Search results

1

POLISEMIA W PRZEKŁADZIE PRAWNICZYM GRECKO-POLSKIM I POLSKO-GRECKIM

100%

GORTYCH-MICHALAK K.

Comparative Legilinguistics

|

2013

|

vol. 13

175-183

EN

Polysemy is a relatively important problem in translation and it requires a translation solution which is adequate to the context. The phenomenon of polysemy seems to be slightly difficult to be defined precisely in linguistics as lingusts analyze polysemy in reference with homonymy. Even if legal language aims at expressing accurately meanings, there are many examples of polysemous terms in statutory instruments including constitutions or statutes which are produced by a virtual author – the legislator. The purpose of the paper is to provide methodological means for finding and to applying adequate translational strategies of dealing with polysemous terms occurring in Greek and Polish legal languages. Some legal terms (words and phrases) derived from the morpheme «πολιτ» [polit] of constitutional, administrative and civil Greek and Polish legal language are investigated. The author of the paper emphasises the connection between the terms and the context in which they occur and points out that context analysis is the only way to find successful translational equivalents meeting the requirements of the pragmatic methodology of legal translation. The research might be prolegomena to further lexicographic studies of the so-called lesser spoken languages including for example Greek and Polish languages. The obtained results of the research might be used in translation studies and practice, language teaching and comparative law.

PL

Wieloznaczność terminologiczna stanowi relatywnie istotny problem w procesie przekładu, który wymaga zastosowania rozwiązania translatorskiego adekwatnego do kontekstu. Zjawisko wieloznaczności zdaje się być również nieco problematyczne do zdefiniowania przez językoznawców, którzy rozważają polisemię w kontekście homonimii i odwrotnie. Mimo dążności języka prawnego do precyzyjnego wyrażania myśli legislatora, wirtualnego autora tekstu prawnego, również i w tekstach prawnych, np. w konstytucjach i ustawach znajdują się wyrazy polisemiczne. Celem niniejszego artykułu jest opracowanie metodologii znajdowania i aplikacji adekwatnych rozwiązań translatorskich do przekładu terminów wieloznacznych polskiego i greckiego języka prawnego. Przedmiotem opracowania są terminy (wyrazy i frazy) zbudowane w oparciu o morfem rdzeniowy «πολιτ» [polit] pochodzące z prawa konstytucyjnego, administracyjnego, cywilnego obecne w greckim i polskim języku prawnym i prawniczym. W wielu opracowaniach wskazuje się na konieczność powiązania terminologii z kontekstem jako podstawy do zapewnienia właściwego ekwiwalentu translacyjnego w obrębie metodologii pragmatycznego przekładu prawniczego. Przeprowadzone badania stanowią przyczynek do rozwoju dalszych opracowań leksykograficznych w obrębie tzw. mniej popularnych języków, jakimi są język grecki i język polski. Wyniki badań mogą być aplikowane w obrębie translatoryki, glottodydaktyki oraz komparatystyki prawniczej.

2

LEGAL TRANSLATION TRAINING IN POLAND: THE PROFESSION’S STATUS, EXPECTATIONS, REALITY AND PROGRESS TOWARDS (PROSPECTIVE) EXPERTISE?

100%

KOŚCIAŁKOWSKA-OKOŃSKA E.

Comparative Legilinguistics

|

2014

|

vol. 18

63-74

PL

Artykuł dotyczy przekładu tekstów prawniczych (z języka angielskiego na język polskii z języka polskiego na język angielski) z perspektywy dydaktyki i kształtowania umiejętności.Z racji zmienności statusu zawodu tłumacza kwestią istotną staje się analiza sposobu rozwijaniaumiejętności i kompetencji tłumaczeniowych, a także postrzegania metod kształcenia w tymzakresie przez studentów. W artykule zaprezentowane zostaną wyniki ankiet studenckich(przeprowadzonych przed rozpoczęciem kursu przekładu prawniczego oraz jako follow-up),w których porównano początkowe oczekiwania studentów z późniejszą oceną ich dokonańw kontekście kształcenia. W badaniu założono, że należy zwiększyć świadomość problemówwynikających z potencjalnych deficytów kompetencji tłumacza u studentów, również w celupodkreślenia znaczenia takich pojęć pozajęzykowych jak np. wiedza ogólna lub czynnikipoznawcze. Proces taki powinien także oznaczać zwiększające się poczucie odpowiedzialnościza przekładany tekst, ponieważ studenci są czynnymi uczestnikami sytuacji tłumaczeniowej.Należy także nadmienić, że warto kontynuować badania nad złożonością zjawiska kompetencji,problemami z określeniem charakteru wiedzy eksperckiej i możliwościami jej zastosowaniaw kontekście badawczym jak również znaczeniem procesu dydaktycznego. Studenci powinnizdawać sobie również sprawę z dynamiki zmian na rynku, zmieniających się oczekiwańdotyczących umiejętności i kwalifikacji, które powinni posiadać, aby móc sprostać konkurencji.

EN

The paper addresses the field of translating legal texts (from Polish into English and from English into Polish) from the point of view of translation teaching and skill development. Due to the changing perspective of the translator’s profession, the necessity has emerged to have a closer look at the way translation skills and competence are developed and how the objective of such training is perceived by users (trainees). The results of a survey (conducted among trainees prior to the course and as a follow-up) are presented; the survey was aimed at juxtaposing expectations expressed by trainees with their follow-up achievements. It was assumed that trainees’ awareness of potential competence-related problem areas (i.e. to underline the significance of such extralinguistic concepts as, e.g., background knowledge or cognitive factors) should be increased, combined with the responsibility for tasks performed as active participants of translation interactions. The complexity of competence, problems with defining the nature of expertise and its applicability to the research context as well as the significance of the didactic process still remain worthy objectives of further research. Trainees should be also made aware of changing market requirements and expectations as to skills and qualifications they should have to be highly appreciated and competitive employees.

3

TRAPS OF ENGLISH AS A TARGET LANGUAGE IN LEGAL TRANSLATION

80%

CHROMÁ M.

