Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 14

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  prowokacja
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
PL
Dziewięćdziesiąt lat temu, 31 czerwca 1930 r., w rezydencji Marie-Laure i Charles’a de Noailles'ów w Paryżu odbył się pierwszy prywatny pokaz filmu Luisa Buñuela Złoty wiek (L’âge d’or). W końcu listopada tamtego roku film miał oficjalną premierę w Studio 28 w Paryżu. Kilka dni później (3 grudnia 1930 r.) doszło do jednej z największych awantur w historii kina. W stronę ekranu poleciały kałamarze i inne niebezpieczne przedmioty. Wszystko w filmie, łącznie ze starannie dobraną przez samego reżysera muzyką, było prowokacją, a planowany efekt okazał się spektakularny ku uciesze André Bretona i innych surrealistów. Giżycki przypomina te fakty i przy okazji zastanawia się, czy prowokacyjna treść filmu wciąż rezonuje w dzisiejszym świecie.
EN
Ninety years ago, on 31st June 1930, a private screening of Luis Buñuel’s film L’âge d’or took place in a Parisian mansion of Marie-Laure and Charles de Noailles. At the end of November of the same year, the film officially premiered at Studio 28 in Paris. A few days later, on 3rd December, inkwells and other dangerous objects were thrown at the screen, and one of the biggest brawls in the history of cinema started. Everything in the movie, including the music carefully chosen by the director, was provocative, and the resulting tumult was well planned and it pleased André Breton and other surrealists enormously. Giżycki recalls these facts and deliberates whether this act of provocation still resonates in present-day world.
PL
Tekst skupia się na estetycznych poszukiwaniach bułgarskich operatorów filmowych z lat 80. Artykuł zawiera krótki przegląd filmów, które badają symboliczny potencjał artysty, wskazując na istotną tendencję tego typu w rozwoju kina bułgarskiego. Badania koncentrują się na filmie aktorskim Illusion (1980, reż. Ludmiła Staykowa, na podstawie scenariusza Konstantina Pawłowa). Zaproponowano tezę, że film zajmuje centralne miejsce w twórczości Konstantina Pawłowa, ponieważ daje szczególnie wyraźny obraz złożonych zależności między poezją autora a scenariuszopisarstwem. Badaniu poddane zostałe postać artysty oraz pojęcia sztuki pojawiające się w tym filmie. Analizie poddane są również poetyckie prowokacje prezentowane w tym filmie. Przedstawiona interpretacja ukazuje wspomniany film jako wartościowy moralnie wyraz sztuki współczesnej.
|
2022
|
vol. 16
|
issue 2
39-56
PL
Celem artykułu jest dokonanie próby porównania standardu amerykańskiego i standardu europejskiego w zakresie niedopuszczalności dowodów z nielegalnej prowokacji policyjnej. Mimo jakościowych różnic pomiędzy systemem common law i systemem civil law (opisywanym tu na przykładzie Niemiec) w obu systemach uznano prowokację policyjną za efektywną metodę zwalczania przestępczości, jednakże przyjęto różne standardy jej stosowania. W procesie amerykańskim, który dopuszcza aktywne formy prowokacji, Sąd Najwyższy USA i większość sądów federalnych przy ocenie zarzutu obrony stosują subiektywny test obrony opartej na zarzucie prowokacji, koncentrujący się na predyspozycjach prowokowanej osoby do popełnienia przestępstwa. Z kolei wypracowany przez orzecznictwo ETPCz (w tym w sprawach niemieckich) standard oceny dopuszczalności dowodów z nielegalnej (przede wszystkim aktywnej) prowokacji opiera się na stosowaniu dwóch testów: materialnego (badającego zarówno predyspozycje prowokowanej osoby, jak i legalność skierowanej wobec niej działań policji) oraz procesowego, polegającego na weryfikacji rzetelności rozpoznawania przez sądy krajowe zarzutu podżegania przez policję do przestępstwa. Podstawowej różnicy między analizowanymi standardami należy szukać w skutkach nielegalnej prowokacji. W systemie amerykańskim stanowi ona kontratyp odpowiedzialności sprawcy za przestępstwo popełnione wskutek prowokacji, zaś standard strasburski dopuszcza sanowanie negatywnych skutków takiego nielegalnego dowodu w postępowaniu sądowym wtedy, gdy Trybunał uznaje, że „proces sądowy oceniany jako całość był rzetelny”, zaś dowód z nielegalnej prowokacji nie był istotny dla skazania oskarżonego.
