Search results

1

Homo sapiens a sztuka – twórczość artystyczna w perspektywie psychologii ewolucyjnej

100%

Jach Ł.

Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Psychologica

|

2016

|

vol. 9

75-92

PL

Ujęcie ewolucyjne stanowi jedno ze współczesnych podejść psychologicznych starających się wyjaśnić ludzką aktywność artystyczną. W artykule zostały zaprezentowane wybrane funkcjonujące w jego ramach teorie, odnoszące się do poznawczych, emocjonalnych i społecznych uwarunkowań, stanowiących niezbędne podłoże doświadczeń estetycznych, uprawiania oraz odbioru sztuki. Ponadto przedstawiono dwa ewolucyjne sposoby wyjaśniania zjawisk związanych ze sztuką: ujęcie zakładające, że spełnia ona określone funkcje adaptacyjne, oraz ujęcie interpretujące sztukę w kategoriach ubocznego efektu działania mechanizmów psychicznych powstałych w celu radzenia sobie z konkretnymi problemami napotykanymi w fizycznym i społecznym środowisku. W końcowej części tekstu zawarto wskazówki na temat innych zagadnień i powiązanych z nimi koncepcji z zakresu ewolucyjnej psychologii sztuki.

EN

The evolutionary approach is a contemporary psychological concept, explaining human ar-tistic activity. The article presents selected evolutionary theories referring to cognitive, emo-tional and social conditions, which are the fundamental basis of esthetical experience and the creation and reception of art. Additionally, two evolutionary explanations of the art phenomena are presented: the concept of functional meaning and the concept of side effects. The final part of the article contains information about other evolutionary issues and concepts related to the psychology of art.

2

O matce jako tożsamej, o matce jako innej. Analiza odmiennych taktyk reprezentacji fotograficznych aktów matek

86%

Kościańczuk M.

ER(R)GO: Teoria – Literatura – Kultura

|

2016

|

issue 33

EN

The text is an interpretation of three photography projects made by Terry Richardson, Melanie Manchot and Evergon Lunt. Actually the topic of analyze is a relation between the parent and adult child, who is at the same time an artist. All of the photographers asked their mothers to take part in their projects concerning nakedness. This transgression of cultural taboo seems to be an important sign and also identity question. The article is based on ideas of Michel de Certeau and Paul Ricoeur, who points relations between closeness and alienation. The artists construct, de-construct and re-construct the history of family, the rules of family life and also they query the role of individual human being in a society. The term “tactic”is used here in a Michel de Certeau way of understanding this word. It means that tactic is an individual form of using already existing institutions, traditions or practices in a more personal or communal sense. Artistic practices are ways of parasitizing on main-stream culture strategies or psychological/psychoanalytical mechanisms. Tactics are like games, however game is not just postmodern play but also an area of discussing problems of relations between objectivity, freedom and attitude toward mother as the other, very specific other- the other who has been already in a very specific symbiotic relation with her child.

PL

Tekst stanowi analizę projektów fotograficznych trzech artystów: Terry’ego Richardsona, Melanie Manchot oraz Evergona Lunta. Szczegółowym tematem interpretacji jest relacja pomiędzy dorosłym dzieckiem a rodzicem wyrażana we współpracy w tworzeniu projektów fotograficznych, w których występuje nagość. To przekroczenie kulturowego tabu staje się ważnym gestem, będącym zarazem tożsamościowym pytaniem. Artykuł odwołuje się do koncepcji Michela de Certeau oraz Paula Ricouera, wskazując na relacje pomiędzy tożsamością a obcością oraz konstrukcją i re-konstrukcją rodzinnej historii oraz roli jednostki w społeczności. Taktyki, użyte tu są w rozumieniu Michela de Certeau, który wskazuje, że są to indywidualne sposoby użycia zastanych instytucji kulturowych, które zmieniają ich znaczenie, tak że stają się one bardziej spersonalizowane. W artykule przedstawione są zarówno taktyki, które w swoisty sposób „pasożytują” na strategiach kultury wysokiej, ale także na mechanizmach psychologicznych czy psychoanalitycznych. Gra nie jest tutaj jedynie postmodernistyczną „zabawą”, ale stanowi niezwykle istotną przestrzeń rozważań nad podmiotowością i relacją wolności/ swoistości do obcości, inności, wyrażanej w zupełnie niepowtarzalnej relacji pomiędzy dwiema osobami, które niegdyś występowały jako symbiotyczna jedność.

3

Wiedza o kulturze wiedzą o sztuce. Wybrane zagadnienia z zakresu badań nad sztuką

58%

Mazurczak U. M.