Comparative Legilinguistics

|

2016

|

vol. 26

71-97

PL

Przekład tekstów prawniczych na język angielski wymaga podejmowania świadomych decyzji translatorskich dotyczących wyboru wariantu języka docelowego i jego ewentualnych modyfikacji. Analiza powinna mieć na celu dokonanie wyboru najlepszego z możliwych wariantów na wszelkich poziomach: gramatycznym (morfologia i składnia), semantycznym oraz konceptualnym (wybór właściwej terminologii), a także pragmatycznym (uwzględnienie potencjalnego odbiorcy tekstu). Wybór wariantu może być uzależniony od docelowego systemu prawnego (prawo kontynentalne, common law, shariat, itd.) i docelowego odbiorcy (jego znajomości prawa, doświadczenia w obrocie prawnym, itd.). Praca dotyczy wybranych aspektów procesu decyzyjnego tłumacza. Autorka ilustruje wywody przykładami przydatnych rozwiązań i niebezpiecznych pułapek.

EN

Translating legal texts into English requires that a translator should make a qualified decision with respect to a variety of legal English, or its modification, to be used as the target language. The analysis should be aimed at choosing the best possible “variety” of legal English at all “linguistic” levels – grammatical (morphology and syntax), semantic and conceptual (relevant terminological choice), textual (relevant text types/genres) and pragmatic (considering potential addressees). The decision relating to “which legal English” should be used may often be motivated by the type of target legal system (e.g. common law, continental law, sharia, etc.) and by an envisaged ultimate recipient of the translated text (whether the recipient has any legal background, previous experience in legal transactions conducted in English, etc.). The paper deals with the relevant aspects of such decision-making and provides examples of both useful options and confusing alternatives.

4

TEKSTY PARALELNE JAKO NARZĘDZIE POMOCNICZE PRZY SPORZĄDZANIU TŁUMACZEŃ (SPECJALISTYCZNYCH)

80%

KUBACKI A. D.

Comparative Legilinguistics

|

2013

|

vol. 13

145-157

EN

The article contains an analysis of parallel texts as an auxiliary tool in the process of specialist translation. The translation of professional texts with the use of parallel texts as the primary source and dictionaries only as the secondary source is nowadays a widely adopted strategy. At the beginning of the article, the author discusses different definitions of a parallel text proposed by Polish and German researchers. In academic literature, various terms are used for parallel texts, for instance opposite, intermediary, base, supplementary or model texts. These types of texts fulfil different functions and might be subject to analysis at various stages. In the next part of the article, the author discusses the advantages and disadvantages of (specialist) translation with the use of parallel texts and presents the methods of finding parallel texts in the field of law. Finally, he describes the results of an experiment conducted for this article in a private school for specialist translators. The experiment fully confirmed the usefulness of parallel texts in the process of translation.

PL

Niniejszy artykuł poddaje analizie tekst paralelny (równoległy) jako narzędzie pomocnicze w tłumaczeniu specjalistycznym. Przekład tekstów fachowych bez wykorzystania – w pierwszej kolejności - tekstów paralelnych, a następnie słowników, glosariuszy i innych pomocy jest praktycznie w dzisiejszych czasach nie do pomyślenia. Na wstępie zebrano i skomentowano rozmaite definicje tekstu paralelnego występujące w badaniach translatorycznych, opierając się na poglądach naukowców z Polski oraz krajów niemieckojęzycznych. W literaturze przedmiotu istnieje wiele różnych terminów określających teksty paralelne, jak np. teksty przeciwne, pośrednie, bazowe, poboczne, wzorce tekstowe. Pełnią one także różne funkcje i mogą być poddane analizie na różnych etapach. W kolejnej części artykułu przedstawiono wady i zalety przekładu (specjalistycznego) z wykorzystaniem tekstów paralelnych, a następnie omówiono na przykładzie dziedziny prawa sposoby wyszukiwania tekstów paralelnych. Natomiast w końcowej części artykułu zaprezentowano wyniki eksperymentu przeprowadzonego na potrzeby niniejszego artykułu w prywatnej szkole kształcącej tłumaczy specjalistycznych, który w pełni potwierdza zasadność użycia tekstów paralelnych w praktyce translacyjnej.

5

POLSKA TERMINOLOGIA PRAWA UPADŁOŚCIOWEGO W KONTEKŚCIE. PRZEKŁAD TERMINU ZARZĄDCA NA JĘZYK ANGIELSKI

80%

MATULEWSKA A.

Comparative Legilinguistics

|

2013

|

vol. 13

159-173

EN

The paper touches upon selected problems connected with translation of insolvency law terminology from Polish into English. The term zarządca has been used to illustrate its vertical and horizontal intertextuality in Polish and English language. The corpus composed of nortmative texts (Polish Act on Insolvency and Rehabilitation, British Insolvency Act, European Union Repulation on Insolvency Proceedings) and soft-law (INSOL guidelines, NATO regulations, etc.) has been compared to show how the context modifies the meaning of the term and requires applying different equivalents depending on the context acquired meaning. The author also presents dictionary equivalents which may be found in Polish-English legal dictionaries to illustrate the quandaries awaitingthe translator who is to render a translation of a text dealing with insolvency law.

PL

Artykuł dotyczy problemów przekładu terminologii z zakresu prawa upadłościowego i naprawczego z języka polskiego na angielski. Autorka uwzględnia problem intertekstualności w przekładzie prawniczym tekstów dotyczących prawa upadłościowego. W pierwszej części zostanie przedstawiony korpus badawczy. W drugiej części, na podstawie analizy tekstów paralelnych, autorka omówi termin zarządca, którego ekwiwalenty angielskojęzyczne są uzależnione od kontekstu wynikającego z prób tworzenia jednolitych reguł oraz zapewniania normatywnych ram współpracy (przez organizacje międzynarodowe, takie jak Unia Europejska, INSOL, NATO) w transgranicznych sprawach upadłościowych w celu ułatwienia obrotu międzynarodowego. Na koniec zostanie przedstawiona wielość ekwiwalentów dla terminu zarządca w tekstach dotyczących prawa upadłościowego formułowanego w języku angielskim.

