Search results

1

On Possible Applications of Paul Ricoeur’s Thought in Legal Theory

100%

Pieniążek M.

Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej

|

2015

|

vol. 1(10)

79-88

EN

The paradigm of legal positivism, historically the most important attempt at turning law into science, has been subject to thorough criticism in past decades. The criticism has concerned the most important features of legal positivism, and especially the assumption of separation of law and morality, the dogma of statue being the only source of law, and the linguistic methods of interpreting legal texts. With a crisis of the positive paradigms, the demand for new, humanistic grounds for analysing philosophical and legal questions is intensifying. This is the reason for this article’s attempt to point to the application of Paul Ricoeur’s achievements to the key questions of the philosophy of law. It must be emphasised that his works, and especially Soimême comme un autre, may serve as a foundation for a philosophy of law rejecting the problematic claims about the dualism of being and obligation, the distinction of descriptive and prescriptive languages, and also the separation of law and morality. Thanks to this, the legal topos pacta sunt servanda (agreements must be kept) finds a reinforcement in the ontology of the subject applying law and can be understood as an ethically significant pattern of identity of the self. Equally fruitful seems the possibility of combining the questions of the ontology of the subject applying law with the question of a legal text and its interpretation. The assumption of Ricoeur’s perspective leads to a reduction in the distance between the legal text and its addressee, emphasised by the critics of legal positivism. This rapprochement becomes possible thanks to the connection of the question of the narrative that a legal text is with the question of narrativisation of the subject (i.e. the interpreter of a legal text), being itself in the ipse sense, i.e. applying the law.

2

Prequel do Hartowskiego Postscriptum – brakujące ogniwo w debacie Harta z Dworkinem

84%

Grabowski A.

Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej

|

2014

|

vol. 2(9)

21-25

PL

In his translator’s note to the H.L.A Hart’s paper New Challenge to Legal Positivism, Andrzej Grabowski describes the historical details of Hart’s Madrid lecture and the changes of the original Spanish text, introduced in the translation. He argues that Hart’s paper can be regarded as the prequel to the ‘Postscript’ from 1994, since the lecture deals with the criticism of Dworkin against the Hartian version of legal positivism and some important parts of them (from Section II) were in extenso included in the ‘Postscript’. The translator also emphasises the importance of Hart’s lecture as a text-source of information, which can be used in the contemporary debate on the inclusive legal positivism and for the critical reconstruction of Hart’s theoretical position.

3

Prawne bazy danych i ich funkcje w procesie wykładni i stosowania prawa

84%

Staśkiewicz W., Stawecki T.

Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej

|

2012

|

vol. 1(4)

84-105

PL

Artykuł podejmuje zagadnienie wpływu szeroko rozpowszechnionej praktyki korzystania z prawniczych baz danych w polskiej praktyce sądowej. Niezależnie od niezaprzeczalnie pozytywnych efektów rozwoju cywilizacji elektronicznej, w tekście rozważane są negatywne skutki korzystania z baz danych. Wynika to z konfliktu między możliwościami oferowanymi przez najnowszą technologię w postaci łatwego dostępu do tekstów prawnych, komentarzy i tysięcy wyroków sądowych – a wyjątkowym doświadczeniem historycznym judykatury w byłym państwie komunistycznym, metodami wykładni prawa opartymi na pozytywizmie prawniczym oraz dominacją sylogistycznego modelu stosowania prawa. Wszystko to powoduje dysfunkcyjność prawniczych baz danych. Powstaje rodzaj „hybrydowej wykładni prawa”, będącej z jednej strony kombinacją spuścizny, skutków transformacji gospodarki i systemu, a także nowych reguł prawa, z drugiej zaś strony ideologii związanej decyzji sądowej. Natura „hybrydowej wykładni prawa” przejawia się w niezliczonej liczbie cytowanych orzeczeń sądowych i komentarzy dostępnych w bazach danych, przy braku szerszego teoretycznego namysłu. W braku argumentów powoływanie się na orzeczenie staje się podstawą dla rozstrzygnięcia sprawy. Pytanie, czy możliwości oferowane przez elektroniczne bazy danych spowodują, że tego rodzaju wykładnia przerodzi się w nową formę retoryki prawnej, czy też pozostanie jedynie środkiem adaptacji dyskrecjonalnej władzy sędziowskiej do doktryny pozytywistycznej, a tym samym sofizmatem z okresu transformacji, pozostaje otwarte.

