Results found: 2

Search results

Search:
in the keywords: powstanie narodowe

Sort By:

Limit search:

„Czy Polacy wybić się mogą na niepodległość?” Pierwsze projekty odzyskania suwerenności i przetrwania narodu w początku XIX wieku

100%

Kostkiewiczowa T.

Tematy i Konteksty

2023

vol. 18

issue 13

11-23

Already at the beginning of the period of national captivity, two different programmes were formulated for Poland to end the chapter of its non-existence and regain independence. In 1800, Józef Pawlikowski’s historical pamphlet entitled Czy Polacy wybić się mogą na niepodległość? (Can Poles Win Their Independence?) was published in Paris. It presented a programme of initiating a nationwide uprising against the invaders, including underhand tactics to be used by the entire nation, by people who are equal and put freedom above all else. In the same year, the Warsaw Society of the Friends of Science was established and its programme was formulated mainly in the writings of Jan Paweł Woronicz. It entailed focusing on activities in the area of culture, on strengthening the memory of the heroic past, on internal independence, on heroic persistence reinforced by the national spirit, on preserving the substance, the “existence”, the “selfhood” of Poles. These two ways of thinking about winning independence continually coexisted and marked the history of our country in the decades and centuries to come.

Już u początku narodowej niewoli zostały sformułowane dwa odmienne projekty wyjścia Polski z niebytu i odzyskania niezależności państwowej. W 1800 roku w Paryżu ukazała się publikacja Józefa Pawlikowskiego Czy Polacy wybić się mogą na niepodległość?. Przedstawiała ona program wywołania ogólnopolskiego powstania przeciw zaborcom, podjazdowej walki z orężem całej społeczności narodu, ludzi równych i stawiających wolność ponad wszystko. W tym samym roku powstało Warszawskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk i jego program sformułowany głównie w pismach Jana Pawła Woronicza. Zawierał on koncepcję skupienia się na działalności w obszarze kulturowym, umacniania pamięci o heroicznej przeszłości, niepodległości wewnętrznej oraz bohaterskiego trwania dzięki sile ducha narodowego, przechowującego substancję, „istność”, „jestestwo” Polaków. Te dwa sposoby myślenia o wybijaniu się na niepodległość trwale współistniały i naznaczyły dzieje naszego kraju w następnych dekadach, a nawet stuleciach.

Moralne dylematy polskich romantyków w drodze do niepodległości. Wybrane zagadnienia

61%

Toruń W.

Tematy i Konteksty

2023

vol. 18

issue 13

218-230

The presented sketch, referring mainly to conservative thought, tries to present the moral dilemmas of Polish romantics (A. Mickiewicz, J. Słowacki, Z. Krasiński, C. Norwid) on the road to independence. Taking into account the concept of Wallenrodism, the state of conspiracy, open insurrectionary struggle, and methods of revolutionary terror, these methods of active resistance were confronted with Christian ethics, co-creating the essence of Latin civilization. The sometimes immoral ways of fighting suggested by the historical situation conflicted with the Decalogue and tested the conscience of their perpetrators, Polish patriots.

Prezentowany szkic, nawiązujący głównie do myśli konserwatywnej, stara się przedstawić dylematy moralne polskich romantyków (A. Mickiewicz, J. Słowacki, Z. Krasiński, C. Norwid) na drodze do niepodległości. Biorąc pod uwagę koncepcję wallenrodyzmu, stanu konspiracji, otwartej walki powstańczej, metod rewolucyjnego terroru, te sposoby aktywnego oporu zostały skonfrontowane z etyką chrześcijańską, współtworząc istotę cywilizacji łacińskiej. Sugerowane przez sytuację historyczną, niekiedy niemoralne sposoby walki, kolidowały z dekalogiem i wystawiały na próbę sumienia ich sprawców, polskich patriotów

Refine search results

2 Tematy i Konteksty

1 Kostkiewiczowa T.

1 Toruń W.

2 2023

Search results

„Czy Polacy wybić się mogą na niepodległość?” Pierwsze projekty odzyskania suwerenności i przetrwania narodu w początku XIX wieku

Moralne dylematy polskich romantyków w drodze do niepodległości. Wybrane zagadnienia