Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 9

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  prawo do nauki
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Publication available in full text mode
Content available

(Un)equal Access to Education. Between the Idea and the School Reality in Poland

100%
Stępień-Lampa N.
Przegląd Prawa Konstytucyjnego
|
2020
|
issue 5 (57)
153-164
EN
The paper deals with the issues related to the right to education under the Constitution of the Republic of Poland of 1997 and to the actual operation of the education system. The main focus is on the constitutional guarantee of equal access to education. This guarantee should be treated as Kant’s Regulatory Idea which should be pursued by public authority though its full attainment is not possible in social reality. This study attempts to indicate to what extent the state’s obligation to ensure equal access to education is implemented by the institution of the school in Poland.
PL
Artykuł obejmuje rozważania dotyczące problematyki związanej z prawem do nauki na gruncie Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z 1997 roku oraz w praktyce funkcjonowania systemu oświaty. Szczególną uwagę poświęcono konstytucyjnej gwarancji równego dostępu do wykształcenia. Gwarancję tę należy traktować jako Kantowską ideę regulatywną, do której władza publiczna powinna dążyć, ale której pełne osiągnięcie nie jest możliwe w rzeczywistości społecznej. Celem niniejszego opracowania jest próba wskazania, w jak dużym stopniu instytucja szkoły w Polsce realizuje ciążące na państwie zobowiązanie zapewnienia równego dostępu do wykształcenia.
2
Publication available in full text mode
Content available

Dopuszczalność otwarcia nowego kierunku studiów przez uczelnię niepubliczną znajdującą się w trakcie postępowania restrukturyzacyjnego

86%
Adamus R.
Opolskie Studia Administracyjno-Prawne
|
2021
|
vol. 19
|
issue 3
9-23
EN
This study deals with the issue at the interface between constitutional rights andfreedoms in the Republic of Poland, administrative law and insolvency law. The questionarises whether the Law on Higher Education and Science constitutes the basis for theMinister of Education and Science to refuse to grant permission for the establishment ofnew majors by a university in restructuring, due to the university’s failure to regulate thearrangement obligations in the restructuring, covered by the statutory moratorium on theirrepayment? The above dilemma may be the subject of an interesting legal dispute. On theone hand, the right to education must be taken into account. On the other hand, financialstability is required from a university creating a new field of study. The study presents theview in which the establishment of a new field of study by a university under restructuringis allowed. It is also a contribution to research on the legal position of an “atypical”debtor in restructuring.
PL
Niniejsze opracowanie odnosi się do zagadnienia pozostającego na styku prawi wolności konstytucyjnych w Rzeczypospolitej Polskiej, prawa administracyjnego i prawao niewypłacalności. Powstaje pytanie, czy Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce stanowi podstawę dla Ministra Edukacji i Nauki do odmowy udzielenia pozwolenia na utworzenienowych studiów przez uczelnię w restrukturyzacji, z uwagi na nieregulowanie przez uczelnięw restrukturyzacji zobowiązań układowych, objętych ustawowym moratorium na ichspłatę? Powyższy dylemat może być przedmiotem interesującej dysputy prawniczej. Z jednejstrony należy brać pod uwagę prawo do nauki. Z drugiej strony od uczelni tworzącejnowy kierunek studiów wymaga się stabilności finansowej. Opracowanie prezentuje pogląd,w którym dopuszcza się utworzenie nowego kierunku studiów przez uczelnię w restrukturyzacji.Jest to zarazem przyczynek do badań nad pozycją prawną „nietypowego” dłużnikaw restrukturyzacji.
3
Publication available in full text mode
Content available

Prawo do nauki. Prawa dziecka-ucznia

72%
Grzejdziak-Przybyłowicz A.
Studia Prawa Publicznego
|
2017
|
issue 4 (20)
95-126
EN
The subject matter of this article was the right to education with a particular regard to the rights of the child being a pupil and his/her right to personal treatment in the teaching and the whole educational process, the right to the open and motivated assessment of the progress in learning, the right to impact the school life via local government activities, as well as the right to the freedom of conscience and religion, and the right to recognise and preserve the national identity in the teaching process. The issue of pupil’s responsibilities, and in particular compulsory schooling and compulsory education, have also been raised. The article defi ned the right to education and placed it among other acts of international law – the Universal Declaration of Human Rights, the International Covenant on Economic, Social and Cultural Rights, the Convention for the Protection of Human Rights and Fundamental Freedoms, the Declaration of the Rights of the Child, as well as the Convention on the Rights of the Child, known as the World Constitution of the Rights of the Child. In addition to the nature of the right to education, the subject matter of the consideration was also the principles and guarantees of its implementation, contained in the Basic Law. Their analysis led to the conclusion about the limited nature of the right of parents to bring up the child according to their own convictions, the implementation of which should be compatible with the welfare of the child and the constitutionally guaranteed right to receive education. An analysis of the regulations applicable in the prescribed scope statutory, and in particular in terms of universal and equal access to education have also been discussed. The refl ections presented in the article have been enriched with case law examples and judgments delivered by the European Court of Human Rights in Strasbourg, the Supreme Court, and the Common Courts. The analysis of the existing legal references, the doctrine, and the case law has allowed to reach a conclusion on the fundamental nature of the right to education, the implementation of which conditions the development of an individual and the full use of its rights.
4
Content available remote