EN
This essay presents the activity of the Austrian secret police that led to legal action being taken up in 1859. That year, Václav Hanka sued David Kuh, the founder and editor of the Prague newspaper “Tagesbote aus Böhmen”, for defamation, after the latter published a series of anonymous articles in his paper, accusing Hanka of forging The Queen’s Court Manuscript and The Green Mountain Manuscript. For several decades, both works influenced the shaping of the Czech political nation, and as it later transpired, the Aus­trian police were behind the attacks on their authenticity. Further piquancy is added by the fact that thirty years later, Hanka was indeed recognised as the author of the aforementioned manuscripts.
PL
Artykuł prezentuje działania austriackiej tajnej policji, które doprowadziły do tego, że w roku 1859 Václav Hanka pozwał Davida Kuha, wydawcę pra­skiej gazety „Tagesbote aus Böhmen”, o to, że ten naruszył jego dobre imię, publikując w swojej gazecie serię anonimowych artykułów zarzucających mu, że sfałszował on rękopisy królowodworski i zielonogórski. Oba dzie­ła przez kilka dziesięcioleci miały wpływ na kształtowanie się ówczesne­go politycznego narodu czeskiego, a za tym atakiem na ich prawdziwość, jak się później okazało, stała austriacka policja. Pikanterii sprawie dodaje fakt, że trzydzieści lat później Hanka rzeczywiście został uznany za autora wspomnianych rękopisów.
EN
In modern culture bizarro fiction is an individual current of horror fantasy. It is distinguished by intentionally iconoclastic character of its artistic visions. To the axiological glittering of bizarro fiction undoubtedly contributes placing of this phenomenon somewhere between the pop culture (it is inspired by typical for the kind usage of props and the fiction schema), independent culture (overcoming the cultural and social taboo) and avant-garde (from whom it takes the idea of artistic experiment). Because creators of this phenomenon often use the technique of artistic excess the viewer cannot be sure if — searching for latent sense — they are not the victim of provocation; on the other hand, scandal and buffoonery may constitute amask which enables touching culturally important problems.
PL
Artykuł jest próbą wyjaśnienia użycia przez sowiecki kontrwywiad (KRO GPU) w grze operacyjnej prowadzonej w ramach akcji dezinformacyjnej krypt. „Trust” osoby znanej osobiście jednemu z polskich oficerów będących ofiarami sowieckiej prowokacji. Autor wysuwa hipotezę o jakimś rodzaju związku między polskim oficerem a agentem GPU używanym w operacji jako kontakt polskiego wywiadu, tłumaczący brak poinformowania centrali o zakładanym rozpoznaniu sowieckiego agenta. Autor unika jakichkolwiek definitywnych rozstrzygnięć co do charakteru wspomnianej relacji, poprzestając na hipotetycznym założeniu jego prawdopodobnego istnienia.
EN
The article is an attempt to explain, why the Soviet counterintelligence (KRO GPU) used in the operational game – conducted during the famous disinformation operation known under a code name “Trust” – a person known personally to one of Polish officers being victims of the Soviet provocation. The author hypothesizes that there should be some sort of link between the Polish officer and the GPU agent, which would explain the lack of the officer’s report about the assumed recognition of the Soviet provocateur. The author avoids any definitive explanation of that assumed link being satisfied with merely ascertaining of its hypothetical existence.
PL
We współczesnej kulturze prowokacja artystyczna należy do zjawisk oczywistych. Staje się ona narzędziem dialogu i edukacji wykorzystywanym przez artystów do wychowawczego oddziaływania na publiczność. Zjawisko to nie jest bynajmniej nowe, sięga swoimi korzeniami epoki romantyzmu. Nie jest ono również jednorodne. Na jego współczesny kształt składają się różne tradycje: prowokacji jako narzędzia zmiany gustów estetycznych i prowokacji jako narzędzia zmiany społecznej. Prowadzą one do coraz większego zużycia się potencjału prowokacji jako efektywnej strategii działalności artystycznej i pytania, w jakim kierunku pójdzie sztuka awangardowa porzucając dotychczasowe formuły.
