Search results

1

Religia jako wartość w czasie pandemii. Analizy socjologiczne

100%

Zaręba S. H., Mariański J.

Journal of Modern Science

|

2021

|

issue 1/46/2021

13-40

PL

Opracowanie prezentuje wyniki badania socjologicznego zrealizowanego przez Zespół Pracowni Badawczej Polski Pomiar Postaw i Wartości, noszącego tytuł: Młodzież akademicka o rodzinie i religii 2020. W wielowątkowym narzędziu badawczym jeden z segmentów tematycznych dotyczył postaw religijnych studiującej młodzieży w czasach pandemii. W perspektywie doświadczenia religijnego, będącego komponentem modelu socjologicznego w badaniach religijności, opracowanie ukazuje stosunek respondentów do religii jako wartości w ogóle, a także wartości nadającej sens życiu ludzkiemu. Odnajdujemy tu odpowiedź na pytania o więź z Bogiem bez Kościoła jako instytucji religijnej oraz postrzeganie trwającej epidemii bądź to jako zjawiska biologicznego, bądź jako kary za grzechy. Z kolei z perspektywy praktyk religijnych, będących najbardziej czytelnym parametrem religijności, opracowanie ukazuje zaangażowanie respondentów w zbiorowe oraz indywidualne praktyki religijne oraz częstotliwość uczestnictwa w obrzędach religijnych transmitowanych w mediach. Na poziomie zaś osobistego zaangażowania – potrzebę wspierania duchowego osób znajdujących się z racji pandemii w trudnej sytuacji życiowej. Okazuje się, że religia katolicka, ze swoim instytucjonalnym charakterem, mimo znaczących zmian idących w kierunku sekularyzacji, nadal pozostaje wartością dla wielu młodych ludzi.

2

Niewierzący a praktykujący. Materiały do refleksji nad pozorną aktywnością religijną

86%

Potocki A.

Przegląd Socjologiczny

|

2009

|

vol. 58

|

issue 1

91-106

PL

W artykule stawiam pytanie, czy deklarowanie braku wiary w Boga, przy jednoczesnym uczestnictwie w praktykach religijnych, nosi znamiona pozorności. Zagadnienie to analizuję wykorzystując koncepcję działań pozornych zaproponowaną przez Profesora Jana Lutyńskiego. Podaję przykłady rozmaitych motywów, jakimi kierują się ludzie decydując się na uczestnictwo w wydarzeniach religijnych (np. tych charakterystycznych dla okresu komunizmu w Polsce, czy wśród emigracji). Pozareligijne motywy zdają się być właściwe dla ludzi, których wiara jest słaba. Przykłady te pokazują, że przyczyny aktywności ludzi w praktykach religijnych powinny być rozpatrywane w kontekście nie tylko religijnym. Jaka jest skala tego zjawiska? W artykule prezentuję wyniki rozmaitych badań, które pokazują, że „niewierzący praktykujący” w Polsce to około 1/3 wszystkich tych, którzy określają siebie jako „niewierzących”. Niewierzący praktykujący przestrzegają zasad religijnych głównie w czasie świąt. Motywy ich postępowania są w większości przypadków świeckie. Czy można takie działania nazwać pozornymi? Jest wiele właściwości tych zjawisk, które wpisują się w koncepcję działań pozornych przedstawioną przez Lutyńskiego.

EN

The article addresses the question of whether it is possible not to believe in God but still participate in religious rituals, or in other words, is such an action an ‘apparent’ one? This question is considered within the framework of ‘apparent actions’ proposed by Professor Jan Lutyński. Examples are provided of very different motives belonging to a range of people, such as emigrants or those living during the Communist times in Poland, when they decide to participate in certain Catholic ceremonies. Such non-religious motives might be characteristic for people whose faith is weaker. These examples show that the role of participation in so-called ‘cult’ (religious ceremony and ritual) is much wider than just the religious aspect. The article presents results of different studies which show that the number of ‘participating non-believers’ represents about 1/3 of all people in Poland who declare themselves to be ‘non-believers’. ‘Non-believers’ obey religious rituals most often during Christmas time and Easter when their motives are in most cases secular. There are many characteristics of such action that apply to the concept of apparent actions presented by Lutyński.

3

Praktyki religijne w nauczaniu Kościoła ostatnich lat

86%

Chmura P. J.

Łódzkie Studia Teologiczne

|

2009

|

vol. 18

43-60

EN

Religiosity is a kind of lifestyle, which expresses a human’s attitude to God. Both individuals and whole communities desire to know and devote their lives to a supernatural quality not only through their views, but religious activities as well. Although religiosity can’t be reduced to religious practices, faith without rituals is like soul without flesh. A man’s participation hi religious practices is a visible sign of his religiosity. For religious practices are closely connected with a religious lifestyle, they can be used to evaluate and estimate a man’s level of religiosity. This article attempts to present the main idea and basic needs for religious practices (both voluntary and obligatory) in terms of the Catholic Teaching. Religiosity has not only its practice dimension, but spirituality dimension as well. Participating in the liturgical life of the church is as important as the practitioners’ religious engagement and devotion.

