Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Refine search results

Journals help
Authors help
Years help

Results found: 66

first rewind previous Page / 4 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  prawo wyborcze
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 4 next fast forward last
PL
Tekst omawia najważniejsze zmiany wprowadzone do polskiego prawa wyborczego uchwalonym dnia 5 stycznia 2011 r. Kodeksem wyborczym. Do tych zmiany w artykule zaliczone zostały: wyjątki od głosowania osobistego i wprowadzenie głosowania korespondencyjnego, nowe reguły tworzenia obwodów głosowania, przedstawia także regulację dotyczącą organów wyborczych, kampanii wyborczej, a także wprowadzenia jednomandatowych okręgów wyborczych do Senatu, wskazuje także regulacje dotyczące parytetu na listach.
EN
The article describes the most important changes in electoral law brought in by The electoral code, passed in January, 5 th 2011. There are (among others): exceptions of personal polling rule, postal ballot, new rules of creating of constituencies, new regulations regarding electoral organs, election campaign and – new in Poland – single member plurality system in elections to the Senat and also – regulations regarding parity in electoral lists.
PL
Opracowanie dotyczy ocen i postulatów e zakresie prawa wyborczego jakie znalazły odzwierciedlenie w „Ankiecie Konstytucyjnej”, przeprowadzonej przez Instytut Spraw Publicznych w latach 2010-2011 w środowisku polskich konstytucjonalistów. Dotyczą one zakresu i szczegółowości regulacji, jej formy, poszczególnych zasad prawa wyborczego, zwłaszcza też nowych zagadnień regulacyjnych w spornym kontekście potrzeby ich konstytucjonalizacji. Zakres podmiotowy obejmuje obie izby parlamentu, instytucję Prezydenta, organy samorządu terytorialnego, wyjątkowo też odniesienie się do sposobu wyboru sędziów Trybunału Konstytucyjnego.
EN
This article concentrates on estimates and propositions in the area of electoral law which were presented in „The Constitutional Poll”, arranged by „The Institute Of Public Affairs” in 2010 and 2011. Those propositions, reported by the Polish constitutionalists, concern the scope and detail of regulation, its form, the various principles of electoral law, especially new regulatory issues in the context of the needs of their constitutionalization. Author focuses on electoral law to the both diet of Polish parliament, the President office and the organs of self-government, incidentally analyzing the process of The Constitutional Court members’ election.
PL
Problematyka stanowienia prawa jest zagadnieniem kluczowym w demokratycznym państwie prawnym. Szczególnie interesująca wydaje się kwestia stanowienia prawa wyborczego, które narażone jest na zjawisko instrumentalizacji. Celem niniejszego artykułu jest analiza instytucji ciszy legislacyjnej w polskim prawie wyborczym i próba znalezienia odpowiedzi na pytanie, czy stosowanie tego rozwiązania przez ustawodawcę w praktyce może być skutecznym narzędziem ograniczającym polityczne oddziaływanie na kształt regulacji z zakresu prawa wyborczego. Analiza ma także służyć ustaleniu, czy tytułowa instytucja może przyczynić się do umocnienia demokratycznego charakteru polskiego prawa wyborczego. W celu znalezienia odpowiedzi na powyższe pytania konieczne było dokonanie szczegółowej analizy tego rozwiązania przede wszystkim w oparciu o orzecznictwo TK oraz standardy prawnomiędzynarodowe określone w dokumentach Komisji Weneckiej. W pracy wykorzystano metodę formalnoprawną oraz dokonano przeglądu literatury przedmiotu i orzecznictwa.
EN
The subject of the article concerns securing elections against various kinds of manipulations and other dangers regarding determination of result of the ballot. The starting point is the principle of free and fair elections, which today serves as a  standard regulated by international and domestic law. This principle emphasizes the need for introducing tools of protection which would protect democratic election (and as a result voters) from possible abuses which might lead to deformation of the will of the sovereign, and in consequence to shaping of elected authorities is different way as expected by voters. The principle of free and fair elections is a theoretical background for establishing practical solutions, examples of which are shown in the article. Along this background Polish solutions as well as suggested solutions are presented. The author expresses the need to legally establish the principle of free and fair elections as one of principles of electoral law recognized by law.