EN
In the contemporary culture artistic provocation is a common phenomenon. It becomes an instrument of dialogue and education used by artists for educational infl uence on the audience. This phenomenon is by no means new, dating back to the Romantic period. It is not homogeneous either. Its contemporary shape is made up of different traditions: provocation as a tool to change aesthetic tastes and provocation as a tool for social change. They lead to an ever-increasing use of the potential of provocation as an effective strategy of artistic activity and the question of which direction the avant-garde will go, rejecting all the existing formulas.
EN
Katarzyna Hanik’s aim in this article is to analyze the tactics used by contemporary authors confronting taboos related to the authority status of the fiction writer. While various critical approaches have already freed writers from numerous expectations, many Polish readers continue to associate the writer with a particular fixed set of attitudes, rooted in the obligation to represent the social and cultural rank of his or her craft. Hanik asks why some authors decide to use one of the most effective and at the same time dangerous marketing tools, which is that of scandal. She describes the two exceptionally controversial figures of the Polish literary market of recent decades: Blanka Lipińska and Michał Witkowski. She focuses on these two authors’ self-referential statements, in which they have commented on their controversial work and the choice of a provocative persona as their image. Knowing how easy it is to be labelled a “scandalmonger” by Polish audiences, the authors try to intercept the language of scandal and use it to emphasize the Promethean or innovative nature of their actions. In this way their conduct and writing practice can be construed as rebelliousness and courage. They also tend to question the validity of the status and the imposed “role” of the writer as a way of shedding this constricting label and manifesting their maturity as authors. Further, Hanik addresses the issue of the inevitability of certain changes in the publishing market. Finally, she raises the question of whether the Polish writer belongs to the alluring “celebrity” culture. Her considerations are located within the areas of literary studies and literary criticism.
PL
Celem niniejszego artykułu jest analiza taktyk stosowanych przez współczesnych autorów mierzących się z tabu powiązanym z przypisywanym im autorytetem pisarza. Podczas gdy różnorakie ujęcia krytyczne zwolniły już osobę pisarza z rozlicznych oczekiwań, w rozumieniu wielu polskich odbiorców wciąż pozostaje on utożsamiany ze swoistym nienaruszalnym zbiorem postaw wynikających z konieczności reprezentowania rangi swego rzemiosła. Autorka bada podejście i refleksję czytelnika niebędącego literaturoznawcą ani osobą ściśle obeznaną z rynkiem literackim, a więc mogącą uznawać pisarza za autorytet, któremu nie wypada być kontrowersyjnym. W artykule postawione zostają pytania o to, w jaki sposób i dlaczego autorzy decydują się posłużyć jednym z najbardziej skutecznych, a zarazem niebezpiecznych narzędzi marketingowych, jakim jest skandal. Refleksja dotyczy dwóch wyjątkowo kontrowersyjnych postaci polskiego rynku literackiego ostatnich dekad: Blanki Lipińskiej i Michała Witkowskiego. Analizie poddano głównie ich wypowiedzi autotematyczne, w których ustosunkowywali się zarówno do swej kontrowersyjnej twórczości, jak i obranej na pewnym etapie prowokacyjnej persony, swoistego image’u. Wiedząc, jak łatwo zostać uznanym przez grono polskich odbiorców za „skandalistę”, pisarze starają się przejąć język skandalu i posłużyć się nim, by podkreślić prometejski lub nowatorski charakter swoich poczynań i zagwarantować powiązanie własnej praktyki pisarskiej i postępowania z bezkompromisowością oraz odwagą. Niejednokrotnie kwestionują też status i rolę pisarza, traktując rezygnację z owego ograniczającego tytułu jako przejaw dojrzałości. Autorka zadaje ponadto pytanie o nieuchronność pewnych zmian i stosunek doń przejawiany przez polskich odbiorców kultury i literatury oraz o miejsce polskiego pisarza w przestrzeni „celebryckiej”. Tekst mieści się w obrębie literaturoznawstwa i krytyki literackiej.
