Results found: 2

Search results

Search:
in the keywords: przyrostek

Sort By:

Limit search:

Топонімотвірний формант як виразник темпоральності ойконіма

100%

Котович В.

Prace Językoznawcze

2018

vol. XX/3

51-60

The author stresses the fact that the time is anthropocentric: in the language and in the culture it is perceived through the prism of human life. Two ways of reading time in oikonyms are identified as the most important: the examination of proper names of settlements with components old and new, and the word building analysis, in which time correlates with the oikonym building model, which is characteristic of a specific period of the society development. In the research the author focuses her attention on the second of these ways. It has been noted that taking the oikonym building formant into consideration, we can single out oikonyms of the old Ukrainian (princely) period; names of the settlements of the old Ukrainian epoch (XIV−XVII centuries); oikonyms of the new Ukrainian time (late ХVІІІ–ХІХ centuries). In the names of the settlements of the postwar period of the XX century, which appeared as a result of renaming, and in the names of the settlements of the early XXI century with renovated former or assigned modern names, the suffix is not an indication of temporality. Extra lingual information contributes to time establishing of these names. It has been clarified that possessives with formants *-jь (*-j-а, *-j-е), -ів (<*-ovъ), -ин (<*-inъ); names-pluratives with formants -ичі (<*-іtj-i), -ани/ -яни (<*-any/*-jany), -івці (<*-оvьci), -инці (<*-inьci); oikonyms with formants -ськ /-цьк (<*-ьskъ), -н (<*-ьn), -ець (<*-ьcь), -иця (<*-ic-a) are the explicators of the ancient period of founding and naming settlements. At the same time the presence of the formant -івк-а, -к-а, -иха, -(щ)ин-а in an oikonym is an indication that the name of the settlement is new. It has been stressed that linguistic data can have a claim on objectivity only in combination with extra lingual (historical, cultural) information. New names could be formed by archaic pattern, so the suffix in them performed only a formal function and was a means of toponymisation. Single oikonyms with the latest formants appeared also in ancient documents, that is why it is inappropriate to categorically state the impossibility of founding such names in the Middle Ages or even earlier. It has been stated that modern oikonyms have undergone many modifications; suffixes were changed the most; that is why only the synchronous and diachronic analysis of onym enables the real-time vision of founding and naming a settlement. It has been proved that time as an important aspect of human consciousness, determined by the mother tongue and the national culture, leaves epoch colouring unique for each ethnos in the names of settlements.

W artykule dokonano analizy sposobów odtwarzania lingwistyczno-kulturalnej kategorii czasu w ojkonimach. Zrwócono uwagę na to, że czas jest antropocentryczny − i w języku, i w kulturze jest odbierany przez pryzmat ludzkiego życia. Jako podstawowe ustalone zostały dwa sposoby odczytywania czasu w ojkonimach: rozważanie nazw własnych osiedli z komponentami nowy – stary oraz analiza słowotwórcza, w której czas pozostaje w korelacji z modelem ojkonimotwórczym, cechującym poszczególne okresy rozwoju społeczeństwa. W badaniu skupiono uwagę na drugim z wyżej wymienionych sposobów. Zauważono, że uwzględnianie formantu ojkonimotwórczego umożliwia wyodrębnienie starożytnych ojkonimów ukraińskich z okresu książęcego; nazwy osiedli starożytnej epoki ukraińskiej (ХІV–ХVІІ w.); ojkonimy okresu nowoukraińskiego (koniec ХVІІІ–ХІХ w.). W nazwach osiedli z okresu powojennego XX w., które powstały w wyniku zmiany nazw, oraz w nazwach osiedli z początku XXI w. z przywróceniem dawnych nazw lub nadaniem nowych, przyrostek nie występuje jako cecha temporalności. Przy ustaleniu czasu powstania takich nazw przydatna jest informacja ekstralingwistyczna. Ustalono, że possesywy na *-jь (*-j-а, *-j-е), -ів (<*-ovъ), -ин (<*-inъ); nazwy-pluratywy na -ичі (<*-іtj-i), -ани/ -яни (<*-any/*-jany), -івці (<*-оvьci), -инці (<*-inьci); ojkonimy na -ськ /-цьк (<*-ьskъ), -н (<*-ьn), -ець (<*-ьcь), -иця (<*-ic-a) są eksplikatorami dawnego okresu założenia oraz nazwania osiedli. Jednocześnie obecność w ojkonimie formantu -івк-а, -к-а, -иха, -(щ)ин-а wskazuje na młodość nazwy osiedla. Podkreślono, że informacje lingwistyczne mogą pretendować do obiektywności tylko w połączeniu z informacją ekstralingwalną (historyczną, kulturologiczną). Nowe nazwy mogły powstać według schematu archaicznego, przyrostek pełnił więc wyłącznie funkcję formalną, był środkiem toponimizacji. Niektóre ojkonimy z nowoczesnymi formantami zostały odnotowane w dawnych dokumentach, dlatego niedopuszczalne jest kategoryczne twierdzenie o niemożliwości powstanie takich nazw w epoce średniowiecza lub nawet wcześniej. Określono, że współczesne ojkonimy uległy wielu modyfikacjom. Dotyczy to zwłaszcza przyrostków, dlatego wyłącznie synchroniczna i diachroniczna analiza ojkonimu umożliwia określenie rzeczywistego czasu założenia i nazwania osiedli. Udowodniono, że czas jako ważny aspekt ludzkiej świadomości uwarunkowany jest językiem ojczystym i ustala się przez kulturę narodową, pozostawia w nazwach osiedli niepowtarzalne dla każdej grupy etnicznej barwy epoki.

Imiona wywodzące się od imienia Boga: Elohim

88%

Breza E.

Język - Szkoła - Religia

2013

vol. 8

issue 1

18-37

The author explains the origin of the name Elohim and subsequently the theophorical names of people that were derived from this name of God in the Old Testament in the postposition such as Daniel and in preposition such as Elżbieta and in preposition with postposition such as: Eliasz. The article entry is composed in the following way: names given in The Dictionary of Names Contemporarily Used in Poland, versions of the names in 29 languages, records of the names in the Old Polish and their origin, and finally, the names of distinguished people by the described name.

Refine search results

1 Język - Szkoła - Religia

1 Prace Językoznawcze

1 Breza E.

1 Котович В.

1 2018

1 2013

Search results

Топонімотвірний формант як виразник темпоральності ойконіма

Imiona wywodzące się od imienia Boga: Elohim