EN

This article deals with the implications of the widespread practice of use of legal databases in Polish judicial practice. Apart from the undeniable positive effects of development of an electronic civilization, the article deals with the negative effects of use of databases. This is because a conflict arises between the possibilities offered by the latest technology in the form of easy access to legal texts, commentaries and thousands of judicial rulings, and the unique historical experience of the judiciary in a former communist country, methods of legal interpretation sustained by legal positivism, and domination by a syllogistic model for application of the law. All results in dysfunction of legal databases. A kind of “hybrid interpretation of law” is formed, which is a combination of a legacy, the effects of transformation of the economy and the system, as well as the new rules of law, on the one hand, and the ideology of bound judicial decision on the other. The nature of the “hybrid interpretation of law” is the infinite scope for citing judicial rulings and commentaries available in the databases without taking a broader theoretical view – without supporting arguments, and so the citing of a ruling has become the basis for adjudication. The question of whether the possibilities that electronic databases offer will cause interpretation of this kind to turn into a new form of legal rhetoric, or whether it will remain merely a means of adaptation of the discretionary power of judges to legal positivism doctrine, and thus the sophism of the period of transformation, remains an open one.

4

Rola filozofii prawa w podejmowaniu decyzji sędziowskiej – rozważania w oparciu o filozofię Gustava Radbrucha

84%

Dąbrowska A.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Iuridica

|

2021

|

vol. 97

183-198

EN

This article aims to discuss the influence that personal views on philosophy of law held by individual judges exerts on their judicial decisions in a connection with philosophy of Gustav Radbruch. Commonly, the subconscious philosophical position held by the judge towards the law determines the statutory interpretation and, thus, the final decision. Through the juxtaposition of Gustav Radbruch’s and Hans Kelsen’s schools of thinking, it is proven that philosophical outlook of the judges is very much relevant for the process of making judicial decisions. Lon Fuller’s notorious article “The Case of Speluncean Explorers” is used to illustrate the problem and demonstrate the causality between accepting the positivistic paradigm and the preference for formalistic interpretation of the law and, conversely, between the adherence to legal realism or naturalism and the preference for antiformalistic interpretation. Therefore, two key issues are introduced to prove the significance of philosophy of law for judicial decisions: the developments in philosophical and legal thought under the influence of law held by particular judges. historical events and the relationship between statutory interpretation and views on philosophy of law held by particular judges. historical events and the relationship between statutory interpretation and views on philosophy of

PL

Niniejszy artykuł ma na celu poruszenie problematyki filozofii prawa i jej wpływu na kształtowanie decyzji sędziowskiej na tle filozofii Gustava Radbrucha. Niejednokrotnie w sposób nieświadomy to przyjmowana przez sędziego postawa filozoficzna wobec prawa determinuje sposób wykładni norm, co wpływa na decyzję finalną. Poprzez analizę filozofii Gustava Radbrucha i zestawienie jej z poglądami Hansa Kelsena dowiedzione zostanie, że poglądy filozoficzne sędziów nie pozostają bez znaczenia dla decyzji sędziowskiej. Do uwidocznienia wspomnianego problemu zostanie wykorzystana analiza artykułu Lona Fullera „sprawa grotołazów”. Posłuży ona do przedstawienia zależności między przyjmowaniem pozytywistycznego paradygmatu a wykładnią formalistyczną, a także paradygmatów realistycznych lub prawonaturalnych a wykładnią antyformalistyczną. Zatem aby wykazać, że filozofia prawa jest czynnikiem wpływającym na decyzję sędziowską podjęte zostaną dwa zasadnicze problemy – przemiany myśli filozoficzno-prawnej pod wpływem wydarzeń historycznych oraz korespondencja między filozofią prawa a sposobem prowadzenia wykładni przez sędziów.

5

Granice sporów interpretacyjnych w prawoznawstwie

84%

Dyrda A., Gizbert-Studnicki T.

Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej

|

2020

|

vol. 2(23)

19-34

PL

Czy wykładnia prawa ma granice? Czy granice te są konwencjonalnie ustalone? Co sprawia, że dane „racje prawne”, postulowane przez kreślone normatywne teorie wykładni, są dopuszczalne w dyskursie prawnym, nawet jeżeli są nietrafne? W artykule argumentujemy, że pojęcie granic interpretacji prawa powiązane jest z ogólnym pojęciem granic prawa. Wskazujemy na zakres tzw. „interpretacyjnych sporów teoretycznych” dyskutowanych m.in. na gruncie pewnych wysublimowanych, „instytucjonalnych” wersji współczesnego pozytywizmu prawniczego. Granice interpretacyjne nie mają jednak wyłącznie charakteru granic „instytucjonalnych”. W naszym przekonaniu, granice te są także ogólnie wyznaczone przez truistyczne, powszechnie przyjęte przekonania na temat prawa i interpretacji.

EN

Does legal interpretation have borders? Are these borders conventionally established? What makes the given ‘legal reasons’, set forth by certain normative theories of legal interpretation, acceptable in legal discourse (even if the reasons are wrong)? In the present paper, we argue that the notion of the borders of legal interpretation is linked to the general notion of the borders of law. We indicate the scope of ‘interpretive theoretical disagreements’ in law, as discussed by certain new, ‘institutional’ versions of legal positivism. Interpretive borders are not fully determined by the given ‘institutional’ framework. In our view, these borders are also more generally determined inter alia by certain truistic (platitudinous) beliefs related to law and interpretation.

6

Kryzys idei trójpodziału władzy. Kilka uwag na tle współczesnego sporu o Trybunał Konstytucyjny w Polsce – perspektywa filozoficznoprawna

84%

Bekrycht T.

Studia Prawno-Ekonomiczne

|

2017

|

vol. 104

11-26

PL

Niemal w każdej książce dotyczącej zagadnienia praworządności i demokracji wskazuje się na ideę trójpodziału władzy jako jedną z podstawowych zasad demokratycznego państwa prawnego. W polskiej kulturze prawnej i politycznej ostatnich kilku miesięcy pojawił się pewien problem, który nazywany jest powszechnie ‘sporem o Trybunał Konstytucyjny’, czasami ‘sporem o demokrację’ lub ‘kryzysem wokół Trybunału Konstytucyjnego’. W mojej ocenie nie jest to jedynie spór polityczny, jak najczęściej mówi się o nim w mediach, ale jest trudnym do rozwiązania zagadnieniem filozoficznym. Jego wyjaśnienie i potencjalne rozwiązanie musi sięgnąć do podstawowego aparatu pojęciowego filozofii prawa i samych fundamentów myślenia prawniczego i politycznego. W niniejszym artykule stawiam tezę, że spór ten jest immanentnie wpisany w naszą kulturę prawną i wiąże się ze szczególną pozycją prawa pozytywnego w tej kulturze wraz próbą budowy naukowego prawoznawstwa przez pozytywizm prawniczy.

EN

Almost in every book concerning a problem of law and order and democracy the principle of the tripartite separation of power is indicated as one of the basic principles of the democratic state based on the rule of law. Last months in Poland’s legal and political culture a problem appeared which is widely called ‘a dispute over the Constitutional Tribunal’, ‘a dispute over democracy’ or ‘a crisis regarding the Constitutional Tribunal’. In my opinion, it is not only a political dispute as it is most often presented in the media but it is a philosophical issue difficult to resolve. Its explanation and potential solution must reach basic means of legal philosophy and the grounds of legal and political thinking. In this article I challenge a thesis that the dispute is immanently connected with our legal culture and involves a distinctive position of positive law in that culture with an attempt of creating jurisprudence by legal positivism.

7

Sedno idei pozytywizmu prawniczego

84%

Paulson S. J., Romanowicz M.

Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej

|

2012

|

vol. 2(5)

20-35

PL

Much in recent discussions on legal positivism suggests that the controversy surrounding the notion turns on the distinction between inclusive and exclusive legal positivism. As a point of departure in distinguishing them, the separation principle is helpful. The separation principle counts as the contradictory of the morality principle, according to which there is “necessary overlap” between the law and morality. What the legal positivist’s denial of the morality principle comes to can be refined, we are told, by appealing to the distinction between inclusive and exclusive legal positivism. One can acquire a broader perspective by opening up the field in order to cover not only inclusive and exclusive legal positivism but also non-positivism, represented by the defence of the morality principle, that is the view that there is necessary overlap between the law and morality. Say what you will about inclusive versus exclusive legal positivism – some defend the distinction, others dismiss inclusive legal positivism as a non-starter. In any case, I want to argue that a far more fundamental distinction within the positivist camp lies elsewhere. The distinction I have in mind is that between legal positivism qua naturalism (J. Austin) and legal positivism without naturalism (H. Kelsen). For reasons institutional in nature, legal positivism has largely been discussed in a vacuum, there is a standing presumption to the effect that there are ties between legal positivism and ‘positivism writ large’ in the greater philosophical tradition – or, as it would be put in present-day philosophical circles, ties between legal positivism and naturalism.

8

On Law – From the Perspective of Philosophy and in Reference to the Constitutional Concept – Herbert L.A. Hart’s Defense of Utilitarianism

84%

Doliwa K.

Przegląd Prawa Konstytucyjnego

|

2019

|

issue 6 (52)

445-458

EN

The article aims at reconstructing the defense of utilitarianism, a philosophical doctrine being the basis for legal positivism (which is the foundation of the constitutional concept of sources of law), undertaken by H.L.A. Hart. Hart took up this defense in the face of a significant increase in the interest of legal theorists in concepts related to natural law. Discussing the views of his master, J. Bentham, Hart also expresses his own deep doubts about the ideology of natural law, the adoption of which leads to the rejection of legal positivism deeply rooted in utilitarianism. Presented more than four decades ago, Hart’s remarks remain relevant today; modern thinkers still search an appropriate, other than referring to natural law, philosophical justification for a specific code of fundamental human rights.

PL

Celem artykułu jest rekonstrukcja podjętej przez H.L.A. Harta obrony utylitaryzmu, doktryny filozoficznej będącej gruntem dla pozytywizmu prawniczego, który jest fundamentem konstytucyjnej koncepcji źródeł prawa. Obrony tej podjął się Hart w obliczu znaczącego wzrostu zainteresowania teoretyków prawa koncepcjami nawiązującymi do prawa natury. Omawiając poglądy swego mistrza, J. Benthama, Hart wyraża też własne, głębokie wątpliwości dotyczące ideologii praw naturalnych, której przyjęcie prowadzi do odrzucenia głęboko ugruntowanego w utylitaryzmie pozytywizmu prawniczego. Uwagi Harta sprzed ponad czterech dekad nie tracą dziś na aktualności, współcześni myśliciele wciąż szukają odpowiedniego, innego niż nawiązujące do prawa natury, filozoficznego uzasadnienia dla swoistego kodeksu podstawowych ludzkich praw.

9

Reflective Legal Positivism

67%

Dyrda A.

Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej

|

2022

|

issue 3(32)

34-48

EN

The argument of theoretical disagreement has been deemed the most serious contemporary challenge to the traditional views of law, not merely for academic legal positivists but for all lawyers and scholars. Although coined by Ronald Dworkin for the specific purpose of opposing conventionalist and positivist theories of law, the argument recognises the general truth that jurisprudence is an inevitably agonistic enterprise. Nowadays, it is one of the most discussed arguments in general jurisprudence. In this paper, I follow Shapiro’s idea that legal positivists have to accept the challenge and accommodate the argument – they simply cannot dismiss it as conceptually irrelevant. I briefly reconstruct the argument and discuss three positivist accounts that accommodate the phenomenon of theoretical disagreement. I also argue that one of the common features of these positivistic responses is a tacit acceptance of a holistic and meta-philosophical perspective that allows theoretical disagreements to fit within the boundaries of the legal‒institutional framework. The holistic turn is no surprise given that Dworkin’s methodology is also in principio holistic. I conclude, however, that holistically pimped legal positivism – being a conscious close neighbour of legal realism – is a more reflective theory of law than the Dworkinian one.

