Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 2

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  rebus
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
EN
The abovementioned leaflet is known by a few specialists, and its previous descriptions seem to be inappropriate because of some quite obvious mistakes concernig i.a. the number of debaters or the time of this written relic’s publication. The new verified data allow to organize our knowledge about the dialogue and form the basis for identifying a real person hidden in the literary and plastic rebus (included in the print). A lot of tracks lead to Samuel Łaszcz – a famous soldier, brawler, liar and jester. Probably it was him who was portrayed with a Baroque woodcut representing a clown but he appears as ‘just a bit’ of buffoon. This man had serious reasons to stay in disguise because he was frequently outlawed and received his first ever sentence of banishment just in the year of printing the studied booklet. Such a solution of the riddle should be regarded as a hypothesis although it is based on historical facts and Łaszcz’s biography confronted with the brochure from 1621.
PL
Szkic jest próbą ukazania staropolskiego druku pt. Rozmowy świeże o nowinach z Ukrainy, z Węgier i z Turek oraz jego centralnej – jak wolno sądzić – tajemnicy. Ulotka znana jest niewielu specjalistom, a jej dotychczasowe opisy wydają się niewłaściwe z uwagi na oczywiste błędy, które dotyczą m.in. liczby dyskutantów czy czasu publikacji tego pisanego zabytku. Nowe, zweryfikowane dane umożliwiają uporządkowanie naszej wiedzy o dialogu i stanowią ważną podstawę do identyfikacji prawdziwej osoby, którą skrywa literacko-plastyczny rebus (pomieszczony w tym starodruku). Wiele śladów prowadzi do Samuela Łaszcza – sławnego żołnierza, awanturnika, kłamcy oraz błazna. Prawdopodobnie to on właśnie został sportretowany za pomocą barokowego drzeworytu, ukazującego klowna, lecz jawi się on jako „tylko trochę” trefniś. Człowiek ten miał autentyczne i poważne powody, by pozostawać w przebraniu, ponieważ wielokrotnie był wyjmowany spod prawa, a swój pierwszy wyrok banicji otrzymał właśnie w roku tłoczenia badanej książeczki. Takie rozwiązanie zagadki należy traktować jako hipotezę, niemniej opartą na faktach historycznych i biografii Łaszcza, konfrontowanych z treściami pomieszczonymi w broszurze z 1621 roku.
EN
This article focuses on the curtain installed in the Municipal Theatre in Kraków (now the Juliusz Słowacki Theatre) painted by Henryk Siemiradzki. The giant composition is an example of the unique formula of allegoric painting related to rebuses, which, as attested by the many drawings preserved in his sketchbooks, was the artist’s favourite kind of pastime. The identification of new iconographic sources (primarily Les Dieux Antiques by Stéphane Mallarmé) and the broadening of the context for those already known has made it possible to ask questions anew about the sources of creativity and imagination in late academic painting. The juxtaposition of Siemiradzki’s allegorical curtain manifesto with the rebuses he devised (contained in the sketchbooks preserved in the National Museum in Kraków) problematises the issue of the relationship between word and image which was characteristic of that period.
PL
Przedmiotem artykułu jest namalowana przez Henryka Siemiradzkiego kurtyna Teatru Miejskiego (obecnie Teatru im. Juliusza Słowackiego) w Krakowie traktowana jako przykład szczególnej formuły malarstwa alegorycznego na swój sposób pokrewnej rebusom, które – jak świadczą liczne zachowane w szkicownikach przykłady – z upodobaniem uprawiał artysta. Zidentyfikowanie nowych źródeł ikonograficznych (przede wszystkim Les Dieux antiques Stéphane’a Mallarmé) i poszerzenie kontekstu dotychczasowych analiz pozwoliło na nowo postawić pytania o źródła twórczości i rolę wyobraźni w malarstwie późnoakademickim. Zestawienie alegorycznego programu kurtyny z konstruowanymi przez malarza rebusami (ze szkicowników zachowanych w Muzeum Narodowym w Krakowie) problematyzuje charakterystyczne dla epoki relacje między słowem a obrazem.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.