Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 11

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  practical philosophy
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Publication available in full text mode
Content available

Tezy o podejmowaniu decyzji – przeciw teoriom formalistycznym

100%
Kolarzowski J. J.
Prakseologia
|
2006
|
issue 146
25-29
EN
The author advances the thesis that the issues concerning decision making cannot be developed into a general, formalized theory. Reference is made to S. E Toulmin’s classification of arguments. Discrepancies between praxiology and ethics are pointed out.
2

On the Philosophy of Those Who Are Discordant with Themselves

75%
Melikhov G.
Dialogue and Universalism
|
2016
|
issue 1
181-184
EN
The article introduces an idea of practical philosophy, a philosophy which is aimed at changing a philosopher, not at developing philosophical knowledge. Philosophy is not another theory of being or knowledge, but a way of holding oneself in the state of being open (to truth). It is stated that this philosophy is based on differentiating the experience of the encounter (the entrance) and its conceptualization, that they are not equal. A philosophical concept not only points at the source of the philosophical think-ing, but also eclipses it. The main obstacle for a philosopher is his/her own self, tempt-ed by his/her own philosophy.
3

The Political Anthropology of Edmund Husserl

63%
Gniazdowski A.
Dialogue and Universalism
|
2018
|
issue 4
195-214
EN
The aim of this paper is to contribute to the debate on the relation between phenomenology and philosophical anthropology by analyzing it in the selected, theoretical as well as historical contexts. The author focuses primarily on the problem of Edmund Husserl’s criticism of anthropologism and analyzes the practical meaning of the rejectionby him of anthropology as a true foundation of philosophy. The thesis of the paper is that already by rejecting anthropologism in the logic and theory of knowledge, Husserl presupposed some idea of philosophical anthropology in the “foundational” sense he criticized, and that this implicit idea was pursued by him not only from pure theoretical reason. In reference to Leszek Kołakowski and the methodology of the Warsaw School of the History of Ideas, which he applies in his interpretation of the idea of phenomenology, the author of the article attempts, unlike Kołakowski, to reveal not only the “religious” (in a vague sense), but also the specific political meaning of this idea. What is argued here is that the only possible reconciliation between anti-anthropologism on the one hand and the outspoken humanism of transcendental phenomenology on the other lies in the adoption by Husserl of Johann Gottlieb Fichte’s ideal of humanity as its practical, worldview framework. The practical, if not directly political, motif of Husserl’s radical criticism of anthropologism is, in author’s interpretation, Husserl’s attempt to answer, in the reference to this ideal, to the main political question of his times as consisting in the rising racist and anti-Semitic tendencies in the German naturalistic anthropology.
4
Content available remote

Dynamis. Metafizyczne pojęcie możności i jego rola w filozofii praktycznej Arystotelesa

63%
Makowski P.
Diametros
|
2012
|
issue 33
76-100
PL
Autor prezentuje Arystotelesowską koncepcję możności/możliwości (dynamis), która należy do filozoficznego słownika pojęć podstawowych Stagiryty. Pojęcie możności stanowi jedno z najważniejszych pojęć jego metafizyki. Szczególną rolę tego pojęcia określa to, iż można je rozumieć jako jeden z łączników filozofii pierwszej oraz filozofii praktycznej (etyki, retoryki oraz polityki) Stagiryty: autor analizuje związek filozofii teoretycznej i praktycznej na podstawie tego ważnego pojęcia. Pokazanie związku teorii i praktyki opiera się na analizie kluczowych partii Metafizyki (księgi delta oraz theta) i odnosi przedstawione w niej dystynkcje do podstawowego elementu Arystotelesowskiej filozofii praktycznej – pojęcia cnoty (arete). W praktycznych dziełach filozofa (trzy etyki i retoryka) znajdujemy definicje arete, które wydają się prima facie sprzeczne: w Etyce Nikomachejskiej Arystoteles definiuje cnotę odwołując się do pojęcia trwałej dyspozycji (hexis), tymczasem w Retoryce definiuje ją na podstawie pojęcia możności. Szczegółowa analiza tej pozornej sprzeczności pozwala pokazać faktyczne znaczenie pojęcia możności w filozofii Stagiryty.
EN
The author considers Aristotle’s conception of potency (dynamis), a fundamental notion in his metaphysics. One of its important functions is to connect his metaphysics and his practical philosophy. Showing this connection involves an analysis of the most important parts of the Metaphysics (Books Delta and Theta) and its application to an essential element of Aristotle’s practical philosophy, the notion of virtue (arete). However, Aristotle’s practical works (the three Ethics and the Rhetoric) contain apparently contradictory definitions of arete: in the Nicomachean Ethics Aristotle defines arete in terms of the notion of disposition (hexis), while in the Rhetoric he makes use of the notion of potency. An examination of this apparent contradiction clarifies the true significance of potency in Aristotle’s philosophy
5