PL

Argument sporów teoretycznych uznawany jest współcześnie za główne zagrożenie dla tradycyjnych sposobów pojmowania prawa przez praktyków i akademików, zresztą nie wyłącznie w paradygmacie pozytywistycznym. Argument ten wskazuje na głęboko sporny charakter dyskursu prawoznawczego. Obecnie jest to jeden z najczęściej dyskutowanych argumentów w ramach tzw. prawoznawstwa ogólnego. W niniejszym artykule podążam za ideą S. Shapiro, że pozytywiści powinni uznać siłę tego argumentu. Rekonstruuję krótko argument i dyskutuję trzy nowe podejścia pozytywistyczne, które akomodują spory teoretyczne jako centralne zjawisko w prawoznawstwie. Argumentuję, że główną cechą wspólną dyskutowanych ujęć pozytywistycznych jest przynajmniej milcząca akceptacja holistycznej i metafilozoficznej metodologii, dzięki której spory teoretyczne mogą zostać systematycznie i pojęciowo wpisane w pejzaż prawno-instytucjonalny. Ten holistyczny zwrot nie jest zaskakujący, bowiem metodologia Dworkina jest także zasadniczo holistyczna. Na końcu wskazuję powody, dla których holistycznie podrasowany pozytywizm prawniczy – będący już bardzo bliskim krewnym realizmu prawniczego – jest lepszą „refleksyjną” teorią prawa niż teoria Dworkina.

10

Argument „semantycznego ukąszenia” a teoria prawa Jerzego Wróblewskiego

67%

Dyrda A.

Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej

|

2010

|

vol. 1(1)

39-47

PL

Ronald Dworkin krytykował niegdyś pozytywistyczne teorie prawa wskazując, że są one „ukąszone semantycznie”. Argumentował, że filozofia prawa, będąca „cichym prologiem dla każdego rozstrzygnięcia prawnego”, nie może sprowadzać się jedynie do semantycznego przedstawienia znaczenia słowa „prawo”. W artykule została przedstawiona argumentacja Dworkina (obejmująca wpływową krytykę koncepcji Herberta Harta) wraz z analizą pozwalającą odpowiedzieć na pytanie, czy teoria prawa Jerzego Wróblewskiego (w swojej warstwie deskrypcyjnej podobna do teorii Herberta Harta) jest „semantycznie ukąszona”. Analiza ta odwołuje się do wypracowanej przez Jerzego Wróblewskiego koncepcji racjonalnego stosowania prawa. Odpowiedź – zgodna zresztą z argumentacją miękkich pozytywistów, takich jak Herbert Hart czy Jules Coleman – opera się na przyjęciu, że nawet jeśli argument Dworkina jest istotny, to nadal nie dotyczy miękkiego pozytywizmu. Problem, czy określona teoria jest „ukąszona semantycznie” może być właściwie sprowadzony do wątpliwości dotyczącej doboru trafnej metodologicznie teorii prawa i relacji takiej teorii do interpretacyjnej jurysprudencji Ronalda Dworkina. W końcu argumentuje się, że teoria Jerzego Wróblewskiego może być traktowana jako metateoria, która w procesie stosowania prawa skutecznie odpowiada na Dworkinowski argument ze sporów teoretycznych dotyczących podstaw prawa.

EN

Ronald Dworkin once criticized legal positivists for that their theories are founded on a mistake called “the semantic sting”, which claims that legal philosophy, as a silent prologue to every decision of law, cannot be only a semantic account to the word ‘law’. The article presents Dworkinean argument (and its most influential critique of Herbert Hart) and examines whether Jerzy Wróblewski’s legal theory (in its descriptive layer similar to the theory of Herbert Hart) is susceptible to “the semantic sting”. Finally, the answer given is based on a particular solution: Jerzy Wróblewski’s concept of rationality of legal decision appliance. The answer is in accoradance with argumentation of soft positivists, such as Herbert Hart or Jules Coleman, and is based on the acceptance that, even if Dworkin’s argument is meaningfull, it still does not apply to the theories presented by the soft positivists. The controversy whether a particular theory is “semantically stung” is de facto a dispute over a proper methodological approach to legal theory and a relation in which such a theory remains to interpretative jurisprudence of Ronald Dworkin. In this case we can treat Jerzy Wróblewski’s theory as a metatheory, which deals with theoretic disagreement over the grounds of the law, while deciding the case.

11

Epistemologia stosowania prawa a zasada demokratycznego państwa prawnego

67%

Raburski T.

Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej

|

2022

|

issue 4(33)

39-51

EN

The paper analyses the institutional epistemology of the process of application of law in Poland. The concept of institutional epistemology is understood as a set of features, epistemic aims, values, and practices, which are intrinsic to the institutional structures. Two aspects of such an institutional epistemology are covered: the positivistic model of cognition and the concept of truth embedded in the judicial practices and legal norms. The philosophical and historical origins of these features are outlined. It is argued that they should be considered relics of previous socio-political system and obsolete philosophies of science, and, in consequence, they do not meet the standards of the constitutional principle of the democratic rule-of-law state (Polish demokratyczne państwo prawne). Evolution towards more deliberative forms of institutional epistemology is advocated.

PL

Artykuł analizuje epistemologię instytucjonalną procesu stosowania prawa w Polsce. Jest ona rozumiana jako zestaw cech, celów poznawczych, wartości, praktyk wpisanych w strukturę instytucjonalną. Analizowane są dwie podstawowe cechy tej epistemologii: pozytywistyczny model poznania oraz koncepcja prawdy. W artykule wskazuję jak te cechy zostały ukształtowane i dlaczego współcześnie należy uznać je za ograniczające. Argumentuję, że legitymacja procesów decyzyjnych opierających się na tych założeniach jest z punktu widzenia zasady demokratycznego państwa prawnego niezadowalająca, i dlatego cechy te powinny ewoluować w kierunku deliberatywnym.

12

Rządność sądów a zarządzanie przez sądy

67%

Zirk-Sadowski M.

Zarządzanie Publiczne / Public Governance

|

2009

|

issue 1(7)

45-63

PL

Sądy w pewnym fragmencie swej aktywności są administrowane. Choć istotą sądu jest osądzanie, administrowanie sądowe ma chronić sprawne sądzenie, ale jednocześnie nie wolno sprowadzać problemu administrowania do problemu rządności. Problem dobrej administracji odnosi się do wewnętrznego zorganizowania sądowej kadry urzędniczej i biurowości sądowej. Dobre rządzenie dotyczy wykonywania trzeciej władzy przez sąd rozumiany jako wspólnota czy organizacja sędziów. Samo osądzanie i związane z nim czynności sędziego lub sędziów nie mogą być regulowane administracyjnie. Są one oddane samorządowi sędziowskiemu i jego organom. Z punktu widzenia ustrojowego nie ma podstaw, aby zastosować unijne zasady dobrej administracji (Europejski Kodeks Dobrej Praktyki Administracyjnej) do administracji sądowej. Można je wykorzystać tylko w niektórych wymiarach administracji sądowej (np. udostępnianie informacji o pracy sądu). W niniejszej pracy głównym zagadnieniem jest relacja rządzenia sądami do unijnej kategorii dobrego rządzenia. W artykule zadano pytanie – jakie są niezbędne cechy rządności sądów i czy można do trzeciej władzy odnieść kategorię dobrego rządzenia? Z przeprowadzonych rozważań wynika, że odpowiedź jest uzależniona od koncepcji teoretycznych i ﬁlozoﬁcznych samego osądzania.

EN

Courts are administered where a certain part of their activity is concerned. Although the process of arriving at judgments is the main assignment given to courts, judicial administration serves to protect efficiency of judging. At the same time, the problem of administration cannot be resolved by the problem of governance. The problem of good administration is here taken to refer to the internal organization involving judicial officials and judicial office administration. Good governance refers to the exercising of power by the judiciary, where this is understood as a community or organization of judges. The boundary which "court administration" cannot cross relates to the judgment itself and the activities of the person of the judge or judges connected with it, who cannot be regulated in an administrative way, but only by means of powers assigned to self-governing authorities of the judiciary. From a political point of view, there are no bases for applying EU rules of good administration (personified in The European Code of Good Administration) to judicial administration, and in fact such an effort would only be possible in regard to some dimensions of the judicial administration (e.g. where access to information concerning the activities of the court is concerned). This work goes on to focus in particular on the other problem described, i.e. the relation between judicial governance and the EU category of good governance. A question concerning the indispensable features of judicial governance was posed, as was one on whether the category of good governance can be taken to relate to judicial power. It emerges that, once account has been taken of the above deliberations, the answers to the questions are ultimately found to depend on the theoretical and philosophical concepts underpinning the activity of judging itself.