4

Religiosity of the Slovakian Roma

81%

Jarmoch E.

|

2021

|

vol. 68

|

issue 6

21-44

PL

Religijność Romów na Słowacji Religijność Romów została ukształtowana historycznie i zajmuje ważne miejsce w ich tożsamości społecznej. Znajduje ona zwykle wyraz w religii kraju, w którym mieszkają Romowie, czy to luterańskiej, katolickiej, prawosławnej, muzułmańskiej czy innej, często bez zwracania uwagi na różnice między nimi. Celem tego opracowania jest analiza i prezentacja religijności Romów na Słowacji, w jej podstawowych parametrach (wiara i wierzenia, wiedza religijna, praktyki religijne, opinie i zachowania moralne). Podstawowym źródłem tej rozprawy są wyniki badań społecznych przeprowadzonych w 2018 roku przez ks. dra Martina Majdę, profesora z Instytutu Teologicznego w Špiskiej Kapitule Uniwersytetu Katolickiego w Ružomberku. Romowie na Słowacji w zdecydowanej większości przynależą do wyznania rzymskokatolickiego. Ich religijność charakteryzuje się specyficzną interpretacją prawd wiary, np. większa aprobata dotyczy wiary w Boga, a mniejsza w rzeczy ostateczne. Ponadto ma ona znamiona religijności ludowej, połączonej z elementami własnych przesądów i obrzędowości, w których odzwierciedla się tożsamość etniczna. Chociaż wiedza nie jest warunkiem sine qua non identyfikacji z wiarą, to w jakimś stopniu skorelowana jest z religijnością i dlatego konieczne jest jej pogłębianie. Duże znaczenie przypisywane jest praktykom religijnym obowiązkowym, spełnianym w każdą niedzielę i święta, bowiem rzutują one na życie religijne Romów. W zakresie moralności religijnej zauważa się duże zróżnicowanie opinii. Najbardziej kwestionowane są normy moralności dotyczące małżeństwa i rodziny, a szczególnie normy porządkujące sferę seksualną człowieka.

EN

Religiosity of the Romani has been shaped by their history, which occupies an important role in their social identity. It manifests itself in the dominant religion of the country they live in, whether Lutheran, Catholic, Orthodox, Muslim, or other. The aim of this article is to analyse and present religiosity of the Romani in Slovakia in terms of its basic parameters (faith and beliefs, religious knowledge, religious practice, opinions and moral behaviour). The article is based on the results of the social studies performed in 2018 by Reverend Martin Majda, a professor at the Institute of Theology at Catholic University in Ružomberok. The majority of the Romani in Slovakia belong to the Roman Catholic Church. Their religiosity can be characterised by a specific interpretation of the truths of the faith, e.g. a greater belief in God rather than in the last things. What is more, it bears the traits of folk religiosity, incorporating elements of individual beliefs and rituals, reflecting the Romanis’ ethnic origin. Although knowledge is not a sine qua non of identifying oneself with a particular faith, it correlates with religiosity and is worth studying. A great role is attributed to obligatory religious practices, realised on Sundays and during Holy Days, as they affect religiosity of the Romani. There is a diversity of opinions concerning religious morality. What is challenged are the norms of morality adhered to by married couples and families, especially the norms related to human sexuality.

5

The Religious Condition of Poland’s High School Youth in the Years 1988-2017

72%

Mariański J.

Paedagogia Christiana

|

2019

|

vol. 2/44

47-67

EN

Poland’s youth are changing in a dynamic way, in short intervals, in various ways and in different social environments. This article presents the selected results of sociological research undertaken four times over the years 1988-2017 on nationwide samples of Poland’s youth attending secondary schools. It was conducted using a distributed questionnaire, meaning that we provided questionnaires to students who were present on a given day in classes at school. Youth religiosity was diagnosed according to several basic parameters: confessional and religious self-identification, young people’s attitudes towards the dogmas of the faith, and religious practices, both in static and dynamic cross-sections. The current status of the religiousity of secondary school youth and its transformation in 1988-2017 indicates accelerated processes of secularisation in Polish society. The thesis about the accelerated “secularisation creeping in” is becoming increasingly more legitimate.

PL

Młodzież polska zmienia się w dynamiczny sposób i to w krótkich odstępach czasu, w rozmaity sposób, w różnych środowiskach społecznych. W niniejszym artykule zostały przedstawione wybrane wyniki badań socjologicznych zrealizowanych czterokrotnie w latach 1988-2017, na próbach ogólnopolskich młodzieży uczęszczającej do szkół średnich. Zostały one przeprowadzone za pomocą ankiety rozdawanej, czyli przez przekazanie kwestionariuszy uczniom obecnym w danym dniu na lekcjach w szkole. Religijność młodzieży została zdiagnozowana według kilku podstawowych parametrów: autoidentyfikacje wyznaniowe i religijne, postawy młodzieży wobec dogmatów wiary, praktyki religijne, zarówno w przekroju statycznym, jak i dynamicznym. Obecny kształt religijności młodzieży szkolnej i jej przemiany w latach 1988-2017 wskazują na przyspieszone procesy sekularyzacyjne w społeczeństwie polskim. Coraz bardziej staje się uprawniona teza o przyspieszonej „pełzającej sekularyzacji”.

6

RELIGIJNOŚĆ MATURZYSTÓW PUŁAWSKICH W PROCESIE PRZEMIAN

72%

Mariański J.

Zeszyty Naukowe KUL

|

2017

|

vol. 60

|

issue 2

225-252

EN

In this article, we will discuss a few selected issues related to the religiosity of Puławy high school graduates, and these are: religious affiliation, Catholicism and Polishness, and self-declarations of religious practices. The study was conducted at three intervals 1994, 2008/2009, 2016. Our main research hypothesis assume that the young people in the last year of high school are already in advanced stage of adolescence, partly becoming independent from their family of origin, and their main interests and activities move beyond the family. At that stage of their development, the young people recognize precisely their life prospects and at the same time increasingly determine their hierarchy of values and moral autonomy. The distortion, and sometimes the disintegration of family values and norms occur, and these increasingly affect the behavior of individuals. Significant changes in religiosity refer to religious practices (decline in regular practice in 1994-2016 was 20.7%).

PL

W niniejszym artykule omówimy tylko kilka wybranych kwestii związanych z religijnością maturzystów puławskich, badanych w trzech przekrojach czasowych (1994, 2008/2009, 2016): przynależność wyznaniowa, przynależność religijna, katolicyzm i polskość, autodeklaracje praktyk religijnych. W głównej hipotezie badawczej zakładamy, że młodzież maturalna znajduje się już w fazie zaawansowanej młodości, częściowo uniezależnia się już od rodziny pochodzenia, jej główne zainteresowania i działania przenoszą się poza rodzinę. Rozpoznaje ona już dokładnie swoje perspektywy życiowe, a równocześnie coraz wyraźniej ustala swoją hierarchię wartości i autonomię moralną. Następuje także zachwianie, a niekiedy i rozpad ukształtowanych w rodzinie wartości i norm, które w coraz mniejszym stopniu wpływają na postępowanie jednostek. Zdecydowanie większe zmiany w religijności odnoszą się do praktyk religijnych (spadek praktyk regularnych w latach 1994-2016 wynosił 20,7%).