6

KOMPARYCJA UMÓW WIETNAMSKICH W PRZEKŁADZIE NA JĘZYK POLSKI

80%

NOWICKI B.

Comparative Legilinguistics

|

2014

|

vol. 17

117-130

EN

This paper deals with Vietnamese-Polish and Vietnamese-Polish translation ofheadings and recitals of contracts. Translation problems in this respect result from historicallyconditioned legal system differences. The recitals of Vietnamese contracts are much more complex than their Polish counterparts. The reasearch methods applied have included: the comparison of comparative texts (called by Neubert parallel texts), the pragmatic model of legal translation of Kierzkowska (2002) and skopos theory of Vermeer (2001). Furthermore, the techniques of providing equivalents for non-equivalent or partially equivalent terminology have been applied as well. The component parts of the recitals of Vietnamese contracts have been discussed. Finally, translative conclusions have been drawn.

PL

Celem niniejszego artykułu jest przybliżenie problemów związanych z wietnamskopolskim przekładem komparycji umów. Problemy translacyjne dotyczące przekładu prawniczego polsko-wietnamskiego i wietnamsko-polskiego w dużej mierze wynikają z uwarunkowanych historycznie różnic w rzeczywistości prawnej, w jakiej zanurzone są teksty sformułowane w tych językach. Komparycja wietnamskiej umowy jest bardziej złożona niż w przypadku paralelnych tekstów polskich. Metody badawcze zastosowane w pracy obejmują: metodę porównania tekstów paralelnych, model pragmatyczny przekładu prawniczego Kierzkowskiej (2002) oraz teorię skoposu Vermeera (2001). Ponadto, przy przekładzie terminologii bezekwiwalentowej lub częściowo bezekwiwalentowej uwzględniono techniki zapewniania ekwiwalentów. Omówiono następujące części komparycji umów wietnamskich: a) inwokację, b) nagłówek i dookreślenie przedmiotu umowy, c) podstawy prawne i preambułę określającą przyczyny zawarcia umowy, d) datę i miejsce zawarcia umowy, e) oznaczenie stron i f) sentencję dotycząca uzgodnień. W ostatniej części pracy wysunięto wnioski translacyjne.

7

MIĘDZY PRECYZJĄ A NIEOSTROŚCIĄ – O PROBLEMATYCE PRZEKŁADU NIEMIECKICH I POLSKICH TERMINÓW NIEOKREŚLONYCH

80%

KĘSICKA K.

Comparative Legilinguistics

|

2014

|

vol. 17

77-94

EN

The paper tries to outline the characteristics of vague legal terms and the problem oftheir translation. At the beginning of the article, the author points out some reasons for semanticindeterminacy in technical terminology, with particular focus on the language of the law. Thediscussion of examples is followed by the presentation of some theoretical issues related to vaguelegal terms. On that basis, the author presents examples of vague legal concepts and terms in theGerman and Polish civil law and analyses ways to handle translation problems with the assistanceof legal interpretation and comparative law which were proposed in the translated legal texts andbilingual legal dictionaries. The applied analysis model based on the rules of comparative legalanalysis will be made on the basis of the following steps: semantic analysis of the legal conceptsdefined in the source legal system, comparative legal analysis with a view tosimilarities/differences concerning the interpretation of the legal concepts in both legal systemsand the analysis of terminological equivalence of translation into the target language.

PL

Celem artykułu jest przedstawienie problemów towarzyszących tłumaczeniu terminów prawnych odnoszących się do pojęć nieostrych w prawie takich jak klauzule generalne i zwroty szacunkowe oraz ocena stopnia osiągnięcia ekwiwalencji semantycznej w przekładzie tychżeterminów. W artykule wskazuje się na źródła i możliwe formy nieokreśloności semantycznej w terminologii specjalistycznej, ze szczególnym uwzględnieniem terminologii prawnej. Prezentację i omówienie przykładów klauzul generalnych i zwrotów szacunkowych poprzedza teoretyczna refleksja nad specyfiką pojęć nieostrych. Przedmiot analizy stanowią klauzule generalne i zwroty szacunkowe szczególnie relewantne dla polskiego i niemieckiego porządkuprawnego. Badanie przeprowadzane jest przy użyciu modelu odwołującego się do zasad praktykowanych w modelach analizy prawno-porównawczej i obejmuje trzy etapy: analizę znaczenia danego pojęcia w porządku prawnym języka A, analizę prawno-porównawcza pojęcia pod kątem podobieństw/różnic między interpretacją pojęcia przez doktrynę w porządku prawnym języka A i B, a następnie analizę ekwiwalentu terminologicznego zaproponowanego w języku B.

8

WSTĘP DO BADAŃ W ZAKRESIE TŁUMACZENIA CHIŃSKICH NAZW NIEOSTRYCH I KLAUZUL GENERALNYCH

80%

GRZYBEK J.

Comparative Legilinguistics

|

2013

|

vol. 14

9-20

EN

Vague terms and general clauses are a challenge for legal translators whose legal and extra-legal knowledge affect the interpretetion of the source text and its translation. Research into terminology and comparative law reveals that the meanings of many vague terms and general clauses occurring in parallel texts in various legal languages differ due to divergent legal systems and cultures. The author analyses the stances of legal translators and lawyers on specific features of vague terms and general clauses as well as discrepancies between their meanings. The author aims at revealing a need to carry out research into Chinese vague terms and general clauses.

PL

Nazwy nieostre i klauzule generalne stanowią prawdziwe wyzwanie dla tłumacza tekstów prawnych, od którego wiedzy prawnej i pozaprawnej zależy odpowiednia ich interpretacja i przekład. Badania terminologiczne i prawnoporównawcze świadczą o tym, że wiele nazw nieostrych i klauzul generalnych występujących w paralelnych tekstach prawnych, ze względu na otoczenie różnych systemów prawnych i odmiennych kultur, nabiera różnych znaczeń. Przedmiotem rozważań autorki są stanowiska prawników i tłumaczy tekstów prawnych dotyczące swoistych cech nazw nieostrych oraz klauzul generalnych, jak również występujących pomiędzy nimi różnic w zakresie pól znaczeniowych. Celem autorki jest potwierdzenie konieczności przeprowadzenia badań w zakresie chińskich nazw nieostrych i klauzul generalnych.

