Search results

1

„Nieopisany błękit wody, która ściąga na siebie barwę nieba”. Nazwy barw w powieści "Zatoka śpiewających traw" Stanisławy Fleszarowej-Muskat

100%

Stanuleiwcz D.

Studia Językoznawcze. Synchroniczne i diachroniczne aspekty badań polszczyzny

|

2014

|

vol. 13

245-273

EN

The aim of this paper is to analyze colour terms used in the novel Zatoka śpiewających traw [The Bay of Singing Grass] by Stanisława Fleszarowa-Muskat (1919-1989). The writer conventionally employs colour words to create the characters of the novel, including their appearance and emotions, the latter being expressed metonymically: SYMPTOM (i.e. COLOUR) FOR EMOTION. However, descriptions of landscapes, especially of the sea, are poetic. It appears that they also serve to create the main character, a young woman who is a chemist. In the descriptions of the sea, the writer frequently employs the colour noun błękit ‘(sky) blue’. The writer uses 177 colour terms; 66.1% of them are basic and 39.9% are non-basic. The frequency ranking list of the basic colour terms, especially the primary ones: biały ‘white’, czarny ‘black’, czerwony ‘red’, zielony ‘green’, żółty ‘yellow’ and niebieski ‘blue’, correlates with the evolutionary sequence proposed by Berlin and Kay in Basic Color Terms (1969).

2

Z Nowolipek do Portofino. O „przeprowadzce” kwestii kobiecych z dwudziestolecia do współczesności

84%

Pierzynka P.

Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia de Cultura

|

2018

|

issue 10(2)

149-160

PL

Artykuł jest próbą zetknięcia ze sobą dwóch powieści: Dziewcząt z Nowolipek Poli Gojawiczyńskiej (1935) oraz Dziewczyn z Portofino Grażyny Plebanek (2005). Dokonano w nim przedstawienia motywów, które czynią obie publikacje „siostrzanymi”. Elementy te zostały wybrane ze względu na ich istotne znaczenie dla poruszanej w utworach problematyki kwestii kobiecych. Ujawniony dzięki tym zabiegom potencjał interpretacyjny otwiera szkic na dalsze badania.

EN

The article is an attempt at bringing two novels together: Dziewczęta z Nowolipek written by Pola Gojawiczyńska (1935) and Dziewczyny z Portofino by Grażyna Plebanek (2005). It features a presentation of motives, which cause the two publications to be „sorolal” pieces of work. Those elements were chosen because of their essential meaning for problematic aspects of woman’s issues, which is present in texts. Interpretative potential disclosed by these measures opens the field for further explorations.

3

Romance as a Remedy for History: Robert McLiam Wilson’s Eureka Street

84%

Klonowska B.

Roczniki Humanistyczne

|

2013

|

vol. 61

|

issue 5: Neofilologia

251-265

EN

The article analyses the 1996 novel Eureka Street by the Northern Irish writer Robert McLiam Wilson as an example of historical novel discussed in the context of its evolution influenced by the developments in the theory of historiography. Set in the 1990’s Belfast, the novel is both a panorama of the Northern Irish society divided religiously and politically, and a satire on Northern Irish reality and politics. Most importantly, however, it is a romance, which constitutes the generic dominant of the novel and which on the one hand locates it in the venerable tradition of historical romance à la Walter Scott, and on the other introduces essential modifications. The most important of them is the changed concept of history, whose elevated status of an explicatory, unified metanarrative is substituted with several micro-histories; important, too is metafiction which exposes the inevitable constructedness of any historical narrative, both academic and fictional; and the shift of accents from history to romance and love, both presented as a remedy for the traumatic past. Discussing various concepts of the sublime, the essay argues that Wilson’s novel defines it in a different way: the sublime of history perceived as chaos and terror is substituted in the novel with the sublime of love perceived as order and beauty, thus providing hope for the overcoming of the past, its religious and political divisions, and hate.

