rozmawia Ewa Tyszko

89%

Hen M., Tyszko E.

Czytanie Literatury. Łódzkie Studia Literaturoznawcze

|

2016

|

issue 5

245-253

EN

Interviewed by Ewa Tyszko, Maciej Hen talks about the creation of his chronicle novel – Solfatara, which is set in 17th century Naples.

PL

W rozmowie z Ewą Tyszko Maciej Hen opowiada o powstawaniu powieści-kroniki Solfatara, której akcja rozgrywa się w siedemnastowiecznym Neapolu.

3

Żona magika wobec francuskiej kolonizacji Algierii. Powieść historyczna w ujęciu Briana Moore’a

89%

Filipczak D.

Czytanie Literatury. Łódzkie Studia Literaturoznawcze

|

2016

|

issue 5

111-120

EN

The article analyses the last work by Brian Moore, entitled The Magician’s Wife (English edition: 1997, Polish edition: 2000) as a historical novel. The Belfast-born writer who became a Canadian citizen and died in the US, had an ‘Algerian episode’ in his life. In his last years, most plausibly inspired by the historical source entitled Confidences d’un prestidigitateur and authored by Robert Houdin, Moore created an unofficial version of events which were supposed to have contributed to the final conquest of Algeria by the French. The visit that the recognised French illusionist paid to Algeria was connected with a political mission he’d been assigned. His magic tricks were to convince the local leaders that the French possessed the power that would make them victorious. The essence of Moore’s design was to present these actions from the magician’s wife’s point of view, who – as opposed to her prototype – is something more than just a passive witness.

PL

Artykuł omawia ostatni utwór Briana Moore’a pt. Żona magika (wyd. anglojęz. 1997, wyd. pol. 2000) jako powieść historyczną. Pochodzący z Belfastu pisarz, który otrzymał obywatelstwo kanadyjskie, a zmarł w USA, miał w swej młodości epizod „algierski”. Pod koniec życia, zainspirowany najprawdopodobniej źródłem historycznym pt. Confidences d’un prestidigitateur Roberta Houdina, Moore stworzył w swej powieści nieoficjalną wizję wydarzeń, które miały doprowadzić do ostatecznego opanowania Algierii przez Francję. Pobyt słynnego francuskiego iluzjonisty w Algierii związany był z powierzoną mu misją polityczną. Jego sztuczki miały wzbudzić przekonanie wśród lokalnych przywódców, że Francuzi dysponują mocą, która przyczyni się do ich zwycięstwa. Istotą zamysłu Moore’a było ukazanie tych działań z perspektywy żony magika, która w odróżnieniu od swojego pierwowzoru nie jest tylko bierną obserwatorką.

4

Literary incarnations of Herkus Monte

88%

Kuzborska A.

Komunikaty Mazursko-Warmińskie

|

2018

|

issue 2(300)

331-354

PL

erkus Monte, przywódca Prusów, jest postacią historyczną, lecz jednocześnie bohaterem utworów literackich. Monte wielokrotnie został wymieniony w łacińskiej Kronice Ziemi Pruskiej Piotra z Dusburga już na początku XIII wieku. Te zapiski kronikarza Zakonu Niemieckiego zapoczątkowały żywotne motywy literackie pruskiego bohatera w literaturze niemieckiej, polskiej i litewskiej, w szczególności w powieści historycznej i dramacie historycznym XIX – pierwszej połowy XX w. W niniejszym artykule zostały omówione wybrane utwory literackie poświęcone postaci najsłynniejszego Prusa w historii: od powieści Franza Lubojatzkiego z 1840 roku po najnowszą powieść Claudiusa Crönerta z 2011 roku. Również dramat historyczny różnorako konstruował postać Montego, np. w dramacie Maxa Worgitzkiego z 1916 roku Monte jawi się jako heros wojny, którego odwaga i determinacja budzą obawy samych Prusów, a ich porażka jest traktowana jako nieuniknioność historii, gdzie słabszy ulega silniejszemu. Podobny wydźwięk miał dramat Rolfa Laucknera z 1937 roku. W dramacie litewskiego dramaturga Juozasa Grušasa Monte jest humanistą bez Boga i bogów, który walczy w imię wolności, co można odczytać jako nierówną walkę powojennej litewskiej partyzantki z władzą komunistyczną. Powieść Botho hrabiego von Keyserlingka z 1937 roku przedstawia Montego jako szlachetnego człowieka, ukształtowanego przez dwie antagonistyczne wobec siebie kultury. Jest postacią hybrydyczną, która przeżywa podobny dylemat jak bohater Germanów – Hermann vel Arminius lub Walter Alf vel Konrad Wallenrod w poemacie Adama Mickiewicza. Faktem jest, że fikcjonalny charakter opowieści o pruskim bohaterze często służył interesom literatur narodowych.