Filozofia Arystotelesa a system Hegla – konfrontacja wybranych zagadnień

63%
Wilejczyk M.
Kwartalnik Filozoficzny
|
2010
|
vol. 38
|
issue 4
69-84
EN
The aim of the article is to compare the most important features of Aristotle’s philosophy and Hegel’s philosophical system. Hegel himself pays tribute to Aristotle and has great respect for him. Nevertheless, this does not mean that he accepts all of his opinions, for in many aspects he adopts an opposite approach to the most important philosophical issues. In this article presents a comparison between Aristotle’s and Hegel’s philosophical with reference to the following problems: ethical, social and political issues, which are fundamental for practical philosophy; the relation between the whole and its parts, which both philosophers believed should be understood not discretely (abstractly) but concretely; the understanding of the human soul and its functions: perception and thinking, which were construed by Aristotle and Hegel in notably different ways. In spite of these differences Hegel makes an effort to achieve an agreement between the two philosophical systems through his peculiar way of understanding philosophical speculation as the synthesis of empirical particulars.
6
Publication available in full text mode
Content available

Praktyczny wymiar poznania samego siebie w ujęciu Tomasza z Akwinu

63%
Płotka M.
Rocznik Tomistyczny
|
2014
|
vol. 3
61-74
EN
Theory of self-cognition in Thomas Aquinas’ account is frequently presented as a reflexio theory, which describes intellectual move toward intellect’s own cognitive acts. The object of such a self-knowledge is intellect itself and in result “self” is identified with knower. However, reflexio theory is only part of doctrine of self-cognition in Aquinas’ philosophy. Inasmuch as soul is able to cognize its intellectual acts, it is also able to know its activities and associated ends and desires. Therefore, the aim of the article is to present the concept of self-cognition in the practical dimension. The main thesis of the article is the claim that self-knowledge is the necessary condition of free and rational human activities.
7
Publication available in full text mode
Content available

Navigare necesse est. O terapeutycznym wymiarze refleksji filozoficznej w sytuacji kryzysu orientacji

51%
Siwiec T.
Kultura i Wartości
|
2016
|
issue 17
DE
Im ersten Teil des Artikels erläutert der Autor das Wesen der gegenwärtigen Orientierungskrise und bespricht ihre Gründe. Im zweiten Teil beantwortet er die Frage, in welchem Sinne das philosophische Denken ein Heilmittel gegen die im ersten Teil geschilderte Bedrohung sein kann. In dem letzten, dritten Teil präsentiert der Artikel allgemein das Modell der Philosophie, das wir anstreben sollen, falls die therapeutische Dimension der philosophischen Reflexion berücksichtigt werden sollte.
EN
The essence is expounded of the contemporary crisis of orientation and its causes. In what sense may philosophical thinking provide a remedy for the threat mentioned. A model is in general set forth of philosophy that should be aimed at if the therapeutic dimension of philosophical reflection is to be accomplished.
PL
W pierwszej części artykułu autor wyjaśnia istotę współczesnego kryzysu orientacji i omawia jego przyczyny. W drugiej z kolei odpowiada na pytanie, w jakim sensie myślenie filozoficzne może stanowić remedium na zagrożenie omówione w części pierwszej. W ostatniej zaś, trzeciej odsłonie artykułu ogólnie przedstawia model filozofii, do którego winniśmy dążyć, jeśli terapeutyczny wymiar refleksji filozoficznej ma zostać urzeczywistniony.
8
Publication available in full text mode
Content available

Szczęście w strukturze normatywności (część I - Normatywność)