Roczniki Kulturoznawcze

|

2014

|

vol. 5

|

issue 1

101-124

PL

Wiedza o sztuce w kontekście wiedzy o kulturze pozostawała od wczesnych ustaleń metodologicznych w kręgu tworzenia systemu opisu, tworzenia adekwatnych pojęć i nazw, które oddają formę dzieła sztuki i stanowią podstawę badań treści. Dzieła sztuk plastycznych i architektury wymagały badania środowiska kulturowego, w którym powstawały, z racji mecenatu fundatora i odbiorcy. Badania historyczne legły u podstaw tworzenia pierwszych korpusów porządkujących rodzaje sztuk, chronologie w ramach krajów, regionów i konkretnych artystów. Tworzenie języka opisów dzieł sztuki łączyło się z badaniami językowymi, religijnymi oraz techniką i technologią dzieł sztuki. Nauki przyrodnicze, chemiczne, optyka wspomagały po¬wstawanie podstaw naukowej konserwacji dzieł sztuki, niezbędnej w procesie badawczym i w muzealnictwie. Wiedza o sztuce wprowadzała również do obszaru wiedzy o kulturze, określanej przez wybitnych badaczy początku XX wieku, np. M. Dworaka czy F. Saxla, jako historia ducha lub jako forma symboliczna, której filozoficzne podstawy sformułował E. Cassirer, a dla sztuk plastycznych rozwinął E. Panofsky. Historia kultury i historia sztuki, literatury, odsłoniły wartości kultury religijnej i społecznej, wskazując na treści zawarte w dziełach sztuki. Poprawnie określona w swoim opisie forma znajdowała w badaniach sztuki swoje powinowactwo z innymi dziedzi¬nami kultury, życia religijnego, społecznego oraz odniesienia do określonej grupy odbiorców, określanych jako grupa elitarna lub popularna, utożsamiana z ludową. W dziełach sztuki, podobnie jak i w przejawach kultury odkrywano kondycję psychologiczną człowieka, ludzkie emocje, fascynacje, szeroko rozumianą psychologię twórczości i jej recepcji. Wykładnia określona przez A. Riegla jako Kunstwollen była kontynuowana przez innych badaczy, np. E. Gombricha. W najnowszych badaniach zyskuje ponownie swoje miejsce w szeroko rozumianej antropologii sztuki. W obrębie współczesnych badań sztuki i kultury zarysował się wyraźny nurt badań skierowanych na kulturę i sztukę regionów Europy i konkretnych obszarów geograficznych, które łącząc się z szerokimi nurtami w kulturze, wyrażają własne cechy przynależne do kultury i tradycji regionu.

XX

The knowledge about art in the context of the knowledge about culture, since the earliest methodological findings, has remained in the realm of creating the description system, creating the appropriate notions and names, which reflect the form of a work of art and constitute the basis of research on content. Works of plastic arts and architecture demanded research on cultural milieus where they were created because of the sponsorship of their founder and recipient. Historical research formed the basis for creating the first systems putting in order different kinds of art, chronologies within countries, regions and specific authors. The creation of the language describing works of art was combined with research on religious language and with technique and technology of works of art. Natural science, chemistry and optics supported the development of scientific basis of the conservation of works of art which is indispensable in the research process and in museology. The knowledge about art was also an introduction to the realm of the knowledge about culture, defined as a history of spirit by the renowned researchers of the beginning of the 20th century such as M. Dvorak and F. Saxl, or as a symbolic form for which the philosophical bases were formulated by E. Cassirer, and for plastic arts the bases were developed by E. Panofsky. The history of culture and the history of art and literature revealed the values of religious and social culture pointing out the contents incorporated into works of art. The form, correctly defined in its description, found out in research of art its affinity with other fields of culture, religious and social life as well as references to a specific group of recipients defined as an elite or popular group, which was identified with a folk one. In works of art and, similarly, in manifestations of culture, human psychological condition, human emotions, fascinations and widely understood psychology of creation and its reception were discovered. The interpretation defined by A. Riegl as Kunstwollen was continued by other researchers, such as E. Gombrich. In the most recent research it regains its place in widely understood anthropology of art. Within the realm of modern research on art and culture a distinct trend of research appeared covering the culture and art of European regions and specific geographical areas, which, blending with wide trends in culture, express their own features belonging to the culture and tradition of a region.

Refine search results

1 Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Psychologica

1 ER(R)GO: Teoria – Literatura – Kultura

1 Roczniki Kulturoznawcze

1 Jach Ł.

1 Kościańczuk M.

1 Mazurczak U. M.

2 2016

1 2014

Homo sapiens a sztuka – twórczość artystyczna w perspektywie psychologii ewolucyjnej

O matce jako tożsamej, o matce jako innej. Analiza odmiennych taktyk reprezentacji fotograficznych aktów matek

Wiedza o kulturze wiedzą o sztuce. Wybrane zagadnienia z zakresu badań nad sztuką