5

O jednej dacie, której w archiwum zabrakło

88%

Goliński-Kucik P.

Świat i Słowo

|

2019

|

vol. 33(2)

1-1

PL

Artykuł koncentruje się na jednym, bardzo ważnym odcinku biografii Teodora Parnickiego – jest próbą ustalenia daty chrztu katolickiego pisarza. Pomimo dużej liczby różnych tekstów (wywiady, prywatne listy, fragmenty powieści), data ta pozostaje nieznana. Pisarz przykładał wielkie znaczenie do dat, tej nigdy nie ujawnił. Artykuł staje się opisem strategii autobiograficznej i literackiej Parnickiego. Podobnie jak bohaterowie powieści, zastosował strategię „odejmowania od prawdy”.

6

Alegoria w czeskiej powieści historycznej lat 60. XX wieku (Václav Kaplický „Kladivo na čarodějnice” i Jiri Šotola „Tovaryšstvo Jezišovo”)

75%

Królak J.

Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo

|

2017

|

issue 7(10)

219-230

EN

The article concerns the problem of allegory in two Czech historical novels from the beginning and the end of the 60s of the twentieth century: Kladivo na čarodějnice by Václav Kaplický and Tovaryšstvo ježišovo by Jiři Šotola. Both novels are also considered to be important political ‘clearing accounts’ novels. Application of allegory as a method of reception allows us to answer the question about the participation of the reader in the setting up of allegory in the Czech prose of the twentieth century .

7

Falsyfikowanie „starożytności polskich”. O dwóch legendarnych obyczajach średniowiecznych wzmiankowanych w Satyrze albo Dzikim mężu Jana Kochanowskiego

75%

Grześkowiak R.

Odrodzenie i Reformacja w Polsce

|

2017

|

vol. 61

PL

W Satyrze albo Dzikim mężu Jan Kochanowski wspomina dwa starodawne zwyczaje: gdy w czasie mszy czytano Ewangelię, dawni Polacy mieli wyciągać do połowy miecze z pochew na znak gotowości obrony chrześcijańskiej wiary (w. 185–200), z kolei infamisów miano karać na honorze w ten sposób, że gdy zasiadali z kimś do wspólnego stołu, gospodarz rozcinał obrus na znak, że nie chce dzielić z nimi posiłku (w. 231–236). Artykuł analizuje liczne wzmianki o owych zwyczajach w dawnej polskiej literaturze (zgodnie poświadczające brak owych rytuałów w XVI–XVIII w.), by wykazać, że w obu wypadkach mamy do czynienia z literacką legendą. In his Satyr, or The Wild Man Jan Kochanowski refers to two old-time customs: first that, during the mass, at the reading of the Gospel, old Poles were to half draw their swords in token of their readiness to defend the Christian faith (vv. 185–200), and the second that infamists were punished upon their honour in such a way that when they sat at table with other people, the host cut the tablecloth to indicate that he did not want to share a meal with them (vv. 231–236). The article analyses numerous references to those customs in the old-Polish literature (unanimously attesting to the lack of these rituals in the sixteenth to the eighteenth centuries), to indicate that both were literary legends.

