Search results

1

Instituce rabinátu v emancipačních židovských komunitách na Moravě a ve Slezsku v letech 1860–1918

100%

Baránek D.

Český časopis historický (The Czech Historical Review)

|

2015

|

vol. 113

|

issue 3

782-813

EN

“Emancipatory” Jewish communities, able to emerge in Moravia and Austrian Silesia in the second half of the 19th century thanks to the emancipation of the Jews, had to address the issue of the traditional institution of the rabbinate when they were creating their own institutions. The author of this study researches the reasons which led to changes in the status of the rabbinate, from its unquestioning acceptance in the 1860s up to the complete rejection of this institution by Jewish religious municipalities; the efforts of the authorities to force religious municipalities to appoint rabbis. He further focuses upon the modernisation of the theological and also secular education and the diversification of the rabbis and the consequent question what type of rabbis emancipatory Jewish religious municipalities preferred to appoint and vice versa what type of rabbis were drawn to serve emancipated religious communities.

2

Żydowska gmina wyznaniowa oraz rabinat w międzywojennym Płocku

84%

SOKOLNICKI M.

Notatki Płockie. Kwartalnik Towarzystwa Naukowego Płockiego

|

2021

|

issue 3(268)

13-30

EN

The article presents the history of the Jewish „religious community” in Płock and the profile of rabbis in the years 1918-1939. The religious community should be understood as part of the Jewish local government, responsible for religious, social and educational activities. Members of the commune authorities were chosen in elections. All Jewish political factions competed for the greatest influence in the community (Orthodox Jews, Zionists, various factions of socialists, Jewish assimilationists). Until 1932, the kehilla was led by the assimilationist majority, then in 1932-1938 the Orthodox had the greatest influence, and in the late 1930s the Left won the elections. In the interwar period, Jehuda Lejb Złotnik (until 1922) and from 1928 Mordechaj Dawid Ejdelberg were the rabbi in Płock.

PL

Artykuł prezentuje zarys dziejów płockiej żydowskiej gminy wyznaniowej oraz sylwetki rabinów w okresie 1918–1939 r. Gmina wyznaniowa była organem żydowskiego samorządu posiadającym uprawnienia w zakresie działalności religijnej, społecznej i oświatowej. Członkowie organów gminy wybierani byli w wyborach. O największy wpływ na jej działalność rywalizowały wszystkie żydowskiej nurty polityczne: ortodoksi, syjoniści, socjaliści różnych odcieni i asymilatorzy. Do 1932 r. gminą kierowała większość asymilatorska, następnie w okresie 1932–1938 największe wpływy posiadali ortodoksi, pod koniec lat trzydziestych w wyborach zwyciężyła lewica. W okresie międzywojennym płockim rabinem byli: Jehuda Lejb Złotnik (do 1922 r.) oraz od 1928 r. Mordechaj Dawid Ejdelberg.

3

Poznańscy Żydzi – szkic do dziejów: rabini, synagogi, szkoły talmudyczne, zapomniane cmentarze…

51%

Jedlińska E.

TECHNE. Seria Nowa

|

2019

|

issue 4

119-136

EN

The presence of the Jews in Poznań dates back to the early years of the city. The first Polish prince Bolesław the Pious, following the example of Emperor Frederic II who in 1283 granted privileges to the Jews in Vienna, has done the same in Poznań. As Poznań grew, the population of Jews in the city has been gradually growing. In 1507, based on the census conducted in that year, it appears that Poznań, at the time, was one of the largest Jewish communities in Poland. The first Jewish cemetery recorded in the town’s documents was established in the 15th century in a place called Złota Góra (Goldenberg), then it was moved to the western side to a hill called Musza Góra. At the end of the 18th century, the Jewish community made up almost a quarter of the inhabitants of Poznań. In 1793 the city came under the Prussian rule. During the fire in 1803 which devastated the northeastern part of the Old Town and the Jewish quarter. An urban planning-action undertaken by the Prussian authorities didn’t include reconstruction of the Jewish quarter. The Jewish cemetery on Musza Góra existed until 1804 when the Jews were forced to leave. The Jewish community was given land for a new cemetery on Głogowska Street. The history of Poznań’s Jews is a parable of a non-existent place, lost between the tenement houses and the backyard of Lazarus district (Łazarz). Once intellectually and the quantitatively significant Jewish community has disappeared. The latest Jewish cemetery in Poznań has been established in the 1930s on Szamarzewskiego Street. In the documents of the Municipal Executive Board in Poznań, it is called: Jewish Cemetery. Nowadays it’s nonexistent, as it was turned into gardens.

PL

Pierwsi żydowscy osadnicy pojawili się w Poznaniu już w początkach istnienia miasta. Pierwszy polski książę Bolesław Pobożny, idąc za przykładem cesarza Fryderyka II, który w 1283 roku nadał Żydom w Wiedniu przywileje, uczynił to samo w Poznaniu. Wraz z rozwojem miasta stopniowo zwiększała się w nim liczebność ludności żydowskiej. Na początku XV wieku co czwarty budynek przy ulicy Sukienniczej był zajmowany przez Żydów. Ulica niebawem zyskała nazwę ulicy Żydowskiej. Z przeprowadzonego w 1507 roku spisu powszechnego wynika, że Poznań był jedną z największych gmin żydowskich w Polsce. Pierwszy cmentarz żydowski został założony w XV wieku na Złotej Górze, w pobliżu obecnego kościoła oo. Jezuitów, później przeniesiony został na teren zwany Muszą Górą, po zachodniej stronie miasta. Pod koniec XVIII wieku gmina żydowska stanowiła jedną czwartą mieszkańców. W 1793 roku Poznań przeszedł pod władanie pruskie. Podczas pożaru w 1803 roku spłonęły trzy z sześciu synagog. Działania urbanistyczne podjęte przez władze pruskie nie objęły odbudowy dzielnicy żydowskiej. Cmentarz na Muszej Górze został zlikwidowany w 1804 roku, a gmina żydowska otrzymała grunt pod nowe miejsce pochówku przy ul. Głogowskiej. Historia poznańskich Żydów jest przypowieścią o nieistniejącym miejscu, zagubionym między dziewiętnastowiecznymi kamienicami a podwórkami dzielnicy nazwanej Łazarz. Niegdyś znacząca społeczność żydowska w Poznaniu zniknęła. Najnowszy cmentarz został założony w latach 30. XX wieku przy ul. Szamarzewskiego. On również już nie istnieje – obecnie znajdują się tam ogrody działkowe.

Refine search results

1 Notatki Płockie. Kwartalnik Towarzystwa Naukowego Płockiego

1 TECHNE. Seria Nowa

1 Český časopis historický (The Czech Historical Review)

1 Baránek D.

1 Jedlińska E.

1 SOKOLNICKI M.

1 2021

1 2019

1 2015

Instituce rabinátu v emancipačních židovských komunitách na Moravě a ve Slezsku v letech 1860–1918

Żydowska gmina wyznaniowa oraz rabinat w międzywojennym Płocku

Poznańscy Żydzi – szkic do dziejów: rabini, synagogi, szkoły talmudyczne, zapomniane cmentarze…