PL
Wybory, a zwłaszcza ich przebieg, stanowiąc niezwykle istotny element uczestnictwa społeczeństwa w życiu publicznym winne być objęte szczególną ochroną państwa. Uzasadnienia dla takich działań państwa należy poszukiwać w szczególnej roli wyborów – będących jądrem demokracji. Ochrona ta przybiera postać m. in. regulacji karnych, sankcjonujących dokonywane naruszenia przepisów prawa wyborczego. Analiza dotychczasowych rozwiązań w zakresie ewolucji kryminalizacji zachowań przeciwko wyborom pozwala dostrzec dwutorowość przyjmowanych regulacji. Początkowo czyny stanowiące naruszenia prawa wyborczego określane były jedynie w przepisach ustawodawstwa karnego, natomiast po 1989 r. stosowne regulacje zaczęły pojawiać się także w ustawach wyborczych.
EN
The elections, and their course in particular, are an immensely significant element of the society’s participation in the public life and, as such, they should be placed under the special protection of the state. This can be justified by the peculiar role of elections – that of the core of democracy. The means of protection include the penal regulations which sanction breaches of the voting rules. As a result of the analysis of the current trend in the evolution of the criminalisation of various acts aimed against voting, one may notice that those regulations are introduced in a dual manner. Initially, the actions which violate the voting rules were specified as a part of the penal legislation, however, after 1989, they are also included in the election acts.
PL
Artykuł dotyczy zasad finansowania partii politycznych w Polce. Poddano weryfikacji tezę o stwarzaniu przewagi konkurencyjnej partii finansowanych z budżetu państwa nad pozo-stałymi partiami. Przeprowadzono analizę wysokości subwencji, dotacji i innych środków finansowych wypłacanych uprawnionym partiom politycznym. Zwrócono szczególną uwa-gę na dominację środków pochodzących z budżetu nad innymi źródłami finansów najwięk-szych partii politycznych. W konkluzji zaproponowano znaczne ograniczenie subwencji statutowej i w konsekwencji zastąpienie jej dobrowolnym opodatkowaniem się obywateli.
EN
The article concerns the principles of financing of political parties in Poland. The thesis about creating a competitive advantage of the parties financed from the state budget over other parties was verified. An analysis of the amount of subsidies and other fundspaid to eligible political parties was carried out. Particular attention was paid to the domina-tion of funds from the budget over other sources of finance of the largest political par-ties. In conclusion, it was proposed to significantly limit the statutory subsidy and, as a consequence, replace it with voluntary taxation of citizens.
XX
The ongoing public debate in Poland concerning the implementation of equality instruments in the electoral law requires a legal analysis of these institutions, especially because the proposal of amendments was the effect of that debate. It is important that, it is necessary here to distinguish the quotas, specifying the minimum proportion of one sex on voting lists or the representative bodies and the parities, which define the equal participation of both sexes. Both these instruments are to- day in normative acts in many states, but their way of shots, like the non-execution and consequences of such a requirement is different. The regulations could be different to parties which unrealized formal requirements. As a consequence they could prove to deny the possibility of the electoral lists registration or they could only know the financial restriction. The problem of the gender equality on the election lists can be considered as a violation of principle of equality of elections, especially when it directly changes the result of the election. On the other hand, it provides increasing equality in parliament. It should be noted that the regulations identical with the Polish proposal had never been introduced. That proposition which states that the number of women on electoral lists may not be less than 50%, violates the constitutional principle of equality.
