Search results

1

O „chronicznej nieokreśloności tłumaczenia”. Uwagi o przekładach Paradise Lost Johna Miltona na języki francuski i polski

100%

Dąmbska-Prokop U.

Półrocznik Językoznawczy Tertium

|

2019

|

vol. 4

|

issue 2

88-121

EN

In the remarks on the "chronic indeterminacy of translation" a question was asked about the degree of translatability of the text, from hypothetical maximum translatability to the "approximate" one, difficult to accept. The analysis covered John Milton's Paradise Lost poem, his two French translations (of Chateaubriand and Armand Himy) and three Polish (along with a number of generally translated short fragments). The factors conditioning the author's intention of the translated text were recalled on the one hand, and the translator's reading and forwarding of the text on the other. The relationship between the transformation of discourse by individual translators and the goal they set for themselves, the situation in which they acted and their individual preferences were emphasized. The comparison of the texts, however, did not lead to a "schematic and accurate description" of the levels of translatability, which seems to confirm the thesis about the chronic indeterminacy of the translation.

PL

W uwagach o „chronicznej nieokreśloności tłumaczenia” postawiono pytanie o stopnie przekładalności tekstu, od hipotetycznej przekładalności maksymalnej do przekładalności „przybliżonej”, trudnej do zaakceptowania. Analizą objęto poemat Paradise Lost Johna Miltona, jego dwa przekłady francuskie (Chateaubrianda i Armanda Himy’ego) oraz trzy polskie (wraz z szeregiem tłumaczonych krótkich na ogół fragmentów). Przypomniano czynniki warunkujące z jednej strony zamysł autora tłumaczonego tekstu, z drugiej strony odczytanie i przekazanie tekstu przez tłumacza. Podkreślona została zależność między przekształcaniem dyskursu przez poszczególnych tłumaczy a celem jaki sobie stawiali, sytuacją w jakiej działali i ich indywidualnymi upodobaniami. Porównanie tekstów nie doprowadziło jednak do „schematycznego i ścisłego opisu” stopni przekładalności, co potwierdzałoby tezę o chronicznej nieokreśloności tłumaczenia.

2

Etykietka językowa w ujęciu translatorycznym

100%

Szerszunowicz J.

Prace Językoznawcze

|

2015

|

issue 17/3

109–123

EN

The paper discusses the phenomenon of labelling in a translational perspective. The label, defined as a unit whose connotations dominate over its meaning proper, is presented as a linguocultural phenomenon which occurs in the process of communication. Two kinds of equivalence, i.e. systematic and translational, are characterized. The stages of the process of translation of labels are analysed. Attention is also paid to the techniques, which can be applied in the process of translation of a label. The theoretical part is followed with the case study of the word wykształciuchy (‘pseudointellectuals’), in which the excerpts from selected Polish texts containing labels are analysed from the viewpoint of their translation into English.

3

Culture-bound food terms in a contrastive perspective

100%

Goskheteliani I., Szerszunowicz J.

Białostockie Archiwum Językowe

|

2016

|

vol. 16

EN

The food terms typical of a given culture constitute an important group of culturally determined lexis. Many of them belong to lacunary units, i.e. they zero equivalents, which means that they do not have counterparts in the target language. They manifest cultural significance and have bog connotative potential. The aim of the paper is to analyse their specifics in a contrastive perspective. The analysis will be conducted on the example of Polish and Georgian names. The equivalence of such expressions will be discussed at two levels: systematic and translational.

PL

Jedną z ważnych grup leksyki zdeterminowanej kulturowo są nazwy potraw właściwe danej kulturze. Wiele z nich to jednostki lakunarne, czyli takie wyrazy i wyrażenia, które nie posiadają obcojęzycznych odpowiedników. Mają one często duże znaczenie kulturowe i są obdarzone dużym potencjałem konotacyjnym. Celem artykułu jest analiza ich specyfiki w ujęciu międzyjęzykowym na przykładzie wybranych nazw polskich i gruzińskich. Omawiane są dwa zjawiska: ekwiwalencja tych jednostek na poziomie systemowym oraz przekład nazw kulinarnych o silnym osadzeniu kulturowym.