13

Interdyscyplinarność i integracja zewnętrzna nauk prawnych w świetle postmodernistycznej krytyki

67%

Łakomy J.

Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej

|

2011

|

vol. 1(2)

29-45

PL

Celem artykułu jest rekonstrukcja krytyki koncepcji „integracji zewnętrznej nauk prawnych”, która to koncepcja w ostatnich dekadach była szeroko dyskutowana w polskim prawoznawstwie. Opieram moją krytykę na analizie koncepcji przedstawianych w polskiej literaturze przez Jerzego Wróblewskiego i Kazimierza Opałka. Rozważam też postmodernistyczną krytykę poglądów tradycyjnej jurysprudencji dotyczących interdyscyplinarności. Pierwsza część artykułu składa się z: a) ogólnych uwag dotyczących wątpliwości i niejasności w zakresie rozumienia „postmodernizmu” i typowych nieporozumień związanych z tym terminem i (b) pewnych uwag dotyczących relacji między prawem a postmodernizmem. W drugiej części artykułu przedstawiam zarys rekonstrukcji podstawowych cech postmodernizmu, zwłaszcza tych charakterystyk, które determinują postmodernistyczną postawę wobec interdyscyplinarności. W trzeciej, głównej części artykułu pokazuję jak pozytywistyczny, współczesny koncept „integracji zewnętrznej nauk prawnych” jest niekompatybilny z postmodernistycznym spojrzeniem na naukę, badania, wiedzę, epistemologię i dyscyplinarość. Przedstawiam pogłębioną krytykę założeń i presupozycji leżących u podstaw tego konceptu. Wreszcie pytam „Quo vadis, interdyscyplinarniości”? Co z przyszłością badań interdyscyplinarnych w polu nauk prawnych, gdzie postmodernistyczna metodologiczna burza zmiotła stare narzędzia badawcze? W tym miejscu przedstawiam koncepcję „postdyscyplinarności”.

EN

The aim of the paper is to reconstruct the critique of the concept of “external integration of jurisprudence”, which has been widely discussed in polish jurisprudence in the past decades. I base my critique on an analysis of the concept put forward in Polish literature by Jerzy Wróblewski and Kazimierz Opałek. I also consider the postmodern critique of the views on interdisciplinarity held by classical jurisprudence. The first part of the article consists of: a) general remarks on some doubts and ambiguites concerning understanding of “postmodernism” and common misunderstandings of this term and b) some remarks on the relations between law and postmodernism. In the second part of the article, I provide a sketch reconstruction of the basic traits of postmodernism, especially those characteristics, which determine the postmodern attitude towards interdisciplinarity. In the third, main part of my article I show how the positivist, modern concept of “external integration of jurisprudence” is incompatibile with postmodern views on science, research, knowledge, epistemology and disciplinarity. I provide an in-depth critique of the presumptions and presuppositions underlying this concept. Finally, I ask: “Quo vadis, interdisciplinarity’’? What about the future of interdisciplinary research in the field of law, when the postmodern methodological storm has swept away the old instruments? Here I introduce the concept of “postdisciplinarity”.

14

Problematyka praworządności w teorii prawa Kazimierza Opałka

59%

Tkacz S., Tobor Z.

Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny

|

2020

|

vol. 82

|

issue 1

41-55

EN

The subject of the article, prepared as part of the commemorations for the 100th birthday anniversary of Professor Kazimierz Opałek, is the issue of the rule of law, which occupied a prominent place in his works. Accordingly, the analyses carried out in the article encompass different takes on the concept of the ‘rule of law’, its classifications, as well as the issue of safeguards of the rule of law, as understood by Opałek. A special emphasis in this regard is placed on the problem of limitations upon the exercise of constitutional freedoms and rights imposed by statutes. The article concludes with the observation that when Opałek raised the issue of the dispute over the notion of the rule of law as early as the 1950s, he made references in his analyses to German and English theories. Although a lot of time has passed since then, his conceptual analyses have remained relevant, and are bound to be brought up by future generations of researchers.