9
Content available remote

Thomas Bernhard als Heimatdichter?

63%
EN
In this article I try to answer the question, which attitude an Austrian writer Thomas Bernhard to Austria has had. Can we call him an Austrian or an anti-Austrian writer? My analysis is based on his famous compositions like: ,,Heldenplatz” , ,,Suterena: Wyzwolenie”, ,,Chłód. Izolacja“ and ,, Autobiografie”. It must be emphasized, that Bernhard`s attitude to Austria was very ambiguous and ambivalent. On the one hand he very often criticized Austria and A ustrian society. He charged this society with hypocrisy. He criticized an Austrian catholic church; he often compared Jesus Christ with Adolf Hitler. Bernhard attacked Austrian politicians too, he criticized their deceitfulness. On the other hand he loved Austria and he was emotionally attached with this country. In his works he often used different forms of expression like: excess, comparison, repetition, because he wanted to provoke, to expose Austrian shortcomings and to break taboos. He wanted to debunk an ideal image of this country. Concluded: we can`t unambiguously say, that Bernhard was an Austrian writer. He was an universal writer.
PL
W artykule podjęto próbę odpowiedzi na pytanie, jaki był stosunek pisarza Thomasa Bernharda do Austrii i czy można go uznać za pisarza austriackiego czy może antyaustriackiego. Analizę oparto na dziełach ,,Plac Bohaterów”, ,,Suterena: Wyzwolenie”, ,,Chłód. Izolacja“ i ,, Autobiografie”. Wynika z tego stosunek pisarza do Austrii, który był dość niejednoznaczny i ambiwalentny. Z jednej strony Bernhard bardzo krytykował Austrię i społeczeństwo austriackie, zarzucając mu m.in. zakłamanie. Krytyki nie uniknęły także takie austriackie instytucje jak: Kościół Katolicki, gdzie Bernhard Jezusa Chrystusa nierzadko porównywał do Hitlera. Pisarz atakował też polityków, zarzucając im hipokryzję. Paradoksalnie jednak z drugiej strony Bernhard kochał Austrię i był z nią emocjonalnie związany. W swoich dziełach używał ostrych środków wyrazu takich jak: przesada, porównanie, wyolbrzymianie, powtórzenia, po to by sprowokować, zdemaskować austriackie wady narodowe, przełamać tabu i zdemitologizować obraz tego kraju. Mylą się jednak ci, którzy jednoznacznie chcieliby uznać Bernharda za pisarza narodowego. Bernhard nigdy bowiem nie należał do Austrii, jest on pisarzem ponadaustriackim, a zatem uniwersalnym.
Świat i Słowo
|
2021
|
vol. 36
|
issue 1
229-248
PL
Tekst skupia się na estetycznych poszukiwaniach bułgarskich operatorów filmowych z lat 80. Artykuł zawiera krótki przegląd filmów, które badają symboliczny potencjał artysty, wskazując na istotną tendencję tego typu w rozwoju kina bułgarskiego. Badania koncentrują się na filmie aktorskim Illusion (1980, reż. Ludmiła Staykowa, na podstawie scenariusza Konstantina Pawłowa). Zaproponowano tezę, że film zajmuje centralne miejsce w twórczości Konstantina Pawłowa, ponieważ daje szczególnie wyraźny obraz złożonych zależności między poezją autora a scenariuszopisarstwem. Badaniu poddane zostałe postać artysty oraz pojęcia sztuki pojawiające się w tym filmie. Analizie poddane są również poetyckie prowokacje prezentowane w tym filmie. Przedstawiona interpretacja ukazuje wspomniany film jako wartościowy moralnie wyraz sztuki współczesnej.
EN
This text highlights the aesthetic explorations of Bulgarian cinematographers from the 1980s, specifically those aimed at people of art. The article offers, first, a brief overview of films that examine the symbolic potential of the artist, which defines the consideration of an established and meaningful tendency in the development of Bulgarian cinema. The article focuses then on the live-action film Illusion (1980, directed by Lyudmil Staykov and written by Konstantin Pavlov) and examines the figure of the artist in the piece. The presented interpretation supports the view of the film as a morally valuable expression of modern art.