EN
Trwająca w Polsce publiczna debata dotycząca wprowadzenia parytetów w prawie wyborczym, której kulminacyjnym momentem było wniesienie obywatelskiego projektu nowelizacji prawa wyborczego, wymaga dokonania analizy prawnej tej instytucji. Istotnym jest bowiem, że konieczne jest tutaj odróżnienie kwot, określających minimalny udział jednej z płci na listach wyborczych czy też w organach przedstawicielskich od parytetów, które określają równych udział obu płci. Oba te instrumenty współcześnie występują w aktach normatywnych wielu państw, choć różny jest ich sposób ujęcia, podobnie zresztą jak i konsekwencje niezrealizowania takiego wymogu. Niektóre państwa ograniczają się tu do ograniczenia finansowania partii nierealizujących wymogów formalnych, inne natomiast rygorystycznie odmawiają takim listom wyborczym możliwości rejestracji. Problem równości płci na listach wyborczych może jednak w dużej mierze być uznany za naruszający zasadę równości wyborów, szczególnie gdy wpływa on bezpośrednio na wynik wyborów. Z drugiej jednak strony instytucjonalnie zapewnia zwiększenie niedoreprezentowanej płci w parlamencie. Warto jednak podkreślić, że w zasadzie nigdzie nie zdecydowano się na przyjęcie regulacji tożsamej z polskim projektem, który zakłada, że udział kobiet na listach wyborczych nie może być mniejszy niż 50%, co stawia go w sprzeczności właśnie z konstytucyjną zasadą równości.
PL
The subject of this paper is the problem of election silence in the Internet.  In the beginning of this analysis there are reviewed definition and time frame of election silence in the Polish electoral law. Secondly, there are explained why the institution of election silence becomes more and more important issue in modern society. Final considerations relate to advantages and disadvantages of this institution.
Horyzonty Polityki
|
2018
|
vol. 9
|
issue 26
77-91
PL
CEL NAUKOWY: Celem artykułu jest wskazanie znaczenia Konstytucji RP dla procesu ewolucji systemu wyborczego do Sejmu. PROBLEM I METODY BADAWCZE: Autor weryfikuje trzy hipotezy badawcze. Pierwsza – uchwalenie Konstytucji nie miało wpływu na proces ewolucji systemu wyborczego do Sejmu. Druga – uchwalenie Konstytucji miało istotny jakościowo wpływ na proces ewolucji systemu wyborczego do Sejmu. Trzecia – wpływ Konstytucji na proces ewolucji systemu wyborczego do Sejmu miał charakter wyłącznie formalny i proceduralny. Dla przeprowadzenia analizy autor zastosował trzy metody badawcze: ilościową, jakościową i systemową. PROCES WYWODU: Analiza jest podzielona na trzy części. W pierwszej autor przedstawia proces ewolucji regulacji konstytucyjnych dotyczących systemu wyborczego do Sejmu od początku lat 90. do uchwalenia Konstytucji w 1997 r. W drugiej analizuje proces ewolucji systemu wyborczego do Sejmu na tle procesu kształtowania regulacji konstytucyjnych. W trzeciej przedstawia znaczenie i wpływ zasady proporcjonalności zawartej w Konstytucji na kształt systemu wyborczego do Sejmu RP po 1997 r. WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: W rezultacie prowadzonej analizy autor stwierdza, że uchwalenie Konstytucji miało wpływ na proces ewolucji systemu wyborczego do Sejmu, określony częściowo w drugiej i całkowicie w trzeciej hipotezie badawczej. WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Zasada proporcjonalności ogranicza możliwość zasadniczej zmiany systemu wyborczego do Sejmu, choć nie można jej wykluczyć w przyszłości. Regulacje konstytucyjne, szczególnie na początku lat 90., określiły i wyznaczyły demokratyczne standardy wyborów.  