4

Czy istnieje przepis na obcojęzycznego Leśmiana?

61%

Kaźmierczak M.

Czytanie Literatury. Łódzkie Studia Literaturoznawcze

|

2018

|

issue 7

245-284

EN

The obvious difficulties notwithstanding, Bolesław Leśmian’s poetry has been translated into over a dozen languages of a varied degree of affinity with Polish. The diverse strategies adopted, the differences in quality and quantity of renditions in particular countries as well as the still marginal position of the poet in the European canon all encourage translation-oriented methodological reflection on his oeuvre. The aim of the paper is to give an overview of the main difficulties encountered by the translators of Leśmian’s verse and, on basis of translation practice in various languages, to extract certain recipes, i.e. solutions and approaches which, if applied on a wider scale, promise an optimised result of a translation effort. With reference to the concept of translation dominant(s), four elements have been indicated as necessary for achieving adequacy when rendering Leśmian. The issues discussed encompass the re-creation of neologisms – with an emphasis on the systematic character of the poet’s word formation – the verse form, including the role of rhythm and the entailed question of whether the renditions should retain the same metre, the mythopoeic dimension of Leśmian’s poetry, as well as its unique character. Worth mentioning are also the problems resulting from the fact that the oeuvre of the poet in a foreign language is co-created by a number of translators in each case and from the differing circumstances of reception in particular cultures. Examples are drawn from translations into English, German, Russian, Ukrainian and Italian.

PL

Wbrew oczywistym trudnościom poezję Bolesława Leśmiana przekładano na kilkanaście języków o różnym stopniu pokrewieństwa z polszczyzną. Odmienne strategie i poziom tłumaczeń, ich różna ilość w poszczególnych krajach oraz wciąż marginalna pozycja autora Łąki w kanonie europejskim skłaniają do podjęcia refleksji metodologicznej nad jego poezją z perspektywy przekładu. Artykuł ma na celu podsumowanie najistotniejszych trudności, jakie twórczość Leśmiana stawia przed tłumaczami, i wyabstrahowanie na podstawie praktyki translatorskiej w różnych językach pewnych recept – takich rozwiązań i podejść, których szersze zastosowanie dawałoby szansę na zoptymalizowanie rezultatu przekładu. W nawiązaniu do koncepcji dominanty wyróżniono cztery pierwiastki, których uwzględnienia wymaga adekwatny przekład tej poezji. Prześledzono takie kwestie jak odtwarzanie neologizmów – z naciskiem na systemowość Leśmianowskiego słowotwórstwa – zagadnienia wersyfikacyjne, w tym rolę rytmu i, co za tym idzie, pytanie o ewentualną ekwimetryczność przekładu, wymiar mitotwórczy tej poezji oraz jej unikalny charakter. Na zasygnalizowanie zasługują także problemy związane ze współtworzeniem obcojęzycznego makrotekstu przez różnych tłumaczy oraz odmienne uwarunkowania odbioru w zagranicznej recepcji. Przykłady zostały zaczerpnięte z tłumaczeń na języki angielski, niemiecki, rosyjski, ukraiński i włoski.

Refine search results

1 Białostockie Archiwum Językowe

1 Czytanie Literatury. Łódzkie Studia Literaturoznawcze

1 Prace Językoznawcze

1 Półrocznik Językoznawczy Tertium

2 Szerszunowicz J.

1 Dąmbska-Prokop U.

1 Goskheteliani I.

1 Kaźmierczak M.

1 2019

1 2018

1 2016

1 2015

O „chronicznej nieokreśloności tłumaczenia”. Uwagi o przekładach Paradise Lost Johna Miltona na języki francuski i polski

Etykietka językowa w ujęciu translatorycznym

Culture-bound food terms in a contrastive perspective

Czy istnieje przepis na obcojęzycznego Leśmiana?