7

Oblicza religijności młodzieży studenckiej – analiza wybranych komponentów

72%

Różański T.

Paedagogia Christiana

|

2015

|

vol. 1/35

295-309

PL

W niniejszym artykule podjęto próbę scharakteryzowania wybranych wymiarów religijności młodzieży studenckiej w oparciu o wyniki badań własnych. Punktem wyjścia było określenie pojęć „religijność” i „młodzież studencka” oraz omówienie specyfiki religijności osób w wieku młodzieńczym. W dalszej kolejności zaprezentowano główne założenia badań własnych. Zasadniczą część opracowania stanowią analizy materiału empirycznego – charakterystyka wybranych komponentów życia religijnego studentów (autodeklaracja wiary, praktyki religijne, stosunek do wiary i Kościoła, stosunek do osób o innych przekonaniach religijnych). W zakończeniu artykułu przedstawiono wnioski wynikające z przeprowadzonych analiz.

EN

This article is an attempt to characterize selected dimensions of religiousness of student youth, based on the results of own research. The starting point was to define the terms “religion” and “student youth” and to describe the specifics of religiousness of adolescent people. Subsequently, the main assumptions of the research were presented. The essential part of the report is the analyses of empirical material – the characteristics of selected components of religious life of students (self-declaration of faith, religious practices, attitudes to faith and the Church, attitude towards people of other religious beliefs). At the end of the article, conclusions from the analyses were presented.

8

Źródła do badania praktyk religijnych w średniowiecznej Polsce : akta sądów kościelnych i kapituł

72%

Skierska I.

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

|

2007

|

vol. 87

175-195

DE

Den grundlegenden Kanon religiöser Praktiken (d.h. des gebotenen und von den Bekennern einer bestimmten Religion erwarteten Verhaltens sowie der Weise des Kontaktaufnahme der Gläubigen mit dem Sacrum) fi nden wir in den normativen kirchlichen Akten. Alle wichtigsten erhaltenen normativen Akten der Kirche im mittelalterlichen Polen wurden gedruckt herausgegeben, und sie enthalten auch Informationen über die religiösen Praktiken. Diese Angaben müssen mit den Quellen aus der Praxis verglichen und verifi ziert werden. Die Autorin konzentrierte sich auf solche in großen Mengen vorliegende kirchliche Quellen wie die Gerichts- und Verwaltungsakten aus den mittelalterlichen polnischen Diözesen, d.h. auf die Akten bischöfl icher Gerichte (die vom Offi zial, von Vikar oder vom Diözesanbischof selbst angefertigt wurden) sowie die Protokolle von Sitzungen der Domund Stiftskapitel. Die ältesten erhaltenen Aktenbände stammen vom Beginn des 15. Jahrhunderts. Das sind sehr umfangreiche Quellen – sowohl in inhaltlicher als auch in quantitativer Hinsicht, besonders was Großpolen (Posen) und die Diözese Krakau betrifft. Insgesamt sind aus der Zeit bis zum Beginn des 16. Jahrhunderts etwa 300 Volumina mit Akten der Bischöfe, Konsistorien und Kapitel erhalten (darunter über 200 Bände mit Konsistorialakten). Bei fast allen handelt es sich um Handschriften; als Ganzes wurde nur (von Wilhelm Rolny) das älteste Buch des Lemberger Konsistoriums veröffentlicht. Der Rest erschien in sog. Selecta nach der subjektiven Auswahl der Herausgeber Bolesław Ulanowski, Jan Ptaśnik und Bolesław Pryzbyszewski (die beiden letzten befassten sich nur mit der Krakauer Diözese). Diese Selecta bilden nur einen kleinen Bruchteil der erhaltenen Kirchenbücher. Sie sind zweifellos – besonders die imponierende Edition von Ulanowski (insgesamt etwa 3500 Druckseiten) – sehr nützlich und stellen manchmal die einzige Spur heute nicht mehr existenter Akten dar. Aber dabei handelt es sich immer nur um eine Auswahl. Zum Studium der Religiosität ist, wie bei anderen Untersuchungen auch, die Nutzung der gesamten Aktenbestände unerlässlich. Das Ziel des vorliegenden Artikels besteht darin, den Forschern die Nutzung dieser Bestände und die Orientation über das bereits veröffentlichte Material zu erleichtern. Die Verfasserin stellt Informationen über alle erhalten gebliebenen Bischofs-, Konsistorial- und Kapitelbücher und über alle Ausgaben dieser Quellen zusammen. Dieses Material ist nach Erzdiözesen und ihren Sukkursdiözesen und dann nach Sachgebieten geordnet. Zuerst werden die erhaltenen Handschriften und danach ihre Druckeditionen angeführt.

9

Rodzina i religijność jej dzieci a stosunek do wiary

72%

Podczasik M.

Family Forum

|

2014

|

issue 4

163-181

EN

The matter of discussion in this article is family’s subject and religiousness of their children, especially the attitude to faith of the youngest members of family. The main purpose of research was to establish outlook of Polish youth to religion and family’s influence on creating religiousness. The research project created a questionnaire with 39 questions of different sort, included in this document. That was prepared by students within doctorates classes. Within the scope of research students recognized the following variables: sex, class, type of school and what is most important – attitude to faith and religious practices. The results of the studies are similar to the nationwide; we can definitely state that family, as the closest environment of young people, has the biggest influence on their relation with faith. Actually, family forms the character of religion, teaches young people how to obey values and it is responsible for observing religious practices. The weakness of faith, noticed in Polish youth, has been shown by negative perception of church as an institution.