8

Codzienność w Trylogii a w Krzyżakach

75%

Walczak B.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica

|

2016

|

vol. 50

25-32

EN

The author endeavors to demonstrate the distinctions regarding the setting of the protagonists’ stories in everyday life realities in the Trilogy and The Knights of the Cross. According to the author, the differences derive from the adapted literary conventions in the historical novels: the fairy-tale convention in the Trilogy and the realistic convention (with the elements of naturalism) in The Knights of the Cross.

PL

-

9

Pan Whicher w przedpowstaniowej Warszawie i radca Estar Van Houten w sklepie Wokulskiego – kryminał historyczny jako opowieść o przeszłości

71%

Izdebska A.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica

|

2018

|

vol. 50

|

issue 4

173-194

EN

This article addresses two novels that, seemingly or truly, realise the historical crime convention. One of the novels is Pan Whicher w Warszawie (“Mr. Whicher in Warsaw”) by Agnieszka Chodkowska-Gyurics and Tomasz Bochiński, and the other one is Carska roszada (“The Tsar Castling”) by Melchior Medard. Genre aspects of both works are considered, and the consequences the conventional location carries for the way in which the 19th century reality is constructed in both novels. Finally – despite the differences between them – in both crime novels, the Polish history of the 19th century is shaped via many elements; one of them is strong reliance on the discourse of romantic martyr-related provenance.

PL

Artykuł dotyczy dwóch powieści, które – pozornie lub rzeczywiście – są realizacją konwencji kryminału historycznego. Pierwsza z nich to Pan Whicher w Warszawie Agnieszki Chodkowskiej-Gyurics i Tomasza Bochińskiego, druga to Carska roszada Melchiora Medarda. W tekście rozważane są aspekty genologiczne obu dzieł i konsekwencje owego gatunkowego usytuowania dla sposobu, w jaki ukazywana jest w nich dziewiętnastowieczna przeszłość. Ostatecznie – mimo różnic – w obu powieściach w sposobie konstruowania wieku XIX widać silne uwikłanie w dyskurs oromantyczno-martyrologicznej proweniencji.

10

„Linia królewska Odry” − literackie strategie „pisania narodu” na przykładzie sygnifikacji polskości Ziem Odzyskanych w powieści piastowskiej (od II wojny światowej do 1989 roku)

71%

Lemann N.

Czytanie Literatury. Łódzkie Studia Literaturoznawcze

|

2016

|

issue 5

87-109

EN

This paper is devoted to the process of signifying the so-called “Recovered Territories” in the Piast novel, a subgenre of the historical novel. The literary and historiographical process of “writing the nation” (Homi K. Bhabha) takes place not only in contemporary literature but is also part of historical discourses which, through national institutions and politics of history, promote a state-endorsed historical vision. Memory discourses, incorporating microhistory, life writing, local narrations, etc., co-shape this process. By means of analyzing how the Polishness of the “Recovered Territories” is constructed in the Piast novel it becomes possible to demonstrate that “writing the nation” has a processual, persuasive and random character and is subject to political demands. The Piast novel as part of “national pedagogy” (again, Bhabha’s term) was of special importance for the Polish authorities after the Second World War. They tried to reconnect the Recovered Territories with Poland through the invocation of the Piast dynasty who a thousand years ago ruled over those lands. Moreover, the Piast novel allowed grounding the results of the Yalta conference in mythical, historical and symbolic images, through which the territorial reallocation became better understandable as part of a historically justified compensation. The relevant texts by Karol Bunsch, Antoni Gołubiew or Władysław Jan Grabski inscribed themselves in the process of connecting the Northern and Western territories with Poland and, by means of becoming a cornerstone of a fantastic foundation narrative, reacted to an urge expressed by both the authorities and the general public.