51%
Niemczuk A.
Kultura i Wartości
|
2020
|
issue 29
DE
Die vorkantische Ethik war auf einem Schema aufgebaut, dem zufolge der Mensch in der praktischen Tätigkeit das tun sollte, was ihn glücklich macht. Der Streit galt nur der Natur des Glücks und der Natur des Menschen. Das Kantische Hinterfragen der Pflichtbegründung mit Hilfe von Rekurs auf das Glück und die Theorie des naturalistischen Fehlers führten dazu, dass sich gegenwärtige Theorien der Normativität (außer dem Utilitarismus) auf das Prinzip der Trennung der Normativität vom Glück stützen, was eine Verdrängung der Problematik vom Glück aus der praktischen Philosophie zur Folge hat. Der Ausgangspunkt des Artikels ist die Argumentation zugunsten folgender kritischer Behauptungen: (a) ohne Rekurs auf das Glück kann die Normativität weder befriedigend erklärt noch begründet werden; (b) das utilitaristische Konzept des Glücks taugt nicht für die Begründung der Normativität. Den ersten Teil des Artikels bildet der Umriss der Normativitätsstruktur samt dem Vorschlag einer Antwort auf die Frage, warum ich die Normativität respektieren sollte. Der zweite Teil des Artikels stellt ein solches Glückskonzept dar, dass die Normativität nicht ausschließt, sondern eine unerlässliche Begründung für sie bildet. Nach der Identifizierung des Designats des Glücksbegriffs wird sein Kern in Form von Euthymie charakterisiert, die als eine stabile Zufriedenheit mit dem Subjektsein verstanden wird. Das Ganze wird mit einer Argumentation abgeschlossen, die die Komplementarität von Glück und Normativität nachweist.
EN
Pre-Kantian ethics was built on a scheme, according to which a person should do what makes him happy when engaged in practical action. The dispute concerned only the nature of happiness and the nature of man. Kant questioned the justification of human obligation by means of referring to happiness and the theory of naturalistic fallacy. It caused that contemporary normativity theories (apart from utilitarianism only) are based on the principle of separating normativity from happiness, which results in the elimination of the problem of happiness from practical philosophy.The starting point of the article is the argument in favor of the following critical statements: (a) without reference to happiness, normativity cannot be satisfactorily explained or justified; (b) the utilitarian concept of happiness cannot be used to justify normativity. The first part of the article ends with an outline of the normativity structure with a proposal to answer the question: why should I respect normativity?The second part of the article presents such a concept of happiness that does not exclude normativity but serves to justify the necessity of its existence instead.. After identifying the designation of the concept of happiness, its core is characterized in the form of euthymia, understood as stable satisfaction with the fact of being a subject. The paper ends with an argument showing the complementarity of happiness and normativity.
PL
Etyka przedkantowska była zbudowana na schemacie, według którego w działaniu praktycznym człowiek powinien robić to, co go uszczęśliwia. Spór dotyczył tylko natury szczęścia i natury człowieka. Kantowskie zakwestionowanie uzasadnienia powinności za pomocą odwołań do szczęścia oraz teoria błędu naturalistycznego spowodowały, że współczesne teorie normatywności (oprócz jedynie utylitaryzmu) opierają się na zasadzie separacji normatywności od szczęścia, co w konsekwencji prowadzi do wyrugowania problematyki szczęścia z filozofii praktycznej. Punktem wyjścia artykułu jest argumentacja na rzecz następujących twierdzeń krytycznych: (a) bez odwołania do szczęścia normatywność nie może być zadowalająco ani wyjaśniona, ani uzasadniona; (b) utylitarystyczna koncepcja szczęścia nie nadaje się do uzasadnienia normatywności. Pierwszą część artykułu kończy zarys struktury normatywności wraz z propozycją odpowiedzi na pytanie: dlaczego powinienem respektować normatywność? Druga część artykułu prezentuje taką koncepcję szczęścia, która normatywności nie wyklucza, lecz stanowi dla niej niezbędne uzasadnienie. Po zidentyfikowaniu desygnatu pojęcia szczęścia scharakteryzowany zostaje jego rdzeń w postaci eutymii, pojmowanej jako stabilne zadowolenie z faktu bycia podmiotem. Całość jest zakończona argumentacją pokazującą komplementarność szczęścia i normatywności.
9
Publication available in full text mode
Content available