PL

Tematyka rodziny i religijności jej dzieci jest bardzo ważnym zagadnieniem dotyczącym każdego społeczeństwa. Głównym celem przeprowadzonych badań przedstawionych w tym artykule było zbadanie stosunku polskiej młodzieży do wiary oraz wpływu rodziny na religijność jej poszczególnych członków. Główną techniką badawczą była ankieta. Kwestionariusz ankiety składał się z 39 pytań otwartych, półotwartych oraz zamkniętych i został przygotowany przez studentów w ramach zajęć studiów doktoranckich. Za podstawowe zmienne uznano: płeć, klasę, typ szkoły badanych, miejsce zamieszkania oraz przede wszystkim stosunek do wiary i praktyk religijnych. Wyniki tych, że badań są zbliżone do wyników badań ogólnopolskich. Z których wynika, że to właśnie rodzina kształtuje charakter religijności, uczy przestrzegania wartości przez młodzież oraz odpowiada za częstotliwość kultywowania praktyk religijnych. Natomiast, osłabienie wiary przez młodzież polską ukazuję się poprzez negatywne wyobrażenie Kościoła jako instytucji.

10

Duszpasterska pomoc w społecznej readaptacji osobom przebywającym w jednostkach penitencjarnych

72%

Wojtas P.

Roczniki Pedagogiczne

|

2019

|

vol. 11(47)

|

issue Numer specjalny

507-524

PL

Biblijne źródła duszpasterstwa więziennego jako podstawa do pracy z człowiekiem izolowanym w więzieniu przynoszą potrzebę właściwej pracy penitencjarnej. Artykuł prezentuje krótkie omówienie pracy duszpasterstwa więziennego w ostatnich stu latach oraz po 1990 r. głównie analizując to, jak ono rozwija się obecnie poprzez różne formy naprawiania i budowania relacji interpersonalnych. Przytoczone świadectwa więźniów świadczą o tym, że duszpasterstwo więzienne przyniosło pomoc w przemianie ich życia.

EN

Biblical sources of prison chaplaincy work with prisoners help prisoners to start own work to change life in proper way. A short history of prison chaplaincy after 1990 and how it is developing now. Personal testimony of prisoners whom prison chaplaincy had helped to start to run a new and proper life.

11

Wiara, wierzenia i praktyki religijne młodzieży słowackiej w procesie przemian

72%

Štefaňak O.

Górnośląskie Studia Socjologiczne. Seria Nowa

|

2022

|

vol. 13

1-21

EN

In the sociological study presented in this article, Ondrej Štefaňak deals with the issues of changes in religiosity among Slovak youth. Štefaňak zooms in on three basic dimensions of religiosity, namely, religious faith, beliefs and practices; the period covered by this research concretely is the decade 2006 to 2016. Štefaňak’s discussion is based on theoretical reflection related to the main paradigms and models of religious changes among young people in the postmodern world. Štefaňak refers mainly to empirical data from last four population censuses in Slovakia and to two instances of sociological research of religiosity among the young generation from the Spiš diocese in northern Slovakia (Spiš, Liptov and Orava regions). This empirical data not only supports the model of advancing secularization and the reinforcement of the phenomenon of “belonging without believing”. In fact this research also partially confirms the model of stabilization or even revitalization of religiosity among the young generation of Slovaks.

PL

Prezentowane studium socjologiczne zajmuje się problematyką przemian religijności młodzieży słowackiej – konkretnie trzech podstawowych wymiarów religijności, a mianowicie wiary, wierzeń i praktyk religijnych – konkretnie w latach 2006 – 2016. Bazuje na refleksji teoretycznej, która dotyczączy głównych paradygmatów lub modeli przemian religijności młodzieży w postnowoczesnym świecie. Odwołuje się głównie na dane empiryczne pochodzące z ostatnich czterech spisów ludności na Słowacji oraz dwukrotne badania socjologiczne nad religijnością młodego pokolenia diecezji spiskiej w północnej Słowacji (rejony Spisz, Liptow i Orawa). Prezentowane dane empiryczne nie wspierają tylko model postępującej sekularyzacji oraz wzmocnienie zjawiska „przynależności bez wiary” wśród znacznej części młodzieży słowackiej, ale częściowo również model stabilizacji lub nawet rewitalizacji religijności wśród pewnej części młodego pokolenia Słowaków.

12

Eucharystia Kościoła rzymskokatolickiego w Niemczech w dobie pandemii COVID-19

72%

Glombica A.

Colloquia Theologica Ottoniana

|

2021

|

vol. 37

81-94

EN

This article draws on the experiences of the Federal Republic of Germany and provides a theological reflection on the consequences of political decisions made in response to the spread of COVID-19. The research primarily concerns the relationship between the importance of the communal celebration of the Eucharist and the limitation on contact imposed on the grounds of protecting human life and health. Due to the novelty of the subject, the sources are generally accessible internet materials. The starting point is a calendar of specific decisions by the state authorities and the reactions of the German Bishops’ Conference to these secular regulations, followed by the comment made by German Roman Catholic theologians on the situation. Of these, more attention has been paid to the controversial responses – made by the Bishop of Magdeburg Gerard Feige, Archbishop of Cologne Cardinal and Doctor of Theology Rainer Woelki, and dogmatist Julia Knop – rather than those that are theologically insightful or correct. All this has been juxtaposed with the Church’s official teaching on the communal celebration of the Eucharist and its basic assumption, i.e., the predominance of the divine element over the human element. This article shows that state measures, ecclesial behaviour, and theological discussions can all be interpreted as a practical negation of the saving nature of the Eucharist. This presentation concludes with the question of what is more important: celebrating the Eucharist, receiving Holy Communion, experiencing community, or further weeks of strictly limited social contact, including in religious gatherings. This question is also an invitation to undertake further, in-depth reflection not only on the economic, social, and emotional effects of the pandemic but also – and perhaps primarily – on the spiritual ones.