PL

Artykuł poświęcony jest procesowi sygnifikacji Ziem Odzyskanych na przykładzie tzw. powieści piastowskiej, która jest podtypem powieści historycznej. Proces literackiego i historiograficznego „pisania narodu” odbywa się w literaturze współczesnej zarówno za sprawą dyskursów historii, w tym tzw. polityki historycznej, wspieranej przez instytucje narodowe, promującej określoną, pożądaną przez rządzących wizję, jak i odmiennych wobec powyższych dyskursów pamięci, obejmujących mikrohistorię, autobiografizm, narracje lokalne itd. Wydaje się, że na przykładzie strategii sygnifikacji polskości Ziem Odzyskanych w powieści piastowskiej można wykazać, iż zjawisko „pisania narodu” (Homi K. Bhabha) ma w dużej mierze charakter procesualny, perswazyjny i przygodny, narzucony wymogami polityki. Powieść piastowska jako elementem tzw. „pedagogiki narodowej” (Bhabha) miała dla polskich władz szczególne znaczenie. Poprzez odwołanie do czasów panowania w Polsce dynastii piastowskiej, kiedy to ziemie zwane po II wojnie światowej odzyskanymi wchodziły w skład państwa polskiego, można było na nowo związać je w świadomości społecznej z terytorium kraju. Powieść piastowska umożliwiała więc zakorzenienie postanowień jałtańskich w sferze mitycznych wyobrażeń historycznych i symbolicznych, przez co terytorialne przesunięcia nabrały znamion czytelniejszego, bo historycznie usprawiedliwionego procesu odszkodowawczego. Utwory Karola Bunscha, Antoniego Gołubiewa czy Władysława Jana Grabskiego doskonale wpisywały się w proces związywania północnych i zachodnich terytoriów z resztą kraju i jako takie odpowiadały zarówno na zapotrzebowanie władz, jak i społeczeństwa, stając się elementem budowania fantazmatycznej wspólnotowej narracji fundacyjnej.

11

Zbrodnia w starych dekoracjach – historyczne powieści kryminalne Jakuba Szamałka

71%

Izdebska A.

Czytanie Literatury. Łódzkie Studia Literaturoznawcze

|

2016

|

issue 5

63-72

EN

The article offers an analysis of the trilogy by Jakub Szamałek, which consists of the following novels: When Athena Averts Her Gaze (Gdy Atena odwraca wzrok), The Unwelcoming Sea (Morze Niegościnne) and Reading from Bones (Czytanie z kości). These works are scrutinised as an example of a sub-genre of the crime novel, the historical crime story. The analysis emphasises the typical features of the convention, with particular focus on the hybrid side of its nature, i.e. entanglement in the dilemmas of the historical novel: the necessity to make a choice, and the manner in which the past is structured as one of the constituents of the presentation.

PL

Artykuł stanowi analizę trylogii Jakuba Szamałka, na którą składają się powieści: Gdy Atena odwraca wzrok, Morze Niegościnne i Czytanie z kości. Teksty te rozpatrywane są jako przykład realizacji subgatunku powieści kryminalnej, kryminału historycznego. Rozważania wydobywają cechy charakterystyczne tej konwencji, szczególnie te wynikające z jej hybrydyczności, a zatem uwikłania w dylematy powieści historycznej: konieczności dokonania wyboru, jak zostaje skonstruowana przeszłość jako jeden z przedmiotów przedstawienia.

12

Powieść szachowa jako powieść historyczna. Nieco przewrotna alternatywa gatunkowa

71%

Graf P.

Czytanie Literatury. Łódzkie Studia Literaturoznawcze

|

2016

|

issue 5

47-61

EN

The article focuses on two purposes. On the one hand, it constitutes an attempt to redefine the genre of historical novel in the circumstances in which the attempts made so far have turned out to be insufficient. The new definition shifts the centre of gravity from structural features (which are impossible to be determined following the experience of the narrativization of history) to the poetics of reception. On the other hand, the article also has its interpretative purpose which entails complicating the results of the analysis through the scrutiny of the chess novel that multiplies the historicity of the literary work and triggers more questions to be raised. Thus, the article aims at an alternative description of historical prose as an important literary experience of today’s world.