9

DISSOLUTION OF MARRIAGE: FUNCTIONAL APPROACH TO POLISH-ENGLISH TRANSLATION OF SELECTED COURT DOCUMENTS

80%

JUSZKIEWICZ H.

Comparative Legilinguistics

|

2012

|

vol. 12

49-65

PL

W artykule zaprezentowano wyniki badań, których celem była analiza problemów właściwych dla tłumaczenia z języka polskiego na język angielski wybranych pism procesowych i orzeczeń sądowych w sprawach rozwodowych oraz w sprawach o orzeczenie separacji. W ramach badań przeprowadzono m.in. analizę tekstów paralelnych, zastosowano metody właściwe dla językoznawstwa korpusowego w celu ekstrakcji jednostek terminologicznych oraz komparastykę prawniczą w celu porównawczej analizy pojęć. Wyniki, w tym uwagi dotyczące konkretnych wyborów terminologicznych i frazeologicznych oraz rozwiązań na poziomie tekstu, a także krytyczną analizę wybranych powszechnie przyjętych ekwiwalentów, przedstawiono w formie tłumaczenia z komentarzem. W artykule ujęto także wyniki obserwacji dotyczących rodzajów oraz źródeł problemów tłumaczeniowych napotykanych przez początkujących oraz doświadczonych tłumaczy. Ponadto we wnioskach wskazano na potrzebę opracowania skuteczniejszej formy prezentowania wyników ukierunkowanych praktycznie badań w dziedzinie translatoryki, w szczególności w odniesieniu do tłumaczeń prawnych i prawniczych, która – w porównaniu do tradycyjnych słowników oraz baz terminologicznych – byłaby bogatsza pod względem merytorycznym oraz zawierała szersze informacje na temat kontekstu użycia poszczególnych terminów.

EN

The paper presents results of a study aimed at analysing problems that arise in Polish‑English translation of selected court documents in divorce and judicial separation cases, as well as the ways of solving such problems in the light of the functional approach to translation. The methodology used includes parallel texts analysis, corpus linguistics for term extraction and comparative legal research into concept comparison. The results, including comments on specific terminological, phraseological and textual choices and a critical analysis of certain established equivalents, are presented in the form of an annotated translation. The findings also include general observations on the types and the sources of common problems encountered by both beginner and experienced translators. Finally, a need is identified for developing a more effective form of presenting results of practice-oriented research in the field of translation studies, especially with reference to legal translation, which would account for a richer knowledge component and more extensive contextual information than traditional dictionaries and term‑bases.

10

TRANSLATING MEDICAL TEXTS FOR LEGAL PURPOSES: A GROWING CHALLENGE FOR COURT TRANSLATORS AND INTERPRETERS

80%

KOŚCIAŁKOWSKA-OKOŃSKA E.

Comparative Legilinguistics

|

2012

|

vol. 11

7-21

PL

Przekład tekstów medycznych obejmuje cały szereg różnego typu tekstów, takich jak wypisy szpitalne, epikryzy, artykuły naukowe w czasopismach medycznych, ulotki informacyjne dla pacjenta (PILs) czy też wskazówki dotyczące stosowania leku (IFU). Wkracza również w sferę zainteresowania zawodowego tłumaczy przysięgłych z racji takich czynników jak np. migracja obywateli lub członkostwo Polski w UE i wynikające z tego procedury implementacji prawa unijnego do polskiego oraz wprowadzania wyrobów medycznych na rynek. Tłumacze przysięgli z konieczności więc mają do czynienia z całym szeregiem tekstów z różnych dziedzin medycyny (oraz dziedzin pokrewnych, takich jak np. farmakologia czy biologia). Trudnością i jednocześnie wyzwaniem dla tłumacza w takiej sytuacji stają się: brak wiedzy medycznej, problemy ze znajomością terminologii medycznej (oraz wszechobecnych skrótów i skrótowców) czy ogólnie pojętego dyskursu medycznego. Pociąga to za sobą rozwój nowego profesjonalnego podejścia do tłumaczenia takich tekstów jak również specyficznych kompetencji (dlatego w artykule pokrótce wyjaśnione zostaną pojęcia takie jak profesjonalizm i kompetencja). Podejście zaprezentowane w artykule będzie podejściem zorientowanym na tłumacza.

EN

Medical translation has been an area of an increased growth in the demand for translation services. It is considered to cover an extensive variety of genres, starting from hospital discharge reports, epicrises, specialist articles in medical journals, patient information leaflets (PILs) or instructions for use (IFU). It also has entered the area of activity of court translators due to e.g. migration or Poland’s membership in the EU and resultant EU-law implementation procedures (i.e., implementation of the Medical Devices Directive 93/42/EEC) and commercialisation of medical devices, thus generating the need to deal with an array of texts from the entire realm of various fields of medicine, and related disciplines (pharmacy, pharmacology, biology, etc.). Court translators are therefore facing difficulties and at the same time challenges, among which most important are the lack of medical knowledge, medical terminology (including acronyms and abbreviations) or medical phraseology in general. This entails the development of a new professional approach towards proceeding with such tasks, and requires constant improvement of skills and knowledge as well as special competencies that might be of help for translators (for this reason the notions of professionalism and translation competence shall be briefly elucidated). The focus of the article is placed on translation of medical texts seen from the point of view of translators and the purpose of translation, and not from the perspective of users, thus the approach is translator-centred.

11

PROBLÈMES DE POLYSÉMIE DANS LA TRADUCTION JURIDIQUE

80%

NOWAK-KORCZ P.