PL

Artykuł podejmuje próbę refleksji teologicznej nad skutkami politycznych decyzji związanych z rozprzestrzenianiem się koronawirusa na przykładzie Republiki Federalnej Niemiec. Osią rozważań jest zależność pomiędzy wagą wspólnotowego świętowania Eucharystii a ograniczeniem kontaktów ze względu na ochronę życia i zdrowia ludzkiego. Źródła ze względu na absolutną nowość tematyczną stanowią zasadniczo ogólnodostępne materiały internetowe. Punktem wyjścia jest kalendarium konkretnych decyzji władz państwowych oraz reakcje Niemieckiej Konferencji Biskupów na te świeckie rozporządzenia. Następnie przedstawione zostały komentarze zaistniałej sytuacji przez niemieckich teologów rzymskokatolickich. Wybrano zwłaszcza te, które zostały zauważone w przestrzeni publicznej, niekoniecznie przez swoją wnikliwość czy poprawność teologiczną, ale przede wszystkim z uwagi na swoją kontrowersyjność. Ich autorami są: biskup magdeburski Gerard Feige, arcybiskup koloński, kardynał i doktor teologii Rainer Woelki oraz dogmatyk Julia Knop. Na zakończenie przypomniany został kontekst oficjalnego nauczania Kościoła w kwestii wspólnotowego świętowania Eucharystii i jego zasadnicze założenie, czyli przewaga elementu boskiego nad ludzkim. Celem artykułu jest pokazanie, że nie tylko reakcje państwowe, ale także zachowania eklezjalne oraz dyskusje teologiczne mogą zostać zinterpretowane jako praktyczna negacja zbawczego charakteru Eucharystii. Niniejsze przedłożenie kończy pytanie o to, co jest ważniejsze: świętowanie Eucharystii, przyjmowanie Komunii Świętej, przeżywanie wspólnoty, czy dalsze tygodnie zachowania ścisłego ograniczenia kontaktów, także dla zgromadzeń religijnych. To pytanie jest jednocześnie zachętą do dalszej, pogłębionej refleksji nie tylko nad gospodarczymi, społecznymi czy emocjonalnymi skutkami epidemii, ale również – a może przede wszystkim – nad tymi duchowymi.

13

Praktyki religijne króla Jana Olbrachta w świetle rachunków nadwornych

71%

Nalewajek A.

Saeculum Christianum. Pismo Historyczne

|

2020

|

vol. 27

|

issue 1

83-95

EN

John I Albert’s (Jan Olbracht's) (1492-1501) royal accounts, preserved in the Central Archives of Historical Records in Warsaw, contain a considerable amount of hitherto unexploited information on the religious practices zealously performed by this successor of Casimir IV Jagiellonian (Kazimierz Jagiellończyk). He upheld the traditions of piety (pietas regia) forged in the times of the preceding kings of the Jagiellonian dynasty. John I Albert made pilgrimages to the most important Polish sanctuaries and was a generous benefactor to the mendicant monasteries and infirmaries for the poor. He would also conscientiously perform daily and festive religious practices.

PL

Rachunki królewskie Jana Olbrachta (1492-1501) zachowane w Archiwum Głównym Akt Dawnych w Warszawie zawierają szereg niewykorzystanych informacji dotyczących praktyk religijnych, które gorliwie wypełniał następca Kazimierza Jagiellończyka. Podtrzymał on tradycje pobożności (pietas regia) ukształtowane w czasach poprzednich królów z dynastii Jagiellonów. Jan Olbracht odbył pielgrzymki do najważniejszych polskich sanktuariów oraz hojnie wspierał jałmużną klasztory mendykanckie i szpitale dla ubogich. Przykładnie wypełniał on również codzienne i odświętne praktyki religijne.

14

Wybrane parametry postaw religijnych młodzieży ponadgimnazjalnej wykluczającej Transcendencję

58%

Soiński B. J.

Teologia Praktyczna

|

2018

|

issue 19

117-138

EN

The article analyses correlations between selected aspects of religious beliefs of secondary school students (N = 126). The research question is: are religious beliefs of young people excluding Transcendence internally coherent? The materials used include The Post-Critical Belief Scale by D. Hautsebaut, Semantic Diff erential by Ch. Osgood and The Scale of Religious Practices by W. Chaim. The Quick Cluster allowed to distinguish four groups of diff erent ways of thinking about religion: students affi rming Transcendence in a deeper way (N = 46), interpreting Transcendence symbolically (N = 48), affi rming Transcendence passively (N = 81) and those excluding Transcendence (N = 41). The diff erences between these groups concern religious beliefs connotations. Students excluding Transcendence refer to God, Pope Benedict XVI or their Religious Education teacher in a more emotionally aloof manner than the group of young believers. However, the attitudes towards St. John Paul II and Pope Francis are very positive of both believers and non-believers, which results from the sociocultural meaning of these fi gures rather than religious beliefs. Students excluding Transcendence are characterised by a much lower level of religious practices than others, although they are not consistent in it as they participate in services quite regularly (50%), infl uenced mainly by their closest environment. This conformity, however, does not apply to the practice of individual prayer or receiving Holy Communion.