PL

Artykuł realizuje dwa cele. Pierwszym z nich jest ponowne zdefiniowanie gatunkowe powieści historycznej w sytuacji, w której dotychczasowe próby opisania tej formy okazują się niewystarczające. Nowa definicja przenosi punkt ciężkości z cech strukturalnych (niemożliwych do ustalenia po doświadczeniu narratywizacji historii) na poetykę odbioru. Cel drugi, interpretacyjny, polega na skomplikowaniu uczynionych rozpoznań poprzez analizę powieści szachowej, która multiplikuje historyczność utworu i zmusza do postawienia innych pytań. Tym samym artykuł zmierza do alternatywnego opisu ważnego dziś doświadczenia literackiego, jakim jest proza historyczna.

13

Śląskie lochy i smoki – wariacje historyczne Szczepana Twardocha

71%

Czyżak A.

Czytanie Literatury. Łódzkie Studia Literaturoznawcze

|

2016

|

issue 5

37-45

EN

The main aim of the article is an investigating the methods of creation in Szczepan Twardoch’s prose. Interpretation of his novel tittled Drach, published in 2014 as an example of new historical output confirms recognition of New Historism. This text, written by using the pattern of saga, shows specific formulation of local Silesian history during the XX century.

PL

Nadrzędnym celem artykułu jest rozpoznanie metod twórczych konstytutywnych dla prozy Szczepana Twardocha. Interpretacja jego powieści zatytułowanej Drach, a opublikowanej w 2014 roku, jako przykładu dzisiejszego pisarstwa historycznego potwierdza rozpoznania dokonane przez badaczy z nurtu Nowego Historyzmu. Tekst oparty na wzorcu sagi rodzinnej ukazuje w specyficzny sposób lokalną historię Śląska w ciągu XX wieku.

14

Powieść historyczna według Sienkiewicza. Teoria i praktyka

71%

Bujnicki T.

Czytanie Literatury. Łódzkie Studia Literaturoznawcze

|

2016

|

issue 5

123-137

EN

Sienkiewicz had shown a keen interest in the issue of the historical novel prior to making his own first attempts at the genre. Among various reviews written by Sienkiewicz, a short analysis of Kraszewski’s Teutonic Knights 1410 (Krzyżacy 1410) is of particular significance, since Sienkiewicz stipulates there a general outline of the genre. On the other hand, while evaluating Historical Sketches (Szkice historyczne) by Ludwik Kubala, Sienkiewicz pointed to the potential literatureness of the history itself. The practical realisation of the genre of historical novel, as exercised by the author of The Trilogy, was preceded by his Tartar Captivity (Niewola tatarska), stylised for an old-Polish diary. And the famous series of novels set in the 17th century had formed the model of historical novel which was subsequently repeated in Quo Vadis and The Teutonic Knights (Krzyżacy). Sienkiewicz generalised on his writing experience in a lecture on the historical novel, in which he listed his views regarding the purpose and the form of the genre.

PL

Problematyka gatunkowa powieści historycznej zajmowała Sienkiewicza jeszcze przed przystąpieniem do uprawiana tego gatunku Wśród recenzji pisarza szczególnie ważna jest krótka ocena Krzyżaków 1410 Kraszewskiego, na podstawie której Sienkiewicz określił ogólne zarysy gatunku. Natomiast oceniając Szkice historyczne Ludwika Kubali, wskazał na potencjalną literackość samych dziejów. Praktykę na polu powieści historycznej autora Trylogii poprzedziła stylizowana na pamiętnik staropolski Niewola tatarska. Z kolei słynny cykl powieści o siedemnastym wieku uformował model powieści historycznej powtarzany potem w Quo vadis i Krzyżakach. Swoje doświadczenie pisarskie uogólnił Sienkiewicz w odczycie o powieści historycznej, w którym wyłożył swoje poglądy na cel i formę tego gatunku.

15

Polska współczesna powieść historyczna i kultura popularna (prolegomena)

71%

Mazurkiewicz A.