Comparative Legilinguistics

|

2014

|

vol. 19

117-134

PL

Niniejszy artykuł ma na celu wykazanie, że zjawisko polisemii bardzo często przyczynia się do powstawania błędów w przekładzie prawniczym. Analizie poddano cztery francuskie terminy prawne oraz ich błędne tłumaczenie wynikające z polisemii, występujące w tłumaczeniu rozporządzenia unijnego z języka francuskiego na polski, a mianowicie Rozporządzenia Rady (WE) nr 1346/2000 z dnia 29 maja 2000r. w sprawie postępowania upadłościowego, sporządzonego przez UKIE w 2004 r. W pierwszej części artykułu omówiono pojęcie błędu oraz przedstawiono typologię błędów w przekładzie. Następnie, skoncentrowano się na definicji polisemii, jak również na błędach wynikających z tego zjawiska. Autorka dokonała porównania fragmentów rozporządzenia w wersji francuskiej i w wersji polskiej (w formie tabel), wyszczególniła występujące w nich francuskie terminy polisemiczne, które przysporzyły najwięcej trudności tłumaczom tego rozporządzenia. Autorka zaproponowała poprawną wersję tłumaczenia, podała różne znaczenia omawianych terminów oraz scharakteryzowała wybrane błędy wynikające ze zjawiska polisemii.

EN

The aim of this paper is to prove that polysemy can be a source of translation problems in legal translation. This paper deals with the analysis of errors and mistakes resulting from polysemy which have been noticed in the Polish translation of the EU regulation, namely The Council Regulation (EC) no 1346/2000 of 29 May 2000 on insolvency proceedings from French into Polish. In the first part, the article presents the definition and typology of errors and mistakes in legal translation. In the second part, the author focuses her attention on polysemy and the errors and mistakes connected with the phenomenon of polysemy. The author presents a juxtaposition of French and Polish versions of the analyzed Regulation and points out French polysemic terms found in this Regulation. The examples of translation problems resulting from polysemy have been discussed. The corrected version of the Regulation translation into Polish has also been presented.

FR

L'objectif de l'article est de prouver que la polysémie peut constituer une source d’erreurs en traduction juridique. Le présent article consiste en analyse de quatre termes juridiques français et d'erreurs résultant de la polysémie de ces termes en traduction de documents de UKIE et notamment Le règlement n° 1346/2000 du Conseil du 29 mai 2000 relatif aux procédures d’insolvabilité du français vers le polonais. La première partie de l'article est concentrée sur la présentation de la notion d'erreur et de la typologie d'erreurs en traduction. Puis, la définition de polysémie ainsi que des erreurs résultant de la polysémie ont été abordées. Dans la deuxième partie, l'auteur présente les tableaux à trois colonnes avec la comparaison d’extraits en deux langues du règlement n°1346/2000 contenant les termes polysémiques français qui ont posé le plus de problèmes aux traducteurs du Règlement (CE) nº 1346/2000 relatif aux procédures d’insolvabilité. De plus, une version corrigée a été proposée par l’auteur. Cette partie de l'article contient aussi la présentation des différentes significations de ces termes et le commentaire de l'auteur à propos d'erreurs résultant de la polysémie

12

TEKST PRAWNY JAKO HIPERTEKST – O INTERTEKSTUALNOŚCI TŁUMACZEŃ PRAWNYCH NA PRZYKŁADZIE MIĘDZYNARODOWYCH INSTRUMENTÓW Z ZAKRESU HANDLU LUDŹMI

70%

BIEL Ł.

Comparative Legilinguistics

|

2013

|

vol. 13

127-143

EN

The paper examines the intertextuality of translated legislation with a case study of international legal instruments combating trafficking in human beings. The instruments come from three systems (United Nations, Council of Europe and European Union) and are interrelated both by explicit references and implicit textual quotes, the latter being most evident in uniform definitions of trafficking in all the documents. The paper identifies four types of relations in translation, i. e. 1) relations between source texts, 2) relation between the source text and the target text, 3) relations between existing translations, and 4) relations between the target text and target-language legislation. Drawing on Mattila’s metaphor of a legal text as a hypertext, the author shows that translation creates a non-symmetrical hypertext due to partial distortion of interrelations between source texts on the one hand and through new intertextual relations due to recontextualisation and lack of standarisation, on the other hand. The intertextual relations in translation have been found to be more complex and less predictable. Translations demonstrate a surprisingly high variation of equivalents of identical prefabricated terminological units; and low textual fit to non-translated legislation in Polish.

PL

Artykuł analizuje zjawisko intertekstualności tekstów prawnych w tłumaczeniuna przykładzie powiązanych ze sobą dokumentów międzynarodowych z zakresu handlu ludźmi (ONZ, Rada Europy i UE). Zidentyfikowano cztery rodzaje relacji występujących w przypadku tłumaczeń: 1) relacja pomiędzy tekstem źródłowym a innymi zbliżonymi aktami prawnymi w języku źródłowym; 2) relacja pomiędzy tekstem źródłowym a docelowym; 3) relacja pomiędzy tekstem docelowym a wcześniejszymi tłumaczeniami powiązanych aktów; 4) relacja pomiędzy tekstem docelowym a aktami prawnymi kraju docelowego. W części analitycznej zbadano szczegółowo powiązania między dokumentami źródłowymi, spójność tekstu docelowego z poprzednimi tłumaczeniami oraz jego dopasowanie tekstowe, analizując tłumaczenia niemal identycznej w języku angielskim definicji handlu ludźmi. Korzystając z metafory hipertekstu Mattili, autorka dowodzi, iż wbrew postawionej hipotezie tłumaczenie tworzy niesymetryczny hipertekst, częściowo zamazujący relacje między tekstami źródłowymi i kreujący nowe zależności intertekstualne na skutek rekontekstualizacji, zniekształceń wynikłych podczas procesu tłumaczenia, braku standaryzacji ekwiwalentów, czynników idiosynkratycznych i (zbyt) indywidualnych decyzji tłumaczy. Relacje intertekstualne w tłumaczeniu wydają się być bardziej złożone i mniej przewidywalne.

13

METODA KONTRASTYWNA I KRYTERIA TEKSTUALNOŚCI W PRZEKŁADZIE TEKSTÓW PRAWNICZYCH

70%

BIELAWSKI P.