Narodziny terapii filozoficznej z ducha antyku. W kierunku stawania się osobą

38%
Femiak T.
Studia Philosophiae Christianae
|
2020
|
vol. 56
|
issue 2
109-126
EN
This paper lists the problems that philosophical therapy deals with and tries to provide a definition of philosophical therapy. In particular, we find references to Homeric psychology, contemporary therapeutic trends, and examples of the use of philosophical therapy (observation records after individual sessions of philosophical therapy or group work). This article develops the connections between philosophical therapy and the ancient understanding of philosophy (ancient spiritual exercises). The focal point of our considerations concerns the application of philosophical therapy to the process of becoming a person. ------------- Received: 27/01/2020. Reviewed: 03/03/2020. Accepted: 30/03/2020
PL
Autor wylicza problemy, którymi zajmuje się terapia filozoficzna i podejmuje próbę podania jej definicji. W tekście znajdziemy odwołania do psychologii homeryckiej, współczesnych nurtów terapeutycznych oraz przykładów zastosowania terapii filozoficznej (zapisy obserwacji osób po odbyciu indywidualnej sesji terapii filozoficznej lub pracy grupowej). W artykule ukazany został związek terapii filozoficznej ze starożytnym pojmowaniem filozofii (antyczne ćwiczenia duchowe). Główną osią, wokół której prowadzone są rozważania jest zastosowanie terapii filozoficznej w procesie stawania się osobą. ------------- Otrzymano: 27/01/2020. Zrecenzowano: 03/03/2020. Zaakceptowano do publikacji: 30/03/2020
10
Publication available in full text mode
Content available

Stoicyzm popularny. Nowa szansa dla filozofii praktycznej czy raczej iluzja?

38%
Stefaniuk T. J.
Kultura i Wartości
|
2017
|
issue 24
DE
Kann Philosophie in unserer übermäßig kommerzialisierten Kultur funktionieren? Ist sie immer noch nötig? Vielleicht ist die Konzentration auf der Lebenskunst (der Kunst, schöner und weiser zu leben) für das "Überleben der Philosophie" lebensnotwendig, falls sie mehr als eine lebensferne wissenschaftliche Tätigkeit werden soll? Der Artikel verfolgt das Ziel, gewisse Phänomene zu erforschen, die mit dem gesellschaftlichen und kulturellen Funktionieren der Philosophie in der Gegenwart, insbesondere in Bezug auf die Massenkultur, verbunden sind. Der Text konzentriert sich auch auf aktuellen Versuchen, die die "Renaissance" des Stoizismus in seinem Verständnis als praktische Philosophie anstreben. Der Autor fokussiert auf den "philosophischen Markt" in Polen, die aktuellen Verbreiter des "vereinfachten Stoizismus" (des sog. Pop-Stoizismus), Marcin Fabjanski und Tomasz Mazur, und deren Bücher und Tätigkeit außerhalb des akademischen Milieus. Sind ihre Veröffentlichungen und andere Formen des Wirkens imstande, den Menschen die Philosophie und insbesondere den Stoizismus näherzubringen?
EN
Can philosophy  be of use  in our over-commercialized culture? Is it still needed at all ? Perhaps one of the ways to "keep  philosophy going " (if it is not to remain  merely an academic activity  detached to a great extent  from life)  is to   focus  on teaching  to live comfortably  and wisely. Analyzed are  some phenomena related  to the social and cultural  role of philosophy in modern times, especially so  with reference to  mass culture.  Also reviewed are on-going  attempts  at bringing about the  "rebirth" of Stoicism, understood primarily as practical philosophy. The author focuses  on the "Polish philosophical market" and  in particular on  books written  by   present-day propagators of  "pop-Stoicism"  Marcin Fabjański and Tomasz Mazur, and their activities pursued  outside the academic milieu.  Could  their  publications and activities  bring people closer to philosophy in general, and to Stoicism especially?
PL
Czy filozofia może funkcjonować w naszej nadmiernie skomercjalizowanej kulturze? Czy nadal jest potrzebna? Być może jedną z możliwości „przetrwania filozofii” – o ile nie chcemy, aby była to w dużej mierze oderwana od życia działalność akademicka – jest skoncentrowanie się na tym, jak pięknie i mądrze żyć? Celem tego artykułu jest analiza pewnych zjawisk związanych ze społecznym i kulturowym funkcjonowaniem filozofii we współczesnych czasach, szczególnie w odniesieniu do kultury masowej. Tekst ten koncentruje się także na aktualnych próbach zmierzających do „odrodzenia” stoicyzmu, pojmowanego przede wszystkim jako filozofia praktyczna. Autor skupia się na „polskim rynku filozoficznym” i współczesnych propagatorach „uproszczonego stoicyzmu” – bądź też lub „pop-stoicyzmu” – Marcinie Fabjańskim i Tomasz Mazurze, na ich książkach i działalności prowadzonej poza środowiskiem akademickim. Czy ich publikacje i inne formy działalności mogą przybliżyć ludzi do filozofii w ogóle, a zwłaszcza do stoicyzmu?
11
Publication available in full text mode
Content available