Czytanie Literatury. Łódzkie Studia Literaturoznawcze

|

2016

|

issue 5

13-35

EN

Regardless of the promoted ‘politics of memory’ and the results of historical research, the popular historical novel these days has been attributed the role of a medium that maintains and perpetuate national myths. Even if any given image of the past times is shattered, it is always substituted by a new myth, which in its nature is an ‘anti-myth’, when compared to the previous one, i.e. it presents a ‘spiritual reverse’ of the former vision. The function of the new myth, however, remains unchanged – it’s meant to consolidate the to-date perception of the past, even despite an explicit demand for the necessity of revindication. ‘Reading history’ by authors of popular historical novels still remains a record which, in its nature, resembles a ‘cultural palimpsest’ and is subordinated to ‘phantoms’ dwelling in the social imagination.

PL

Popularnej powieści historycznej przypadła współcześnie – niezależnie od promowanych form „polityki pamięci” i ustaleń historyków – rola medium podtrzymującego i powtarzającego mity narodowe. Nawet jeśli bowiem obraz minionych czasów zostaje rozbity, w miejsce dotychczasowego mitu powstaje nowy. Ma on niekiedy – wobec chronologicznie wcześniejszego – charakter „anty-mitu”, tj. ukazuje „kulturowy rewers” dotychczasowej wizji. Jednakże jego funkcja pozostaje niezmienna – ma utrwalać dotychczasowe postrzeganie przeszłości, choćby expressis verbis deklarowana była konieczność rewindykacji. „Czytanie historii” przez twórców popularnej powieści historycznej pozostaje w niej zapisem o charakterze „kulturowego palimpsestu”, podporządkowanego funkcjonującym w wyobraźni społecznej „fantomom” przeszłości.

16

Dodatkowe problemy z historią Stefana Szymutki

63%

Żurek Ł.

Forum Poetyki

|

2016

|

issue 6

68-79

EN

The main purpose of the article is to reconstruct the concept of the “source” that Stefan Szymutko presented in his article “Źródło, czyli tekstu historii ciąg dalszy: na przykładzie ‘Końca «Zgody Narodów»’ Teodora Parnickiego” and to make a thorough study of what consequences its use implied for Szymutko’s scholarly practice. Doing that requires a short presentation of the concepts of “the text of the work” and “the text of history,” fundamental to Szymutko’s theory of the novel, together with their contexts and implications in philosophy and literary theory. Finally, the author shows that the interpretative complications introduced by the concept of the “source” have effectively made it impossible for Szymutko to finalize one of his most significant scholarly projects – a critical edition of Parnicki’s Słowo i ciało (Word and Body).

PL

Głównym celem artykułu jest zrekonstruowanie koncepcji „źródła”, którą Stefan Szymutko przedstawił w artykule Źródło, czyli tekstu historii ciąg dalszy: na przykładzie Końca „Zgody Narodów” Teodora Parnickiego oraz prześledzenie, jakie konsekwencje dla praktyki badawczej śląskiego literaturoznawcy wiązały się z jej użyciem. Aby tego dokonać, pokrótce przedstawione zostają podstawowe dla teorii powieści Szymutki pojęcia „tekstu utworu” i „tekstu historii”, wraz z ich filozoficznymi oraz teoretycznoliterackimi inklinacjami. W zakończeniu autor pokazuje, że komplikacje interpretacyjne wprowadzone przez koncepcję „źródła”, skutecznie uniemożliwiły Szymutce finalizację jednego z jego największych projektów badawczych – edycji krytycznej Słowa i ciała Parnickiego.

17

Zbrodnia u korzeni bułgarskiej państwowości? Próba interpretacji na podstawie bułgarskich powieści historycznych

63%

Jóźwiak W.

Poznańskie Studia Slawistyczne

|

2021

|

issue 21

229-248

EN

The foundations of the medieval Bulgarian state are inseparably paired with the adoption of Christianity. At that time an event occurred which based on modern terminology ought to be described as coup d’état. As a consequence a cruel punishment was administered by the ruler, prince Boris. A bloody execution of all the 52 rebelled houses became an immanent symbol of the rise of the Christian Bulgarian state and plays an important role in the novels related to the history of the medieval period of the state. The literary vision of the Bulgarian authors of the socialist era presents that tragic occurrence almost as a founding murder and in accordance with Foucault interpretation as a bloody spectacle of suffering that was a demonstration of the power of the sovereign over his subjects, and following Girard can be described as specific collective sacrifice.