Comparative Legilinguistics

|

2017

|

vol. 31

89-113

DE

In dem vorliegenden Text wird der Übersetzungsprozess juristischer Texte analysiert. Zunächst definiert der Verfasser juristische Texte und hebt hervor eine besondere Verantwortung, die mit dem Übersetzen dieser Texte einhergeht.Im ersten Schritt wird die Verbindung zwischen Recht und Staat unterstrichen und darauf hingewiesen, dass dies begriffliche und mithin terminologische Unterschiede bewirkt. Vor diesem Hintergrund werden kontrastive Methoden in den Mittelpunkt gestellt: die Rechtsvergleichung und der terminologische Vergleich. Voraussetzungen beider Herangehensweisen werden erörtert in bezug auf Übersetzung juristischer Texte. Im letzten Schritt betont wird die Rolle von sieben Kriterien der Textualität im Übersetzungsprozess.Das Ziel des vorliegenden Textes ist es, die Bedeutung kontrastiver Methoden und der Textualitätskriterien für Übersetzung juristischer Texte hervorzuheben. In Fokus geraten hier diejenigen Übersetzungsaspekte, die es ermöglichen, einen mit dem Ausgangstext funktional äquivalenten Zieltext zu erstellen.

EN

This paper focuses on legal translation. First, the author defines legal texts and points to particular responsibility related with legal translation resulting from the status of these texts. Turning to the aspects of translation, the author underlines the boundness of each legal system to the country it is in force. At the same time, he points to the conceptual and terminological uniqueness resulting from this boundness. Against this backdrop, the premisses of, both, the comparative law and comparative terminology are presented. With regard to legal translation the similarities and differences existing between both comparative approaches are stated. In the final step, the author points to the importance of seven standards of textuality in legal translation. The purpose of the present paper is to emphasize the importance of the comparative approach and of the textuality for legal translation. The Author stresses here these aspects of translation which allow the target text to become a functional equivalent to the source text.

PL

Niniejszy tekst dotyczy translacji tekstów prawniczych. Autor definiuje pojęcie tekstów tego rodzaju i zwraca uwagę na wynikającą z ich statusu szczególną odpowiedzialność związaną z ich przekładem. W tekście podkreślony jest ścisły związek prawa z krajem, w którym ono obowiązuje i wynikająca z tego unikalność konceptualno-terminologiczna. Na tym tle przedstawione są kwestie dotyczące metod kontrastywnych: komparatystyki prawniczej i terminologicznej. Autor wskazuje cechy obu komparatystyk i podkreśla istniejące między nimi różnice i podobieństwa. Założenia obu metod porównawczych są odniesione do przekładu tekstów prawniczych. W ostatnim kroku autor podkreśla rolę siedmiu kryteriów tekstualności w procesie przekładu. Celem niniejszego tekstu jest wskazanie na istotę analizy porównawczej oraz aspektów tekstualności w przekładzie tekstów prawniczych. Autor zwraca uwagę na te aspekty przekładu, które umożliwiają sporządzenie translatu równoważnego z tekstem źródłowym pod względem funkcjonalnym.

14

WYBRANE ZAGADNIENIA Z ZAKRESU PRAWA I POSTĘPOWANIA CYWILNEGO W ASPEKCIE TRANSLATOLOGICZNYM Z JĘZYKA POLSKIEGO NA ANGIELSKI

70%

ZEDLER F.

Comparative Legilinguistics

|

2010

|

vol. 3

91-98

EN

The articles touches upon selected problems connected with polysemous words occurring Polish language of civil law and civil procedure. The author presents the meanings of two terms that is: kurator and dowód. Especially kurator is a very troublesome term under Polish law as it has about seventeen meanings depending on the context in which this term is used. Next, he presents translative equivalents of those words which may be found in selected bilingual Polish-English dictionaries of legal terms. Finally, it is concluded that bilingual dictionaries rarely help to solve the problem of polysemy as there are no contextual indexes which would help choose the proper English equivalent. What is more, some suggested dictionary equivalents are questionable.

PL

Praca dotyczy wybranych problemów związanych z wieloznacznością terminów występujących w polskim prawie cywilnym oraz postępowaniu cywilnym. Autor analizuje znaczenie dwóch terminów występujących w tych gałęziach prawa tj. kurator i dowód. Zwłaszcza termin kurator jest bardzo kłopotliwy dla tłumaczy, gdyż ma około 17 znaczeń w zależności od kontekstu w jakim się on pojawia. Autor przedstawia ekwiwalenty słownikowe proponowane dla tych terminów w wybranych słownikach prawniczych polsko-angielskich. Na koniec zostaje wyciągnięty wniosek, że słowniki rzadko pozwalają na wybór właściwego ekwiwalentu gdyż nie zawierają indeksów umożliwiających wybranie właściwego znaczenia terminu wieloznacznego. ponadto, niektóre sugerowane w słownikach ekwiwalenty są problematyczne.

15

THE WEB AS CORPUS AND ONLINE CORPORA FOR LEGAL TRANSLATIONS

61%

GIAMPIERI P.

Comparative Legilinguistics

|

2018

|

vol. 33

35-56

PL

Język prawny i prawniczy cechuje się dokładnością i żargonowością a jego struktury nie są intuicyjne. Na to nakłada się określony system prawny, który sprawia, że język prawny i prawniczy jest w każdym kraju inny. Tak osoby uczące się drugiego języka (L2) jak i naukowcy mogą uznać język prawny za trudny do zrozumienia, tymczasem tłumacze mogą uważać, że jest on skomplikowany i zawiły, jak i jego przekład. Tymczasem literatura przedmiotu wskazuje, że remedium na te problemy może być sieć użytkowana jako korpus oraz korpusy on-line. Celem niniejszego artykułu jest weryfikacja tego, czy komercyjne przeglądarki internetowe, narzędzia konkordancji, korpusy specjalistyczne on-line mogą być przydatne w rozwiazywaniu problemów wynikających z natury języka prawnego i prawniczego. W szczególności badaniu poddaje się przeszukiwanie zaawansowane w przeglądarce Google i narzędzia konkordancji sieciowej Leeds i specjalistyczne korpusy on-line: COCA. W ten sposób wskazuje się sposób wykorzystania powyższych narzędzi sieciowych oraz ich działanie w sytuacji, gdy wykorzystywane są jednocześnie jako narzędzia do analizy krzyżowej.