Prawo do nauki (art. 2 Protokołu nr 1 do Konwencji) a numerus clausus w szkolnictwie wyższym – uwagi na tle wyroku Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z 2 kwietnia 2013 r. w sprawie Tarantino i inni przeciwko Włochom

72%
Jakubowski A.
Studia Prawa Publicznego
|
2014
|
issue 1(5)
107-124
EN
The right to education which is guaranteed in Article 2 of Protocol No. 1 to the European Convention of Human Rights and Fundamental Freedoms is deemed to be fundamental, and provides grounds for formulating the rights of an individual and, corresponding to them, duties of a public government. The right to education includes 3 elements: the right to access the existing institutions and learning programs, the right to receive real and effective education, and the right to have the education completed within the existing recognised educational systems. These three rights also refer to higher education, including the private one, at all levels: bachelor studies, master studies and doctoral studies. As can be noticed in the ECHR decisions, access to education can never be limited on the grounds that are illegal, arbitral, irrational or simply discriminatory. This access must be framed and realised in a manner respecting the principle of equality, which follows from the conviction that everyone is entitled to have not only access to education but also to have this access provided on the same terms as it is provided to all individuals in an analogical situation. The similarity in this context is measured i.a. by comparing the levels of candidates’ capabilities and qualifications, which constitute a justified and objective set of criteria. These directives were taken into consideration in the judgment of the ECHR of 2 of April 2013 in the case of Tarantino and others v. Italy. The Tribunal has ruled that the Italian regulation introducing the limit of admissions (numerus clausus) in higher education is in accordance with the right to education stated in the Convention. It was recognised that making the admission to the higher education conditional on the intellectual capabilities of a candidate is justified and consistent with the essence of the right to education. The Tribunal’s ruling has a substantial importance for Polish regulations which are similar to those in the analysed case under consideration. The remarks made by the ECHR exceed the issue of numerous clauses and address the whole substance of the right to education, including the right to gain benefits of education or the influence of the conditions of the access to education on the nature of the right stated in the Article 2.
PL
Gwarantowane przez art. 2 Protokołu nr 1 do Europejskiej Konwencji Praw Człowieka i Podstawowych Wolności prawo do nauki (edukacji, kształcenia, oświaty, wykształcenia) uznawane jest za fundamentalne. Daje ono podstawy do formułowania praw jednostki i – odpowiadających im – obowiązków władz publicznych. Wskazane prawo obejmuje trzy elementy: prawo dostępu do istniejących instytucji i programów nauczania, prawo do uzyskiwania realnego i efektywnego nauczania oraz prawo do uznania wykształcenia już zdobytego w ramach istniejących systemów nauczania. Odnosi się ono także do szkolnictwa wyższego, w tym prywatnego, i dotyczy wszystkich trzech szczebli: studiów licencjackich, magisterskich oraz doktoranckich. Jak zauważa się w orzecznictwie Europejskiego Trybunału Praw Człowieka (ETPCz), dostęp do nauki nie może nigdy zostać ograniczony na podstawie powodów sprzecznych z prawem, arbitralnych, nieracjonalnych lub dyskryminacyjnych. Musi być on ujęty i realizowany przy poszanowaniu zasady równości, gdyż każdemu przysługuje nie tylko dostęp do nauki, ale też taki sam dostęp i na tych samych warunkach, jaki mają inni znajdujący się w analogicznej sytuacji. Analogiczność tę mierzy się zaś między innymi poziomem zdolności i kwalifikacji kandydatów, bo są to kryteria uzasadnione i o obiektywnym charakterze. Z uwzględnieniem tych dyrektyw zapadł wyrok ETPCz z 2 kwietnia 2013 r. w sprawie Tarantino i inni przeciwko Włochom, w którym sąd strasburski stwierdził zgodność regulacji wprowadzających limit miejsc (numerus clausus) w szkolnictwie wyższym z konwencyjnym prawem do nauki. Uznał on uzależnienie wstępu na studia od warunków intelektualnych kandydata za uzasadnione i zgodne z treścią prawa do nauki. Rozstrzygnięcie Trybunału ma istotne znaczenie dla regulacji polskich, które są analogiczne do analizowanych we wskazanej sprawie. Uwagi poczynione przez ETPCz wykraczają jednak poza ten problem, odnosząc się do całokształtu prawa do nauki, w tym do prawa czerpania korzyści z wykształcenia czy wpływu na prawo do nauki warunków jego pobierania. Omawiany wyrok stanowi zatem wskazówkę do analizy uregulowań rodzimych.
5
Publication available in full text mode
Content available