PL

W artykule analizowano zależności między wybranymi aspektami postaw religijnych uczniów szkół ponadgimnazjalnych (N = 216). Problem badawczy brzmi: Czy postawy religijne młodzieży wykluczającej Transcendencję są wewnętrznie spójne? Wykorzystano The Post-Critical Belief Scale D. Hutsebauta, Dyferencjał semantyczny Ch. Osgooda oraz Skalę Praktyk Religijnych W. Chaima. Analiza skupień (Quick Cluster) pozwoliła wyróżnić cztery grupy o odmiennych stylach myślenia o religii: uczniów afi rmujących Transcendencję w sposób pogłębiony (N = 46), interpretujących Transcendencję symbolicznie (N = 48), afi rmujących pasywnie Transcendencję (N = 81) oraz wykluczających Transcendencję (N = 41). Różnice między wyróżnionymi grupami dotyczą konotacji postaw religijnych. Osoby wykluczające Transcendencję odnoszą się do Boga, papieża Benedykta XVI czy własnego katechety w sposób bardziej zdystansowany emocjonalnie niż młodzież wierząca. Jednakże postawy wobec św. Jana Pawła II oraz papieża Franciszka mają konotacje bardzo pozytywne także u osób niewierzących, co wynika raczej ze znaczenia socjokulturowego tych postaci, a nie jest przejawem religijności. Osoby wykluczające Transcendencję charakteryzują się znacząco niższym poziomem praktyk religijnych niż pozostałe, chociaż brakuje im konsekwencji, bo dość regularnie uczęszczają na msze (50%) motywowani głównie wpływem najbliższego otoczenia. Konformizm ten nie dotyczy jednak praktyki osobistej modlitwy czy przystępowania do komunii.

15

Catholic Males with Physical Disabilities on Disability Concepts in the Context of Religious Practices: Secondary Qualitative Data Analysis

58%

Borowska-Beszta B.

Paedagogia Christiana

|

2018

|

vol. 2/42

195-227

EN

The article presents a report on the secondary analysis of raw qualitative data regarding the concept of disability from the perspective of 16 males with congenital physical disability (spina bifida, cerebral palsy) and acquired disabilities after an accident. The project was performed as a secondary quality data analysis based on analytical induction, a methodological construct called the conceptual framework according to Imenda (2014) and was data-driven research according to Wolcott (1992) and Spradley (2016; 2016). The analysis was grounded in the context of religious practices undertaken by the participants (prayer, pilgrimage, retreat). The main research question in the secondary data analysis was: what concept of one’s own disability do males have in the context of religious practices? The detailed research questions concerned the presence in the theoretical content of models of disability, the location of the field of one’s own disability, its value and significance for Catholic males, participants of the religious practices. Secondly, raw data were analysed from primary reports and Polish ethnographic research devoted to pilgrimage, prayer and Catholic volunteering conducted by three researchers, Paulina Łyczbińska in 2012, Agnieszka Karpińska in 2014 and Magdalena Łazik in 2013. The authors performed primary research with a total of 28 adults, both females and males with physical and/or multiple disabilities participating in religious practices, including prayer, pilgrimages to Jasna Góra, meetings and retreats of the integration groups of Caritas. The secondary data analysis focused on data from 16 males aged 19–55 (including 15 males of normal intellect and 1 male with a mild intellectual disability) with physical (inheritable) (13 males) or acquired (3 males) disabilities, 12 of whom used a wheelchair, and 4 used crutches. The research findings indicated the understanding of disability by 16 males in the following models: medical (disability as a disease, illness), religious (disability as a cross, suffering, gift, God’s will), social (disability as a situation, etc.), as well as its variant, the human rights model (disability as dependence and independence, barriers to overcome, etc.). In addition, the results indicated the location of disability in the context of participation in religious practices, its’ value, significance and characteristic rhetoric in the context of implemented practices.

PL

W artykule przedstawiam raport z wtórnej analizy surowych danych jakościowych, dotyczący koncepcji niepełnosprawności w opiniach 16 mężczyzn z niepełnosprawnością fizyczną wrodzoną (rozszczepem kręgosłupa, mózgowym porażeniem dziecięcym) i nabytą na drodze urazów w wypadkach samochodowych. Projekt został zrealizowany jako analiza wtórna danych jakościowych, oparta na indukcji analitycznej, konstrukcie teoretycznym koncepcji stanowiącym punkt wyjścia metodologicznego procedowania badawczego m.in. wg Imendy (2014) a ponadto był badaniem kierowanym danymi m.in. według Wolcotta (1992) i Spradley (2016; 2016). Analizy wtórne zostały ugruntowane w realizowanych przez uczestników praktykach religijnych (modlitwa, pielgrzymka, rekolekcje). Pytanie badawcze główne, jakie zostało postawione w analizie wtórnej, brzmiało: jaką koncepcję własnej niepełnosprawności mają mężczyźni w kontekście praktyk religijnych? Pytania szczegółowe badawcze dotyczyły obecności w treściach teoretycznych modeli niepełnosprawności, lokalizacji pola własnej niepełnosprawności (realnego lub symbolicznego), jej wartości oraz znaczenia dla danego chrześcijanina, uczestnika praktyk. Wtórnie zostały zanalizowane surowe dane pochodzące z raportów z polskich badań etnograficznych, poświęconych pielgrzymce, modlitwie oraz wolontariatowi katolickiemu, prowadzonych pierwotnie w ramach projektów przez trzy badaczki: Paulinę Łyczbińską, Agnieszkę Karpińską i Magdalenę Łazik z udziałem łącznie 28 dorosłych – kobiet i mężczyzn z niepełnosprawnością fizyczną i/lub złożoną, uczestniczących w praktykach religijnych. Praktyki obejmowały modlitwę, pielgrzymki na Jasną Górę, spotkania i rekolekcje grup integracyjnych Caritas. Analiza wtórna została skoncentrowana na danych pochodzących od 16 mężczyzn w wieku od 19–55 lat (15 mężczyzn pełnosprawnych intelektualnie, 1 mężczyzna z lekką niepełnosprawnością intelektualną), mających niepełnosprawność fizyczną wrodzoną (13 mężczyzn) lub nabytą (3 mężczyzn), z czego 12 korzystało z wózków, a 4 z kul. Wyniki badań wskazały rozumienie niepełnosprawności przez 16 mężczyzn w modelach: medycznym (niepełnosprawność jako choroba, kalectwo, inwalidztwo), religijnym (niepełnosprawność jako krzyż, cierpienie, dar, wola Boża), społecznym (niepełnosprawność jako sytuacja, i in.), jego wariancie – modelu praw człowieka (niepełnosprawność jako zależność i niezależność, bariery do pokonania i in.). Ponadto wyniki analiz wskazały lokalizacje niepełnosprawności na tle uczestnictwa w praktykach religijnych, jej wartość, znaczenie oraz charakterystyczną retorykę o niej w kontekście realizowanych praktyk.