11
51%
DE
Die Computerära hat die Sprache so stark beeinflusst, dass man diesen Prozess mit einer Revolution vergleicht. Dieser Einfluss lässt sich unter vielen Aspekten beobachten; in verschiedenen diskursiven Praktiken wird er aber unterschiedlich realisiert. Im vorliegenden Beitrag werden Resultate der Forschung dargestellt, deren Ziel war, den Zusammenhang zwischen stilistischer Gestaltung eines Prosatextes und der Informationsstrukturierung in verschiedenen Medien des Internet: den Web-Sites, den Blogs und den Chats zu verfolgen. Es wird gezeigt, wie die Gestaltungsweise der Kommunikation in diesen Medien von modernen deutschen Autoren übernommen wird. Als Forschungsmaterial dienen Romane von Daniel Kehlmann und Christian Kracht.
EN
The computer age has intensively influenced the language, so that this process is to compare with a revolution. We can see this influence in different spheres; but in various discourses, it is realized differently. In this paper, I present the results of my research, showing the interaction between stylistic execution of a prosaic text and information structuring of some Internet media: of web sites, blogs and chats. Having analyzed some novels of young modern authors Christian Kracht and Daniel Kehlmann, I find out, that they imitate the communication manner of Internet users.
PL
Era komputerowa tak silnie oddziałuje na język, że można ten proces przyrównać do rewolucji. Ten wpływ obserwowany jest w wielu aspektach; w praktykach dyskursywnych realizowany jest w różnoraki sposób. W artykule przedstawiono wyniki badania, które miało na celu scharakteryzowanie związku pomiędzy stylistycznym ukształtowaniem tekstu prozatorskiego a strukturyzacją informacji w różnych formach internetowych: stronach www, blogach i czatach. Ukazano, jak sposób kształtowania komunikacji w tych mediach wpływa na styl współczesnych autorów niemieckich. Jako materiał badawczy posłużyły powieści Daniela Kehlmanna i Christiana Krachta.
PL
Dandyzm nie ogranicza się wyłącznie do hołdowania oryginalności i wytworności ubioru. W istocie doskonałość stroju polega na zupełnej prostocie, która zresztą jest najlepszym sposobem wyróżniania się. Niniejszy artykuł pokazuje, że wyrafinowana elegancja jest wyznacznikiem arystokratycznej wyższości ducha, sposobem walki z wszechobecną użytecznością i uniformizacją. Dzięki wyszukanemu strojowi dandys nie jest człowiekiem anonimowym; to buntownik, który balansując na granicy konwenansów, podejmuje nieustanne ryzyko, zamieniając swą egzystencję w grę sprzeczności.
EN
Contrary to popular belief, dandyism is not an immoderate delight in elegance. In fact, for the perfect dandy the excellence of costume is only a sign of aristocratic superiority of mind. The present paper aims to show the subtle manipulations, by means of which the dandy provokes society and the salon public, nonchalantly merging sublime manners and outrageous impertinence. Dandy, therefore, is not an ordinary man following fashion, but a rebel who don’t hesitate to play with rules, who takes a permanent risk, turning his existence in the game contradictions.
FR
Derrière l’ostentation et la frivolité apparentes, il faut percevoir l’habit du dandy en tant que signe de sa lutte contre l’égalité et l’utilité des gens. Grâce au vêtement recherché il n’est plus un individu anonyme, il se montre à autrui en tant qu’un homme révolté, en dehors du commun. Ainsi, nous tenterons de montrer qu’il existe toute une philosophie de cet art de bien s’habiller, qu’on ne peut pas enfermer le dandy dans un album avec des gravures de mode, car il mérite bien qu’on le mette dans le rang des artistes qui exploitent la mode à leurs fins, à savoir la provocation et le jeu avec les règles en vigueur sans s’y asservir.
EN
The number of citizen’s arrests on alleged paedophiles has recently distinctly increased. Those alleged paedophiles were establishing an on-line contact with adult provocateurs and were trying to meet them in sexual aim, whilst they were having a mistaken belief that their interlocutor was underaged. Civil provocations are not entirely described by the criminal code in force, hence using them entails legal consequences if certain rules of behaviour are violated. Therefore, it seems that it is necessary to introduce changes to the criminal code, prohibiting any form of provocation, including the institution of passive provocation, undefined by the current criminal code. Additionally, in the present thesis I attempt to prove that the victim of an adult provocateur, i.e. the alleged paedophile, in the course of the provocation, does not commit any legally forbidden activity.