Universal and Equal Right to Access to Education for People with Disabilities in the Light of Polish and International Law

72%
Pięta-Szawara A.
Przegląd Prawa Konstytucyjnego
|
2020
|
issue 6 (58)
355-365
EN
The right to education for persons with disabilities results from the constitutional principle of universal and equal access to education, however, it frequently encounters difficulties in implementation. This issue is particularly important not only from the point of view of Polish law but also due to international guarantees of universal access to education and activities aimed at the elimination of all forms of discrimination. They were included in the Universal Declaration of Human Rights, the International Covenant on Economic, Social and Cultural Rights, and the Convention on Human Rights. European standards in this respect are set, first of all, by the Charter of Fundamental Rights of the European Union, EU regulations and directives, as well as by the case-law of the Court of Justice of the European Union. Moreover, the issue of the universal and equal right to education was also raised in the documents of the Council of Europe: the European Convention on Human Rights and the European Social Charter, judgments of the European Court of Human Rights, and decisions of the European Committee of Social Rights.
PL
Realizacja prawa do edukacji przez osoby z niepełnosprawnościami, choć wynika z konstytucyjnej zasady powszechnego i równego dostępu do wykształcenia, w praktyce niejednokrotnie napotyka na trudności w realizacji. To zagadnienie szczególnie istotne nie tylko z punktu widzenia prawa polskiego, ale również z uwagi na międzynarodowe gwarancje powszechnego dostępu do kształcenia oraz działania zmierzające do eliminacji wszelkich przejawów dyskryminacji. Zostały one zawarte w Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka, Międzynarodowym Pakcie Praw Ekonomicznych, Socjalnych i Kulturalnych oraz Konwencji o Prawach Człowieka. Europejskie standardy w tym zakresie ustanawiają przede wszystkim Karta Praw Podstawowych Unii Europejskiej, rozporządzenia i dyrektywy unijne, a także orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Ponadto kwestię powszechnego i równego prawa do wykształcenia podjęto również w dokumentach Rady Europy: Europejskiej konwencji praw człowieka i Europejskiej karcie społecznej, orzeczeniach Europejskiego Trybunału Praw Człowieka oraz decyzjach Europejskiego Komitetu Praw Społecznych.
6
Publication available in full text mode
Content available

The Right to Education in the 20th-century Polish Constitutions.

72%
Klimek M.
Labor et Educatio
|
2019
|
issue 7
133-148
PL
Prawo do nauki jest jednym z najważniejszych praw społecznych człowieka. Artykuł ukazuje ewolucję postrzegania tego uprawnienia w konstytucjach polskich w XX wieku. Decydujący wpływ na treść Konstytucji oraz na zawarty w nich katalog praw człowieka (w tym także prawa do nauki) miały zmieniające się w XX wieku uwarunkowania polityczno-ustrojowe. Konstytucja z 1921 roku, reprezentująca liberalny model praw człowieka, w dość szerokim zakresie regulowała kwestię prawa do nauki. Konstytucja z 1935 roku natomiast wpisywała się w koncepcję budowy państwa scentralizowanego i pomijała kwestię gwarancji praw człowieka utrzymując w mocy jedynie część postanowień wcześniejszej Konstytucji w tym zakresie. Komunistyczna Konstytucja z 1952 roku zawierała dość szerokie gwarancje dotyczące prawa do nauki. Prawa człowieka ujmowała jednak jako element zadań socjalnych państwa, a nie jako prawa podmiotowe. Znaczącym osiągnięciem okresu PRL była likwidacja analfabetyzmu, dość powszechnego w II Rzeczypospolitej. Jednakże w warunkach funkcjonowania państwa totalitarnego poszanowanie praw człowieka nie było priorytetem władz komunistycznych, a historia dostarcza licznych przykładów ich naruszania. Po okresie transformacji ustrojowej zapoczątkowanej w 1989 roku zmieniło się spojrzenie na koncepcję praw człowieka. Konstytucja z 1997 roku wywodzi je z godności osoby ludzkiej, a zawarte w niej gwarancje dotyczące prawa do nauki są najszersze w porównaniu z poprzednimi konstytucjami XX wieku.
EN
The right to education is one of the most crucial human social rights. The aim of the paper is to present the evolution of the perception of this right in the 20th century Polish Constitutions. The Constitutions and their catalogue of human rights (including the right to education) were decisively influenced by the changes in the 20th century’s political background. The 1921 Constitution, which represented the liberal model of human rights, regulated the right to education to a fairly large extent. Whereas the 1935 Constitution was in line with the concept of building a centralized state and ignored the issue of human rights guarantees, maintaining only a part of the previous Constitution’s provisions. The communist Constitution of 1952 contained quite extensive guarantees regarding the right to education. However, it included human rights not as subjective rights of a human being but as an element of the social tasks of the state. One significant achievement of the PRL period was the elimination of illiteracy, which had been quite common in the Second Polish Republic. However, in a totalitarian state, respect for human rights was not a priority to the communist authorities, and history provides numerous examples of violations. Following a period of political transformation initiated in 1989, the perspective of the human rights concept has gradually changed. In the 1997 Constitution, human rights are derived from the dignity of a human being, and the guarantees it contains regarding the right to education are the widest in comparison with the previous constitutions of the 20th century.
7
Publication available in full text mode
Content available