16

Obok Kościoła

58%

Boryszewski P.

Człowiek - Niepełnosprawność - Społeczeństwo

|

2015

|

issue 1(27)

45-60

PL

Artykuł porusza problem osób funkcjonujących poza strukturami instytucji religijnych. Określono je mianem „pozakościelni”. Przyczyn pozakościelności poszukuje się w biografiach badanych (261 osób). W Polskiej rzeczywistości społecznej, w której Kościół katolicki ma pozycję religijnego monopolisty, pozakościelność, czyli brak związku z Kościołem instytucjonalnym, to zjawisko charakteryzujące stosunkowo nieliczną część populacji. Powstaje jednak pytanie: skąd się ta kategoria osób bierze? Innymi słowy, jakie są drogi dochodzenia do pozakościelności i jacy ludzie – biorąc pod uwagę ich właściwości demograficzno-społeczne – tymi drogami wędrują. W artykule, opierając się na badaniach empirycznych, podjęto próbę zarysowania odpowiedzi na te pytania. Przyjęto bowiem, że choć pozakościelnych jest mało, ich głos odnoszący się do Boga, wiary, Kościoła i jednocześnie postawa nieco na zewnątrz Kościoła, może zawierać ważkie problemy diagnozujące współczesną sytuację religijną w Polsce.

EN

The article brings up the issue of people who are outside religious institutions. They are called "the unchurched" here. The reasons for their unchurchedness are sought in the participants' biographies (261 people). In the Polish social reality, where the Catholic Church is a religious monopolist, unchurchedness, i.e. a lack of relationship with the institutional Church, is a phenomenon that refers to a relatively small part of the population. However, the question arises: Where does this category of people stem from? In other words, what are the paths to unchurchedness and what kind of people – taking into consideration their sociodemographic characteristics – follow these paths? Based on his empirical research, the Author attempts to outline the answers to these questions in the article as he assumes that even though the unchurched constitute a small group, their opinions on God, faith and the Church, and their attitude that is a bit outside the Church, may contain important issues diagnosing the present religious situation in Poland.

17

Uwikłanie bohatera w mit – drogi duchowego wyzwolenia

58%

Popek K.

IDEA. Studia nad strukturą i rozwojem pojęć filozoficznych

|

2016

|

vol. 28/1

191-216

EN

The work is a frame study of heroism, which manifests itself in particular living people and in mythological characters, heroes concerned for welfare, beauty and truth in everyday struggles. It presents the fates of the mythical benefactors of humanity as well as humans absorbed by efforts for their spiritual salvation. The background of the stated problem concerning the entanglement of the hero into myth is “the philosophical disenfranchisement of art". This issue is a specific basis for the presenting of the figure of fined for his noble intentions Prometheus from the painting by Rubens. Referring to the heroism of the people, we can see that it is also not free of sacrifices. It turns out that there is no turning back from the destination, which is the life of every human according to his own conviction. However, only the awareness of the entanglement into myth and the practice of one’s personal religious belief in spiritual liberation can bring the expected relief in the form of true grace.

18

Indywidualny i wspólnotowy wymiar modlitwy jako praktyki religijnej na przykładzie badań mieszkańców Górnego Śląska

58%

Patoń W.

Górnośląskie Studia Socjologiczne. Seria Nowa

|

2022

|

vol. 13

1-22

EN

In this article, Wojciech Marek Patoń is concerned with prayer understood as a key religious practice among Catholics, an individual and communal religious practice. In the analysis of this phenomenon, Patoń adopts the perspective of the sociology of religion. He presents the sociological understanding of prayer along with selected typologies used in the context of broader trends present in contemporary religious practices. Patoń’s empirical analysis is based on twenty-four in-depth interviews with Catholics in Upper Silesia and three expert interviews. He has examined the importance of prayer practices, with particular emphasis on preferences as to their individual or group dimension. The research shows that today the individualization of religious practices is beginning to dominate; however, in the opinion of the respondents from Upper Silesia, the communal character of prayer remains important.

PL

Artykuł podejmuje tematykę modlitwy – kluczowego aktu religijnego wyznawców katolicyzmu – jako praktyki indywidualnej i wspólnotowej. W analizie tego zjawiska przyjęto perspektywę socjologii religii. Zaprezentowano socjologiczne rozumienie modlitwy wraz z wybranymi typologiami ujętymi w szerszym kontekście tendencji panujących we współczesnych rytuałach religijnych. Podstawę analizy empirycznej stanowiły 24 wywiady pogłębione przeprowadzone z katolikami z Górnego Śląska oraz 3 wywiady eksperckie. Badano znaczenie praktyk modlitewnych ze szczególnym uwzględnieniem preferencji co do ich wymiaru indywidualnego lub grupowego. Udowodniono, że dziś ich indywidualizacja zaczyna być dominująca, jednak ich wspólnotowy charakter w opinii badanych Górnoślązaków nadal jest ważny.

19

Prawo pacjenta do opieki duszpasterskiej w świetle konstytucyjnej zasady równouprawnienia kościołów i innych związków wyznaniowych

58%

Ożóg M.