IT

Il linguaggio giuridico è caratterizzato da un gergo pedante ed arcaico. Gli studiosi di una lingua straniera, i traduttori ed i professionisti che si approcciano al linguaggio giuridico in lingua straniera, devono tenere presente non solo le peculiarità tecnico-linguistiche, ma anche quelle legate al sistema giuridico di riferimento. Il presente articolo si pone l'obiettivo di mostrare come il Web, considerato come un corpus, può fornire risposte in ambito linguistico e giuridico. In particolare, analizzerà la sintassi di ricerca in Google, il Leeds ed il corpus online COCA. In tal modo si evidenzierà come, usati congiuntamente, questi strumenti possono fornire risposte attendibili in ambito giuridico.

EN

Legal language is hallmarked by a pedantic and user-unfriendly jargon whose constructs are all but intuitive, not to mention the legal system specificity which makes it unique in every country. Second language (L2) learners or scholars, hence, may find it difficult to understand the language of the law; whereas translators may consider legal lexical phrases and patterns rather intricate to deal with. The literature claims that a practical way to deepen language knowledge can be found in the Web considered as corpus and in online corpora. This paper is aimed at exploring whether commercial search engines, Web concordancers and online specialised corpora can tackle the issues revolving around legal language. In particular, it will investigate whether Google advanced search and the Leeds Web concordancer can be used to meet the requirements of legal language learners, scholars and translators. Furthermore, it will address legal language queries (and results) in an online specialised corpus: the COCA. This paper will provide instances of the soundness of the above-mentioned online resources, especially when used jointly as cross-analysis tools. The shortcomings of one can, in fact, be compensated for by the other(s).

16

ZUR VERSTÄNDLICHKEIT VON ÜBERSETZUNGEN DEUTSCHER UND POLNISCHER GERICHTSBENENNUNGEN

61%

BIELAWSKI P.

Comparative Legilinguistics

|

2018

|

vol. 34

65-84

PL

W niniejszym tekście podjęty został problem przekładu nazw niemieckich oraz polskich nazw sądów. Na podstawie analizy używanych form tłumaczeń w literaturze prawniczej oraz w słownikach autor stwierdza, że przekłady te są często na tyle nieczytelne, że nie pozwalają one odbiorcom określić ani instytucji kraju języka wyjściowego, ani tej języka docelowego, co w znacznym stopniu ogranicza zrozumiałość tekstów docelowych. Wskazując na różnice istniejące pomiędzy sądami niemieckimi i polskimi, autor zastanawia się, czy w przekładzie należy zaznaczać każdego rodzaju dywergencje, występujące między instytucjami dwóch różnych systemów prawnych. W oparciu o teorię komparatystyki prawniczej wskazane zostają te elementy znaczeniowe, które odgrywają istotną rolę w komunikacji prawniczej oraz przekładzie tekstów tego rodzaju. W dalszej części autor zastanawia się, w jaki sposób nazwy sądów mogą, albo powinny być przetłumaczone, aby instytucja kraju języka wyjściowego i decelowego były w translacie rozpoznawalne. W odpowiedzi na to pytanie zaproponowane zostają trzy techniki, których zastosowanie zostaje w tekście przedstawione w analitycznym przekładzie niemieckich i polskich nazw sądów.Przedstawione techniki tłumaczeniowe mają umożliwić poprawę czytelności przekładów prawniczych, a ponadto mają one stanowić alternatywę dla często stosowanego przekładu opisowego nazw sądów.

EN

The focus of this paper is centered on the translation of German and Polish court names. Based on a thorough analysis of the translation terms used in legal literature and dictionaries, the author concludes that the court names are often being translated in a way that makes it impossible for the reader to correctly identify the institution in question, thus undermining the comprehensibility of the target texts significantly. Pointing to the differences between the court systems of Germany and Poland, the author contemplates whether the dissimilarities between two institutions from different legal systems need always to be marked in the translation. On the basis of the comparative law theory, the meaning features essential for both legal communication and legal translation are identified and presented. In the next part, the author examines how to translate the court names so that the institution at issue is instantly recognizable in the target text. As a result, three comprehensive translation techniques are proposed.The presented translation techniques shall contribute to improving the comprehensibility of legal texts, and constitute an alternative to the descriptive translation of these institutions.

DE

Im Fokus des vorliegenden Textes liegt das Problem des Übersetzens deutscher und polnischer Gerichtsbenennungen. Aufgrund einer Analyse der in der rechtswissenschaftlichen Literatur und in den Rechtswörterbüchern gängigen Übersetzungsformen stellt der Autor fest, dass die Übersetzungen der deutschen und der polnischen Gerichtsbenennungen den Empfängern in vielen Fällen nicht ermöglichen, die entsprechende Institution zu erkennen, was die Verständlichkeit der Zieltexte deutlich beeinträchtigt. Unter Hinweis auf bestehende Divergenzen zwischen den deutschen und den polnischen Gerichten überlegt der Autor, ob Unterschiede, die zwischen zwei Institutionen verschiedener Rechtssysteme bestehen, in der Übersetzung immer signalisiert werden sollen. In Anlehnung an die Theorie der Rechtsvergleichung werden diejenigen Bedeutungsmerkmale festgestellt, die in der Rechtskommunikation und somit auch in der Rechtsübersetzung wesentlich sind. Vor diesem Hintergrund versucht der Autor die Frage zu beantworten, wie Gerichtsbezeichnungen übertragen werden können, und vielleicht sollen, damit der Zieltext an Verständlichkeit nicht verliert. Diesbezüglich werden drei Übersetzungsverfahren vorgeschlagen und in einer analytischen Übertragung der deutschen und der polnischen Gerichtsbenennungen angewendet. Es wird hier das Ziel verfolgt, zur Verständlichkeit der Übersetzungen juristischer Texte beizutragen und zugleich eine Alternative für umschreibende Übersetzungen der Gerichtsbezeichnungen vorgeschlagen.

17

Prédicats en tant qu’expressions des relations du concept ? Étude des termes juridiques polonais et français du ‘mariage’

57%

Śliwa D.