The Constitutional Right to Education and the Cultural and Social Conditions of Tutoring in Poland

58%
Kotarski H., Gajda A.
Przegląd Prawa Konstytucyjnego
|
2021
|
issue 6 (64)
419-429
PL
Prawo do nauki znajduje się w samym centrum problematyki praw kulturalnych, zapisanych w ustawach zasadniczych, jak i umowach międzynarodowych. Poza oficjalnym systemem edukacyjnym funkcjonuje tymczasem jego nieformalny nurt - korepetycje, stanowiące coraz mocniej oddziaływujący czynnik, który przyczynia się do pogłębiania nierówności w dostępie do edukacji. Artykuł prezentuje wyniki badań zrealizowanych za pomocą metody sondażowej - ankiety audytoryjnej, na całościowej populacji studentów pierwszego roku Uniwersytetu Rzeszowskiego studiów I stopnia oraz jednolitych studiów magisterskich. Celem artykułu było wskazanie kulturowych i społecznych czynników warunkujących korzystania z korepetycji przez badanych studentów. Uniwersytet Rzeszowski jest największą publiczną uczelnią wyższą w południowo-wschodniej części Polski. Badania dostarczyły interesujących wniosków do dyskusji dotyczącej rozwoju nieformalnego szkolnictwa w postaci, dodatkowych płatnych lekcji oraz ich wpływu na formalny system edukacji funkcjonujący w Polsce.
EN
The right to education is at the heart of the notion of cultural rights, established in basic laws and international treaties. Meanwhile, outside the official educational system, the phenomenon of tutoring is becoming an increasingly influential factor contributing to the deepening of inequalities in access to education. This article presents the results of research carried out using the survey method - auditorium questionnaire, on the total population of the first-year students of first-cycle programme and long-cycle Master’s programme at the University of Rzeszów. The aim of the article was to indicate the cultural and social factors that determine the use of private tutoring by the surveyed students. The University of Rzeszów is the largest public institution of higher education in south-eastern Poland. The research provided interesting conclusions for the discussion on the development of informal education in the form of additional paid lessons and their impact on the formal education system in Poland.
8
Publication available in full text mode
Content available

Prawo do nauki a prawo rodziców do zapewnienia wychowania i nauczania zgodnie z ich przekonaniami w orzecznictwie Europejskiego Trybunału Praw Człowieka