PL

U początku kształtowania się średniowiecznego państwa bułgarskiego, w nierozłącznej parze z przyjęciem chrześcijaństwa legło wydarzenie, które zgodnie ze współczesną terminologią należałoby nazwać próbą przeprowadzenia zamachu stanu oraz jego konsekwencja – okrutna kara wymierzona buntownikom przez władcę, księcia Borysa. Krwawa egzekucja wszystkich członków 52 zbuntowanych rodów stała się immanentnym symbolem powstania chrześcijańskiego państwa bułgarskiego i zajęła ważne miejsce w powieściach historycznych przedstawiających dzieje średniowiecznego państwa. W literackiej wizji bułgarskich autorów doby socjalistycznej to tragiczne wydarzenie zostało przedstawione jako niemalże mord założycielski, lecz także zgodnie z interpretacją Foucaulta krwawy spektakl kaźni wyrażający władzę suwerena nad poddanymi oraz charakteryzowana przez Girarda specyficzna ofiara zbiorowa.

18

Wizja wieku siedemnastego według trzech autorów powieści historycznych: Henryka Sienkiewicza, Józefa Hena i Jacka Komudy

63%

Mróz K.

Filologia Polska. Roczniki Naukowe Uniwersytetu Zielonogórskiego

|

2019

|

vol. 5

19-31

EN

The article is an attempt to answer a question in what way three different authors of historical novels (Sienkiewicz, Hen, Komuda) perceived the 17th century in the Polish history and how they described it in their works. The text is focused on the comparative analysis of prose writing strategies in: war scenes construction, erotic relationships between characters and visions of femininity in the novels. The article is also concerned with the difference between the ways of working with source materials applied by the authors, and describes the genres of historical novels that those writers represented.

PL

Artykuł stanowi próbę odpowiedzi na pytanie, w jaki sposób trzej różni autorzy powieści historycznych (Sienkiewicz, Hen i Komuda) widzieli wiek siedemnasty w historii Polski oraz w jaki sposób ten okres historyczny przedstawili w swych utworach. Tekst skupia się na porównawczej analizie metod konstruowania przez prozaików scen wojennych, relacji erotycznych między bohaterami oraz wizji kobiecości, jaka w powyższych powieściach jest proponowana. Artykuł rozróżnia też sposoby pracy z materiałami źródłowymi, jakimi posługiwali się twórcy, charakteryzuje również gatunki powieści historycznej, jakie pisarze ci realizowali.

19

„Markiz de Tomsk” Borysa Klimyczewa − problemy genologiczne

63%

Karpiński A., Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie W. F.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Rossica

|

2015

|

vol. Zeszyt specjalny 2015

PL

W artykule zawarte są rozważania teoretycznoliterackie dotyczące określenia przynależności genologicznej utworu "Markiz de Tomsk" syberyjskiego pisarza Borysa Klimyczewa. Jak udało się ustalić, utwór ten charakteryzuje synkretyzm gatunkowy. W jego poetyce można dostrzec elementy powieści historycznej i romansu awanturniczego. Autor niniejszej pracy przywołuje opinie badaczy oraz dokonuje analizy literackiej tekstu.