PL
Artykuł składa się z dwóch części. W pierwszej autor opisuje zasadę powszechności wyborów i problem cenzusów wyborczych. W drugiej przedstawione zostało zagadnienie praw wyborczych osób częściowo ubezwłasnowolnionych w świetle art. 3 Pierwszego Protokołu do Europejskiej Konwencji Ochrony Praw Człowieka i Podstawowych Wolności. Powszechność wyborów oznacza, iż prawo do głosowania i do kandydowania przysługuje wszystkim osobom, które spełniają określone w konstytucji i ustawach warunki. Cenzusy wyborcze stanowią przejaw ograniczenia tej zasady. Są to wynikające z ustawy zasadniczej i sprecyzowane na poziomie ustawy wymogi, które musi spełnić wyborca by uzyskać prawo udziału w elekcji. Zgodnie z treścią art. 62 Konstytucji RP osoby ubezwłasnowolnione pozbawione są prawa udziału w wyborach. W tej części opracowania autor przedstawia również przesłanki ubezwłasnowolnienia oraz jego prawe i społeczne skutki. Artykuł 3 Pierwszego Protokołu do Europejskiej Konwencji o Ochronie Praw człowieka i Podstawowych Wolności stanowi, że państwa – strony Konwencji zobowiązują się organizować tajne i wolne wybory do ciał ustawodawczych. Europejski Trybunał Praw Człowieka w wyroku z dnia 20 maja 2010 (sprawa Alajosa Kiss’a przeciwko Węgrom) uznał, iż całkowity zakaz głosowania osób, które są częściowo ubezwłasnowolnione, bez uwzględnienia i oceny ich indywidualnych zdolności psychicznych do dokonywania ocen i wyborów politycznych, jest sprzeczny z art. 3 Protokołu. Autor opracowania wskazał, iż przepisy Konwencji oraz polskich ustaw, które regulują problematykę prawa wyborczego nie naruszają przepisów Konstytucji RP w szczególności jej art. 62. Jednajże istnieje sprzeczność pomiędzy art. 3 Pierwszego Protokołu do Konwencji i polskimi ustawami, które wprowadzają zakaz udziału w wyborach osób, które są czyściwo ubezwłasnowolnione. W podsumowaniu autor wskazał na potrzebę wprowadzenia zmian w polskim prawodawstwie.
EN
The article consists of two parts. In the first part the author describes the principle of the universality and a problem of electoral censuses. In the second part the author shows an issue of voting rights of people placed under partial guardianship in the light of the third article of the First Protocol to The European Convention on Human Rights and Fundamental Freedoms. The principle of universality means that the right to vote belongs to everybody who fulfils conditions described in the Constitution and in statutes. Censuses are exceptions from the principle of the universality. According to the art. 62 sect. 2 of the Polish Constitution the incapacitation excludes a person from the right to vote. In this part of the article the author also describes premises of partial incapacitation and its legal and social consequences. The article 3 of the provides for the right to regular, free and fair elections. The European Court of Human Rights in his judgment from the day of 20 May 2010 (case of Alajos Kiss vs. Hungary) has find out that an absolute bar on voting by any person under partial guardianship, irrespective of his or her actual faculties, disturbs the pointed above article of the Protocol. The author of the article acknowledges that provisions of art. 3 of the First Protocol to The Convention and provisions of Polish statutes that regulated problems of the right to vote do not disturb the Polish Constitution especially it’s art. 62. But there is discrepancy between the art. 3 of the Protocol and Polish statutes which exclude people under partial guardianship from the right to vote. In conclusion the author suggests establishing some changes in Polish statutes.
Cybersecurity and Law
|
2019
|
vol. 2
|
issue 2
25-37
PL
Przymiot tajności głosowania stanowi jeden z fundamentalnych kanonów prawa wyborczego. Gwarantuje on prawo do anonimizacji oddanego głosu co wiąże się z zerwaniem więzi pomiędzy wyborcą a oddanym przez niego głosem na etapie ustalania wyników wyborów. Jednak w wyniku postępującego procesu technologizacji życia społecznego mającego za cel ułatwienie jednostkom funkcjonowania w życiu publicznym objawiającego się m.in. w możliwości głosowania przez internet z dowolnego miejsca (i-voting), zasada ta zostaje marginalizowana. I-voting nie zapewnia bowiem realnej gwarancji zapewnienia zachowania tajności podczas procesu głosowania, jednak mimo to rozwiązanie to przyjęte zostało w kilku krajach. Niniejszy artykuł porusza kwestie wątpliwości natury prawnej związane z zastosowaniem i-votingu w polskim porządku prawnym.