44%
Falski J.
Studia z Prawa Wyznaniowego
|
2014
|
vol. 17
151-172
PL
Orzecznictwo Europejskiego Trybunału Praw Człowieka oparte na Europejskiej Konwencji Praw Człowieka i Podstawowych Wolności uznaje prawo do nauki sformułowane w art. 2 protokołu dodatkowego nr 1 do Konwencji za „niezbędne do realizacji praw człowieka”. Artykuł omawia i podsumowuje aktualny stan orzecznictwa ETPC w omawianej kwestii, ze szczególnym uwzględnieniem problemu praw rodziców do poszanowania przekonań (w tym religijnych) w kontekście realizacji prawa do nauki i konsekwencjami skutków transmisji tych przekonań rodziców na prawa dziecka. Trybunał w Strasburgu wiąże wymóg ochrony przekonań rodziców - związanych przede wszystkim z wolnością myśli, sumienia i wyznania - z pluralizmem poglądów stanowiącym jeden z fundamentów społeczeństwa demokratycznego. W tym też kontekście chroni przekonania rodziców przed niewłaściwym, nadmiernym prozelityzmem państwa w zakresie procesu nauczania. Niedopuszczalny w zakresie realizacji prawa do nauki jest także nadmierny prozelityzm rodziców. Od lat 70. ubiegłego wieku następuje rozwój orzecznictwa w tym zakresie. Wskazuje ono starania Trybunału w zakresie budowania kompromisu między ochroną praw dziecka, a przestrzeganiem praw rodziców, przy czym interesy dziecka stanowią zawsze wartość nadrzędna i priorytetową.
EN
European Court of Human Rights case law, based on the European Convention on Human Rights and Fundamental Freedoms, regards the right to education, as per Article 2 of Protocol No 1 to the Convention, as “essential for the exercise of human rights.” The paper discusses and summarizes the current status of ECHR case law in the subject matter with a particular focus on the issue of the right of parents for respect of their convictions, including the religious ones, in the context of the exercise of the right to education. It also addresses the consequences of the translation of such parental convictions into children’s rights. The Strasbourg Court associates the requirement to protect parents’ convictions related mainly to the freedom of conscience and religion with the pluralism of ideas, the latter being one of the foundations of a democratic society. In this context, the Court also protects parental convictions against improper, excessive proselytism of the state as far as the educational process is concerned. Parents’ unreasonable proselytism within the scope of the exercise of the right to education is also unacceptable. Since the 1970s, case law in this respect has developed. It reflects the Court’s attempts to create a compromise between the protection of children’s rights and the respect of the rights of parents, while the child’s interests are always regarded as a priority.
9
Publication available in full text mode
Content available

Prawo Kościoła katolickiego do zakładania i prowadzenia szkół

44%
Więcek K.
Studia z Prawa Wyznaniowego
|
2014
|
vol. 17
233-253
PL
W artykule przedstawione zostały podstawowe motywy podejmowania przez Kościół Katolicki działalności oświatowej. Nawiązując do wielowiekowej tradycji podmioty kościelne również w dobie obecnej zajmują się prowadzeniem placówek edukacyjnych, wśród których na szczególną uwagę zasługują szkoły. Korzystając z gwarantowanej przez prawodawstwo państw demokratycznych wolności religijnej, Kościół wspiera rodziców w wychowywaniu dzieci zgodnie z ich przekonaniami religijnymi. Szczególną formą tej pomocy jest prowadzenie szkół, w których proces wychowawczy opiera się na wartościach chrześcijańskich. Szkoły katolickie podlegają podwójnemu reżimowi prawnemu. Ich zakładanie i podstawowe zasady funkcjonowania określa zarówno prawodawstwo oraz nauczanie Kościoła, jak również przepisy prawa krajowego. W polskim systemie oświaty odnośnie do szkół prowadzonych przez kościelne osoby prawne, co do zasady, mają zastosowanie przepisy dotyczące szkół prowadzonych przez osoby fizyczne oraz osoby prawne, inne niż jednostki samorządu terytorialnego. Podmioty kościelne posiadające osobowość cywilnoprawną mogą, zgodnie z prawem polskim, zakładać szkoły publiczne, niepubliczne o uprawnieniach szkół publicznych oraz niepubliczne. Ważne jest, aby podejmując starania, mające na celu realizację wymagań, wynikających z przepisów państwowych, nie zapominano równie gorliwie troszczyć się o zachowanie katolickiej tożsamości, która stanowi o specyfice tych szkół.
EN
The article presented were the basic reasons for the Catholic Church's educational activities. Referring to the centuries-old tradition Church bodies also now are pursuing educational establishments, among which deserve special attention of school With guaranteed by the legislation of the democratic States of religious freedom, the Church supports parents in the upbringing of children in accordance with their religious beliefs. A special form of this aid to schools, in which tutorial is based on Christian values. Catholic schools are subject to the dual legal regime. The establishment and the basic principles of their operation specifies both the legislation and the teaching of the Church, as well as the provisions of national law. In the Polish education system with regard to the schools run by the Church legal entities as a general rule, apply the provisions relating to schools run by individuals and legal persons, other than the units of local government. Church entities which are legal persons may, in accordance with Polish law, established public schools, non-public to power public schools and non-public. It is important that in its efforts aimed at the implementation of the requirements arising from government legislation not to forget as earnestly care about preserving Catholic identity that provides for the specific characteristics of these schools.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.