PL

Artykuł analizuje powieść współczesnego północnoirlandzkiego pisarza, Roberta McLiama Wilsona pt. Ulica marzycieli w kontekście ewolucji gatunku powieści historycznej. Osadzona w Belfaście powieść jest zarówno panoramą podzielonego społeczeństwa Irlandii Północnej, jak i satyrą na północnoirlandzką rzeczywistość i obyczaje. Przede wszystkim jednak jest romansem, który stanowi gatunkową dominantę powieści, sytuując ją z jednej strony w tradycji romansu historycznego à la Walter Scott, z drugiej wprowadzając doń istotne modyfikacje. Najważniejsze z nich to odmienna koncepcja historii, podważająca jej rangę i eksplifikacyjne możliwości i zastępująca jedną meta-narrację Historii wieloma mikro-historiami; metafikcyjność tekstu, zwracająca uwagę na konstruowalność każdej narracji historycznej, tak powieściowej jak i akademickiej; oraz przesunięcie akcentu z historii i przygody na romans i miłość, które przedstawiane są jako schronienie przed traumą przeszłości. Przywołując różne koncepcje wzniosłości artykuł dowodzi, iż w stosunku do tradycyjnej powieści historycznej Wilson definiuje ją odmiennie: wzniosłość historii, postrzegana jako chaos i terror, zastąpiona jest wzniosłością miłości, przedstawianej jako porządek piękna i nadzieja na przezwyciężenie bagażu przeszłości i nienawiści.

4

Zygmunt Krasiński spotyka się z Jakubem Żulczykiem albo pośmiertne życie gotycyzmu. Projekt zajęć

84%

Barski K.

Polonistyka. Innowacje

|

2023

|

issue 17

149-164

EN

Gothicism is probably this part of the romantic and pre-romantic tradition which is most strongly present in contemporary pop-culture. It is an exceedingly lively phenomenon, not only discussed by specialists – historians of literature – but constantly consumed as part of subsequent literary, film, music or computer games, the recipients of which are sometimes even unaware of the 19th-century origin of their favorite works. Due to its cross-border nature, however, Gothicism is sometimes neglected in the history of literature education of Polish philologists. The purpose of this article is to present a class proposal, the implementation of which could be a step towards filling this gap in didactics. It is based on a juxtaposition of several older texts (by Zygmunt Krasiński, Roman Zmorski, Anna Mostowska) and a contemporary novel by Jakub Żulczyk (Insytut [The Institute]). The aim of the class is to show that Gothicism can work as an ahistorical code serving e.g., to talk about oppression.

PL

Gotycyzm jest prawdopodobnie tą częścią tradycji romantycznej oraz preromantycznej, która w najsilniejszy sposób spośród wszystkich innych obecna jest we współczesnej (pop)kulturze. Jest zjawiskiem niezwykle żywym, nie tylko dyskutowanym przez specjalistów – historyków literatury – ale nieustannie konsumowanym w ramach kolejnych pozycji literackich, filmowych, muzycznych czy grach komputerowych, których odbiorcy bywają nawet nieświadomi XIX-wiecznego rodowodu ulubionych dzieł. Z powodu swojego granicznego charakteru gotycyzm bywa jednak zaniedbywany w kształceniu historycznoliterackim polonistów. Celem niniejszego artykułu jest zaprezentowanie propozycji zajęciowej, której realizacja mogłaby stanowić krok na drodze ku wypełnieniu tej luki w dydaktyce. Opiera się ona na zestawieniu kilku tekstów dawniejszych (Zygmunta Krasińskiego, Romana Zmorskiego, Anny Mostowskiej) oraz współczesnej powieści Jakuba Żulczyka (Instytut). Celem zajęć jest pokazanie, iż gotycyzm może funkcjonować jako ahistoryczny kod służący m.in. do mówienia o opresji.

5

Współczesne robinsonady w literaturze niemieckojęzycznej

84%

Pokrywka R.

Porównania

|

2019

|

vol. 25

|

issue 2

63-81

EN

Following the publication of Robinson Crusoe, the Robinsonade genre became part of German literature tradition almost immediately. The contemporary novel in German language refers to the genre or to its characteristic motifs such as eremite in a hermetic (mainly insular) environment or a small group in abnormal social conditions. In the paper three variants of a modern Robinsonade are presented: (1) historical and political narrations that refer to past or contemporary politics critically, predominantly on the basis of postcolonial discourse; (2) postapocalyptic narrations that depict modern Robinsons after a catastrophe, in a future world or in outer space; (3) love stories where an island becomes a place of emotional relationship, utopian isolation and solitude of two lovers.

PL

Niemal natychmiast po opublikowaniu Robinsona Crusoe robinsonada stała się częścią tradycji literatury niemieckojęzycznej. Także powieść współczesna odwołuje się do gatunku lub charakterystycznych motywów samotnika w hermetycznym (najczęściej wyspiarskim) środowisku bądź małej grupy w anormalnych warunkach społecznych. W artykule przedstawione zostały trzy warianty robinsonady: (1) narracje historyczno-polityczne, krytycznie odnoszące się do przeszłości lub do polityki współczesnej, przede wszystkim na gruncie postkolonialnym; (2) narracje postapokaliptyczne, opowiadające o współczesnych Robinsonach po katastrofie, w świecie przyszłości lub w kosmosie; (3) narracje miłosne, w których wyspa stanowi miejsce zejścia się kochanków, miejsce utopijnej izolacji i samotności we dwoje.