PL
Państwowa Komisja Wyborcza, poza swoimi podstawowymi funkcjami związanymi z przygotowaniem i przeprowadzeniem wyborów ma do zrealizowania wiele innych zadań powierzonych jej zarówno w Kodeksie wyborczym jak i wielu innych ustawach. Można więc dokonać podziału zadań na: zadania o charakterze wyborczym i zada-nia o charakterze pozawyborczym. Artykuł ukazuje zadania realizowane przez PKW w sferze pozawyborczej. Wśród nich są również szczególnie istotne kwestie związa-ne z finansowaniem polityki, zarówno w zakresie rozpatrywania sprawozdań partii politycznych jak i komitetów wyborczych. Szeroki zakres zadań realizowanych przez PKW, w tym i te, które mają bezpośredni wpływ na kształtowanie polskiego systemu demokratycznego uzasadniają tezą o konieczności konstytucjonalizacji Państwowej Komisji Wyborczej.
EN
Apart from its main functions connected with preparing and holding elections, the Na-tional Electoral Commission has to fulfill many other tasks entrusted to it both by the Election Code and by many other acts. Therefore, we can divide these tasks into two cat-egories: the tasks of an electoral nature and the tasks of a non-electoral nature. The arti-cle presents the tasks carried out by the National Electoral Commission in the non-elec-toral sphere. Among them there are also particularly significant issues connected with financing the politics, both in terms of considering the reports of political parties and electoral committees. The wide scope of tasks performed by the National Electoral Com-mission, including those that have a direct impact on the shaping of Polish democrat-ic system substantiate the thesis about the necessity of constitutionalization of the Na-tional Electoral Commission.
PL
Celem artykułu jest prezentacja wybranych propozycji zmian w obrębie polskiego prawa wyborczego, które – większości przypadków – nie znalazły dotychczas odzwierciedlenia w kolejnych nowelizacjach Kodeksu wyborczego. Analizie poddano postulaty Państwowej Komisji Wyborczej dotyczące przekształceń przepisów odnoszących się do spisów wyborców, wprowadzenie do polskiego porządku prawnego instytucji krajowych, niezależnych obserwatorów wyborów, problem dopuszczalności wnoszenia środka odwoławczego do sądu od postanowień Państwowej Komisji Wyborczej oraz zgłaszane cyklicznie postulaty zniesienia ciszy wyborczej. Oceny wskazanych zagadnień dokonano w świetle stanowiska OBWE, nauki prawa, orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego oraz zgłaszanych projektów zmian w przepisach prawa wyborczego.
EN
The aim of the article is to present some selected proposals for changes within the Polish electoral law, which – despite the fact that they were formulated by the doctrine of constitutional law and international organizations overseeing the correctness of the election process and were raised in the legislative process – in most cases – have not yet been reflected in subsequent amendments to the Electoral Code. The analysis included the proposals reported by the National Electoral Commission regarding the changes in the provisions of the Code relating to the voting lists, the introduction into the Polish legal order of the national institutions the independent election observers, the admissibility of bringing an appeal to the court against the decisions of the National Electoral Commission, and some cyclical demands to abolish the election silence. The assessment of the indicated issues was made in the light of the OSCE’s position, the science of law, the decisions of the Constitutional Court and the proposed amendment bills to the electoral law.
EN
The Treaty establishing the European Community (TEC), in Article 19 paragraph 2 introduced both a right to vote and a right to stand for election to the European Parliament. The objective of this paper is to present the solutions adopted in the Polish electoral laws to the European Parliament in the context of the Community regulations and to conduct a brief comparative analysis on legal requirements imposed by the Union legislator. The amendment of electoral laws always poses some questions. What is the aim of the amendment? Is this the issue of some shortcomings of the law (like in the case of the Polish reform) or perhaps the reason was not on the merits? Another question is whether the Polish legislator made most of the electoral reform in Poland to introduce amendments into the electoral law to the European Parliament even if the initial legislation might have complied with the EU guidelines. The act which originally regulated these issues is the Act of 23 January 2004 the Electoral Law to the European Parliament as well as the currently binding Election Code of 5 January 2011, which superseded the aforementioned Act. The change of the electoral law is also a good moment to verify the efficiency of the previous legislation.