Studia z Prawa Wyznaniowego

|

2016

|

vol. 19

217-236

PL

Przedmiotem artykułu jest przedstawienie prawa pacjenta do opieki duszpasterskiej w perspektywie problematyki położenia prawnego wspólnoty religijnej, której wyznawcą lub członkiem pozostaje pacjent. Analiza uwzględnia zasadę równouprawnienia kościołów i innych związków wyznaniowych w prawie polskim (art. 25 ust. 1 Konstytucji RP). Autor przedstawia gwarancje prawa pacjenta do opieki duszpasterskiej oraz status prawny kościołów i innych związków wyznaniowych w zakresie prawa do prowadzenia duszpasterstwa specjalnego pacjentów w podmiotach leczniczych. Ustalenia teoretycznoprawne zostały skonfrontowane z praktyką funkcjonowania podmiotów leczniczych, poprzez wskazanie informacji dotyczących realizacji prawa pacjenta do opieki duszpasterskiej w wybranych placówkach leczniczych w Polsce. Rozważania prowadzą do sformułowania praktycznych wniosków.

EN

The objective of this article is to present the patient’s right to pastoral care, with reference to the legal status of a given religious group. The analysis is conducted pursuant to the principle of equal rights of churches and other religious organisations (Art. 25.1 of the Constitution of the Republic of Poland of April 2nd 1997). The author presents legal guarantees of the patient’s right to pastoral care, and discusses the right of churches and other religious organisations to provide patients with pastoral care during hospitalisation. The theoretical findings were compared with the practice of medical entities in Poland in terms of application of the right to pastoral care. The final section of the article provides some practical proposals.

20

Motywacje wiary religijnej i praktyk religijnych dorosłych katolików w Polsce w XX i XXI wieku. Na podstawie wyników badań socjologicznych

58%

Baniak J.

Roczniki Nauk Społecznych

|

2022

|

vol. 50

|

issue 1

99-118

EN

In the article I answer three questions: 1) What arguments did adult Catholics in Poland use at the turn of the twenty-first century to justify their religious faith? 2) What motivated adult Polish Catholics to pursue their religious practices at the turn of the century? 3) Why did adult Catholics in Poland relinquish their religious faith and observance of religious practices at that time? These questions form the basic problem of the undertaken research. The answers to these questions are provided by the results of sociological research and public opinion polls carried out in the second half of the 20th century and in the two first decades of the 21st century. A detailed presentation of the scientific research to date and a sociological analysis of its results are appropriate for studying the subject referred to in the title. Research results show that at the turn of the century adult Catholics in Poland variously justified their religious faith and their own religious practices. However, they were most likely to declare religious motivation. For various reasons, too, some adult Catholics abandoned their religion and observances. Most often, however, they pointed to personal reflection and their own choice of an atheistic attitude (unbelief) and renouncement of religious worship. Departure from religion was more common among adult Catholics in the 20th century than in this century.

PL

W artykule tym odpowiadam na trzy pytania: 1) Jakimi motywami uzasadniali swoją wiarę religijną dorośli katolicy w Polsce na przełomie XX i XXI wieku? 2) Pod wpływem jakich motywów dorośli katolicy polscy realizowali w okresie przełomu wieków praktyki religijne? 3) Z jakich powodów niektórzy katolicy dorośli w Polsce rezygnowali z wiary religijnej i z realizacji praktyk religijnych w tym okresie przełomu wieków? Pytania te tworzą łącznie podstawowy problem podjętych badań. Podstawę odpowiedzi na te pytania stanowią wyniki badań socjologicznych i sondaże opinii publicznej zrealizowane w drugiej połowie XX wieku i w obu dekadach XXI wieku. Prezentacja szczegółowa istniejących badan naukowych i socjologiczna analiza ich wyników są odpowiednią metodą do opracowania tego artykułu na podjęty temat w jego tytule. Wyniki badań ukazują, że dorośli katolicy w Polsce uzasadniali w tym okresie przełomu wieków swoją wiarę religijną i własne praktyki religijne różnymi motywami i powodami. Jednak najczęściej sami deklarowali stosowanie motywacji religijnych. Z różnych też powodów niektórzy katolicy dorośli rezygnowali z wiary religijnej i z praktyk religijnych. Najczęściej wskazywali oni jednak motyw osobistych przemyśleń i własny wybór postawy ateistycznej oraz rezygnacji z kultu religijnego. Zmiana postawy religijnej na postawę niereligijną i ateistyczną wśród dorosłych katolików częściej występowała w obecnym XXI wieku niż w minionym XX wieku.

Refine search results

Religia jako wartość w czasie pandemii. Analizy socjologiczne

Niewierzący a praktykujący. Materiały do refleksji nad pozorną aktywnością religijną

Praktyki religijne w nauczaniu Kościoła ostatnich lat

Religiosity of the Slovakian Roma

The Religious Condition of Poland’s High School Youth in the Years 1988-2017

RELIGIJNOŚĆ MATURZYSTÓW PUŁAWSKICH W PROCESIE PRZEMIAN

Oblicza religijności młodzieży studenckiej – analiza wybranych komponentów

Źródła do badania praktyk religijnych w średniowiecznej Polsce : akta sądów kościelnych i kapituł

Rodzina i religijność jej dzieci a stosunek do wiary

Duszpasterska pomoc w społecznej readaptacji osobom przebywającym w jednostkach penitencjarnych

Wiara, wierzenia i praktyki religijne młodzieży słowackiej w procesie przemian

Eucharystia Kościoła rzymskokatolickiego w Niemczech w dobie pandemii COVID-19

Praktyki religijne króla Jana Olbrachta w świetle rachunków nadwornych

Wybrane parametry postaw religijnych młodzieży ponadgimnazjalnej wykluczającej Transcendencję

Catholic Males with Physical Disabilities on Disability Concepts in the Context of Religious Practices: Secondary Qualitative Data Analysis

Obok Kościoła

Uwikłanie bohatera w mit – drogi duchowego wyzwolenia

Indywidualny i wspólnotowy wymiar modlitwy jako praktyki religijnej na przykładzie badań mieszkańców Górnego Śląska

Prawo pacjenta do opieki duszpasterskiej w świetle konstytucyjnej zasady równouprawnienia kościołów i innych związków wyznaniowych

Motywacje wiary religijnej i praktyk religijnych dorosłych katolików w Polsce w XX i XXI wieku. Na podstawie wyników badań socjologicznych