6

Pojemność generatywnego skryptu w tzw. sadze mazurskiej Małgorzaty Kalicińskiej

67%

Bolińska M.

Wychowanie w Rodzinie

|

2023

|

vol. XXX

|

issue (1/2023)

33-51

EN

Introduction. Since the beginning of the 21st century, both in the social (public) space and in the latest subject literature, interest in the needs of people in the autumn of their life is experiencing a renaissance. This is expressed, among other things, by generativity (life-giving), understood primarily as the care for future of the following generations (often it is also a form self care and caring for the future of people in the immediate vicinity). One of the manifestations of generativity is the activation of the so-called generative script in the narrative. An example of such a structured story can be found e.g., in the trilogy written by Małgorzata Kalicińska (House by the Backwater (2006), Return to the Backwater (2007), Love over the Backwater (2008)). The character in whose creation the generative script has the great importance is Barbara, Małgorzata’s mother. Aim. The aim of this article is presentation of the category of generativity in contemporary literature, especially in the form of a family saga. Particular emphasis will be placed on the theoretical and practical aspects of implementing generativity in the narrative process of a person in the autumn of life. The text is also an encouragement to conducting regular research on the phenomenon of generativity in Polish literature, which is still lacking. Results. The article shows that focusing on the so-called phenomenon of generativity is achieved in many ways. Generativity manifests itself in the process of narration conducted from the perspective of people with life experience who have been affected by Gauguin’s syndrome. Three heroines of the story from above the backwater (Bronisława, Barbara, Małgorzata) share their experiences, observations, and thoughts (activating the generative script), showing, among other things, care for family and neighbours, but also indicate the importance (and consequences) of taking care of themselves and following their own needs.

PL

Wprowadzenie. Od początku XXI wieku zarówno w przestrzeni społecznej (publicznej), jak i w literaturze najnowszej zainteresowanie potrzebami osób w jesieni życia przeżywa renesans. Wyrazem tego jest m.in. generatywność (życiodajność) rozumiana przede wszystkim jako troska o przyszłe pokolenia (nierzadko stanowi też formę opieki nad sobą i przyszłością osób w otoczeniu). Jednym z przejawów generatywności jest uaktywnienie tzw. skryptu generatywnego w narracji. Przykład tak skonstruowanej opowieści spotykamy m.in. w trylogii Małgorzaty Kalicińskiej (Dom nad rozlewiskiem, 2006; Powroty nad rozlewiskiem, 2007; Miłość nad rozlewiskiem, 2008). Postacią, w kreacji której skrypt generatywny ma niebagatelne znaczenie, jest Barbara, matka Małgorzaty. Cel. Niniejszy artykuł ma na celu przedstawienie kategorii generatywności w literaturze współczesnej, zwłaszcza tej o charakterze sagi rodzinnej. Szczególnie wyraźnie zostaną zaakcentowane teoretyczne i praktyczne aspekty wdrażania generatywności w proces narracji osoby w jesieni życia. Tekst jest także zachętą do regularnego prowadzenia badań na temat zjawiska generatywności w literaturze, których na polskim gruncie wciąż brakuje. Wyniki. Artykuł unaocznia, że tzw. zjawisko generatywności podejmowane jest na wiele sposobów. Ujawnia się ono m.in. w procesie narracji prowadzonej z perspektywy osób z doświadczeniem życiowym, które zostały dotknięte syndromem Gauguina. Trzy bohaterki opowieści znad rozlewiska (Bronisława, Barbara, Małgorzata) dzielą się swymi przeżyciami, obserwacjami, przemyśleniami (uaktywniając skrypt generatywny), okazując m.in. troskę o rodzinę i sąsiadów, ale też wskazują, jakie znaczenie (i konsekwencje) ma umiejętne opiekowanie się sobą i podążanie za własnymi potrzebami.

Refine search results

1 Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia de Cultura

1 Polonistyka. Innowacje

1 Porównania

1 Roczniki Humanistyczne

1 Studia Językoznawcze. Synchroniczne i diachroniczne aspekty badań polszczyzny

1 Wychowanie w Rodzinie

1 Barski K.

1 Bolińska M.

1 Klonowska B.

1 Pierzynka P.

1 Pokrywka R.

1 Stanuleiwcz D.

2 2023

1 2019

1 2018