PL
Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską (TWE) w art. 19 ust. 2 wprowadził czynne i bierne prawo wyborcze w wyborach do Parlamentu Europejskiego. Celem niniejszego artykułu jest właśnie przedstawienie rozwiązań przyjętych w polskich ordynacjach wyborczych do Parlamentu Europejskiego na tle przepisów wspólnotowych. Chodzi o akt pierwotnie regulujący te kwestie, czyli ustawę z dnia 23 stycznia 2004 r. Ordynacja wyborcza do Parlamentu Europejskiego oraz obecnie obowiązujący kodeks wyborczy z 5 stycznia 2011 r., który zastąpił powyższą ustawę. Zmiana ordynacji wyborczej rodzi zawsze pytanie o cel tej nowelizacji. Czy np. w przypadku polskiej reformy wynikało to z niedociągnięć pierwotnej ustawy czy powód miał tak naprawdę niemerytoryczny charakter. Z drugiej strony, nawet jeżeli początkowy stan prawny wypełniał wytyczne unijne, czy polski ustawodawca wykorzystał reformę wyborczą w Polsce do wprowadzenia zmian w ordynacji do Parlamentu Europejskiego. Problemem jest jednak fakt, że w według kodeksu wyborczego, który wszedł w życie 1 sierpnia 2011 r. nie zostały przeprowadzone żadne wybory do Parlamentu Europejskiego. Stąd należy zaznaczyć, że niniejszy artykuł może być jedynie wprowadzeniem do przyszłej oceny nowelizacji ordynacji wyborczej.
PL
Artykuł stanowi analizę ewolucji prawa wyborczego do parlamentu Republiki Albanii. Aby prześledzić zmiany, które w nim zaszły, analizie poddaliśmy wszystkie albańskie ordynacje wyborcze uchwalone po 1990 r. oraz ich nowelizacje. W artykule ukazujemy parlamentarne prawo wyborcze na tle dynamiki albańskiego systemu politycznego. Zdając sobie sprawę z zależności występujących pomiędzy systemem wyborczym i partyjnym, staramy się odpowiedzieć na pytanie, na ile system wyborczy jest kreatorem dynamicznych zmian w systemie partyjnym Albanii.
EN
The aim of this article is to analyse the evolution of the Albanian parliamentary electoral law. In order to trace the changes that have taken place, a detailed analysis has been made of all Albanian electoral laws since 1990, along with their amendments. In the article, the authors indicate the components of the Albanian electoral system and examine the impact of its dynamics on the conditions of the Albanian political system after 1990. In connection with the adopted dependencies between the electoral and party systems, the authors would like to answer the question whether in this case the electoral system is the creator of dynamic changes in the party system of Albania.
PL
Instytucja mężów zaufania, często określana mianem „niemych obserwatorów wyborów”, traktowana jest z dużym dystansem i budzi wśród przedstawicieli doktryny prawa konstytucyjnego, jak również świata polityki, wiele wątpliwości. Zadaniem mężów zaufania jest reprezentowanie podczas wyborów interesu kandydata, bądź listy kandydatów, przed komisją wyborczą i czuwanie nad prawidłowym przebiegiem czynności wyborczych, w tym przede wszystkim zliczaniem głosów i ustalaniem wyników wyborów. Ma zatem istotne znaczenie dla zapewnienia rzetelności i uczciwości procedur wyborczych, jak również poszanowania podstawowych zasad prawa wyborczego, w szczególności zasady powszechności i wolności wyborów oraz tajności głosowania. Niestety w Kodeksie wyborczym uregulowana jest stosunkowo fragmentarycznie, zaś jej dookreślenie znajduje się w wytycznych Państwowej Komisji Wyborczej. Przed wyborami pojawiają się również różne (opracowywane najczęściej przez partie polityczne) instrukcje, określane także mianem vademecum, czy poradniki dla mężów zaufania, których treść może budzić wątpliwości. Wywołuje to potrzebę debaty przedstawicieli doktryny i polityków nad funkcjami i konstrukcją prawną instytucji mężów zaufania w polskim prawie wyborczym, jak i stosownymi jego zmianami.