EN

The author of the paper attempts to define the genre of the novel "Marquis de Tomsk" by Boris Klimychev, a modern (1930-2013) Russian writer from Siberia. His book has not been translated into Polish but neither is Klimychev well known in Russia, his work remaining known mostly to local readers. In the paper an essential emphasis has been placed on the literary analysis of genre characteristics of Klimychev’s romance. "Marquis de Tomsk" proves extremely difficult to describe because it combines the features of several literary genres. The analysis shows that the writer included in his book elements of historical novel, adventure novel and picaresque romance. He also used techniques and themes typical of the poetics of sentimentality. The plot centres on a series of episodes from the life of the characters, both such that have their historical prototypes and fictional ones. The writer relied on historical sources but also described in the novel interesting characters and events, taking into account their attractiveness to potential recipients. Klimychev foregrounded adventurous stories and made love intrigue an important element of the plot. All these components allow us to conclude that the book under discussion is a historical novel with features of picaresque romance.

20

Жінка в українській історичній белетристиці 1880–1890-х років

63%

Кирильчук (Kyryl’chuk) О. O.

Pomiędzy. Polonistyczno-Ukrainoznawcze Studia Naukowe

|

2015

|

issue 1

195-205

PL

Ukraińska proza historyczna końca XlX wieku jest oryginalną strategią, która określa różne opcje tożsamości narodowej. Obecność kobiety w takich modelach ma wyjątkowe znaczenie semantyczne. W ukraińskiej powieści historycznej kobieta jest często projektowana przez aksjologię patriarchalną, a w niektórych przypadkach ma maskulinistyczne znaki, szczególnie w militarnym dyskursie przeszłości. Obraz kobiety w ukraińskiej prozie historycznej lat 1880–1890 pozwala wyraźnie nakreślić sytuację przecięcia narracji kolonialnej i antykolonialnej.

EN

Ukrainian historical fiction of the late nineteenth century is a strategy which outlines the characteristics of national identity. Presence of a woman in such models has a particular semantic role. ln Ukrainian historical novels the feminine role is sometimes projected on the plane of patriarchal axiology and in some cases becomes masculinum under militant discourse of the past. The image of a woman in Ukrainian historical fiction of 1880–1890’s makes it possible to outline the intersection of the colonial and anti–colonial narratives.

Refine search results

Historyczne powieści Henryka Sienkiewicza w ocenie współczesnych i ich wartość ponadczasowa

Solfatara, czyli dziesięć dni rewolucji rybaka. Z Maciejem Henem rozmawia Ewa Tyszko

Żona magika wobec francuskiej kolonizacji Algierii. Powieść historyczna w ujęciu Briana Moore’a

Literary incarnations of Herkus Monte

O jednej dacie, której w archiwum zabrakło

Alegoria w czeskiej powieści historycznej lat 60. XX wieku (Václav Kaplický „Kladivo na čarodějnice” i Jiri Šotola „Tovaryšstvo Jezišovo”)

Falsyfikowanie „starożytności polskich”. O dwóch legendarnych obyczajach średniowiecznych wzmiankowanych w Satyrze albo Dzikim mężu Jana Kochanowskiego

Codzienność w Trylogii a w Krzyżakach

Pan Whicher w przedpowstaniowej Warszawie i radca Estar Van Houten w sklepie Wokulskiego – kryminał historyczny jako opowieść o przeszłości

„Linia królewska Odry” − literackie strategie „pisania narodu” na przykładzie sygnifikacji polskości Ziem Odzyskanych w powieści piastowskiej (od II wojny światowej do 1989 roku)

Zbrodnia w starych dekoracjach – historyczne powieści kryminalne Jakuba Szamałka

Powieść szachowa jako powieść historyczna. Nieco przewrotna alternatywa gatunkowa

Śląskie lochy i smoki – wariacje historyczne Szczepana Twardocha

Powieść historyczna według Sienkiewicza. Teoria i praktyka

Polska współczesna powieść historyczna i kultura popularna (prolegomena)

Dodatkowe problemy z historią Stefana Szymutki

Zbrodnia u korzeni bułgarskiej państwowości? Próba interpretacji na podstawie bułgarskich powieści historycznych

Wizja wieku siedemnastego według trzech autorów powieści historycznych: Henryka Sienkiewicza, Józefa Hena i Jacka Komudy

„Markiz de Tomsk” Borysa Klimyczewa − problemy genologiczne

Жінка в українській історичній белетристиці 1880–1890-х років