PL

Przedmiotem opracowania przygotowanego 100 rocznicę urodzin Profesora Kazimierza Opałka jest problematyka praworządności w opublikowanych przezeń pracach. W toku prowadzonych rozważań poddano analizie charakterystyki praworządności, podziały praworządności oraz problem gwarancji praworządności, tak jak one były rozumiane przez Opałka. Szczególną uwagę zwrócono na podjęty przezeń problem ograniczenia konstytucyjnych praw i wolności na mocy przepisów rangi ustawowej. Nadto porównano stanowisko teoretycznoprawne Kazimierza Opałka z poglądami Józefa Nowackiego. Podkreślono, że w pracach tych autorów można znaleźć zarówno miejsca wspólne, ale i pewne istotne różnice. Na zakończenie wskazano, że Opałek już w latach pięćdziesiątych XX w., podejmując problem sporu o pojęcie praworządności, odnosił prowadzone analizy do koncepcji niemieckich oraz angielskich. Przeprowadzone przezeń analizy pojęciowe pomimo upływu czasu nie straciły swojej aktualności, a przyszłe pokolenia naukowców będą przez lata do nich powracać.

15

Próby wyjaśnienia fenomenu prawa - część I

59%

Wach B.

Studia Administracji i Bezpieczeństwa

|

2022

|

vol. 13(13)

13-36

EN

The following article is divided into two parts. Its purpose is to briefly review the competing ways of understanding the law. These concepts are gaining importance in the face of the current military crisis, as they can be the basis for developing effective ways to stabilize the international order, e.g.by punishing the perpetrators of war crimes. The first presents the concepts of natural law with its variant - the law of nature with variable content and legal positivism (classical, the theory of “pure law” by Hans Kelsen, refined positivism), Gustaw Radbruch’s formulas and the relations between them. The second part discusses the realistic concept of law (American realism, legal psychologism of Leon Petrażycki and Scandinavian ones), the concepts of the so-called the third way (hermeneutics, communication theory of law, the rhetorical concept of Chaim Perelman’s law) and a multifaceted approach to law.

PL

Poniższy artykuł składa się z dwóch części. Jego celem jest krótki przegląd konkurujących sposobów rozumienia prawa. Koncepcje te nabierają znaczenia w obliczu obecnego kryzysu militarnego, mogą bowiem stanowić podstawę do opracowania skutecznych sposobów stabilizacji porządku międzynarodowego, m.in. poprzez ukaranie sprawców zbrodni wojennych. W pierwszej zaprezentowane zostały koncepcje prawa naturalnego wraz z jej wariantem, tj. prawem natury o zmiennej treści i pozytywizmu prawniczego (klasycznego, teorii „czystego prawa” Hansa Kelsena, pozytywizmu wyrafinowanego), formuły Gustawa Radbrucha oraz relacje między nimi. W drugiej części omówione zostały realistyczna koncepcja prawa (realizm amerykański, psychologizm prawniczy Leona Petrażyckiego i skandynawski), koncepcje tzw. trzeciej drogi (hermeneutyka, komunikacyjna teoria prawa, retoryczna koncepcja prawa Chaima Perelmana) oraz wielopłaszczyznowe ujęcie prawa.

Refine search results

On Possible Applications of Paul Ricoeur’s Thought in Legal Theory

Prequel do Hartowskiego Postscriptum – brakujące ogniwo w debacie Harta z Dworkinem

Prawne bazy danych i ich funkcje w procesie wykładni i stosowania prawa

Rola filozofii prawa w podejmowaniu decyzji sędziowskiej – rozważania w oparciu o filozofię Gustava Radbrucha

Granice sporów interpretacyjnych w prawoznawstwie

Kryzys idei trójpodziału władzy. Kilka uwag na tle współczesnego sporu o Trybunał Konstytucyjny w Polsce – perspektywa filozoficznoprawna

Sedno idei pozytywizmu prawniczego

On Law – From the Perspective of Philosophy and in Reference to the Constitutional Concept – Herbert L.A. Hart’s Defense of Utilitarianism

Reflective Legal Positivism

Argument „semantycznego ukąszenia” a teoria prawa Jerzego Wróblewskiego

Epistemologia stosowania prawa a zasada demokratycznego państwa prawnego

Rządność sądów a zarządzanie przez sądy

Interdyscyplinarność i integracja zewnętrzna nauk prawnych w świetle postmodernistycznej krytyki

Problematyka praworządności w teorii prawa Kazimierza Opałka

Próby wyjaśnienia fenomenu prawa - część I