EN
The study presents general principles of voting by correspondence in the country with particular emphasis on the problems that have emerged after the establishment of universal voting during the parliamentary and presidential elections. The disadvantages of the regulations of the Minister of Administration and Digitization and the Minister of Foreign Affairs hindering the interpretation of the provisions regarding the date and place of expressing preferences regarding elections have been also indicated, as well as doubts in relation to the information mentioned on the website of the National Electoral Commission on “posting” a sealed return envelope in any way, and not only in the branch of the Polish Post. The subject of assessment also refers to the first experience of the universal vote by correspondence in 2015.
PL
Dzieje Królestwa Hawajów (1810–1893) to historia szybkiej modernizacji i westernizacji społeczeństwa wysp, w tym jego systemu prawnego. Hawajskie prawo wyborcze rozwijało się od 1840 r., to jest od ustanowienia wybieralnej Izby Reprezentantów. Wydany wtedy edykt stanowił mało precyzyjną regulację zasad wyłaniania deputowanych, na których głosowano wysyłając listy do władcy. Ustawa wyborcza z 1850 r. okazała się aktem znacznie bardziej nowoczesnym. Podkreślić przy tym należy, że prawo głosu było wówczas powszechne (choć tylko dla mężczyzn). W artykule przedstawiono hawajskie ustawodawstwo wyborcze do reformy przeprowadzonej w 1864 r., gdy nowa ustawa zasadnicza przyniosła istotne zmiany.
EN
The history of the Kingdom of Hawaii (1810–1893) is a story of the rapid modernization and westernization of the island society, including its legal system. Hawaiian electoral law existed since 1840, when The House of Representatives with elective members was established by the first constitution. The edict issued then was an imprecise, even primitive, regulation of the rules of electing deputies. People entitled to vote voted by sending letters to the monarch. The electoral act of 1850 can be regarded as much more modern one. It should be emphasized that at that time the right to vote was universal (though only for male citizens). The article presents the Hawaiian electoral legislation till the reform of 1864, when important changes took place.
PL
Instytucja mężów zaufania, często określana mianem „niemych obserwatorów wyborów”, traktowana jest z dużym dystansem i budzi wśród przedstawicieli doktryny prawa konstytucyjnego, jak również świata polityki, wiele wątpliwości. Jej zadaniem jest reprezentowanie podczas wyborów interesu kandydata bądź listy kandydatów przed komisją wyborczą i czuwanie nad prawidłowym przebiegiem czynności wyborczych, w tym zliczaniem głosów i ustalaniem wyników wyborów. Ma zatem istotne znaczenie dla zapewnienia rzetelności i uczciwości procedur wyborczych, jak również poszanowania podstawowych zasad prawa wyborczego, w szczególności zasady powszechności i wolności wyborów oraz tajności głosowania. Niestety w Kodeksie wyborczym uregulowana jest stosunkowo fragmentarycznie, zaś jej dookreślenie stanowią wytyczne Państwowej Komisji Wyborczej. Przed wyborami pojawiają się też różne opracowywane najczęściej przez partie polityczne instrukcje, określane czasem mianem vademecum, czy poradniki dla mężów zaufania, których treść może budzić wątpliwości. Skłania do wniosku o potrzebie debaty przedstawicieli doktryny i polityków nad funkcjami i konstrukcją prawną instytucji mężów zaufania w polskim prawie wyborczym, jak i stosownymi jego zmianami.
EN
The institution of returning officers, often referred to as “silent poll watchers”, is treated with a great measure of detachment and even raises many doubts among constitutional law theorists, as well as in the world of politics. Its task is to represent the interest of a candidate or a list of candidates before the election committee during the election time and to ensure proper conduct of electoral activities, including in particular counting votes and setting for confirmation of the election results. Therefore, it is essential for ensuring reliability and justness of electoral procedures and the proper implementation of fundamental principles of the electoral law; especially the electoral adjectives like the universality and freedom of election, as well as the secrecy of voting. However, in the Electoral Code this institution is relatively marginalized, and its clarification is settled in guidelines issued by the National Electoral Committee. Prior to elections, various elaborations are issued mostly by political parties, sometimes referred to as vade mecum, that is the guidelines for returning officers, the content of which can raise various doubts. It leads to the conclusion that the debate among legal theorists and politicians over the functions and structure of the legal institution of returning officers in the Polish Electoral Law and on its proper amendments should be carried out.