Roczniki Humanistyczne

|

2017

|

vol. 65

|

issue 8: Lingwistyka korpusowa i translatoryka

59-73

FR

La méthode d’analyse proposée dans l’article est basée sur la métaphysique réaliste. La structure ontologique (représentation conceptuelle de la réalité) est élaborée à partir du savoir des spécialistes et elle est liée avec le sens des termes. Les composantes conceptuelles sont exprimées en langue par les prédicats qui obtiennent le statut de terme dans un texte spécialisé. Sur les exemples des termes polonais et français désignant le même concept ‘mariage’ dans le Code de Droit Canonique (1983) l’auteur démontre que les prédicats nominaux et verbaux expriment différents aspects du concept (profils), qu’ils sont liés entre eux et qu’ils forment un tout cohérent. L’analyse des textes bilingues parallèles fait voir que les termes polonais et français ont différents prédicats (modes des dénommer des composantes conceptuelles). Les différences apparaissent aussi au niveau du texte qui obéit aux normes stylistiques. Le fait de relier le niveau de l’analyse conceptuelle à la dimenson lexicale et syntaxique du discours donne aussi des propositions méthodologiques pour le traitement automatique du langage naturel.

PL

Zaproponowana w artykule metoda analizy oparta jest na metafizyce realistycznej. Struktura ontologiczna (reprezentacja konceptualna rzeczywistości) opracowana jest na podstawie wiedzy specjalistów oraz powiązana ze znaczeniem terminu. Narzędziem wyrażania komponentów konceptualnych w języku są predykaty, które w tekście specjalistycznym otrzymują status terminu. Na przykładzie polskich i francuskich terminów tego samego konceptu ‘małżeństwo’ w Kodeksie Prawa Kanonicznego (1983) Autorka pokazuje, że predykaty rzeczownikowe i czasownikowe wyrażają różne aspekty konceptu (profile), są ze sobą powiązane relacjami przyczynowo-skutkowymi i tworzą pewną spójną całość. Analiza korpusów dwujęzycznych równoległych pokazuje, że terminy polskie i francuskie mają różne predykaty (sposoby nazywania komponentów konceptualnych). Różnice pojawiają się także na poziomie tekstu, który odpowiada normom stylistycznym. To połączenie poziomów analizy konceptualnej z warstwą leksykalną i składniową dyskursu proponuje także wskazówki do bardziej precyzyjnego opracowania faktów językowych w językoznawstwie komputerowym.

EN

The method of analysis proposed in the article is based on realistic metaphysics. The ontological structure (conceptual representation of reality) is developed on the basis of specialists’ knowledge and related to the meaning of the term. The tool for expressing conceptual components in a language are predicates that receive the status of a term in the specialized text. On the example of Polish and French terms of the same concept ‘marriage’ in the Code of Canon Law (1983), the author shows that noun and verbal predicates express different aspects of the concept (profiles), are related to cause and effect relations and form a coherent whole. The analysis of parallel bilingual texts shows that Polish and French terms have different predicates (ways of naming conceptual components). Differences also appear at the level of the text, which corresponds to stylistic standards. This combination of conceptual analysis levels with the lexical and syntactic layers of the discourse also gives tips for more precise elaboration of linguistic facts in computer linguistics.

Refine search results

POLISEMIA W PRZEKŁADZIE PRAWNICZYM GRECKO-POLSKIM I POLSKO-GRECKIM

LEGAL TRANSLATION TRAINING IN POLAND: THE PROFESSION’S STATUS, EXPECTATIONS, REALITY AND PROGRESS TOWARDS (PROSPECTIVE) EXPERTISE?

TRAPS OF ENGLISH AS A TARGET LANGUAGE IN LEGAL TRANSLATION

TEKSTY PARALELNE JAKO NARZĘDZIE POMOCNICZE PRZY SPORZĄDZANIU TŁUMACZEŃ (SPECJALISTYCZNYCH)

POLSKA TERMINOLOGIA PRAWA UPADŁOŚCIOWEGO W KONTEKŚCIE. PRZEKŁAD TERMINU ZARZĄDCA NA JĘZYK ANGIELSKI

KOMPARYCJA UMÓW WIETNAMSKICH W PRZEKŁADZIE NA JĘZYK POLSKI

MIĘDZY PRECYZJĄ A NIEOSTROŚCIĄ – O PROBLEMATYCE PRZEKŁADU NIEMIECKICH I POLSKICH TERMINÓW NIEOKREŚLONYCH

WSTĘP DO BADAŃ W ZAKRESIE TŁUMACZENIA CHIŃSKICH NAZW NIEOSTRYCH I KLAUZUL GENERALNYCH

DISSOLUTION OF MARRIAGE: FUNCTIONAL APPROACH TO POLISH-ENGLISH TRANSLATION OF SELECTED COURT DOCUMENTS

TRANSLATING MEDICAL TEXTS FOR LEGAL PURPOSES: A GROWING CHALLENGE FOR COURT TRANSLATORS AND INTERPRETERS

PROBLÈMES DE POLYSÉMIE DANS LA TRADUCTION JURIDIQUE

TEKST PRAWNY JAKO HIPERTEKST – O INTERTEKSTUALNOŚCI TŁUMACZEŃ PRAWNYCH NA PRZYKŁADZIE MIĘDZYNARODOWYCH INSTRUMENTÓW Z ZAKRESU HANDLU LUDŹMI

METODA KONTRASTYWNA I KRYTERIA TEKSTUALNOŚCI W PRZEKŁADZIE TEKSTÓW PRAWNICZYCH

WYBRANE ZAGADNIENIA Z ZAKRESU PRAWA I POSTĘPOWANIA CYWILNEGO W ASPEKCIE TRANSLATOLOGICZNYM Z JĘZYKA POLSKIEGO NA ANGIELSKI

THE WEB AS CORPUS AND ONLINE CORPORA FOR LEGAL TRANSLATIONS

ZUR VERSTÄNDLICHKEIT VON ÜBERSETZUNGEN DEUTSCHER UND POLNISCHER GERICHTSBENENNUNGEN

Prédicats en tant qu’expressions des relations du concept ? Étude des termes juridiques polonais et français du ‘mariage’