Błąd naturalistyczny a problem praktyki

38%
Jaskółka P.
Kultura i Wartości
|
2022
|
issue 33
5-45
DE
Der Artikel enthält eine kritische Analyse einer Notiz von D. Hume aus Ein Traktat über die menschliche Natur und G. E. Moore‘s Theorie des naturalistischen Fehlschlusses, die in Die Prinzipien der Ethik enthalten ist. Weder der Standpunkt von Hume noch jener von Moore können aufgrund der angedeuteten Mängel eine zufriedenstellende Theorie des naturalistischen Fehlschlusses darstellen. Während Hume’s Erwähnung eher Ausdruck einer gewissen Intuition am Rande seiner Überlegungen ist, lautet die Diagnose von Moore‘s Misserfolgen, dessen Position die Theorie des Fehlers sein will, wie folgt: Der sogenannte naturalistische Fehlschluss kann in der unerlaubten Aufhebung der Einteilung in Theorie und Praxis bestehen. Moore‘s theoretische Versuche sind in der Tat eine Illustration der Ohnmacht der Theorie bei dem Versuch, das Gute zu erfassen. Moores Ablehnung der Spaltung in Theorie und Praxis, die mit Kants psychologischer Interpretation verbunden war (damals vorherrschend), führte dazu, dass Moore‘s Versuch zum Scheitern verurteilt war. Falls die Diagnose richtig ist, dann sollte nach einer neuen Theorie des naturalistischen Fehlschlusses gesucht werden, die die Einteilung in theoretische und praktische Philosophie berücksichtigen würde.
PL
Artykuł zawiera krytyczną analizę wzmianki D. Hume’a z Traktatu o naturze ludzkiej  oraz teorii błędu naturalistycznego G. E. Moore’a, zawartej w Zasadach etyki. Ani stanowisko Hume’a, ani Moore’a nie mogą, ze względu na wskazane braki, stanowić zadowalającej teorii błędu naturalistycznego. O ile wzmianka Hume’a jest na marginesie jego rozważań raczej wyrazem pewnej intuicji, o tyle diagnoza niepowodzeń Moore’a, którego stanowisko aspiruje do miana teorii błędu, jest następująca: tzw. błąd naturalistyczny polegać może na nieuprawnionym zniesieniu podziału na teorię i praktykę. Teoretyczne próby Moore’a stanowią w istocie ilustrację bezsilności teorii w próbach ujęcia dobra. Odrzucenie przez Moore’a podziału na teorię i praktykę, związane z psychologiczną interpretacją Kanta (dominującą w owym czasie), sprawiło, że próba Moore’a była z góry skazana na niepowodzenie. Jeśli diagnoza jest słuszna, należy poszukiwać nowej teorii błędu naturalistycznego, uwzględniającej podział na filozofię teoretyczną i praktyczną.
EN
The article contains a critical analysis of D. Hume’s Law from A Treatise of Human Nature and G.E. Moore’s naturalistic fallacy formulated in Principia Ethica. Due to the indicated shortcomings, neither Hume’s nor Moore’s position is capable of constituting a satisfactory theory of naturalistic fallacy. Whilst Hume’s opinion on the subject-matter only appears on the margin of his considerations and is merely an expression of his intuitions, Moore’s position aspires to become a theory of fallacy. The diagnosis of Moore’s failure at formulating a theory is as follows: the so-called naturalistic fallacy may be based on an unjustifiable abolition of the division between theory and practice. Moore’s theoretical efforts constitute an example of the ineffectiveness of attempts at defining good theoretically. Moore’s rejection of the division between theory and practice connected to a psychological interpretation of Kant (then dominant), resulted in an inevitable failure to formulate a theory. If this diagnosis is legitimate, a new theory of naturalistic fallacy, such that takes into account the division between theory and practice, is needed.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.