PL
The crisis of citizens’ participation in the elections is the feature of many European states, and also Poland. The main thesis of the article is that the voting absence is the problem, which could be solved using different solutions, and one of them is the institutional convenience to facilitate the voting process. The analysis of the use of alternative voting procedures in Polish electoral practice demonstrates, however, that they are not very popular. This fact raises questions about the reasons for this state of affairs and the forms of corrective actions in this regard. To clarify the research problems, the Author used the institutional-legal method and analysed the normative acts, which regulate alternative voting procedures. The comparative method allowed to indicate the existing gaps in the adopted institutional solutions and the practice of their application, as well as to find possible ways to achieve the optimal scheme. The application of the system approach gave the opportunity to make a comprehensive overview of the examined institutions and related phenomena, and to draw conclusions regarding necessary actions to increase their effectiveness. Kryzys uczestnictwa obywateli w wyborach jest zjawiskiem dotykającym wiele państw europejskich, w tym Polskę. Główną tezą artykułu jest założenie, że absencja wyborcza jest problemem, którego rozwiązanie wymaga różnych narzędzi, jednym z których są udogodnienia instytucjonalne, mające ułatwić proces oddawania głosu. Analiza stosowania w polskiej praktyce wyborczej tzw. alternatywnych procedur głosowania wykazuje jednak nikły stopień ich wykorzystania. Rodzi to pytania o przyczyny tego stanu rzeczy oraz formy pożądanych działań naprawczych w tym zakresie. Do wyjaśnienia problemów badawczych zastosowano metodę instytucjonalno-prawną, poddając analizie akty normatywne regulujące alternatywne procedury głosowania. Metoda komparatywna pozwoliła na wskazanie występujących luk w przyjętych rozwiązaniach instytucjonalnych i praktyce ich stosowania, jak też na znalezienie możliwych dróg dochodzenia do optymalnego wzorca. Zastosowanie podejścia systemowego dało możliwość kompleksowego spojrzenia na badane instytucje i zjawiska z nimi powiązane oraz wyprowadzenia wniosków w zakresie koniecznych działań w kierunku zwiększenia ich efektywności.
PL
Celem artykułu jest przedstawienie genezy i ewolucji instytucji mężów zaufania w polskim prawie wyborczym okresu międzywojennego. Jej utworzenie wynikało z faktu, iż w komisjach wyborczych w tamtym okresie obok sędziów byli przedstawiciele administracji rządowej i samorządowej, nie było natomiast przedstawicieli wyborców lub podmiotów zgłaszających listy kandydatów. Mężowie zaufania reprezentowali tych, którzy wysuwali kandydatów. Ich zadaniem było obserwowanie przebiegu głosowania i liczenia głosów. Ich zgłaszanie było prawem podmiotu zgłaszającego listę kandydatów, nie był to jednak obowiązek. Przepisy regulujące ich działanie były bardzo lakoniczne, co musiało utrudniać ich pracę. Mogli jednak zawsze składać uwagi do protokołu komisji wyborczej odnośnie do wyników głosowania i wyborów.
EN
The aim of the article is to present the genesis and evolution of the institution of the poll watcher in the Polish electoral law of the interwar period. Its creation resulted from the fact that in the electoral commissions there were representatives of government and self-government administration along with the judges, while there were no representatives of voters or entities reporting the lists of candidates. The poll watcher represented those who put forward candidates. Their task was to observe the course of voting and counting votes. Their submission was the right of the entity submitting the list of candidates, but it was not an obligation. The regulations regulating their operation were very laconic, which made their work difficult. However, they could always comment on the minutes of the electoral commission regarding the results of voting and elections.
first rewind previous Page / 4 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.