PL
W ostatnim czasie coraz bardziej popularne stały się „obywatelskie ujęcia” rzekomych pedofili, którzy za pośrednictwem internetowych komunikatorów umawiali się z prowokatorami na spotkania w celach seksualnych, będąc błędnie przekonanymi o fakcie rozmowy z osobą nieletnią. Prowokacje obywatelskie nie są wyraźnie określone w obowiązującym prawie karnym, a ich stosowanie rodzi niebezpieczeństwo wykroczenia poza prawnie dopuszczalne ramy zachowań. W związku z tym wydaje się zachodzić konieczność wprowadzenia zmian do art. 24 Kodeksu karnego dotyczących zakazu stosowania wszelkich form prowokacji, w tym niepenalizowanej obecnie prowokacji pasywnej. Ponadto w niniejszym artykule wykażę, że ofiara dorosłego prowokatora (czyli domniemany pedofil) w toku prowokacji nie popełnia żadnego czynu zagrożonego pod groźbą kary obecnie obowiązującej ustawy.
|
2022
|
vol. 16
|
issue 2
39-56
EN
The aim of this paper is to compare the American and European standards of the inadmissibilityof evidence of unlawful police entrapment. In US criminal procedure, which permits activeforms of entrapment, the US Supreme Court and most federal courts apply a subjective test forthe entrapment defence, focusing on the predisposition of the person provoked to commit thecrime and, less often, an objective test examining the legality of government agents’ actions.The Strasbourg standard (including German cases) is based on two tests: a substantive one(examining both the predisposition of the person being provoked and the legality of the policeactions) and a procedural one, which consists in verifying the reliability of the national courts’recognition of the charge of incitement to commit a crime by the police The basic differencebetween the analysed standards is to be found in the effects of illegal entrapment. In the USsystem, it is a justification to the perpetrator’s responsibility for a crime committed as a resultof entrapment, and the Strasbourg standard allows for sanctioning the negative effects of suchillegal evidence to be convalidated in criminal trial when the Court considers that “the trialas a whole was fair”.
PL
Celem artykułu jest dokonanie próby porównania standardu amerykańskiego i standardu europejskiego w zakresie niedopuszczalności dowodów z nielegalnej prowokacji policyjnej. Mimo jakościowych różnic pomiędzy systemem common law i systemem civil law (opisywanym tu na przykładzie Niemiec) w obu systemach uznano prowokację policyjną za efektywną metodę zwalczania przestępczości, jednakże przyjęto różne standardy jej stosowania. W procesie amerykańskim, który dopuszcza aktywne formy prowokacji, Sąd Najwyższy USA i większość sądów federalnych przy ocenie zarzutu obrony stosują subiektywny test obrony opartej na zarzucie prowokacji, koncentrujący się na predyspozycjach prowokowanej osoby do popełnienia przestępstwa. Z kolei wypracowany przez orzecznictwo ETPCz (w tym w sprawach niemieckich) standard oceny dopuszczalności dowodów z nielegalnej (przede wszystkim aktywnej) prowokacji opiera się na stosowaniu dwóch testów: materialnego (badającego zarówno predyspozycje prowokowanej osoby, jak i legalność skierowanej wobec niej działań policji) oraz procesowego, polegającego na weryfikacji rzetelności rozpoznawania przez sądy krajowe zarzutu podżegania przez policję do przestępstwa. Podstawowej różnicy między analizowanymi standardami należy szukać w skutkach nielegalnej prowokacji. W systemie amerykańskim stanowi ona kontratyp odpowiedzialności sprawcy za przestępstwo popełnione wskutek prowokacji, zaś standard strasburski dopuszcza sanowanie negatywnych skutków takiego nielegalnego dowodu w postępowaniu sądowym wtedy, gdy Trybunał uznaje, że „proces sądowy oceniany jako całość był rzetelny”, zaś dowód z nielegalnej prowokacji nie był istotny dla skazania oskarżonego.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.